Κείμενο και φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας

Τετάρτη βράδυ στις 18 Σεπτέμβρη στον Νέο Ιερό Ναό του Αγίου Χριστοφόρου κατάμεστου από Αγρινιώτες, όπως τις γιορτινές ημέρες, παρουσιάστηκε το βιβλίο για την Ζωή και το έργο του Αρχιμανδρίτη Απόστολου Φαφούτη.

Μετά από  χρόνια μελέτης εκατοντάδων αρχειακών πηγών και ποικίλων δημοσιεύσεων για τον Παπαποστόλη, η Θεολόγος κυρία Κωνσταντίνα Α. Αρκουμάνη προχώρησε στην συγγραφή της Ζωής και του έργου του, 64 χρόνια μετά την κοίμησή του.

Η παρουσίαση του βιβλίου συνδιοργανώθηκε από τον Δήμο Αγρινίου και την Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας σε μια πρωτόγνωρη εκδήλωση, συγκρινόμενη με άλλες συνηθισμένες στον χώρο του βιβλίου.

Κι αυτό βασικά γιατί επιλέχθηκε να γίνει στον χώρο του Ιερού Ναού του Πολιούχου της πόλεως του Αγρινίου, που ο Παπαποστόλης εργάστηκε επί 18 ολόκληρα χρόνια για την ανέγερσή του, σε πολύ δύσκολες εποχές.

Όταν σκεφθούμε ότι το 99,9% των ανθρώπων δεν αποφασίζει στην ζωή του και δεν τολμά να βάλει «μια πέτρα πάνω στην άλλη», εκείνος με όχι απλώς  πενιχρά αλλά μηδαμινά μέσα, τόλμησε και κατάφερε αυτό το θαύμα της ανέγερσης του Νέου Αγίου Χριστοφόρου, όπως τον αποκαλούμε.

Κι αυτό γιατί υπάρχει κι ο παλιός Άγιος Χριστόφορος. Ψηλά στον λόφο που δεσπόζει στο Αγρίνιο και μέχρι τα δημιουργικά χρόνια του Παπαποστόλη ήταν περιστοιχισμένος από χωράφια ρεματιές και μια πλαγιά «κρανίου τόπος».  Πλαγιά του λόφου 500 στρέμματα, που Εκείνος τον μετέτρεψε σ’ αυτό που σήμερα αποκαλούμε «ο πνεύμονας του Αγρινίου»!

Πολυσπούδαστοι καθηγητές, συγγραφείς και οι ίδιοι, ήταν οι εισηγητές του βιβλίου. Συντονιστής ήταν ο Πρωτοπρεσβύτερος πατέρας  Ιωάννης Γκιάφης, Πολιτικός Επιστήμονας και Θεολόγος, Προϊστάμενος του Ιερού Ναού του Αγίου Χριστοφόρου.

Καλωσόρισε τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κκ. Δαμασκηνό, τον Δήμαρχο Αγρινίου κ. Γεώργιο Παπαναστασίου, τον Δήμαρχο Θέρμου κύριο Σπυρίδωνα Κωνσταντάρα, τον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Κωνσταντίνο Ζώη, τους Αντιδημάρχους, Δημοτικούς Συμβούλους, Πρόεδρο και Αντιπρόεδρο της κοινότητας Αγρινίου, τους εκπροσώπους φορέων και όλο το ευλαβές και φιλοαναγνωστικό κοινό, δηλαδή τους πάνω από τριακόσιους Αγρινιώτες κατοίκους της πόλης, των περιχώρων αλλά και των Αθηνών, που πήγαν να παρακολουθήσουν αυτή την μεγαλειώδη εκδήλωση.

Ο Δήμαρχος Αγρινίου κ. Γεώργιος Παπαναστασίου χαιρέτισε τη εκδήλωση για το βιβλίο και μίλησε για τον Παπαποστόλη.

Η εκδήλωση που ακολούθησε πέρα από βιβλιοπαρουσίαση, ήταν απόδοση μνήμης και τιμής στον Άγιο του 20ου αιώνα Παπαποστόλη. Και μια δημόσια παραδοχή με αποδείξεις, για την ασκητική, φιλεύσπλαχνη, φιλόπτωχη, ειρηνική και δημιουργική ύπαρξη του Άγιου Ανθρώπου του Αγρινίου. Ήταν μια αναφορά για την ζωή και το έργο του Παπαποστόλη κατά τον μεσοπόλεμο, την κατοχή, τον εμφύλιο αλλά και των λίγων ειρηνικών χρόνων στο τέλος της γήινης ζωής του.

Ο συντονιστής παρουσίασε τους εισηγητές, τον Αιδεσιμολογιότατο  Πρωτοπρεσβύτερο πατέρα Χριστόφορος Χρόνη, τον Σχολικό σύμβουλο καθηγητή κ. Κωνσταντίνο Νάκο και την συγγραφέα κυρία Κωνσταντίνα Αρκουμάνη. Ανακοίνωσε ότι με την ολοκλήρωση των ομιλιών η εκδήλωση θα κλείσει με την απόδοση ορισμένων εκκλησιαστικών ύμνων από την Βυζαντινή χορωδία Αγρινίου υπό την χοραρχία του καθηγητού Βυζαντινής Μουσικής κυρίου Ανδρέα Λανάρα.

Ακολουθεί η πλήρης συντονιστική/εισηγητική ομιλία του πατέρα Ιωάννη Γκιάφη, με ενδιάμεσα τις ομιλίες των εισηγητών και της συγγραφέως.

Στις ομιλίες τους όλοι αναφέρθηκαν στον Άγιο βίο του Παπαποστόλη, μνημονεύοντας μικρές και μεγάλες πράξεις του, που είχαν να κάνουν με την μοίρα του ποιμνίου του, συνυφασμένη με πρωτόγνωρες καταστροφές από αρρώστιες και πολέμους. Μέσα από τις ομιλίες αναδύεται ένας λευΐτης με απέραντη πίστη στον θεό και μεγάλη αγάπη στον Προστάτη Άγιο Χριστόφορο, αγάπη που την μεταφέρει με τις πράξεις του στους ενορίτες του. Αλλά και προς κάθε κατατρεγμένο άνθρωπο. Πρωτοποριακά για την εποχή του, πέρα από τα στενά πλαίσια της τότε κοινωνίας, αγκαλιάζει κάθε ανθρώπινη ύπαρξη ανεξαρτήτου ιδεολογίας και θρησκευτικού πιστεύω.

Στέκεται πέρα από τα αδελφοκτόνα μίση του εμφυλίου και καταφέρνει ειρηνικά αποτελέσματα συμβίωσης ετερόκλητων παρατάξεων και φρονημάτων, εκεί που συσκέψεις πολιτικών και στρατηγών αποτυγχάνουν και βυθίζουν πόλεις και χωριά στο πένθος και σε μίση που κρατούν δεκαετίες μετά.

Μετά τις τρείς ομιλίες ακολούθησαν εκκλησιαστικοί ύμνοι από την Βυζαντινή Χορωδία Αγρινίου υπό τη χοραρχία του καθηγητή Βυζαντινής Μουσικής κυρίου Ανδρέα Λανάρα. Ήταν ένα ευλαβικό ελάχιστο μνημόσυνο στην μνήμη του «Κεκρυμμένου Αγίου του Αγρινίου» όπως τον αποκαλεί ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας στον πρόλογό του στο βιβλίο της κυρίας Αρκουμάνη.

Και εκεί λίγο πριν το τέλος της θαυμάσιας αυτής εκδήλωσης, ο Μητροπολίτης κκ. Δαμασκηνός μίλησε για τον Παπαποστόλη και έκλεισε την βραδιά με σπουδαίες ανακοινώσεις για τις διαδικασίες Αγιοποίησης του που μπήκαν στο «λούκι»!

Στον λόγο του μεταξύ άλλων είπε και τα παρακάτω λόγια:

«Πριν την εκτύπωση αυτού του βιβλίου, είχαμε πάρει την απόφαση να συγκαλέσουμε μία επιτροπή η οποία θα πρέπει να συγκροτήσει τον κανονικό φάκελο που θα προωθηθεί στις αρμόδιες επιτροπές της Αγιοτάτης Εκκλησίας της Ελλάδος, οι οποίες και θα τον παραπέμψουν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο για να προχωρήσει η Αγιοκατάταξη του μακαριστού Αρχιμανδρίτη Απόστολου Φαφούτη, που είναι αίτημα και επιθυμία των κατοίκων του Αγρινίου».

