Του Αλέξιου Γ. Κατεφίδη*
….”Τρία πουλάκια κάθονται ψηλά στο Παληοπύργο,
τόνα τηρά τ΄Απόκουρο και τ΄ άλλο τα γεφύρια,
το τρίτο το καλύτερο μοιρολογά και λέγει:
«Μας ήρθε άνοιξη πικρή, το ραμαζάνι μαύρο.
Μας γέλασαν οι Ρωμηοί Χρίστος και Μεγαπάνος
Και φέρανε τη κλεφτουριά από τα βελαέτια».
Ο Θοδωράκης φώναξε απ΄ το πλάτανο στη βρύση
«βάλτε φωτιά στ΄Αλλάμπεη την έρημό του Κούλια»”…..
Αναφέρει το δημοτικό άσμα, από το βιβλίο του Θ.Θωμόπουλου , το Αγρίνιο, Αθήνα, 1954.
Που είναι λοιπόν ο Παλη(αι)όπυργος που αναφέρει το δημοτικό άσμα. Όχι πολύ μακρυά, δίπλα μας, πάνω απ΄τ΄Αγρίνιο, λίγο πιο πάνω απ΄το “δάσος” των κεραιών στον λόφο του “Άη-Λιά” με κατεύθυνση το εξωκλήσιον της Αγίας Βλαχέρνας.
Η θέση λοιπόν “Παλαιόπυργος” είναι ανατολικά του χωρίου Σμόλινα (σημ. Ελαιόφυτον) του Δήμου Αγρινίου.
Κατά τον 18ο και 19ο μ.Χ. αιώνα δε ο Παλαιόπυργος και η περιοχή της Αγίας Βλαχέρνας ευρίσκονταν στην επικράτεια της Βελάουστας (σημ. Πυργί), μεσαιωνικός οικισμός στον σημερινό Δήμο Αγρινίου, όπου είχε έδρα η αρματολική οικογένεια των Σταϊκαίων. Κτήτωρ της Αγια – Βλαχέρνας είναι, κατα πάσα πιθανότητα σύμφωνα με τον Κ. Τριανταφυλλίδη, ο Χρηστάκης Στάϊκος.
Σύμφωνα δε με τα στατιστικά σε σχέση με τον “Παλαιόπυργο” και την απογραφή του 1851, είχε 60 οικίες και 300 κατοίκους, δύο ρεύματα άχρηστα, ένα δάσος εκτεταμένον, παρήγαγε δημητριακούς καρπούς, έλαιον και οπώρες.
Συνδυάζοντας και τον χάρτη της περιοχής μας του 1890, που μας παραθέτει ο Gustav Weigand, εδώ, https://www.facebook.com/groups/aitoliaakarnaniatempus/permalink/979161945571731/, συμπεραίνουμε σύμφωνα με την χάραξη ότι ο Παλαιόπυργος ευρίσκονταν σε κομβικό σημείο τότε στην οδό που οδηγούσε από το Βραχώρι για Σπολάϊτο, (διάβαση Ασπροπόταμου(σημ. Αχελώου)), Κρικούκι(σημ. Καστράκι), Σουροβίλι(σημ. Στράτο).
Οι ακόλουθες φωτογραφίες έχουν διαφορά 125 έτη, η πρώτη είναι του 1893 μ.Χ. και προέρχεται απο το αρχείο του W. J. Woodhouse στο Πανεπιστήμιο του Σύδνεϋ. Και η δεύτερη του 2018 μ.Χ. προέρχεται από το αρχείο μου. Εγκαταλελειμμένα στη τύχη τους κι αυτά τα λιθάρια, σκόρπια πλέον σήμερα για να θυμίζουν στον περιπατητή την ξεχασμένη ιστορία του τόπου.
*Συντάκτης του άρθρου, έρευνα και ©: Αλέξιος Γ. Κατεφίδης, εκπαιδευτικός, τέως υποδιευθυντής του Ελληνικού Λυκείου Νυρεμβέργης.
agriniopress.gr
