Του Κωνσταντίνου Φ. Μαραγιάννη*
Στην ενημερωτική εκδήλωση για το έργο της αντλησιοταμίευσης στην Τριχωνίδα που έγινε στο Δημαρχείο του Θέρμου, την Τετάρτη 5 Φεβρουαρίου 2025, η εκπρόσωπος της εταιρείας ΤΕΡΝΑ-ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ κ. Τσικνάκου, παρουσιάζοντας το έργο, τόνισε ότι σκοπός των παρόμοιων έργων που υλοποιεί η Εταιρεία, είναι η διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας της χώρας και από ΑΠΕ , ώστε να μειωθούν οι ρύποι που δημιουργούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και να προστατευτεί το περιβάλλον. Μια θέση με την οποία όλοι συμφωνούν, αφού η κλιματική αλλαγή αποτελεί σοβαρή απειλή για το μέλλον του πλανήτη.
Ας δούμε όμως, κάνοντας μια ιστορική αναδρομή, σε ποιο σημείο βρίσκεται, σήμερα, το θέμα των Α.Π.Ε. στη χώρα μας, αν, πραγματικά, η συνέχιση κάθε μορφής έργων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε. είναι αναγκαία και αν επιβάλλεται η συνέχιση τέτοιων έργων.
Α. Το πρώτο Ε.Σ.Ε.Κ. ( ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΛΙΜΑ) κατατέθηκε το 2019 από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και προέβλεπε εγκατάσταση 7 GW Α.Π.Ε. μέχρι το 2030.
Β. ΤΟ 2021 η κυβέρνηση της ΝΔ το ανέβασε σε 15GW και τελευταία το πήγε στα 23,5 GW υπολογίζοντας ότι το 2030 θα έχει διπλασιάσει τα δίκτυα, πράγμα το οποίο δεν είναι εφικτό.
Γ. Σήμερα, είναι συνδεδεμένα 14 GW Α.Π.Ε. και μαζί με τα έργα που έχουν πάρει όρους σύνδεσης, φτάνουν τις 28 GW. Παράλληλα, υπάρχουν ολοκληρωμένα ή ημιτελή έργα Α.Π.Ε. που περιμένουν να συνδεθούν και θα δώσουν 42 GW.
Δ. Αν υπολογίσουμε τα φωτοβολταϊκά στις στέγες και τα παράκτια Αιολικά φτάνουμε σε νούμερο άνω των 70 GW. Ένα νούμερο υπερβολικά μεγάλο με το οποίο ξεπερνάμε τους εθνικούς στόχους και του 2050.
Ας δούμε τώρα ποιος είναι ο μέσος όρος κατανάλωσης ρεύματος στη χώρα μας;
Κινείται μεταξύ 3,5 και 5 GW και την περίοδο του καύσωνα έφτασε τα 9,5 GW. Δηλαδή, λιγότερο από το 1/10 της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε.!
Οι υπόλοιπες μεγαβατώρες στην ουσία χάνονται και είναι ενδεικτικά τα επίσημα στοιχείατης ΡΑΑΕΥ ότι το 2023 χάθηκαν 330 γιγαβατόρες και το 2024 900.
Ο αντίλογος για τη συνέχιση των έργων παραγωγής ρεύματος από Α.Π.Ε. είναι ότι το πρόβλημα της υπερπαραγωγής ενέργειας θα λυθεί με την αποθήκευση και την εξαγωγή ενέργειας.
Λύνουν, όμως το πρόβλημα αυτές οι επιλογές; Η απάντηση είναι ΟΧΙ. Γιατί η αποθήκευση βρίσκεται, τεχνολογικά, στα αρχικά της στάδια και απλώς θα μεταθέσει το πρόβλημα για λίγο χρονικό διάστημα, μέσα στο 24ωρο. Οι εξαγωγές είναι ελάχιστες και μόνο για τις ώρες που οι τιμές είναι αρνητικές ή μηδενικές και τον περισσότερο χρόνο κάνουμε εισαγωγές ρεύματος που ξεπερνά το 20 ℅ της συνολικής κατανάλωσης. Χώρες και μεγάλες αγορές που θα μπορούσαν να απορροφήσουν το δική μας παραγωγή, όπως για παράδειγμα η Γερμανία, έχουν υπερπληθώρα Α.Π.Ε.
Όλοι, λοιπόν, οι σοβαροί και αξιόπιστοι άνθρωποι της ενέργειας και των δικτύων επισημαίνουν και προειδοποιούν για μπλακ άουτ, γιατί όσο περισσότερο χώρο καταλαμβάνουν στο δίκτυο οι Α.Π.Ε., τόσο περιορίζεται ο χώρος για σταθερές μονάδες και το ίδιο το σύστημα ηλεκτροδότησης κινδυνεύει με κατάρρευση.