Και συνέχισε ο Σεβασμιώτατος: «Και επειδή περνάει ο χρόνος θα πρέπει όλα τα μέλη της επιτροπής να υποσχεθούν ότι μέχρι τον Δεκέμβριο ο φάκελος θα είναι έτοιμος και πριν το νέο έτος να έχει φθάσει στην Ιερά Σύνοδο και εκείνη θα αποφασίσει αν θα αποσταλεί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο».

Ο Σεβασμιότατος πρόσθεσε ότι μέσα στον επόμενο χρόνο 2025 συμπληρώνονται 65 χρόνια από την κοίμηση του Παπαποστόλη,και θα προχωρήσουμε στην ανακομιδή των λειψάνων και μέσα από αυτή την διαδικασία ευχόμαστε ο Θεός να μας δώσει εκείνα τα απαραίτητα σημεία που έτι περισσότερο θα πιστοποιήσουν τα περί της Αγιότητος του Μακαριστού Ιερέως.

Ευχήθηκε να ευοδώσουν οι εργασίες και να αξιωθούμε όλοι μας επί τω ημερών μας να χαρούμε το μέγιστο αυτό γεγονός της Αγιοκατατάξεως και Αγιοποιήσεως του Πατρός Αποστόλου Φαφούτη.

Αυτή η μέρα η 18 Σεπτεμβρίου, θα μείνει στην ιστορία του Αγρινίου σαν η μέρα που στον Νέο Άγιο Χριστόφορο, από τα χέρια του Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κκ. Δαμασκηνού, μπήκε η πρώτη «πέτρα» στο οικοδόμημα της  μελλοντικής Εκκλησίας του Αγίου Παπαποστόλη, κάπου εκεί ψηλά στο δασύλλιο που φύτεψε με τα χέρια του πριν έναν αιώνα!

Μετά από χρόνια η επόμενη γενιά θα μελετάει και θα κάνει «φύλλο και φτερό», για να γράψουν τις διατριβές τους, το βιβλίο της Θεολόγου Κωνσταντίνας Αρκουμάνη, τα σοφά λόγια του Μητροπολίτη και τις ομιλίες των σπουδαίων εισηγητών της παρουσίασης.

Δεκάδες πολίτες άνδρες και γυναίκες σχημάτισαν ουρά, με τα Βιβλία παραμάσκαλα και η συγγραφέας με υπομονή παρέμεινε μια ώρα παρά πίσω, υπογράφοντάς τα και συνομιλώντας με όλους όσους την συνεχάρησαν για το βιβλίο της.

Όλοι της ευχόμαστε να είναι καλοτάξιδο και να την χαίρεται η οικογένειά της που ήταν όλη παρούσα.

Ακολουθεί η πλήρης συντονιστική/εισηγητική ομιλία του πατέρα Ιωάννη Γκιάφη, με ενδιάμεσα τις ομιλίες των εισηγητών και της συγγραφέως.

———————o————————

Βιβλιοπαρουσίαση του βιβλίου:

“ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΦΑΦΟΥΤΗΣ -Η ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ”

Πρωτοπρεσβύτερου  Ιωάννου Γκιάφη

Πολιτικού Επιστήμονος-Θεολόγου

Προϊσταμένου Ι. Ν. Αγίου Χριστοφόρου Αγρινίου

———–

“Σταυρός, κορόνα γίνεται

για σε η Ορθοδοξία

κι υπηρετείς τον άνθρωπο

με τη διπλή του Φύση”

Σεβασμιώτατε, πάτερ και δέσποτα,

Αξιότιμε κ. Δήμαρχε Αγρινίου,

Σεβαστοί Πατέρες,

Εκπρόσωποι διαφόρων φορέων της πόλεώς μας,

Κυρίες και κύριοι,

Με τον παραπάνω στίχο έρχεται ο φιλόλογος Παντελής Αναστασιάδης για να μας τονίσει το σταυρικό φρόνημα ενός ξεχωριστού ορθόδοξου ποιμένα που άφησε ανεξίτηλα τα ίχνη του μέσα στην τοπική κοινωνία. Με το Σταυρό στο χέρι και τις ορθόδοξες αξίες ενσταλαγμένες στην ψυχή του, αυτός ο Λειτουργός του Υψίστου αναλώθηκε στη διακονία της κάθε ψυχοσωματικής οντότητας, γενόμενος κατά τον Παύλειο λόγο “τοῖς πάσι τὰ πάντα” (Α’ Κορινθ. θ’, 22). Δεν πρόκειται παρά για τον αλήστου μνήμης και μέγα πνευματικό ευεργέτη της πόλεώς μας τον π. Απόστολο Φαφούτη. Και ω αγαθή συγκυρία συμπίπτει η τιμή του αγαθού λευίτη του Αγρινίου την περίοδο που η Αγία μας Εκκλησία τιμά και προσκυνά αυτές τις ημέρες τον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό του Κυρίου μας. Όπως και οι Πατέρες της Εκκλησίας μας διατείνονται: Σταυρός είναι και η Ιερωσύνη. Και ως Σταυρό βίωσε την Ιερωσύνη και ο μακαριστός “Παπαποστόλης“, ο κτήτορας του Νέου Ιερού Ναού Αγίου Χριστοφόρου Αγρινίου.

Απόψε λοιπόν έχουμε την ιδιαίτερη χαρά και τιμή να παρουσιαστεί εδώ στον Νέο Ιερό Ναού του Αγίου Χριστοφόρου Αγρινίου ένα εξαιρετικό πόνημα που αναφέρεται στη σπουδαία εκκλησιαστική προσωπικότητα της τοπικής μας Εκκλησίας, τον Αρχιμανδρίτη Απόστολο Φαφούτη. Η εκλεκτή συμπολίτισσά μας, θεολόγος και εκπαιδευτικός κ. Κωνσταντίνα Αρκουμάνη συνέγραψε το εξαίρετο βιβλίο: “Αρχιμανδρίτης Απόστολος Φαφούτης- Η Ζωή και το έργο του“. Την καλαίσθητη έκδοσή του ανέλαβε ο δήμος Αγρινίου, τιμώντας την ανεκτίμητη κληρονομιά που κληροδότησε ο Παπαποστόλης στον τόπο του. Και προτού ξεκινήσουμε τη παρουσίαση του πονήματος με τη συνδρομή άριστων επιστημόνων, θα καλέσουμε τον δήμαρχό μας κ. Γεώργιο Παπαναστασίου για έναν σύντομο χαιρετισμό.

Και στο σημείο αυτό θα περάσουμε στο κύριο μέρος της βιβλιοπαρουσίασης. Σε αυτό θα μιλήσουν ο Αιδεσιμολ. Πρωτοπρεσβύτερος Χριστόφορος Χρόνης, ο σχολικός σύμβουλος κ. Κωνσταντίνος Νάκος, καθώς και η συγγραφέας κ. Κωνσταντίνα Αρκουμάνη. Και βεβαίως θα ολοκληρωθεί η εκδήλωση με την απόδοση ορισμένων εκκλησιαστικών ύμνων από την Βυζαντινή χορωδία Αγρινίου υπό την χοραρχία του καθηγητού Βυζαντινής Μουσικής κ. Ανδρέα Λανάρα.

Ο μακαριστός π. Απόστολος Φαφούτης ακολούθησε το παράδειγμα του Αρχιποιμένος Χριστού. Ως “ποιμήν καλός” την ψυχή αυτού έθεσε υπέρ των λογικών του προβάτων. Ως γνήσιος πνευματικός πατέρας αγωνίστηκε νυχθημερόν “πρὸς τὸν καταρτισμὸν τῶν ἁγίων εἰς ἔργον διακονίας, εἰς οἰκοδομὴν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ“(Εφεσ. δ’,12). Κατέστη συνεργός Θεού προς θεραπεία και σωτηρία των ενοριτών του Αγίου Χριστοφόρου και γενικότερα των κατοίκων του Αγρινίου. Αρκετά εύστοχα θα σημειώσει η συγγραφέας: “Προτεραιότητα της ζωής του ήταν να εμπνεύσει στους ποιμενόμενους τις αρετές που χρειάζονταν, για να ακολουθήσουν το δρόμο της σωτηρίας.”Γι’ αυτή τη ποιμαντική δράση του γέροντα και την όλη ποιμαντική του αγωνία στα ενοριακά δρώμενα και στα τοπικά εκκλησιαστικά τεκταινόμενα θα μας μιλήσει ευθύς αμέσως ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος Χριστόφορος Χρόνης.

