Όλοι είμαστε πλασμένοι

να αναδειχθούμε μεγάλοι στην Βασιλεία του Θεού

Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

Ψήγματα πνευματικού θησαυρού μάς προσφέρει η σημερινή ευαγγελική περικοπή. Συμβουλές πολύτιμες, διδασκαλίες λυτρωτικές, παρμένες από τον μεγάλο θησαυρό της «επί του Όρους ομιλίας» του Κυρίου μας. Μιας ομιλίας, για την οποία ένας μεγάλος γέροντας του 20ου αιώνα είπε πως, εάν εφαρμόζονταν οι λόγοι της, η ανθρώπινη κοινωνία θα είχε μεταβληθεί σε παράδεισο. 

Με τις πρώτες κιόλας λέξεις της υπέροχης αυτής ομιλίας Του, ο Κύριος βυθίζεται στο κέντρο της ανθρώπινης καρδιάς, όπου κυριαρχεί ο μεγάλος πόθος κάθε ανθρώπου. Και ποιός είναι αυτός; Η μακαριότητα, δηλαδή η ευτυχία. Δεν πέρασε άνθρωπος από την γη που να μην αναζήτησε με χίλιους δύο τρόπους την αληθινή, βαθιά και μόνιμη ευτυχία. Γι’ αυτό και το πρώτο μέρος της «επί του Όρους ομιλίας» περιλαμβάνει τους περίφημους μακαρισμούς, δηλαδή δρόμους προς την ευτυχία, δρόμους όμως που διαφέρουν εντελώς από τους δρόμους που προτείνει ο σημερινός κόσμος. 

Αλήθεια, τί θα απαντούσε ένας σύγχρονος άνθρωπος εάν τον ρωτούσαν για εκείνα, τα οποία είναι σε θέση να κάνουν κάποιον ευτυχισμένο; Στις απαντήσεις αυτές είναι βέβαιο πως θα κυριαρχούσαν δύο στοιχεία: ο πλούτος και η δόξα. Αν μάλιστα ζυγίσει κανείς αυτά τα δύο, θα διαπιστώσει πως η δόξα βαραίνει περισσότερο. Διότι, κάποια στιγμή, το χορτασμένο από τις ηδονές σώμα δεν βρίσκει πλέον ενδιαφέρον σε τίποτα. Ο πλούτος, λοιπόν, παύει κάποια στιγμή να είναι χρήσιμος, εκτός και εάν ο άνθρωπος εγκλωβιστεί στην παθολογική φιλαργυρία. Αυτό όμως που δεν εξαντλείται ποτέ στον άνθρωπο είναι η ανάγκη θαυμασμού εκ μέρους των άλλων ανθρώπων και η αλαζονική επιθυμία του να είναι πάντα ο πρώτος, ο πιο γνωστός, ο πιο διάσημος, ο πιο μεγάλος απ’ όλους.

Όνειρο κάθε ηγέτη, κάθε καλλιτέχνη, κάθε αθλητή είναι να θεωρηθεί μέγας και να εξασφαλίσει μία θέση στην ιστορία. Και πράγματι, κάποιοι φαίνεται να το επιτυγχάνουν. Σήμερα όμως το Ευαγγέλιο, μέσα από τα γλυκύτατα λόγια του Χριστού μας, έρχεται με έμμεσο αλλά σαφή τρόπο  και μάς ρωτά: «Εσείς, ποιόν θα βάλετε κριτή της ζωής σας και ποιανού τον έπαινο και την εκτίμηση θα αναζητήσετε; Των ανθρώπων ή του Θεού;»

Κοιτάξτε, αδελφοί μου, την μανία των ανθρώπων να επιζητούν τον θαυμασμό, όπως αυτή εκδηλώνεται στο διαδίκτυο. Κοιτάξτε την εφευρετικότητα εκατομμυρίων ανθρώπων, οι οποίοι προβάλλουν τις πιο αλλόκοτες συμπεριφορές, προκειμένου να ξεφύγουν από την αφάνεια και την ανωνυμία. Κοιτάξτε, όμως, την μελαγχολία και την κατάθλιψη εκείνων που, κάποια στιγμή, τα φώτα της δημοσιότητος αποσύρονται, εγκαταλείποντάς τους ξανά στην ασημαντότητα.  

