Το Θέρμο είναι κωμόπολη της Αιτωλοακαρνανίας και είναι χτισμένο στο παλιό Κεφαλόβρυσο, μια περιοχή με πλούσιες πηγές και πανύψηλα υπέργηρα πλατάνια
Απέχει 32 χιλιόμετρα από το Αγρίνιο και διαθέτει πολλά μέρη και φυσικά τοπία που αξίζει να επισκεφτείς.
Πίνακας Περιεχομένων
1 . Το αρχαίο Θέρμο
2 . Πλατεία Θέρμου
3 . Αρχαιολογικό Μουσείο Θέρμου
4 . Λίμνη Τριχωνίδα
5 . Το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής Μάνδρας
6 . Ιερά Μονή Προυσού
7 . Ιερά Μονή Εισοδίων της Θεοτόκου Μυρτιάς
8 . Το γεφύρι της Αρτοτίβας
9 . Οι Δίδυμοι Καταρράκτες του Μοκιστιάνου
10 . Οικία Κοσμά Αιτωλού
1 . Το αρχαίο Θέρμο
Το Αρχαίο Θέρμο, δίπλα στη σύγχρονη ομώνυμη πόλη του Δήμου Θέρμου, βρίσκεται βορειοδυτικά της λίμνης Τριχωνίδας και απέχει 35 περίπου χιλιόμετρα από το Αγρίνιο. Ο αρχαίος οικισμός χρονολογείται από το τέλος της εποχής του Χαλκού. Στην κλασσική περίοδο ήταν θρησκευτικό κέντρο λατρείας των Αιτωλών και η έδρα της Αιτωλικής Συμπολιτείας, της πρώτης δημοκρατίας στον κόσμο! Αμέσως μετά από την εισβολή του Αντιπάτρου και του Καρτερού το 323 π.Χ. η περιοχή οργανώθηκε. Υπέστη δύο σημαντικές καταστροφές από το Φίλιππο Ε΄ το 218 και το 206 π.Χ. Η πρώτη ανασκαφή άρχισε από το Γ. Σωτηριάδη το 1897 και διήρκεσε ως το 1908. Οι ανασκαφές συνεχίσθηκαν από τον Κ. Ρωμαίο από το 1912 ως το 1932. Μετά από διακοπή πολλών ετών οι ανασκαφές στο χώρο συνεχίζονται από το 1983 ως σήμερα.
2 . Πλατεία Θέρμου
Η πλατεία του Θέρμου αποτελεί χώρο συνάντησης και συναλλαγών για τον πληθυσμό της ευρύτερης περιοχής. Εδώ η φυσική ομορφιά και οι ανθρώπινες κατασκευές αποτελούν στοιχεία αρμονικά συνταιριασμένα σε μια αδιάσπαστη ενότητα. Η αφθονία των πηγαίων νερών και τα αιωνόβια πλατάνια, τα πέτρινα κτήρια που περιβάλλουν την πλατεία από τις τρεις πλευρές της και τα πλακόστρωτα, οι πέργκολες, οι σκάλες και τα παγκάκια, συναποτελούν τα στοιχεία εκείνα που καθιστούν το χώρο αυτό ιδιαίτερα ελκυστικό.Η πλατεία είναι κατασκευασμένη σε δύο επίπεδα λόγω της υψομετρικής διαφοράς, το άνω και το κάτω. Το κοινό στοιχείο και στα δύο αυτά επίπεδα είναι ότι κυριαρχούν τα παραδοσιακά υλικά, αφού το μεγαλύτερο μέρος τους είναι πλακόστρωτο με τοπική πέτρα. Στο κάτω μέρος της πλατείας, το γνωστό περισσότερο στην περιοχή ως «Πηγή Θέρμου», κυριαρχεί το φυσικό στοιχείο, τα νερά και τα πλατάνια. Είναι η πηγή «Κεφαλόβρυσο Θέρμου». Η πλατεία είναι ένας χώρος στην καρδιά του Θέρμου, όπου χτυπάει η καρδιά του τόπου, του σύγχρονου Θέρμου και της ενδοχώρας του.