Ο π. Χριστοφόρος Χρόνης γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1974. Είναι έγγαμος κληρικός-πρωτοπρεσβύτερος (με 6 τέκνα), της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας, εφημέριος στον Ιερό Ναό αγίου Χριστοφόρου (Πολιούχος) Αγρινίου. Είναι μόνιμος διορισμένος εκπαιδευτικός στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση-ειδίκευση ΠΕ01-Θεολόγος. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1997), κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, τμ. Φ.Π.Ψ., ειδίκευση Ηθική Φιλοσοφία (2007) και κάτοχος Διδακτορικού διπλώματος της Θεολογικής Σχολής/Τμ. Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (2016). Κάτοχος πιστοποιημένων επιμορφωτικών προγραμμάτων του ΕΚΠΑ (Θρησκεία και Ψυχανάλυση, Διαχείριση Χωρισμού-Διαζυγίου, Εισαγωγή στη Συμβουλευτική, Ψυχανάλυση: Θεωρία και Πράξη, Εκπαιδευτική Ψυχολογία) και του Πανεπιστημίου Πατρών (Τεχνητή Νοημοσύνη και Εκπαίδευση). Από το 2017 είναι στέλεχος και εκπαιδευτής στο Ίδρυμα Ποιμαντικής Επιμορφώσεως της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών. Από τον Φεβρουάριο του 2020 μέχρι και τον Ιανουάριο του 2024 δίδαξε στη Θεολογική Σχολή/Τμ. Θεολογίας του ΕΚΠΑ τα μαθήματα Ποιμαντική Θεολογία, Ποιμαντική Ψυχολογία και Ποιμαντική Νοσούντων, ως ακαδημαϊκός υπότροφος του ΕΛΚΕ.

————————–o———————–

Ακολουθεί η εισήγηση του Αιδεσιμολογιώτατου Πρωτοπρεσβύτερου πατρός Χριστόφορου Χρόνη με τίτλο:

Βιβλιοπαρουσίαση του πονήματος «Αρχιμανδρίτης Απόστολος Φαφούτης-Η ζωή και το έργο του», της θεολόγου-εκπαιδευτικού Κωνσταντίνας Αρκουμάνη (Αγρίνιο 18/9/2024). 

         Σήμερα, ζούμε στην εποχή της μετανεωτερικότητας η οποία χαρακτηρίζεται από την κατάρρευση των μεγάλων ιδεολογιών, την γιγάντωση οικονομικών δραστηριοτήτων και τεχνοκρατικών πρακτικών, την επικράτηση ιλιγγιωδών ταχυτήτων, την ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, την διάχυση της πληροφορίας και την άμεση πρόσβαση σε αυτήν, τον καταιγισμό από εικόνες, πρόσωπα και παραστάσεις. Χαρακτηριστικό του κόσμου μας πλέον είναι η άνοδος του μορφωτικού επιπέδου του σύγχρονου ανθρώπου, και κατ’ επέκταση του κοινωνικού και πολιτισμικού επιπέδου, η αναβάθμιση του με κάθε τρόπο και μέσο διαλόγου, η ευκολία στην επικοινωνία, η υπέρβαση των συνόρων, η επαφή με τον εθνικά, πολιτισμικά, θρησκευτικά διαφορετικό από εμάς άνθρωπο και η αμφισβήτηση προσώπων, θεσμών και πραγμάτων. Αυτά είναι εν ολίγοις τα στοιχεία που συναντάμε στον σύγχρονο κόσμο και μέσα σε αυτόν καλείται σήμερα ο κληρικός να ακολουθήσει και να κάνει πράξη την θεία εντολή «ποίμαινε τὰ πρόβατά μου».^[1]

Ο κληρικός με την χειροτονία του καλείται να αναλάβει την διαποίμανση του χριστεπώνυμου ποιμνίου, των λογικών προβάτων. Πρόκειται για πιστούς που έχουν ζωντανή και ουσιαστική σχέση με την Εκκλησία, μέσω της ενεργούς συμμετοχής τους στα δρώμενα της ενορίας τους. Θα κληθεί όμως ο κληρικός να αντιμετωπίσει ποιμαντικά και άλλα υποσύνολα χριστιανών, όπως εκείνους που έχουν μια επιφανειακή ή τυπική σχέση με την Εκκλησία, καθώς και εκείνους που τη βλέπουν ως κατάλοιπο του πολιτιστικού παρελθόντος, χωρίς να θεωρούν ότι έχει κάποια ιδιαίτερη αξία στη σημερινή εποχή. Να μην παραλείψουμε και τη μερίδα των, εκ πεποιθήσεως, αντιπάλων της Εκκλησίας. Πρόκειται για ανθρώπους που τοποθετούνται αρνητικά απέναντι στη χριστιανική πίστη, με φανατικό δογματισμό, είτε γιατί ανήκουν σε αιρέσεις και σέκτες είτε για ιδεολογικούς λόγους.^[2]

Ο κάθε ποιμένας, για την επιτέλεση του υψηλού του έργου, καθοδηγείται από την επιστήμη και την τέχνη της Ποιμαντικής. Θα μπορούσαμε να ορίσουμε την Ποιμαντική, ως την κάθε πράξη που ενεργεί ο ποιμένας ή ο οποιοσδήποτε λαϊκός χριστιανός που ασκεί ποιμαντικό έργο, και η πράξη αυτή αφορά άμεσα στην θρησκευτική, ηθική και πνευματική ανάπτυξη του ποιμαινομένου. Είναι αυτονόητο ότι δεν νοείται Ποιμαντική έξω από τα όρια της Εκκλησίας, αφού το μυστήριο της Εκκλησίας αποτελεί την βάση του ορθόδοξου ποιμαντικού έργου.^[3] Πρωταρχικό σκοπό και στόχο της Ποιμαντικής αποτελεί το προσωπικό κάλεσμα του κάθε ανθρώπου, να ενταχθεί στη μοναδική και αληθινή ποίμνη του Αρχιποίμενος Χριστού.^[4] Αυτή η Ποιμαντική, σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, είναι «τέχνη τεχνών και επιστήμη επιστημών». Η  προσπάθειά της έγκειται στο να οδηγήσει «το πολυτροπώτατον και ποικιλώτατον ζώον» που είναι ο άνθρωπος, στη μοναδική Ποίμνη υπό τον Ένα Ποιμένα, να τον εντάξει δηλαδή και να τον συντάξει στην Εκκλησία του Χριστού, που είναι σύναξη και κοινωνία Θεού και ανθρώπων.

Πιο συγκεκριμένα, η Ποιμαντική επιστήμη σκοπεύει στην οικοδόμηση του σώματος της Εκκλησίας, κεφαλή της οποίας είναι ο Χριστός, με απώτερο σκοπό τη σωτηρία του πεπτωκότος ανθρώπου και του κόσμου.  Επιμέρους σκοπός του ποιμαντικού έργου είναι η συγκρότηση και η οικοδόμηση του σώματος της Εκκλησίας. Αυτό επιτελείται με τις βασικές λειτουργίες της Εκκλησίας που είναι η μαρτυρία, η λατρεία, η κοινωνία, η διακονία. Μαρτυρία δίδει η Εκκλησία στην ιεραποστολή, στην κατήχηση, στο κήρυγμα. Λατρεία: Λατρεύουμε το Θεό στα ιερά μυστήρια, στις ακολουθίες και στο κατ’ εξοχήν μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Κοινωνίαεπικοινωνία: Κοινωνούμε και επικοινωνούμε σε μικρές ή μεγάλες ομάδες. Διακονία: Διακονούμε τον άνθρωπο στις ανάγκες του, πνευματικές και υλικές. Ό,τι γίνεται στην

Εκκλησία γίνεται για την Εκκλησία. Για να αισθανθούν οι άνθρωποι ότι γίνονται Εκκλησία, ότι ανήκουν στην Εκκλησία. Δεν είναι χαμένοι σε έναν εχθρικό και άσχημο κόσμο, αλλά ανήκουν στην ποίμνη του Αρχιποίμενος Χριστού.