Χαρακτηριστικές είναι οι τοποθετήσεις των παρακάτω ειδικών στην ενέργεια: Ανδρέας Πετροπουλέας: Διευθυντής Διαχείρισης Ενέργειας της Elpedison και Πρόεδρος της Επιτροπής Ηλεκτρισμού του ΙΕΝΕ: Μίλησε για «κανιβαλισμό της αγοράς από την υπέρμετρη παραγωγή ΑΠΕ» και τόνισε ότι «η αγορά οδηγείται στα βράχια»….. «Η μόνη ρεαλιστική λύση σε αυτή τη φάση είναι το πάγωμα όλων των αδειοδοτημένων έργων ΑΠΕ, και όχι απλώς η παύση έκδοσης νέων αδειών.».. «Οι ΑΠΕ προκαλούν ένα γιγάντιο πλεόνασμα Ενέργειας που δεν δύναται να αποθηκευτεί ούτε να εξαχθεί αφού και οι γειτονικές χώρες έχουν αντίστοιχα ενεργειακά πλεονάσματα κυρίως λόγω των Φωτοβολταϊκών»
Στέλιος Λουμάκης, πρόεδρος του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά (ΣΠΕΦ): Αποτρεπτικά προς τους μικρούς παραγωγούς να εγκαταστήσουν νέα φωτοβολταϊκά τοποθετήθηκε ο Στέλιος Λουμάκης, στο πάνελ του Balkan Energy Forum, κάνοντας λόγο για «πλήρη κανιβαλισμό του κλάδου». «Επομένως όποιος σήμερα έχει όρους σύνδεσης και θέλει να κατασκευάσει Φωτοβολταϊκό, ακόμα και με αποθήκευση, θα πρέπει να λάβει υπόψη ότι το «κούρεμα» στην παραγωγή του θα φτάσει έως και 50%. Μάλιστα σε ένα χρόνο που θα έχουν αλλάξει τα δεδομένα, θα ανέβει στο 70%», τόνισε σχετικά. «Αν μπορώ να δώσω μια συμβουλή, είναι να μην κάνει κανένας νέο Φωτοβολταϊκό, ακόμα και αν έχει πάρει όρους σύνδεσης».
Ο Ιωάννης Μάργαρης αντιπρόεδρος του ΑΔΜΗΕ «κρούει τον κώδωνα του κινδύνου» ενός ολικού Blackout από την υψηλή διείσδυση των μεταβλητών ΑΠΕ που αφορά την ηλιακή και αιολική ενέργεια. «Αυτό συμβαίνει επειδή υπάρχει κορεσμός των δικτύων και η υψηλή διείσδυση των ΑΠΕ δεν αφήνει ηλεκτρικό χώρο για τις σταθερές πηγές ενέργειας που είναι απαραίτητες στην ευστάθεια του Ηλεκτρικού συστήματος.»
Γιάννης Καμπούρης, επικεφαλής του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων του ΑΔΜΗΕ: «Μόνο με περικοπές στην παραγωγή των ΑΠΕ μπορούμε να έχουμε περισσότερες μονάδες στο δίκτυο» [6]
Αντώνης Κοντολέων, πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ (Ένωση Βιομηχανικών καταναλωτών Ενέργειας): «Αδιέξοδη η ανάπτυξη των ΑΠΕ χωρίς αύξηση της ζήτησης»… «Δεν είναι το πρόβλημα στα δίκτυα αλλά στην αλόγιστη αύξηση της Ανανεώσιμης Ενέργειας» και πρόσθεσε «αν είχαμε άπειρα δίκτυα και άπειρες ΑΠΕ τι θα τα κάναμε; Που είναι η ζήτηση για να απορροφήσει τις ΑΠΕ;».. «Οι ΑΠΕ και κυρίως τα Φωτοβολταϊκά έχουν φθάσει στα όριά τους»
ΙΕΝΕ (Ινστιτούτο Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης): «Η σχεδόν απότομη αλλαγή από την κατανάλωση εγχώριων ορυκτών καυσίμων σε άλλες εισαγόμενες πηγές ενέργειας προκαλεί κρίσιμα ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας». «Επιπλέον οι ολοένα και μεγαλύτεροι στόχοι για ανάπτυξη ΑΠΕ έχουν φέρει το δίκτυο στα όρια του ενώ η αποθήκευση ενέργειας (…) ίσως δημιουργήσει μεγαλύτερα προβλήματα από αυτά που θα έχει ήδη λύσει».
