Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας
Το μακρινό 1966, σχεδόν πριν 60 ολόκληρα χρόνια, μαθητής στο Γυμνάσιο Αρρένων Αγρινίου, δούλευα τα απογεύματα για χαρτζιλίκι σε έναν εκπληκτικό άνθρωπο για την εποχή του, τον Θωμά Μποκόρο.
Με είχαν εντυπωσιάσει στην αρχή η πολυγνωσία του για τεχνικά θέματα, ο Θωμάς ήταν εφευρέτης με κατοχυρωμένες επισήμως 2 πατέντες, αλλά σιγά-σιγά μέσα από συζητήσεις, όταν δεν είχε πολύ εργασία στο στεγνο-καθαριστήριο του (εκεί που είναι τώρα η Εθνική Τράπεζα στην οδό Π. Σούλου στο Αγρίνιο), συζητούσαμε για ιστορικά θέματα, ειδικά της περιοχής Αιτωλοακαρνανίας.
Γνώριζε την αρχαία ιστορία «με κλειστά μάτια» και όταν μιλούσαμε για χωριά και κωμοπόλεις του νομού, αυτός έλεγε παράλληλα και το αρχαίο όνομα της πόλης ή του σημερινού χωριού.
Συζητώντας μαζί του, ή ακούγοντας τον όρθιος από μια άκρη όταν μιλούσε με τους «μεγάλους»-όχι μόνο σε ηλικία αλλά και σε «πόστο»-στην τοπική κοινωνία, έβλεπα στο αστραφτερό του βλέμμα ότι ζούσε αυτά που έλεγε. Ζούσε τα γεγονότα της Αρχαίας Ελλάδος και περιέγραφε μάχες ακόμα και διαλόγους αρχαίων ηρώων, λες και ήταν παρών και μίλαγε ζωντανά για τις αναμνήσεις του με έντονο ύφος.
Τις Κυριακές που δεν ήταν ανοιχτό το καθαριστήριο, περνούσε με το τρίτροχο μηχανάκι το «Ζούνταπ» (ένα από τα 2 που είχε για το μαγαζί) από την Γιάννη Ρίτσου που έμενα σαν μαθητής, και πηγαίναμε «προς τα πάνω».
Περνάγαμε έξω από το Πάρκο, από το Β’ Αστυνομικό τμήμα στα σύνορα και από το περίπτερο της Αγγέλας κατεβαίναμε τον κατήφορο στο «νεκρό» την μηχανή μέχρι το ρέμα με τα πολλά καλάμια, ανηφορίζαμε στον Άγιο Κωνσταντίνο και λίγο παραπέρα ένα χιλιόμετρο σταμάταγε το μηχανάκι και περπατάγαμε μέσα στον ξέφραγο έρημο λοφάκο όπου ανάμεσα στα βάτα, τα παλιούρια, τις ασφάκες και τα κάθε λογής αγριόχορτα, βρίσκονταν σκόρπιες πέτρες.
Πρόβατα βοσκάγανε αμέριμνα γύρω από τα πέτρινα πεζούλια, και ο Θωμάς σχεδίαζε με το μολύβι του ναούς με κολώνες. Μου έλεγε ότι εκεί βρισκόταν το αρχαίο κάστρο και ότι οι σκόρπιες μεγάλες σαν μπαούλα πέτρες που πάνω τους καθόμασταν ήταν τα θεμέλια παλατιών…
Ο Θωμάς είχε ζήσει τα προπολεμικά χρόνια που έγιναν στην τοποθεσία αυτή κάποιες αρχαιολογικές επιφανειακές έρευνες και μου έλεγε για το «Αγρίνι».
Με πείραζε χαριτολογώντας, ότι εκεί ήταν η «πόλη» μου που την έκτισαν οι Αγραίοι που είχαν τα κάστρα τους στην ιδιαίτερη πατρίδα μου τον Ορεινό Βάλτο, και με αποκαλούσε «Αγραίο»!
Πάντα μου έλεγε για τους Αγραίους του Ορεινού Βάλτου και εγώ του διηγούμουν ιστορίες που είχα ακούσει, για τα «σκαψίματα» που έκαναν για να βρουν μυθικούς «θησαυρούς» από «χρυσές γουρούνες και χρυσά γουρουνόπουλα», διάφοροι ξένοι και ντόπιοι, στα «παλιόκαστρα» της Πετρώνας, του Μαρανελιού, της Μαλεσιάδας και του Χαλκιόπουλου. Ο θωμάς γνώριζε και άλλα κάστρα που εγώ δεν τα είχα ούτε ακουστά, πόσο μάλλον να τα είχα επισκεφθεί.
Έλεγε ότι κάποτε θα πάμε κι «εκεί πάνω» να τα επισκεφθούμε, εκεί που παλιά ζούσαν άνθρωποι «ωμοφάγοι».
Μετά το «παλιό Αγρίνιο» πηγαίναμε μέσα από τα χωριά στην Σπολάϊτα, κατεβαίναμε τις στροφές, περνάγαμε την σιδερένια γέφυρα στον Αχελώο και γεμάτοι σκόνη από τον χαλικόδρομο φθάναμε στην παραποτάμια πύλη της αρχαίας Στράτου.