Για την πραγματοποίηση του ποιμαντικού έργου, είναι απαραίτητο να υπάρχουν ορισμένα πνευματικά προσόντα και εφόδια από τον ποιμένα, τα οποία είναι εξόχως βοηθητικά στην ποιμαντική του διακονία. Ο ποιμένας οφείλει να έχει:

α) Ολοκληρωτική αγάπη στον Θεό.⁵

β) Αγάπη για τον συνάνθρωπο.⁶

γ) Να τηρεί τις εντολές του Χριστού.⁷

δ) Να χρησιμοποιεί πάντα το λόγο της Γραφής στην ποιμαντική του διακονία.⁸

ε) Να  προσεύχεται για όλους.⁹  στ) Να έχει υπομονή.^[5]

ζ) Να είναι ώριμος στην πίστη και να διακρίνει το καλό από το κακό.^[6]

η) Να έχει υπακοή.^[7]

θ) Να είναι αφιλάργυρος και να κυβερνά σωστά την οικογένειά του.^[8]

ι) Να έχει γευτεί τους καρπούς του Αγίου Πνεύματος.¹⁴  ια) Να είναι γνώστης της ορθής διδασκαλίας^[9] και να είναι πάντα έτοιμος να

την υπερασπιστεί.^[10] ιβ) Τα λόγια και τα έργα του να γίνονται πάντα προς δόξα του Θεού.^[11] ιγ) Να διακατέχεται από πνεύμα χαράς.^[12] ιδ) Να μην απογοητεύεται και να είναι βέβαιος ότι ο Θεός δεν θα τον ξεχάσει

ποτέ.^[13] ιε) Να είναι πάντα ειρηνικός και όχι αναστατωμένος.^[14]

Η συνάδελφος εκπαιδευτικός κ. Κωνσταντίνα Αρκουμάνη στο βιβλίο της «Αρχιμανδρίτης Απόστολος Φαφούτης-Η ζωή και το έργο του», παρουσιάζει τη βιωτή και την ποιμαντική διακονία του αγιασμένου ιερωμένου της περιοχής μας, του

• ό.π., 22,39 «ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν».
• Ιωάν. 14,21 «ὁ ἔχων τὰς ἐντολάς μου καὶ τηρῶν αὐτὰς, ἐκεῖνός ἐστιν ὁ ἀγαπῶν με…».
• Εβρ. 4,12 «Ζῶν γὰρ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ ἐνεργὴς καὶ τομώτερος ὑπὲρ πᾶσαν μάχαιραν δίστομον…». ⁹ Εφεσ. 6,18 «διὰ πάσης προσευχῆς καὶ δεήσεως, προσευχόμενοι ἐν παντὶ καιρῷ ἐν Πνεύματι, καὶ εἰς αὐτὸ τοῦτο ἀγρυπνοῦντες ἐν πάσῃ προσκαρτερήσει καὶ δεήσει περὶ πάντων τῶν ἁγίων…».

παπαποστόλη, κληρικού προικισμένου με όλα τα προαναφερθέντα πνευματικά και ηθικά προσόντα και εφόδια. Πρόκειται για επαυξημένη έκδοση της ομώνυμης διπλωματικής της εργασίας, η οποία υποβλήθηκε με επιτυχία στο τμήμα Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 2020 για την απόκτηση μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης, με επιβλέποντα καθηγητή τον συντοπίτη μας ακαδημαϊκό διδάσκαλο και φωτισμένο κληρικό, π. Βασίλειο Καλλιακμάνη. Η εργασία της Κωνσταντίνας βαθμολογήθηκε με βαθμό 10-Άριστα.         Το βιβλίο αποτελείται από έξι επί μέρους κεφάλαια και ένα παράρτημα με διαφωτιστικό αρχειακό υλικό και ανέκδοτες φωτογραφίες, τα οποία συλλέχθηκαν και ταξινομήθηκαν με συστηματικό τρόπο από την Κωνσταντίνα. Στα κεφάλαια του βιβλίου παρουσιάζονται με εκπληκτικές λεπτομέρειες, τα βιογραφικά στοιχεία του π. Αποστόλου (γέννηση, γάμος, χηρεία, εργασία, χειροτονία), περιγράφεται το πολυσχιδές κοινωνικό και ποιμαντικό έργο του, η εθνική του δράση, ο αγώνας του για την ανέγερση του νέου ιερού ναού του αγίου Χριστοφόρου καθώς και τα τελευταία έτη του επιγείου βίου του. Η Κωνσταντίνα, ως ειλικρινής επιστήμονας, δεν παραλείπει να αναφέρει με λεπτομέρεια και όλα τα μέχρι σήμερα, εκδοθέντα βιβλία, άρθρα, ποιήματα, συνεντεύξεις, σχολικές εργασίες, δημοσιεύματα εφημερίδων, που αφορούν στο πρόσωπο του παπαποστόλη. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα αξιόλογα βιβλία των Ανδρέα Κωστακιώτη, Παντελή Αναστασιάδη, Κωνσταντίνο Κακαβιά, Ιωάννη Κωστάκη, στους οποίους παραπέμπει συχνά στο βιβλίο της η Κωνσταντίνα.

Τα κεφάλαια του βιβλίου είναι δομημένα με σαφήνεια, ώστε να κατανοούνται πλήρως από το ευρύτερο κοινό, γεγονός που αντανακλά την ικανότητα της συγγραφέως να παρουσιάζει σύνθετα θέματα με απλότητα. Η Κωνσταντίνα συνδυάζει με επιτυχία τη Θεολογία και την Ιστορία, παράγοντας ένα έργο που είναι τόσο ωφέλιμο όσο και διαφωτιστικό. Το ύφος γραφής χαρακτηρίζεται από ζωντάνια και καθαρότητα, αποφεύγοντας τον τυπικό ακαδημαϊκό λόγο και τους περιττούς βερμπαλισμούς, χωρίς όμως να υστερεί σε μεθοδολογική αυστηρότητα. Η συγγραφέας κατορθώνει να παρουσιάσει ουσιώδεις πληροφορίες χωρίς περιττές επεκτάσεις. Η ζωή και το έργο του πατρός Αποστόλου παρουσιάζονται με τέτοιον τρόπο ώστε ο αναγνώστης αισθάνεται ότι βιώνει τα γεγονότα από κοντά, ακολουθώντας τον ιερέα σε κάθε σταθμό της ζωής του, από τη γέννηση έως την κοίμησή του.

Το βιβλίο εκτείνεται σε 240 σελίδες. Η έκδοση είναι μοντέρνα και καλαίσθητη και οφείλουμε θερμές ευχαριστίες στον αξιότιμο Δήμαρχο και στους συνεργάτες του, αφού ο Δήμος Αγρινίου ανέλαβε την έκδοση του παρόντος βιβλίου. Προηγείται εμπνευσμένος πρόλογος από τον Σεβασμιώτατο Ποιμενάρχη μας κ. Δαμασκηνό, ο οποίος από την αρχή της ευλογημένης ποιμαντορίας του αναλώνεται νυχθημερόν στην διακονία του ποιμνίου του, όπως ακριβώς έπραττε και ο παρουσιαζόμενος άγιος ιερωμένος. Εντύπωση προκαλεί η αξιοσημείωτη χρήση πλήθους πρωτογενών πηγών και βοηθημάτων από την Κωνσταντίνα και αυτό συνιστά σαφή ένδειξη της σοβαρότητας και της ενδελεχούς φύσεως της έρευνάς της.

Όσα και να αναφέρουμε για τον π. Απόστολο και το πολυδιάστατο ποιμαντικό και κοινωνικό του έργο δεν θα είναι αρκετά. Αγάπησε τον Χριστό και την Εκκλησία Του, ενώθηκε μαζί Του, παραμένοντας πιστός σ΄ Εκείνον μέχρι το τέλος της επίγειας ζωής του. Η επίγεια ζωή του μακαριστού π. Αποστόλου δεν διέφερε σε τίποτα από τη ζωή των αγίων της πίστεώς μας. Πέρασε μέσα από το καμίνι του πόνου, των πειρασμών, των θλίψεων, της χηρείας, της πτωχείας και όμως παρέμεινε πιστός και ακλόνητος στην αγάπη του για το Χριστό και τον πλησίον.

Χαριτωμένος με όλα τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος διακόνησε την Εκκλησία επί πενήντα επτά έτη, γνωρίζοντας ότι το αξίωμα του ιερέα είναι σταυρός και όχι δόξα κοσμική. Ποτέ δεν θεώρησε την ιερωσύνη του ως ευκαιρία για ανάπαυση και καλοπέραση, αλλά ως στάδιο διαρκούς αγώνα υπέρ της Εκκλησίας και της πατρίδας.  Η αταλάντευτη και ανόθευτη πίστη του στην Ορθόδοξη Εκκλησία, καθώς και η ορθοπραξία του, είχαν έντονη απήχηση στο ορθόδοξο πλήρωμα της περιοχής του Αγρινίου, το οποίο δεχόταν τους λόγους του με βαθύτατη συγκίνηση και τον περιέβαλε με σεβασμό απεριόριστο, με εκτίμηση και ειλικρινή αγάπη. Τον σέβονταν και οι έχοντες χλιαρή ή ανύπαρκτη πίστη ακόμα και αυτοί που κατέχονταν από αντικληρικό πνεύμα. Όλοι τον θεωρούσαν και τον τιμούσαν ως άγιο.