3 . Αρχαιολογικό Μουσείο Θέρμου
Στον Αρχαιολογικό χώρο Θέρμου, στα Βόρεια της Αρχαίας Κρήνης ή στα Νοτιοανατολικά του Ναού του Θέρμιου Απόλλωνος, βρισκόταν το παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο Θέρμου. Το 2016 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες ανέγερσης του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Θέρμου, το οποίο κτίστηκε με τις τελειότερες μουσειακές τεχνικές και πληροί τις Ευρωπαϊκές περί Μουσείων προδιαγραφές. Το Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Θέρμου άνοιξε τις πύλες του στις 18 Μαΐου 2016. Διαθέτει 23 προθήκες και τουλάχιστον 20 άλλες κατασκευές, στις οποίες φιλοξενούνται εκθέματα από το Ιερό του Απόλλωνα, από τον προϊστορικό οικισμό του Θέρμου, του Λυσίου Απόλλωνα και της Λαφρίας Αρτέμιδος, του Βουλευτηρίου, τα Μέγαρα, τις Στοές της Κρήνης των κτιρίων του Ιερού όπως η Αγορά και ο Ναός, αλλά και πολλά άλλα εκθέματα από την ίδρυση και λειτουργία της Αιτωλικής Συμπολιτείας και από την ευρύτερη περιοχή.
4 . Λίμνη Τριχωνίδα
Η Λίμνη Τριχωνίδα είναι η μεγαλύτερη φυσική λίμνη της Ελλάδας. Βρίσκεται στον νομό Αιτωλοακαρνανίας, μεταξύ των επαρχιών Μεσολογγίου και Τριχωνίδας, νότια του Παναιτωλικού όρους και βόρεια του Αρακύνθου, ενώ εκτείνεται από τα ανατολικά προς τα δυτικά και συνδέεται δυτικά με τη γειτονική λίμνη Λυσιμαχία. Έχει επιφάνεια 95,8 τετραγωνικά χιλιόμετρα, μέγιστο μήκος 21,5 χλμ. και μέγιστο βάθος 58 μ. Τα νερά της ανανεώνονται συνεχώς μέσω πηγών κάτω από την επιφάνεια της λίμνης, ενώ μέσω τάφρου, παροχετεύονται στην παρακείμενη λίμνη Λυσιμαχία και από εκεί χύνονται στον ποταμό Αχελώο. Για το λόγο αυτό θεωρείται μια από τις πιο καθαρές λίμνες της Ελλάδας. Γύρω από τη λίμνη υπάρχουν μικροί παραλίμνιοι οικισμοί. Το διοικητικό, εμπορικό, συγκοινωνιακό και πολιτιστικό κέντρο της ευρείας περιοχής της ορεινής Τριχωνίδας αποτελεί το Θέρμο που είναι χτισμένο σε υψόμετρο 360 μέτρων και αποτελεί την έδρα του ομώνυμου δήμου.
5 . Το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής Μάνδρας
Στα βόρεια του Θέρμου και σε απόσταση τριών περίπου χιλιομέτρων από αυτό, στο συνοικισμό Μάνδρα, βρίσκεται το Μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής, ένα κτίσμα του 16ου αιώνα. Η παράδοση αναφέρει, το πέρασμα από το Μοναστήρι αυτό, των δύο Αιτωλών δασκάλων: του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού και του Οσίου Ευγένιου Γιαννούλη του Αιτωλού. Για τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό μάλιστα, η παράδοση θέλει, στο Μοναστήρι αυτό να έμαθε τα πρώτα του γράμματα. Η Θαυματουργός, λατρευτική εικόνα της Αγίας Παρασκευής, ανακαινίστηκε το 1971 με τέτοιο τρόπο, που προκάλεσε την σχεδόν ολοκληρωτική της καταστροφή. Στα δυτικά του Καθολικού, κάτω από μεγάλη υπόγεια κινστέρνα και μετά από ανασκαφές, βρέθηκε χώρος στον οποίο εικάζεται πως λειτουργούσε Κρυφό Σχολειό. Ο χώρος αυτός καθαρίστηκε και εμπλουτίστηκε με κέρινα ομοιώματα κι είναι σήμερα το «Κρυφό Σχολειό της Μονής της Αγίας Παρασκευής».
