Στο Μουσείο Βάσως Κατράκη, η ζωή και το έργο της σπουδαίας χαράκτριας και αγωνίστριας ζωντανεύουν μέσα από την παθιασμένη ξενάγηση του Σωτήρη Γερμανού. Γέννημα θρέμμα του Αιτωλικού ο ίδιος, όπως και η Βάσω, η οποία γεννήθηκε εδώ το 1914. Οι δυο τους μεγάλωσαν σε διπλανά σπίτια. «Αυτός εδώ είμαι εγώ» μας λέει δείχνοντας ένα βρέφος στην αγκαλιά της μάνας του, στον εμβληματικό πίνακα που λέγεται Η φτωχή και ρέμπελη ζωή των ψαράδων. Κι αυτή είναι μόνο μία από τις εκπλήξεις που σε περιμένουν στο Αιτωλικό.

Γιατί αυτό εδώ το μικρό νησάκι, φωλιασμένο στην αγκαλιά της Λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου, που το είπαν Μικρή Βενετία της Ελλάδας όταν ακόμα τα σπίτια του ακουμπούσαν στα ρηχά νερά του Καναλιού και της Νίδοβας, μπορεί να στερείται το λούστρο και την φινέτσα της Βενετίας που ξέρεις, έχει όμως την δική του, ακατέργαστη ομορφιά, και κάτι που είναι ακόμα σημαντικότερο από αυτήν: Ενδιαφέρον. Και Ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων.

Μικρός οδηγός για πρωτάρηδες

Το Αιτωλικό το βρίσκεις στον χάρτη εδώ, 11 χιλιόμετρα έξω από το Μεσολόγγι, ένα εύκολο τριωράκι οδήγησης από την Αθήνα. Είναι νησάκι, ένα από τα πολλά της λιμνοθάλασσας, έχει όμως το μοναδικό προνόμιο να συνδέεται με τη στεριά με δύο τοξωτά γεφύρια. Η ιστορία τους είναι κι αυτή ενδιαφέρουσα: Για την κατασκευή τους, το 1848, ο δήμος πήρε δάνειο και προκειμένου να το ξεχρεώσει ζήτησε από τον βασιλιά Όθωνα την άδεια να εισπράττει διόδια για την διάσχισή τους. Επειδή βέβαια ο τουρισμός ήταν λέξη άγνωστη εκείνη την εποχή, τα διόδια τα πλήρωναν οι ίδιοι οι δημότες Αιτωλικού, αφού ήταν βασικά οι μόνοι που διέσχιζαν τα γεφύρια τους. Το 2002, τα δύο γεφύρια, που διευρύνθηκαν στο σημερινό τους πλάτος το 1885 επί Χαρίλαου Τρικούπη και πλέον τα διασχίζουν και αυτοκίνητα, ανακηρύχθηκαν διατηρητέα μνημεία.

Το Αιτωλικό αναφέρεται πρώτη φορά σε γραπτές πηγές το 1153 μ.Χ. από τον Ισπανοεβραίο περιηγητή Βενεμιάν, ως Νατολικόν. Σχεδόν επτά αιώνες αργότερα, θα συμβάλλει καθοριστικά στην Ελληνική Επανάσταση, με τη συμμετοχή των κατοίκων του σε μάχες όπως αυτή του Ντολμά, που μνημονεύεται μεταξύ άλλων και στο μνημείο του ντόπιου οπλαρχηγού Γρηγόρη Λιακατά.

Τι θα δεις στο Αιτωλικό

Όπως πιθανότατα μαντεύεις, η μισή χαρά κάθε εκδρομής στο Αιτωλικό είναι η περιπλάνηση στον γοητευτικό λαβύρινθο που φτιάχνουν τα δρομάκια στο κέντρο του νησιού, ανάμεσα σε πέτρινα κτίρια που συνυπάρχουν με νεόκτιστα σπίτια, και ανθισμένες τριανταφυλλιές που μισοκρύβουν εκκλησάκια σαν την Αγία Σωτήρα, μάλλον την πιο μικροσκοπική εκκλησία που έχεις δει ποτέ σου.

Στην κεντρική πλατεία του Αιτωλικού, όπου δεσπόζει μέχρι σήμερα η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, γίνονταν οι συνελεύσεις των οπλαρχηγών της ελληνικής επανάστασης και των στρατηγών της Δυτικής Ελλάδας, κι εδώ ήταν που έγινε τον Απρίλιο του 1824 η περιβόητη δίκη του Καραϊσκάκη, όπως μας πληροφορεί η μαρμάρινη πλάκα στον τοίχο της εκκλησίας. Γύρω της, café και ταβερνάκια απλώνουν τα τραπέζια τους στις πρώτες ανοιξιάτικες ηλιαχτίδες.

Δυο βήματα από την πλατεία, η Αίθουσα Τέχνης έργω 98 του ντόπιου χαράκτη Μιχάλη Κότσαρη πρωτοάνοιξε το 1998 και φιλοξενεί ενδιαφέρουσες εικαστικές εκθέσεις, ενώ λίγο παρακάτω στον ίδιο δρόμο θα βρεις το Λαογραφικό Μουσείο Αιτωλικού, που φιλοξενεί αντικείμενα από τη ζωή και την καθημερινότητα των δύο προηγούμενων αιώνων, παραδοσιακές φορεσιές και εργαλεία των ψαράδων, η ζωή και η τέχνη των οποίων είναι –όπως εύκολα καταλαβαίνεις– άρρηκτα συνδεδεμένη με την κουλτούρα και την πολιτιστική κληρονομιά του Αιτωλικού.