Μελετώντας προσεκτικά κάποιος το βιβλίο της Κωνσταντίνας, θα μπορέσει να αντιληφθεί το ύψος και το βάθος του ποιμαντικού έργου του π. Αποστόλου. Θα δει τον π. Απόστολο να είναι ατελείωτες ώρες δίπλα στον πονεμένο, τον πτωχό, τον μικρασιάτη πρόσφυγα και τον ασθενή. Θα τον δει να προσεύχεται νυχθημερόν στον «αφέντη» του ή στο «παιδί» του, τον άγιο Χριστόφορο, όπως τον αποκαλούσε. Θα τον δει να μελετά το λόγο του Θεού, να εξομολογεί και να λειτουργεί κατανυκτικά με την ζεστή και μελωδική φωνή του. Θα τον δει να κηρύττει, να οργανώνει χορωδίες, δεντροφυτεύσεις, αθλητικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, υποτροφίες σε ενδεείς φοιτητές, οικονομικά βοηθήματα σε ανέργους, να ενώνει οικογένειες και να συμβουλεύει διαρκώς γονείς και παιδιά. Ως άλλος απόστολος Παύλος, γινόταν τα πάντα για να σώσει τους πάντες.^[15] Η ποιμαντική του διακονία ήταν αυστηρά προσωποκεντρική επειδή θεωρούσε τον κάθε άνθρωπο ως ένα μοναδικό και ξεχωριστό παιδί του Θεού. Δεν απογοητευόταν ποτέ ακόμη και όταν δεν έβλεπε αμέσως το αποτέλεσμα της ποιμαντικής του διακονίας. Η ποιμαντική είναι μια παράξενη προσπάθεια. Ένας ξυλουργός φτάνει στο τέλος της ημέρας του, κοιτάζει πίσω τη δουλειά του, βλέπει τον καρπό της και πηγαίνει σπίτι του με κάποια ικανοποίηση. Ένας γιατρός, ένας βιβλιοθηκάριος, ένας συγγραφέας, ένας γραμματέας, ένας χρηματιστής και σχεδόν κάθε άλλος επαγγελματίας μπορεί να κάνει το ίδιο πράγμα. Με τον ιερέα δεν συμβαίνει αυτό. Φτάνει στο τέλος της ημέρας και δεν γνωρίζει ακριβώς τι κατάφερε. Ο ιερέας εργάζεται πνευματικά, κηρύττει τον Λόγο του Θεού, προσεύχεται, συμβουλεύει, διδάσκει, αλλά σπάνια αυτές οι προσπάθειες παράγουν άμεσα και συγκεκριμένα «αποτελέσματα», που αποδεικνύουν ότι η διακονία του είναι ωφέλιμη και αποτελεσματική. Δεν χρειάζεται απογοήτευση. Μια συζήτηση που πίστευε ότι δεν έχει νόημα μπορεί να οδηγεί έναν συνάνθρωπό μας στη μετάνοια πολύ αργότερα. Ένα κήρυγμα του μπορεί να ταρακουνήσει έναν αμαρτωλό και να τον ξυπνήσει από το βαθύ λήθαργο μήνες αργότερα. Μία προσευχή του ιερέα μπορεί να απαντηθεί όταν πλέον την έχει ξεχάσει. Αυτό έπραττε ο αγιασμένος ποιμένας της πόλεώς μας. Διακονούσε και άφηνε το αποτέλεσμα στον Θεό. Και ο Θεός ήταν πάντα δίπλα του.

Εκεί όμως που αναλώθηκε ψυχή τε και σώματι ο π. Απόστολος ήταν την περίοδο της ανέγερσης του νέου ιερού ναού του αγίου Χριστοφόρου. Το έργο ολοκληρώθηκε σε 17 έτη, χάρη στις συνεχείς προσευχές και τις ικεσίες του πατρός προς τον προστάτη της πόλης αλλά και χάρη στην οικονομική συμβολή ικανού αριθμού Αγρινιωτών, που ελκύσθηκαν από το μεγαλείο του π. Αποστόλου. Πόση ευγνωμοσύνη τέλος δεν οφείλει η πόλη του Αγρινίου την σκοτεινή περίοδο του εμφυλίου πολέμου, όπου τα πάθη κυριαρχούσαν!!!Είναι αποδεδειγμένο ιστορικά ότι ο παπαποστόλης ήταν ο ηθικός και ουσιαστικός εγγυητής της αναίμακτης παράδοσης της πόλεως του Αγρινίου από τα τάγματα ασφαλείας στο Ε.Α.Μ.-Ε.Λ.Α.Σ. Ο παπαποστόλης αποδείχθηκε λυτρωτής, στοργικός πατέρας, αδελφός για όλους ανεξαιρέτως.

Ο άγιος γέροντας εκοιμήθη οσιακά στις 13 Αυγούστου 1960, ημέρα Σάββατο, στις έξι το απόγευμα. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι, παρότι είχε προαισθανθεί το τέλος του ημέρες πριν, εντούτοις δεν σταμάτησε στιγμή να στηρίζει τους ανθρώπους που τον επισκέπτονταν. Πράγματι ενώπιον του θανάτου, επέδειξε γενναία και άφοβη στάση, απόδειξη της αγιότητάς του. Ασφαλώς υπάρχουν και άλλα ορατά σημεία της αγιότητας του π. Αποστόλου, όπως η αναδυόμενη ευωδία από τον τάφο του καθώς και θεραπείες ασθενών.

Θα ήθελα, στο σημείο αυτό, να καταθέσω στην αγάπη σας ένα ρητορικό ερώτημα. Και λέω ρητορικό διότι η απάντηση είναι αυτονόητη: Είναι άγιος ο παπαποστόλης; Στην εκκλησιαστική συνείδηση των ορθοδόξων χριστιανών, ο π. Απόστολος Φαφούτης είναι αναμφισβήτητα άγιος, εφάμιλλος του αγίου παπαΝικόλα Πλανά. Οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι ο λαός του Θεού αγιοποιεί και η επίσημη Εκκλησία αγιοκατατάσσει. Η Εκκλησία απλά επικυρώνει την απόφαση του λαού και προχωρεί στην επίσημη εγγραφή ενός αγίου στις αγιολογικές δέλτους, στον κατάλογο δηλ. των αγίων που μνημονεύουμε στις ιερές ακολουθίες.

Περαιώνοντας την βιβλιοπαρουσίαση αυτή, επιτρέψτε μου με συγκίνηση να αναφερθώ στο πρόσωπο ενός ευλαβέστατου φίλου και αδελφού, αγαπητού τέκνου της ενορίας μας, ενός νέου που εγκατέλειψε νωρίς τον επίγειο βίο, επειδή βιαζόταν να είναι μαζί με τον άγιο Χριστόφορο και τον άγιο παπαποστόλη, που υπερβαλλόντως αγαπούσε: πρόκειται για τον αείμνηστο Παναγιώτη Κουτσούκη. Ο Παναγιώτης είχε υποβάλλει πρόταση προς την Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας να εξετάσει το θέμα της αγιοκατάταξης του π. Αποστόλου Φαφούτη. Έγραψε: «Είναι καιρός να προχωρήσουμε στις προβλεπόμενες διαδικασίες, ώστε να γίνει η ανακομιδή του ιερού λειψάνου του πατρός Αποστόλου. Και ας καταρτισθεί ένας φάκελος που να περιέχει όλα τα στοιχεία τα οποία ήδη υπάρχουν και μαρτυρούν την αγιότητα του παπαποστόλη και ας υποβληθεί στο Οικουμενικό Πατριαρχείο δια της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας μας για τα περαιτέρω».

Ταπεινά φρονούμε Σεβασμιώτατε, ότι είναι πλέον κατάλληλος ο καιρός για την επίσημη αγιοκατάταξη του π. Αποστόλου. Έχω την πεποίθηση ότι επί των ημερών σας, θα ζήσουμε τη χαρμόσυνη στιγμή της αγιοκατάταξης του γέροντά μας, γεγονός που θα χαροποιήσει το πλήρωμα της τοπικής Εκκλησίας.

Συγχαίρουμε την λίαν αγαπητή Κωνσταντίνα Αρκουμάνη για την κοπιώδη προσπάθειά της και την παρακαλούμε να συνεχίσει με τον ίδιο ζήλο και την ίδια επιστημονική και ερευνητική ματιά, να μας προσφέρει στο μέλλον παρόμοια πονήματα. Να έχουμε την ευχή του αγίου παπαποστόλη μας.

