Μια συνολική πύλη για όλα τα επιδόματα σχεδιάζει η κυβέρνηση με την προωθούμενη ρύθμιση για το Εθνικό Μητρώο Παροχών και Ενισχύσεων, στο οποίο θα τηρείται προσωποποιημένη πληροφορία για τις παροχές σε χρήμα και σε είδος που χορηγούνται σε κάθε φυσικό πρόσωπο από φορείς του Δημοσίου.

Πρακτικά, η Πολιτεία πλέον θα γνωρίζει σε μια ενιαία βάση δεδομένων ποιος παίρνει ποια επιδόματα από διάφορους φορείς του Δημοσίου, κάτι που ενισχύει τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των επιμέρους φορέων αλλά και τη διαφάνεια, καθώς θα λειτουργεί και ως εργαλείο ελέγχου για κάποιους πονηρούς που μπορεί να κρύβονταν πίσω από τον κατακερματισμό μεταξύ των διαφορετικών μητρώων.

Η ρύθμιση ήταν ίσως η τελευταία εκκρεμότητα από τις ημέρες του νυν αντιπροέδρου της κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη και ιδιοκτήτρια του Μητρώου θα είναι η Γενική Γραμματεία Δημοσιονομικής Πολιτικής του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, ενώ επιχειρησιακά και τεχνικά υπεύθυνη θα είναι η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Η πρόσβαση στο Μητρώο θα γίνεται πρωτίστως από το Αυτοτελές Τμήμα Επιχειρησιακής Ανάλυσης και Υποστήριξης του ΥΠΟΙΚ και τις Διευθύνσεις Ανάπτυξης Εφαρμογών και Υπηρεσιών Δεδομένων της ΑΑΔΕ. Σαφώς ορισμένο δικαίωμα πρόσβασης θα μπορεί να παρέχεται και σε διαπιστευμένους χρήστες άλλων φορέων. Τα στοιχεία θα είναι ανωνυμοποιημένα, θα διατηρούνται τα κατ’ ελάχιστον απαραίτητα, ώστε μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις να υπάρχει πρόσβαση σε μη ανωνυμοποιημένες πληροφορίες.

Οπως εξηγούν αρμόδιες πηγές, το Μητρώο αποτελεί μια καίρια παρέμβαση στο επίπεδο χάραξης κοινωνικής πολιτικής και ταυτόχρονα άσκησης δημοσιονομικής εποπτείας. Αλλωστε, οι κοινωνικές δαπάνες αντιπροσωπεύουν ένα σημαντικό κομμάτι των δαπανών του κράτους (περίπου το 25% του ΑΕΠ), γεγονός που επιτάσσει τόσο την ανάγκη αποτελεσματικής παρακολούθησής τους όσο και την ορθή χαρτογράφηση των δικαιούχων, των ειδικών χαρακτηριστικών και των αναγκών τους. Το διάστημα 2025-2026 θα υλοποιηθεί πιλοτικό πρόγραμμα λειτουργίας του Μητρώου με την ένταξη επιλεγμένων φορέων και παροχών σε αυτό.

Συνολική εικόνα

Βασικός στόχος της κυβερνητικής παρέμβασης που αναμένεται να ανακοινωθεί και να εξειδικευτεί αυτή την εβδομάδα είναι η διαμόρφωση μιας συνολικής εικόνας των κοινωνικών δαπανών και των πάσης φύσεως ενισχύσεων που καταβάλλονται σε φυσικά πρόσωπα. Το πρόβλημα έως τώρα είναι ότι κάθε φορέας διαμορφώνει εικόνα βάσει του δικού του πληροφοριακού συστήματος, ενώ εντός ενός φορέα μπορεί να υπάρχουν επιμέρους διαλειτουργικά συστήματα που δεν επικοινωνούν, π.χ. e-ΕΦΚΑ και Οργανισμός Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ).

Με λίγα λόγια, για το κράτος είναι εξαιρετικά δύσκολο να έχει μια συγκεντρωτική εικόνα ανά πάσα στιγμή για τις παροχές κοινωνικού χαρακτήρα και ενισχύσεις που χορηγεί, ειδικά αν θέλει οι αναφορές αυτές να ικανοποιούν συγκεκριμένα κριτήρια, π.χ. γεωγραφική κατανομή δικαιούχων, ηλικιακή διαστρωμάτωση, εισοδηματική διαστρωμάτωση κ.λπ.