Αν ήταν καλός ο καιρός περπατάγαμε από τον δρόμο μέχρι τον Ναό του Στρατίου Διός ενώ μας κοίταζαν παράξενα όσοι μας έβλεπαν.
Επειδή ο Θωμάς γνώριζε πολύ κόσμο, από πολλές επισκέψεις που έκανε στην περιοχή, όλο και συναντούσαμε κάποιον γνωστό του που έβοσκε τα πρόβατά του ή έσκαβε τον κήπο του.
Ο Θωμάς τους κερνούσε «έτοιμο» τσιγάρο από τα Σέρτικα Λαμίας που κάπνιζε, οι ντόπιοι σαν καπνοπαραγωγοί είχαν το ελεύθερο και κάνανε στα φανερά στριφτά τσιγάρα αλλά λαχταρούσαν και ένα έτοιμο, και αυτοί του έλεγαν ιστορίες για τις «πέτρες» και «άλλα» που βρίσκανε στο όργωμα.
(τα «κερασμένα» έτοιμα τσιγάρα-από πακέτα-τα βάζανε στο…αυτί για να το φυλάξουν να το καπνίσουν «άλλη μέρα»! Συνήθως λέγανε: «Δώσε μου και ένα για…αργότερα»).
Ο Θωμάς κρατούσε σημειώσεις με το μολύβι του στο πλακέ πακέτο των τσιγάρων του και όταν εύρισκε χρόνο στο μαγαζί, κοίταζε τις σημειώσεις, έκλεινε τα μάτια, μου μίλαγε κι εγώ έγραφα σε ένα τετράδιο.
Τα τετράδια τα κρατούσε στα συρτάρια από το γεμάτο χαρτιά και βιβλία γραφείο του, στο πίσω μέρος του μαγαζιού και αφού συγκέντρωσε πολλές πληροφορίες για την Αιτωλοακαρνανία, καθώς και φωτογραφίες από τον φίλο του φωτογράφο Ρίζο, τα επόμενα 2-3 χρόνια προχώρησε σε μια πρωτοποριακή έκδοση της αρχαίας τοπικής ιστορίας της Αιτωλοακαρνανίας.
Τυπώθηκαν τρία τομίδια, το πρώτο με τίτλο «Αιτωλία Ακαρνανία» Μνημεία-Ήρωες-Θρύλοι (1968), το δεύτερο «Η Χώρα των Φαιάκων» Αιτωλία Ακαρνανία (1969) και το τρίτο «Αιτωλία Ακαρνανία Αχελώος-Στράτος και ο Τάφος του Οδυσσέως (1969).
Λίγο μετά ίδρυσε την Αρχαιολογική Εταιρεία Δυτικής Στερεάς Ελλάδος με έδρα το Αγρινίου, που απαρτίζεται από ανθρώπους που αγαπάνε την Αρχαία μας ιστορία και τον τόπο μας τον παραδεισένιο με τις πολλές φυσικές ομορφιές που έχει.
Πέρασαν εξήντα χρόνια, μέσα σ’ αυτό το μεγάλο διάστημα έγιναν σημαντικές αρχαιολογικές ανακαλύψεις σε πολλά άλλα μέρη της Ελλάδας…
Δυστυχώς θα πρέπει να περάσουν πολλά-πολλά χρόνια ακόμα για να βγουν στην επιφάνεια όλα τα καλυμμένα με χώμα και θάμνους αρχαία απομεινάρια.
Αυτό ήταν και το μεγάλο μαράζι και ο καημός του Θωμά Μποκόρου, που ένοιωθε σαν «ένας κούκος που δεν μπορεί να φέρει την άνοιξη μόνος του»…
Τώρα «αχνοφαίνεται» μια ελπίδα καθώς «φουσκώνει» το «κίνημα» της «Ομάδας Πολιτών για την ανάδειξη του αρχαίου Αγρινίου» και όλα είναι δυνατά να γίνουν μια και δεν είναι μόνο ένας «κούκος» αλλά εκατοντάδες πολίτες που αγαπούν τον τόπο τους και θέλουν να τον βάλουν στον Αρχαιολογικό χάρτη της Ελλάδας.
Ο χώρος που τοποθετείτε το Αρχαίο Αγρίνιο έχει από πολλά χρόνια οριοθετηθεί, ειδικά το 1992 καθώς μπορούμε να διαβάσουμε στο ΦΕΚ της 6ης Αυγούστου (1992) στο φύλλο 506 στο 2ο τεύχος. (παραθέτω την πρώτη και δεύτερη σελίδα του 8σέλιδου φύλλου, στην 1η σελίδα η Υπουργική Απόφαση και στην 2η το σχεδιάγραμμα του αρχαιολογικού χώρου).
Παραθέτω επίσης τις σελίδες 63 έως 67 από το βιβλίο του πρωτεργάτη της ανάδειξης της Αρχαίας ιστορίας μας Θωμά Μποκόρο, «Αιτωλία Ακαρνανία» Μνημεία-Ήρωες-Θρύλοι εκδόσεως 1968, όπου γράφει σχετικά με το Αρχαίο Αγρίνιο.
Ακόμα κάτι σχετικό για τον Θωμά μπορείτε να διαβάσετε εδώ: https://www.agrinionews.gr/to-xenokrateio-moyseio-anadeiknyei-istorika-tin-aitoloakarnania/
Α.Κ.Κ.
agrinionews.gr