Σας ευχαριστώ

———————ο——————–

Συντονιστής πατέρας Ιωάννης Γκιάφης:

Ο αείμνηστος Παπαποστόλης ανέπτυξε όντως μια πλούσια ποιμαντική δράση όχι μόνο στην ενοριακή κυψέλη του Αγίου Χριστοφόρου, αλλά και ευρύτερα στην τοπική μας Εκκλησία. Ο π. Χριστοφόρος και τον ευχαριστούμε, με τον άμεσο και ουσιαστικό του λόγο μας κατέδειξε την ποιμαντική τέχνη του αγαπημένου λευίτη της αγρινιώτικης κοινωνίας. Στη συνέχεια με τη βοήθεια ενός άλλου αξιόλογου ομιλητή, του σχολικού συμβούλου κ. Κωνσταντίνου Νάκου θα περάσουμε σ’ ένα άλλο σημαντικό κομμάτι της βιωτής του π. Αποστόλου Φαφούτη, την κοινωνική και εθνική του δράση. Διότι ο γέροντας μεταξύ των άλλων διακρίθηκε και για την ιδιαίτερη αγάπη του για τον συνάνθρωπο, ακόμη και τον αλλοεθνή και αλλόθρησκο. Η ανοιχτοσύνη του, η ευρύτητά του και η φιλάνθρωπη στάση του, τον κατέστησαν μια σπάνια εκκλησιαστική φυσιογνωμία στον τόπο μας. Δεν πρέπει να λησμονήσουμε ότι φέτος του Σταυρού(14 Σεπτεμβρίου) συμπληρώθηκαν 80 ολόκληρα χρόνια από την ειρηνική επέμβαση του Παπαποστόλη, ώστε να αποφευχθεί αδελφικός αλληλοσπαραγμός και να παραδοθεί το Αγρίνιο αναίμακτα από τα Τάγματα Ασφαλείας στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Γι’ αυτή λοιπόν τη λυτρωτική προσφορά και την “κοινωνική” διακονία  του γέροντα προς τους Αγρινιώτες μέχρι το τέλος της επίγειας ζωής του, θα μας μιλήσει ο κ. Κωνσταντίνος Νάκος.

Ο κ. Κωνσταντίνος Νάκος έχει υπηρετήσει ως λυκειάρχης και σχολικός σύμβουλος εκπαίδευσης μαθηματικών σε διάφορες περιοχές της Ελλάδος. Είναι πτυχιούχος: “Μαθηματικών” του ΕΚΠΑ, “Κοινωνικής Οικονομίας” του Πανεπιστημίου Πατρών, “Συμβουλευτικής” ΑΣΠΑΙΤΕ Πατρών και “Βυζαντινής Μουσικής“. Κατέχει μεταπτυχιακά στην: “πληροφορική και επιχειρησιακή έρευνα” του ΕΚΠΑ, στην “Εκκλησιαστική Ιστορία” του ΑΠΘ και στην “Αειφορία και Οικοσυστήματα” του Πανεπιστημίου Πατρών. Είναι επίσης συγγραφέας επιστημονικών βιβλίων και έχει λάβει μέρος ως εισηγητής σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια. Τέλος είναι μέλος επιστημονικών, πολιτιστικών και φιλανθρωπικών συλλόγων.

———————–ο———————-

Ο Καθηγητής κύριος Κωνσταντίνος Νάκος μίλησε για τον Παπαποστόλη μεταφέροντας στο ακροατήριο επιλεγμένα αποσπάσματα από το βιβλίο της συγγραφέως κυρίας Κωνσταντίνας Αρκουμάνη που τονίζουν την Αγιοσύνη, την ευλάβεια, τον ανθρωπισμό και την αξιοσύνη ενός ακούραστου πρωτεργάτη της πίστεως στον Θεό αλλά και μπροστάρη με το σκαμπάνι στο χέρι οικοδομώντας τα αιώνια έργα του, το δασύλλιο και τον Νέο Άγιο Χριστόφορο.

Ο κύριος Νάκος μίλησε και για την προσέγγισή του Παπαποστόλη ανθρώπων παραγκωνισμένων από την μικρή κοινωνία της τότε πόλης, τους οποίους βοήθησε στις ανάγκες τους. Και αυτοί το αναγνώριζαν αυτό και τον σέβονταν σε όλη τους την ζωή.

——————-ο——————

Συντονιστής πατέρας Ιωάννης Γκιάφης:

Ο κ. Νάκος, και τον ευχαριστούμε, μας έδειξε μια άλλη διάσταση του π. Αποστόλου Φαφούτη, αυτή του ευεργέτη της τοπικής κοινωνίας σε δύσκολες στιγμές, σε καιρούς ανελευθερίας, σε καταστάσεις πείνας και φτώχειας. Μέχρι την οσιακή κοίμησή του ο γέροντας υπηρέτησε τον όλο άνθρωπο, ως μια ενιαία ψυχοσωματική οντότητα. Δεν στάθηκε μόνο στις πνευματικές ανάγκες, αλλά πάλεψε για την κάλυψη και των υλικών αναγκών του τότε δοκιμαζόμενου λαού. Δεν δίστασε ακόμη και να συγκρουστεί με τις κατοχικές δυνάμεις για το συμφέρον των κατοίκων του Αγρινίου. Δίδαξε με το απαράμιλλο ήθος του και την σεμνότητά του ακόμη και τους κατακτητές, Ιταλούς και Γερμανούς. Και μόνο να σκεφτούμε πόσους Αγρινιώτες διέσωσε από βέβαιες εκτελέσεις μετά από τις άοκνες και δυναμικές ενέργειές του. Επομένως τεράστια, ιστορική και μοναδική η προσφορά του, παράδειγμα προς μίμηση για όλες τις επερχόμενες γενιές.

Και έφθασε η στιγμή να μας μιλήσει για το πόνημά της η συγγραφέας αυτού, η κ. Κωνσταντίνα Αρκουμάνη, η οποία πραγματικά με εμβρίθεια και εξονυχιστικά ερεύνησε την προσωπικότητα του π. Αποστόλου Φαφούτη. Οι παραπομπές, οι πηγές και η πλούσια βιβλιογραφία που παρατίθενται, μας δείχνουν μια πολύ σοβαρή μελέτη που σμιλεύθηκε με κόπο, θυσίες και αγάπη γι’ αυτή την ξεχωριστή ιερατική μορφή του τόπου μας. Έτσι το λόγο θα λάβει η κ. Αρκουμάνη για να μας καταθέσει την όλη εμπειρία της και τον αγώνα της για την εκπόνηση αυτού του σημαντικού πνευματικού δημιουργήματός της.

Η κ. Κωνσταντίνα Αρκουμάνη γεννήθηκε στο Αγρίνιο, όπου και ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές της. Έλαβε το πτυχίο της από το Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. Η αγάπη της για την ιδιαίτερη πατρίδα της, την οδήγησε στην μελέτη και την συγγραφή δύο διπλωματικών εργασιών από το Τμήμα Θεολογίας του ίδιου πανεπιστημίου. Η πρώτη εργασία έχει τίτλο ‘’Ο Αρχιμανδρίτης Απόστολος Φαφούτης (1874-1960) και η εποχή του’’ και η δεύτερη ‘’Γιάννης Γούναρης: ‘’Ο Καλόγερος’’ της Κλεισούρας Μεσολογγίου’’. Παράλληλα, η συγγραφέας εργάζεται ως θεολόγος εκπαιδευτικός στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Δίδαξε σε γυμνάσια και λύκεια στις Κυκλάδες, στην Πρέβεζα και στην Αιτωλοακαρνανία. Σήμερα υπηρετεί στο Γυμνάσιο και Λύκειο Τραγαίας Νάξου στο χωριό Χαλκί.

—————–ο—————-

Ομιλία της Συγγραφέως κυρίας Κωνσταντίνας Αρκουμάνη

Σεβασμιώτατε,

Κύριε Δήμαρχε Αγρινίου,

Κύριε Δήμαρχε Θέρμου,

Σεβαστοί Πατέρες,

Κυρίες και κύριοι.

Σήμερα συγκεντρωθήκαμε όλοι μαζί στον ιερό ναό του Αγίου Χριστοφόρου για να τιμήσουμε τον Αρχιμανδρίτη Απόστολο Φαφούτη. Η διπλωματική μου εργασία στο πανεπιστήμιο δίνει τη δυνατότητα να θυμίσουμε στους μεγαλύτερους τον μακαριστό και ευλαβή κληρικό π. Απόστολο και ταυτόχρονα αποτελεί μια καλή ευκαιρία να γνωρίσουμε στους νεότερους τον Παπαποστόλη που με την παρουσία και το παράδειγμά του έδωσε κουράγιο και δύναμη σε χρόνια δύσκολα στο Αγρίνιο.