6 . Ιερά Μονή Προυσού
Η Μονή Προυσού είναι μοναστήρι του Νομού Ευρυτανίας. Βρίσκεται 31 χιλιόμετρα νότια του Καρπενησίου και 53 βορειοανατολικά του Αγρινίου, 2 χιλιόμετρα από το ομώνυμο χωριό και αποτελεί πνευματικό και προσκυνηματικό κέντρο ολόκληρης της περιοχής. Είναι χτισμένη σε απόκρημνη, βραχώδη περιοχή μεταξύ των βουνών Χελιδώνα, Καλιακούδα και της οροσειράς του Παναιτωλικού, η οποία είναι κατάφυτη με έλατα. Κατά την παράδοση το όνομα της Μονής οφείλεται στη θαυματουργή εικόνα της «Παναγίας Προυσιώτισσας». Η εικόνα αυτή κατάγεται από την Προύσα της Μικράς Ασίας και εικάζεται ότι είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Η εικόνα της Παναγίας βρισκόταν σε ναό της Προύσας, αλλά υπό τον φόβο ότι θα καταστραφεί, βάσει διατάγματος του αυτοκράτορα, φυγαδεύτηκε στη Στερεά Ελλάδα. Η παράδοση συνδέει το καταφύγιο της εικόνας, τη σημερινή τοποθεσία της Μονής, με θαύματα που συνέβησαν κατά τη μεταφορά της εικόνας εκεί. Ο νέος που τη μετέφερε, μαζί με κάποιον υπηρέτη του, αποφάσισαν να ιδρύσουν μοναστήρι στο σημείο αυτό, καθώς διαπίστωσαν ότι ήταν αδύνατο να μετακινήσουν την εικόνα από εκεί. Οι ίδιοι έγιναν οι πρώτοι μοναχοί, με τα ονόματα Διονύσιος και Τιμόθεος. Η Ιερά Μονή Προυσού είναι αφιερωμένη στην Παναγία και εορτάζει στις 23 Αυγούστου.
7 . Ιερά Μονή Εισοδίων της Θεοτόκου Μυρτιάς
Η Ιερά Βυζαντινή Μονή Εισοδίων της Θεοτόκου Μυρτιάς Τριχωνίδας, βρίσκεται σε απόσταση 20 χιλιομέτρων, από το Αγρίνιο προς το Θέρμο, στο ύψος του χωριού Άνω Μυρτιά του Δήμου Θέρμου και έχει θέα τον κάμπο του χωριού και τη λίμνη Τριχωνίδα. Είναι κτισμένη σε μαγευτική τοποθεσία και ο κάθε προσκυνητής νιώθει ότι βρίσκεται πιο «κοντά» στην Παναγιά του. Για την ίδρυση και την ιστορία της Ιεράς Μονής, η παράδοση μας λέει ότι μέσα σε ένα θάμνο μυρτιάς βρέθηκε από βοσκούς της περιοχής η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Επίσης, λέγεται ότι έφυγε από κάποιο γειτονικό μοναστήρι, ίσως της Ευρυτανίας, και πήγε σ’ αυτή τη θέση. Από το 1634, είναι γνωστό ως μοναστήρι, «Παναγία της Μυρτιάς» ή «Η Ελπίδα των απελπισμένων». Στην ιστορική του διαδρομή, είχε ενώσει τις τύχες του με τα μοναστήρια της Ευρυτανίας και τους λόγιους κληρικούς του Απόκουρου. Στη θέση που βρέθηκε η εικόνα, οι κάτοικοι του χωριού έχτισαν αρχικά ένα μικρό εκκλησάκι και αργότερα το εν λόγω μοναστήρι.