Παράλληλα, η ενοποίηση των επιμέρους μητρώων θα μειώσει και το βάρος για τη διοίκηση. Για παράδειγμα, η χορήγηση του επιδόματος ανασφάλιστου υπερήλικα απαιτεί τη μη ύπαρξη συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο έλεγχος της σώρευσης διενεργείται με τυπική διοικητική επικοινωνία μεταξύ των φορέων και αυτό από μόνο του αποτελεί διοικητικό βάρος και προκαλεί σημαντικές καθυστερήσεις στη χορήγηση της παροχής. Με τη σύσταση του Μητρώου ο ενδιαφερόμενος φορέας θα μπορεί να ελέγχει άμεσα και σε πραγματικό χρόνο τις προϋποθέσεις σώρευσης πολλαπλών δικαιωμάτων και έτσι να μειώνεται σημαντικά ο χρόνος χορήγησης της παροχής.

Η ατομική καρτέλα

Για κάθε φυσικό πρόσωπο θα τηρείται εντός του Μητρώου ατομική καρτέλα στην οποία θα αποτυπώνονται:
Τα στοιχεία του δικαιούχου, όπως ονοματεπώνυμο, ΑΦΜ, ημερομηνία γέννησης, φύλο, στοιχεία κατοικίας κ.λπ.
Τα στοιχεία των παροχών και ενισχύσεων που λαμβάνει. Σημειώνεται ότι το Μητρώο θα καταγράφει τόσο παροχές ή ενισχύσεις σε χρήμα (π.χ. προνοιακά επιδόματα, συνταξιοδοτικές παροχές, ασφαλιστικά επιδόματα κ.ά.) όσο και παροχές σε είδος (π.χ. vouchers, επιταγές κοινωνικού χαρακτήρα κ.ά.).

Τα οικονομικά στοιχεία του δικαιούχου

Η ενημέρωση του Μητρώου θα διενεργείται σε τακτική βάση, μηνιαία ή και σε διαφορετικά διαστήματα, ανάλογα με τα ειδικά χαρακτηριστικά της κάθε παροχής ή ενίσχυσης. Υπογραμμίζεται ότι ως φυσικά πρόσωπα νοούνται και τα άτομα που ασκούν πάσης φύσεως επιχειρηματική δραστηριότητα φυσικού προσώπου και είναι υποχρεωμένα για έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας φυσικού προσώπου στις φορολογικές αρχές επιλέγοντας Κωδικό Αριθμό Δραστηριότητας (ΚΑΔ).

Τα επιδόματα και οι έλεγχοι

Η πλατφόρμα, όπως προαναφέρθηκε, θα επιτρέπει και τον καλύτερο έλεγχο των χορηγήσεων, π.χ. αν κάποιο φυσικό πρόσωπο σωρεύει πολλαπλές παροχές. Επίσης, θα γίνονται δειγματοληπτικοί ή περιοδικοί έλεγχοι πληρότητας και ορθής ενημέρωσης του Μητρώου. Επίσης, προβλέπονται έλεγχοι που προκύπτουν ως ανάγκη μετά την επεξεργασία των ανωνυμοποιημένων αναφορών.

Η αρχή για το Μητρώο θα γίνει με τις χορηγήσεις του ΥΠΟΙΚ, του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, του ΟΠΕΚΑ και της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), ενώ οπωσδήποτε στην πλατφόρμα θα ενταχθούν το επίδομα θέρμανσης, το επίδομα πρόσβασης για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας σε υπηρεσίες προσχολικής αγωγής, το επίδομα παιδιού, το επίδομα γέννησης, το επίδομα αναδοχής, το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης σε ανασφάλιστους υπερήλικες, το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα, το επίδομα στέγασης, το επίδομα σε παραπληγικούς και τετραπληγικούς και αρκετά άλλα.

Γεώργιος Ευγενίδης- protothema.gr