Το βιβλίο περιέχει πλούσιο υλικό για την ζωή και το έργο του, 6 κεφάλαια, τα οποία μας μεταφέρουν την παλιά εκείνη εποχή που έζησε ο Παπαποστόλης και άσκησε την ποιμαντική του δράση. Όμως, μπορούμε να αντλήσουμε σημαντικές πληροφορίες και για άλλες εξέχουσες προσωπικότητες της εποχής, τις συνήθειες τους, τις ασχολίες τους, το παλιό Αγρίνιο, γι’ αυτό και μπορεί να δημιουργήσει μια συγκίνηση στον αναγνώστη.

Αυτό που με κέρδισε στην ιστορία του Παπαποστόλη είναι ότι μάχονταν επίμονα για κάθετι που αγαπούσε. Για την ανέγερση του ιερού ναού του Αγίου Χριστοφόρου και κυρίως για την επιβίωση και την αξιοπρέπεια των συμπατριωτών του. Ο ίδιος δεν είχε πολλά. Είχε όμως τον Χριστό και όποιος έχει τον Χριστό έχει τα πάντα. Δεν έβαζε ποτέ τη δική του λογική πάνω από τη θεία. Πριν ξεκινήσει μια εργασία έκανε πάντα προσευχή στον Άγιο Χριστοφόρο, τον Πολιούχο της πόλης του Αγρινίου. Είχε άπειρη αγάπη για τον άνθρωπο της εποχής του. Εγκρατής και σώφρων, ήξερε πώς να συζητά με ανθρώπους που είχαν το αντίθετο πνεύμα. Ως κληρικό δεν τον βλέπουμε ποτέ ανήσυχο ή φοβισμένο. Πάντα είχε την ελπίδα του στο Θεό. Δηλαδή, ελπίζει στο Θεό, όχι σε άλλα πρόσωπα, ακόμη κι αν απευθύνεται με ταπείνωση στους συμπολίτες του για διάφορα έργα αγάπης. Ο Παπαποστόλης ξέρει ότι στις δύσκολες στιγμές ο Άγιος Χριστοφόρος θα δώσει λύσεις στις υποθέσεις του, όπως και γίνεται. Ως άνθρωπος της Εκκλησίας λέει πάντοτε την αλήθεια με αγάπη και διάκριση. Με τρόπο που να βοηθά και να ωφελεί τους άλλους ανθρώπους, λαμβάνει υπόψη του τις ευαισθησίες των άλλων ανθρώπων . Κατά την διάρκεια του βίου του συναντά πρόσωπα που ταλαιπωρούνται από διάφορα πάθη. Άλλος είναι εγωιστής, άλλος εχθρός της πατρίδας του, άλλος σκέφτεται να διαλύσει το σπιτικό του. Ο Παπαποστόλης δεν τους καταδικάζει ως πρόσωπα και δεν τους υποτιμά.

Στο ποιμαντικό του έργο διακρίνουμε τις αρετές του: σεμνότητα, εγκράτεια, αφιλοχρηματία, ακεραιότητα. Ο Παπαποστόλης μας διδάσκει να είμαστε αισιόδοξοι και ελπιδοφόροι ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής μας. Ο ταπεινός αυτός κληρικός αγαπούσε την πατρίδα του το Αγρίνιο, τον απασχολούσε η προκοπή του τόπου του και τον βοηθούσε με όποιο τρόπο μπορούσε. Γι’ αυτό είναι χρέος και ευθύνη να διατηρήσουμε για τις επερχόμενες γενεές τη μνήμη και το έργο του.

Για την εργασία απευθύνθηκα σε συμπατριώτες και συμπατριώτισσες, οι οποίοι μου παραχώρησαν το υλικό τους καθώς και την προφορική και γραπτή τους μαρτυρία. Νιώθω ιδιαίτερα ευλογημένη, διότι είχα την τιμή να γνωρίσω την οικογένεια του π. Αποστόλου Φαφούτη καθώς και την οικογένεια Μαρκοπούλου και να μου εμπιστευθούν σημαντικές πληροφορίες για τον σεβαστό Γέροντα και την πρεσβυτέρα του Μαρία Μαρκοπούλου-Φαφούτη. Αναζήτησα αρχειακό υλικό από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους στο Μεσολόγγι, το Ιστορικό Αρχείο της Εκκλησίας της Ελλάδος, από ναούς, από την Ακαδημία Αθηνών, το 1^ο Γενικό Λύκειο Αγρινίου, τον Δήμο Αγρινίου, από την Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας και κυρίως από ιδιωτικά αρχεία.

Πριν ευχαριστήσω τα πρόσωπα που με βοήθησαν στην διπλωματική μου εργασία καθώς και στην έκδοση του βιβλίου μου, θα μου επιτρέψετε να παρακαλέσω τους ανθρώπους που αγαπούν την τοπική ιστορία και μελέτη, να ξεκινήσουν την έρευνα για σημαντικές προσωπικότητες της περιοχής μας και να αναδείξουν τον ευλογημένο τόπο μας. Οφείλουμε να προβάλλουμε την Αιτωλοακαρνανία και τις ξεχωριστές προσωπικότητες του παρελθόντος, για να έχουν τα παιδιά μας πρότυπα.

Θέλω να ευχαριστήσω τους Αγρινιώτες και τις Αγρινιώτισσες για την παραχώρηση υλικού, τον καθηγητή μου στο πανεπιστήμιο τον π. Βασίλειο Καλλλιακμάνη που δυστυχώς δεν μπορούσε να είναι μαζί μας, τον κ. Απόστολο Βετσόπουλο, ο οποίος ανέλαβε την επιστημονική επιμέλεια του βιβλίου, την κ. Λένα Αρκουμάνη για την λήψη εξαίρετων φωτογραφιών που μπορούμε να βρούμε στο βιβλίο, τους πατέρες της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας για τις συμβουλές και την παραχώρηση υλικού, τους ομιλητές μας: τον π. Χριστοφόρο Χρόνη, τον κ. Νάκο, τον π. Ιωάννη Γκιάφη και τη Βυζαντινή Χρορωδία Αγρινίου που θα ψάλλει ύμνους για να τιμήσει τον σεβαστό Γέροντα.

Να ευχαριστήσω μέσα από την καρδιά μου το Δημοτικό Συμβούλιο και τον Δήμαρχο Αγρινίου για την στήριξη και την έκδοση του Παπαποστόλη. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στην Πρόεδρο του ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου κ. Μαρία Παπαπγεωργίου για την υποστήριξη και το ενδιαφέρον. Εύχομαι σε όλους στον Δήμο Αγρινίου να έχετε την ευχή του π. Αποστόλου Φαφούτη.  Στο τέλος, να ευχαριστήσω τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνό για το πατρικό ενδιαφέρον και την πολύτιμη βοήθειά του. Είναι σημαντικό για εμάς να αισθανόμαστε ότι σέβεστε την προσπάθειά μας να καταγράψουμε την ιστορία ενός σπουδαίου κληρικού της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας και σας ευγνωμονούμε, γιατί σήμερα είμαστε συγκεντρωμένοι όλοι εδώ μαζί και έχουμε την ευχή και την ευλογία σας.

Να έχουμε την ευχή του Παπαποστόλη!

Σας ευχαριστώ!

———————ο———————-

Συντονιστής πατέρας Ιωάννης Γκιάφης:

Και επειδή απόψε ζωντάνεψε ξανά ανάμεσά μας ένας “άνθρωπος του Θεού” και ιδιαιτέρως ένας “Ιερεύς του Υψίστου”, δεν θα μπορούσαν ν’ απουσιάζουν από την εκδήλωση οι ιεροί ύμνοι. Ο Παπαποστόλης διαρκώς δοξολογούσε τον Τριαδικό Θεό, υμνούσε ακαταπαύστως τον “Αφέντη Άγιό” του, τον Άγιο μεγαλομάρτυρα Χριστοφόρο, αλλά και έψελνε αδιαλείπτως τους ιερούς ύμνους, “τα τραγούδια του Θεού”, όπως τους χαρακτηρίζει ο όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης. Με τη βοήθεια της Βυζαντινής Χορωδίας Αγρινίου υπό τη χοραρχία του καθηγητή Βυζαντινής Μουσικής κ. Ανδρέα Λανάρα, θα απολαύσουμε ορισμένους απ’ αυτούς, ως ένα ελάχιστο μνημόσυνο προς την σεβάσμια μορφή του Γέροντα που με τη ζωή και τα έργα του εξυμνούσε “τα θαυμάσια του Θεού” και μετέφερε το άρωμα του Παραδείσου στον κόσμο.