«Πολιτιστική κληρονομιά» είπαμε, και ειδική μνεία πρέπει εδώ να γίνει στο Αλιευτικό Καταφύγιο στην ανατολική όχθη του νησιού, όπου θα δεις τις παραδοσιακές γαΐτες και τα πριάρια, τα αλιευτικά σκάφη που είναι ειδικά σχεδιασμένα για να πλέουν στα ρηχά νερά της λιμνοθάλασσας, κομπλέ με το σταφνοκάρι τους, αλιευτικό εργαλείο που έδωσε το όνομά του και στην τοπική τεχνική ψαρέματος η οποία πρόσφατα εντάχθηκε στον κατάλογο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Το Κέντρο Χαρακτικών Τεχνών – Μουσείο Βάσως Κατράκη

Η κορυφαία χαράκτρια που έζησε στη μικρή μας χώρα, πέθανε το 1988 δωρίζοντας το σύνολο του έργου της στη γενέτειρά της, το Αιτωλικό. Το μουσείο, που εγκαινιάστηκε το καλοκαίρι του 2006, φιλοξενεί σήμερα το σύνολο του έργου της, που αποτελείται από 400 περίπου έργα, πολλά χαρακτικά ανάτυπα και ένα μεγάλο μέρος από τις μήτρες (αρχικά ξύλινες και στη συνέχεια πέτρινες) επάνω στις οποίες χάραξε τα έργα της.

Το Μουσείο Βάσως Κατράκη (στον χάρτη εδώ) είναι επισκέψιμο χωρίς εισιτήριο καθημερινά 9.00-15.00. Οι δε ξεναγήσεις του Σωτήρη Γερμανού που γνώριζε προσωπικά την καλλιτέχνιδα είναι λόγος από μόνες τους να το επισκεφθείς.

Ακολούθα τους ντόπιους (και) στο Αιτωλικό

Η υπερδραστήρια ομάδα Messolonghi by Locals, την οποία σου έχουμε συστήσει και παλιότερα, είναι αληθινός θησαυρός πληροφοριών για την περιοχή, και διοργανώνει βαρκάδες στη λιμνοθάλασσα, οικοπεριηγήσεις, βιωματικές δράσεις με τους ψαράδες, και ξεναγήσεις σε ιστορικούς και αρχαιολογικούς χώρους. Τους βρίσκεις στο site τους και στα δύο κέντρα πληροφόρησης στο κέντρο του Μεσολογγίου, και είναι οι άνθρωποί σου για οτιδήποτε θέλεις να μάθεις, να κάνεις και να δεις στο Αιτωλικό, το Μεσολόγγι και ολόκληρη την περιοχή γύρω τους.

Φαγητό στο Αιτωλικό

Στην γλυκύτατη αυλίτσα του Μονόματου θα δοκιμάσεις ολόφρεσκο ψάρι της περιοχής (μην χάσεις το πετάλι, μια τεχνική ψησίματος με το ψάρι ανοιγμένο) και γαρίδες, όλα ψημένα στα κάρβουνα, αλλά και ζουμερά κρεατικά, όπως τα μπιφτέκια και οι μπριζόλες, για τους αντιφρονούντες. Συνοδεύεις με μυρωδάτες ντομάτες που είναι απίθανες ακόμα και αυτή την εποχή του χρόνου, φέτα ψητή, πατατούλες κομμένες στο χέρι και γλυκόπιοτο κρασί, και πληρώνεις γύρω στα 15-20€ το άτομο.

Πανέμορφη, λουλουδιασμένη αυλή έχουν και οι Σούλες, που σερβίρουν ωραίο χειροποίητο μπιφτέκι και λοιπά κρεατικά στα κάρβουνα, αλλά και φρέσκο ψάρι και μια γαριδομακαρονάδα που έχει αποκτήσει φανατικό κοινό. Τιμές κι εδώ γύρω στα 15€ για κρεατικά, περί τα 20€ αν κινηθείς θαλασσινά –στην οποία περίπτωση επιβάλλεται να συνοδεύσεις με τοπικό ούζο Τρικενέ, ελαφρύ, γλυκόπιοτο, χωρίς προσθήκη ζάχαρης, με άρωμα καλοκαιριού και ξεγνοιασιάς.

Ξακουστό για το κοντοσούβλι του, τα κεμπάπ και τα σουβλάκια είναι το Εστιατόριο Χαραλαμπάκης, που στρώνει τα τραπέζια του με καρό τραπεζομάντηλα και τα απλώνει και έξω στον γραφικό πεζόδρομο. Οι τιμές, όσο χαμηλά περιμένεις, μάξιμουμ 15€ το άτομο με μπυρίτσες ή κρασί.

Εδώ να μείνεις

Ένα και μοναδικό ξενοδοχείο έχει το Αιτωλικό, την αγαπημένη ντόπιων και επισκεπτών Αλεξάνδρα, τα φωτεινά και ευρύχωρα δωμάτια της οποίας αγναντεύουν από τα μπαλκονάκια τους την θάλασσα, σε τιμές που κυμαίνονται στα 60€ το δίκλινο. Θα βρεις επίσης όμορφα Airbnb όπως αυτό και αυτό στα 53€ ανά διανυκτέρευση για δύο άτομα, ή αυτό το παραδοσιακό σπίτι του 1870 που φιλοξενεί έως και 4 άτομα με 130€ ανά διανυκτέρευση.

Ηρώ Κουνάδη-  in2life.gr