Σήμερα, λοιπόν, υπάρχει υπερπαραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από Α.Π.Ε. και δεν υπάρχει η δυνατότητα απορρόφησης και διάθεσης, αφού η ίδια η κυβέρνηση, μέσα στο 2023, αποφάσισε να κάνει οριζόντιες περικοπές των Α.Π.Ε. 5% , ενώ οι ειδικοί προβλέπουν οι περικοπές να ξεπεράσουν το 50% .
Παράλληλα, η χρηματοδότηση της αγοράς ενέργειας μετατρέπεται σε “παιχνίδι για λίγους”, αφού οι εταιρείες που πληρούν τα αυστηρά κριτήρια των τραπεζών είναι περιορισμένες, ενώ τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα προτιμούν εταιρείες με διευρυμένο χαρτοφυλάκιο. Και οι μικροί που επένδυσαν θα αναγκαστούν να “χαρίσουν” τις μονάδες τους στους μεγάλους. Το επιβεβαιώνει ο Στέφανος Λουμάκης, Πρόεδρος του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας από Φωτοβολταικά που μίλησε για “πλήρη κανιβαλισμό στα μικρά φωτοβαλταικά”.Άλλωστε, είναι ξεκάθαρο ότι ο στόχος της Κυβέρνησης και της Ε.Ε. είναι να επιβιώσουν μόνο οι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι και να επικρατήσουν στην αγορά, κυρίως, οι πέντε μέχρι στιγμής ενεργειακοί όμιλοι που είναι στο χρηματιστήριο και διαθέτουν εκτός από ΑΠΕ και μονάδες παραγωγής ρεύματος με ορυκτά καύσιμα. Αυτό το σκοπό υπηρετούν οι αλλεπάλληλες νομοθετικές ρυμίσεις και κυβερνητικές, διοικητικές παρεμβάσεις που καταργούν τις προνομιακές ρυθμίσεις των Ενεργειακών Κοινοτήτων, των αυτοπαραγωγών/αυτοκαταναλωτών και των μικρών επενδυτών ΑΠΕ.
Ποια είναι, λοιπόν, η χρησιμότητα και η σκοπιμότητα δημιουργίας νέων έργων Α.Π.Ε., σαν αυτό το τεράστιο έργο της αντλησιοταμίευσης που θέλει να κάνει η ΤΕΡΝΑ στην Τριχωνίδα, μαζί με αλλά παρόμοια έργα, συνολικά 30 στο νομό Αιτωλοακαρνανίας; Καμία. Μόνο το μελλοντικό κέρδος και τα θαλασσοδάνεια των τραπεζών.
Το αποτέλεσμα θα είναι, τα βουνά να γεμίσουν ανεμογεννήτριες ( στο νομό μας οι ανεμογεννήτριες ξεπέρασαν τις 160 και αν συνεχιστεί η εγκατάσταση με τους ιδιους ρυθμούς, σύντομα θα φτάσουμε τις 500!!), οι λίμνες και τα ποτάμια αντλησιοταμιεύσεις, η θάλασσα και οι κόλποι πλωτά φωτοβολταϊκά πάρκα. Τελικά, ποιο θα είναι το μέλλον του νομού μας, με τα τεράστια συγκριτικά πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα και του τουρισμού; Θα πρέπει οι άνθρωποι να φύγουν από τον τόπο τους;
Και τίθενται τα παρακάτω ερωτήματα:
1.Γιατί δεν δίνεται προτεραιότητα και διευκολύνσεις στις Ενεργειακές Κοινότητες, ώστε οι Δήμοι να απαλλαγούν από το κόστος εκατομμυρίων ευρώ που διαθέτουν για την ενέργεια, να μειώσουν τα δημοτικά τέλη, ελαφρύνοντας τον προϋπολογισμό των οικογενειών και παράλληλα, να έχουν την δυνατότητα να προσφέρουν φτηνό ή δωρεάν ρεύμα σε όλους τους πολίτες και ειδικά στα ευάλωτα νοικοκυριά που σήμερα βιώνουν την αισχροκέρδεια των ολιγαρχών της ενέργειας που έχουν φτάσει στα ύψη το ηλεκτρικό ρεύμα, διασφαλίζοντας κέρδη πολλών εκατομμυρίων ευρώ για τις εταιρείες και οι πολίτες-καταναλωτές να μην μπορούν να επιβιώσουν, να καλύψουν τις ανάγκες τους, να ζεσταθούν το χειμώνα και να ζήσουν μια ζωή πιο άνετη και ανθρώπινη;
- Γιατί δεν εγκρίνουν τις αιτήσεις για “αγροτικά φωτοβολταικά”, ώστε να ενισχυθεί η αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή που τόσο μεγάλη ανάγκη έχει η χώρα μας; Είναι, πραγματικά, θλιβερή η περίπτωση κατά την οποία Αγρότες από τη Λάρισα, που είχαν υποβάλλει αιτήματα για «αγροτικά φωτοβολταϊκά» απορρίφτηκαν οι αιτήσεις τους για σύνδεση στα δίκτυα με το αιτιολογικό ότι το ποσοστό 0,8%, που είναι το ανώτερο ποσοστό κάλυψης σε «γη υψηλής παραγωγικότητας», «έχει καλυφθεί από έργα μεγάλων επενδυτών που έλαβαν Όρους Σύνδεσης και είναι ενταγμένα στο πλαίσιο των Στρατηγικών Επενδύσεων και είναι ισχύος εκατοντάδων MW.