Η Βυζαντινή Χορωδία Αγρινίου ιδρύθηκε στο Αγρίνιο το 1996. Σκοπός της είναι η διάδοση και η προβολή της Ελληνικής Μουσικής Παράδοσης (Βυζαντινή Μουσική – Δημοτικό Τραγούδι) και η διάσωση της εθνικής πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Η Χορωδία έχει συμμετάσχει σε συναυλίες και άλλες λατρευτικές εκδηλώσεις σε αρκετές πόλεις της Ελλάδας και στο Άγιο Όρος. Τον Μάρτιο του 1999 έλαβε μέρος στις εκδηλώσεις του Α΄ Ελληνικού Πολιτιστικού Μήνα στη Νότια Αφρική.

Η Βυζαντινή Χορωδία Αγρινίου έχει εκδώσει τους εξής ψηφιακούς δίσκους:

• Θεοτοκάριον 1
• Θεοτοκάριον 2
• Θεοτοκάριον 3
• «Μεγάλη Εβδομάδα» Γεωργίου Ραιδεστηνού
• Ακολουθία της Αγίας Παρασκευής
• «Πεντηκοστάριον» Εμμανουήλ Φαρλέκα.

Έχει ηχογραφήσει επίσης τον ψηφιακό δίσκο «Μελωδήματα Γερασίμου Πρεβεζιάνου», που συνοδεύει την έκδοση του ομότιτλου βιβλίου.

Τέλος, συμμετέχει με δύο ψαλλόμενα μέλη στην έκδοση της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας «ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ Ο ΧΟΡΑΡΧΗΣ – Ο ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ – Ο ΜΕΛΟΠΟΙΟΣ – Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ».

Τη Βυζαντινή Χορωδία Αγρινίου διευθύνει ο Ανδρέας Λανάρας.

Απόψε θα μας παρουσιάσει τους εξής ύμνους:

1. «Στολαίς ταις εξ αίματος», απολυτίκιο του Αγίου Χριστοφόρου, ήχος δ΄.
2. Δύο στιχηρά προσόμοια των αποστίχων του Εσπερινού της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, ήχος πλ. α΄.
3. «Εις μνημόσυνον αιώνιον», σύντομο κοινωνικό Ιωάσαφ Διονυσιάτου, ήχος δ΄(άγια).
4. Στίχοι από τον πολυέλεο «Δούλοι Κύριον» σε σύντομο ειρμολογικό μέλος, καταγραφή Γερασίμου Πρεβεζιάνου, ήχος α΄.
5. «Μεγαλομάρτυς ένδοξε», εξαποστειλάριο του Αγίου Χριστοφόρου, ήχος β΄.
6. «Δι’ ευχών του Αγίου Δεσπότου», Μάθημα Γεωργίου Ραιδεστηνού (συντετμημένο), ήχος α΄.

Αδιαμφισβήτητα, απόψε με την παρουσίαση του βιβλίου δόθηκε η ευκαιρία της τιμής μιας σημαντικής εκκλησιαστικής προσωπικότητας του τόπου μας που με τα τάλαντά του κληροδότησε τη φήμη ενός ενάρετου και άγιου εκκλησιαστικού ανδρός στην τοπική κοινωνία. Ο Παπαποστόλης αγαπήθηκε απ’ όλο το λαό του Αγρινίου τόσο για την πολυσχιδή κοινωνική, περιβαλλοντική και ποιμαντική του δράση, όσο και για την μεγάλη του αφοσίωση στον Ιερό Ναό του Αγίου Χριστοφόρου. Αξίζουν λοιπόν πολλά συγχαρητήρια στη συγγραφέα κ. Κωνσταντίνα Αρκουμάνη που μας προσέφερε αυτό το πόνημα το οποίο δεν πρέπει να εκληφθεί ως μια απλή καταγραφή αναμνήσεων, αλλά ως μια παρακαταθήκη μιας ιστορικής πραγματικότητας που πρέπει να φωτίσει το μέλλον μας. Η αποψινή ανάδειξη της ανεπανάληπτης εκκλησιαστικής μορφής του Παπαποστόλη δικαιολογεί τη χαρισματικότητά του, αλλά και αφυπνίζει συνειδήσεις για την απόκτηση του αληθινού βιώματος της εν Χριστώ ζωής από το χριστιανικό πλήρωμα. Και σε αυτό το σημείο θα καλέσουμε τον Σεβασμιώτατο ποιμενάρχη μας, για να μας κλείσει την εκδήλωση και να μας προσφέρει τις πατρικές του νουθεσίες σε σχέση με τον άξιο θεράποντα της Εκκλησίας και άξιο πολίτη του Αγρινίου, τον μακαριστό εν οσίοις αναπαυόμενο π. Απόστολο Φαφούτη.

A.K.K.

[1] Ιω. 21, 16

[2] π. Αδαμάντιος Αυγουστίδης, Ποιμένας και Θεραπευτής, εκδ. Ακρίτας, Αθήνα 2011³, σ. 42.

[3] π. Γεώργιος Καψάνης, Η Ποιμαντική διακονία κατά τους Ιερούς Κανόνας, εκδ. Άθως, Πειραιάς 1976, σ. 37.

[4] Αλέξανδρος Σταυρόπουλος, Επιστήμη και τέχνη της Ποιμαντικής, εκδ. Αρμός, Αθήνα 1997, σ. 21. ⁵ ό.π., 22,37 «Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ σου».

[5] Ιάκ. 1,4 «ἡ δὲ ὑπομονὴ ἔργον τέλειον ἐχέτω, ἵνα ἦτε τέλειοι καὶ ὁλόκληροι, ἐν μηδενὶ λειπόμενοι».

[6] Εβρ. 5, 14 «τελείων δέ ἐστιν ἡ στερεὰ τροφή, τῶν διὰ τὴν ἕξιν τὰ αἰσθητήρια γεγυμνασμένα ἐχόντων πρὸς διάκρισιν καλοῦ τε καὶ κακοῦ».

[7] ό.π., 13,17 «Πείθεσθε τοῖς ἡγουμένοις ὑμῶν καὶ ὑπείκετε· αὐτοὶ γὰρ ἀγρυπνοῦσιν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ὑμῶν ὡς λόγον ἀποδώσοντες· ἵνα μετὰ χαρᾶς τοῦτο ποιῶσι καὶ μὴ στενάζοντες».

[8] Α΄Τιμ. 3,3-5 «ἀφιλάργυρον, τοῦ ἰδίου οἴκου καλῶς προϊστάμενον, τέκνα ἔχοντα ἐν ὑποταγῇ μετὰ πάσης σεμνότητος· εἰ δέ τις τοῦ ἰδίου οἴκου προστῆναι οὐκ οἶδε, πῶς ἐκκλησίας Θεοῦ ἐπιμελήσεται;». ¹⁴ Γαλ. 5, 22-23 «ὁ δὲ καρπὸς τοῦ Πνεύματός ἐστιν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, πίστις, πρᾳότης, ἐγκράτεια· κατὰ τῶν τοιούτων οὐκ ἔστι νόμος».

[9] Τίτ. 2, 1 «Σὺ δὲ λάλει ἃ πρέπει τῇ ὑγιαινούσῃ διδασκαλίᾳ»

[10] ό. π., 1, 9 «ἀντεχόμενον τοῦ κατὰ τὴν διδαχὴν πιστοῦ λόγου, ἵνα δυνατὸς ᾖ καὶ παρακαλεῖν ἐν τῇ διδασκαλίᾳ τῇ ὑγιαινούσῃ καὶ τοὺς ἀντιλέγοντας ἐλέγχειν».

[11] Κολ. 3,17 «καὶ πᾶν ὅ τι ἐὰν ποιῆτε ἐν λόγῳ ἢ ἐν ἔργῳ, πάντα ἐν ὀνόματι κυρίου ᾽Ιησοῦ, εὐχαριστοῦντες τῷ θεῷ πατρὶ δι᾽ αὐτοῦ».

[12] Α΄Θεσ. 5,16 «Πάντοτε χαίρετε…».

[13] Ησ. 49, 15-16 «μὴ ἐπιλήσεται γυνὴ τοῦ παιδίου αὐτῆς τοῦ μὴ ἐλεῆσαι τὰ ἔκγονα τῆς κοιλίας αὐτῆς; εἰ δὲ καὶ ταῦτα ἐπιλάθοιτο γυνή, ἀλλ᾿ ἐγὼ οὐκ ἐπιλήσομαί σου, εἶπε Κύριος. 16 ἰδοὺ ἐπὶ τῶν χειρῶν μου ἐζωγράφηκά σου τὰ τείχη, καὶ ἐνώπιόν μου εἶ διαπαντός».

[14] Α΄Κορ. 14, 33 «οὐ γάρ ἐστιν ἀκαταστασίας ὁ Θεὸς, ἀλλὰ εἰρήνης».

[15] Ά Κορ. 9, 22.

agrinionews.gr