8 . Το γεφύρι της Αρτοτίβας
Είναι το παλαιότερο γεφύρι που σώζεται σήμερα στον ποταμό Εύηνο. Είναι κτισμένο σε θέση μοναδική, στο στενότερο σημείο του ποταμού, λίγο πριν συναντήσει τον παραπόταμό του Κότσαλο (Διπόταμα), πάνω στο παλιό μονοπάτι που συνδέει την Κάτω Χρυσοβίτσα με το Αχλαδόκαστρο (πρώην Αρτοτίβα). Εξυπηρετούσε τις ανάγκες επικοινωνίας όχι μόνο των δύο χωριών, αλλά της ευρύτερης περιοχής, της ορεινής ενδοχώρας (Ναυπακτία, Καρπενήσι, Θεσσαλία) με τον κάμπο της Τριχωνίδας, το Μεσολόγγι και τις ακτές του Ιονίου. Το καλοκαίρι ο διαβάτης μπορούσε να περάσει και από άλλα σημεία του ποταμού αλλά τον χειμώνα, όταν ο Εύηνος είναι “κατεβασμένος” υποχρεωτικά οδηγείται στο Γεφύρι της Αρτοτίβας. Το σημείο ενδείκνυται για πεζοπορία, αφού η διαδρομή είναι αρκετά εύκολη και ο δρόμος σε αρκετά καλή κατάσταση. Η φυσική ομορφιά του τοπίου ανταμείβει την εξόρμησή σας στα άδυτα της Ορεινής Ναυπακτίας.
9 . Οι Δίδυμοι Καταρράκτες του Μοκιστιάνου
Λίγο πριν την άφιξη στο Θέρμο, εντυπωσιάζει το τοπίο που συναντάμε στο χωριό Αγία Σοφία και ειδικότερα στο σημείο όπου ο δρόμος διέρχεται από τον χείμαρρο Μοκιστιάνο. Τα νερά των εν λόγω πηγών κατά μήκος της διαδρομής τους επί του φυσικού τους δρόμου, στην κοίτη του χειμάρρου Μοκιστιάνου, διασχίζουν ένα τοπίο σπάνιας φυσικής ομορφιάς, μέχρι να καταλήξουν στη λίμνη Τριχωνίδα, αφού κατρακυλήσουν με πάταγο από τους εντυπωσιακούς Δίδυμους Καταρράκτες που συναντούν στην πορεία τους. Το φαράγγι είναι επισκέψιμο στο μεγαλύτερο μέρος του μέσω μονοπατιού που το διασχίζει σε όλο το μήκος του. Το μονοπάτι ξεκινά από τις Πηγές της Αγίας Σοφίας και διερχόμενο το φαράγγι, αλλού κοντά στην κοίτη του ρέματος και αλλού πιο μακριά, καταλήγει στη λίμνη, όπου εκβάλλει το ρέμα πολύ κοντά στα Λουτρά Μυρτιάς.
10 . Οικία Κοσμά Αιτωλού
Ο Κοσμάς ο Αιτωλός ή γνωστός και ως Πατροκοσμάς, αποτέλεσε μια από τις ευγενέστερες μορφές της νεότερης ιστορίας. Ένας μοναχός με δραστήρια και επιβλητική παρουσία, ο οποίος το 1961 ανακηρύχθηκε άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο Κοσμάς ο Αιτωλός γεννήθηκε στην Αιτωλία, πράγμα που εξηγεί και τον προσδιορισμό του ως Αιτωλό ενώ το επίθετό του ήταν, σύμφωνα με αναφορές, Εσωχωρίτης. Στο χωριό Μέγα Δένδρο Θέρμου υπάρχουν τα θεμέλια του πατρικού σπιτιού του Κοσμά του Αιτωλού. Το σπίτι του Πατροκοσμά είναι πλέον ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος. Ένας χώρος που σίγουρα αξίζει κανείς να επισκεφτεί.