Η απάντηση είναι αυτονόητη και έχει να κάνει με τις πολιτικές επιλογές και τις προτεραιότητες της κυβέρνησης της Ν.Δ., που με την πολιτική της ενισχύει τους παρόχους της ενέργειας και τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους οι οποίοι προχωρούν ανεξέλεγκτα σε έργα πολλών εκατομμυρίων ευρώ (πολλά από τα οποία είναι θαλασσοδάνεια των Τραπεζών) για να ενισχύσουν μελλοντικά τα κέρδη τους με την κατοχή των Α.Π.Ε. και την εκμετάλλευση του ρεύματος που θα πουλήσουν ακριβά στις εταιρείες ενέργειας, στις οποίες οι ίδιοι είναι μέτοχοι ή ιδιοκτήτες. Οι δήθεν ανησυχίες του κ. Μητσοτάκη για την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των ΑΠΕ σε βάρος του περιβάλλοντος και της υγείας των πολιτών είναι απλά για τα μάτια του κόσμου…
Συμπέρασμα: Δεν υπάρχει πολιτική βούληση για να ξεκαθαρίσει το τοπίο των Α.Π.Ε. και να μπει μια τάξη στην ανεξέλεγκτη εγκατάσταση αυτών σε όλη την Ελλάδα, με σοβαρές επιπτώσεις για το περιβάλλον, την υγεία και την αισθητική των βουνών, των λιμνών και των θαλασσών. Όλο το νομοθετικό πλαίσιο είναι “κομένο και ραμένο” για να εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ισχυρών Ομίλων της ενέργειας. Ακόμη και τα φωτοβολταικά των νοικοκυριών που εγκατέστησαν με τις οικονομίες τους οι πολίτες για να μειώσουν το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας, πλήττονται, αφού με το νέο σύστημα του ταυτοποιημένου συμψηφισμού (net-billing)θα συμψηφίζουν το ρεύμα μόνο σε πραγματικό χρόνο που η μονάδα τους θα δίνει ρεύμα (μεσημέρι) κι αυτοί θα το καταναλώνουν. Για τις υπόλοιπες ώρες θα πληρώνουν κανονικά το ρεύμα τους με βάση την Τιμή Εκκαθάρισης Αγοράς, όπως θα προκύπτει από το Χρηματιστήριο Ενέργειας. Η περίσσια ενέργεια, θα πωλείται στην τιμή εκκαθάρισης της χονδρεμπορικής αγοράς, τις ώρες που θα εγχέεται στο δίκτυο.
Χρειάζεται, λοιπόν, πολιτική αλλαγή και εκλογή μιας κυβέρνησης προοδευτικού και αριστερού προσανατολισμού που θα αλλάξει ριζικά το τοπίο στη διαχείριση των Α.Π.Ε. και της ενέργειας γενικότερα και δεν θα είναι δέσμια των ομίλων και των συμφερόντων, αλλά με την πολιτική της θα καταπολεμήσει την αισχροκέρδεια, θα δώσει κίνητρα και διευκολύνσεις στις Ενεργειακές Κοινότητες και στα Φωτοβολταικά των μικρών παραγωγών, των αγροτών και των νοικοκυριών ,ώστε οι πολίτες να ανασάνουν και να απαλλαγούν από το καθημερινό βραχνά της εξόφλησης των υπέρογκων λογαριασμών του ρεύματος που τινάζουν στον αέρα το οικογενειακό εισόδημα και κάνουν δύσκολη την επιβίωση και την ανθρώπινη και αξιοπρεπή ζωή.
Βιβλιογραφία:Για το άρθρο χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από το δημοσίευμα του Στέφανου Πράσσου, πρώην Περιφερειακού Συμβούλου Δυτικής Μακεδονίας “ Η “Φούσκα” των Α.Π.Ε. σκάει”
* Εκπαιδευτικού, πρώην Δημοτικού Συμβούλου και Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου Θέρμου Αιτ/νίας
agrinionews.gr