Αντίθετα, το μεγαλείο της επουράνιας Βασιλείας δεν εξαντλείται ποτέ. Όσο κανείς το επιζητά και καλλιεργεί τις προϋποθέσεις προκειμένου να το αποκτήσει, τόσο περισσότερο το απολαμβάνει. Ποιές είναι όμως αυτές οι προϋποθέσεις, ώστε κάποιος να ονομαστεί «μέγας» στη Βασιλεία των Ουρανών; Η σημερινή ευαγγελική περικοπή απευθύνεται προς εκείνους, οι οποίοι προτίμησαν να επιδιώξουν τον έπαινο του Θεού και να μισήσουν την ανθρώπινη τιμή, προκειμένου να αξιωθούν την επουράνια, όπως αναφέρει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος. Ξεκάθαρος είναι ο ευαγγελικός λόγος: «Όποιος τηρήσει όλες τις εντολές και διδάξει έτσι και τους άλλους, αυτός θα θεωρηθεί μεγάλος στην Βασιλεία του Θεού». 

Πρώτη λοιπόν προϋπόθεση αποτελεί η εφαρμογή του θελήματος του Θεού. Μόνον εκείνος, ο οποίος θα θέσει ως μοναδική πυξίδα της ζωή του το Ευαγγέλιο του Χριστού, θα βαδίσει την οδό την αληθινής ευτυχίας και θα αξιωθεί να τιμηθεί  ως μέγας. Όχι, όμως, μόνον αυτό. Ο άνθρωπος της πράξεως θα αξιωθεί να αναδειχθεί και μέγας διδάσκαλος. Διδάσκαλος, όχι μόνον λόγων, αλλά και έργων. Πράγματι, οι διδάσκαλοι των ωραίων λόγων καταφέρνουν να εντυπωσιάσουν, ο λόγος τους όμως αποδεικνύεται αναποτελεσματικός και προσωρινός. Οι διδάσκαλοι όμως των έμπρακτων λόγων σφραγίζουν με την παρουσία τους  τις ψυχές των ανθρώπων, διότι οι λέξεις που πηγάζουν από το στόμα τους είναι διαποτισμένες από μία μυστική πνευματική δύναμη, όπως μας επισημαίνει με τρόπο υπέροχο ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος: «Αποτελεσματικότερα διδάσκει το άφωνο έργο από τον άπρακτο λόγο».

Στην εποχή μας, είναι αλήθεια πως συχνά απογοητευόμαστε, βλέποντας τους ευφυείς της κοινωνίας μας να μονοπωλούν το ενδιαφέρον των ανθρώπων και, συχνά, να εκφράζονται περιφρονητικά για την πίστη μας. Και πράγματι, έρχονται στιγμές που η λογική του κόσμου τούτου μοιάζει πανίσχυρη. Κι όμως, η πίστη της Εκκλησίας, η οποία επί αιώνες δέχεται τις επιθέσεις του ορθολογισμού και της αμφισβητήσεως, διατηρεί ακέραιη την λυτρωτική της δύναμη και παραμένει για τον σημερινό άνθρωπο πηγή παρηγοριάς, ελπίδος και νοήματος ζωής.  Πώς εξηγείται άραγε αυτό; Από την σημερινή περικοπή έρχεται η απάντηση: Η πίστη μας έφτασε ως εμάς ολοζώντανη και λυτρωτική εξαιτίας των όντως μεγάλων διδασκάλων μας, δηλαδή εκείνων των προσώπων που δίδαξαν με τον λόγο, αλλά κυρίως με την αγία τους ζωή. Πρώτος και κορυφαίος όλων υπήρξε ο ίδιος ο Κύριός μας και κατόπιν οι άγιοι και οι Πατέρες της Εκκλησίας μας. Αυτοί αποτελούν τους οδοδείκτες της ζωής μας, αυτοί αποτελούν και τα αιώνια πρότυπα του μεγαλείου που περιμένει και εμάς, εάν ακολουθήσουμε το παράδειγμά τους.

Ο κόσμος λέει συχνά πως ο καλός δάσκαλος γεννιέται. Όντως, το τάλαντο της διδασκαλίας αφορά ορισμένους. Το τάλαντο όμως της εφαρμογής των εντολών του Ευαγγελίου αφορά όλους ανεξαιρέτως. Κανείς δεν εξαιρείται από τον αγώνα για την κάθαρση της ψυχής από τα πάθη και για την πορεία προς την αγιότητα.

Η ανθρώπινη ιστορία απένειμε σε ελάχιστους τον τίτλο του «μεγάλου». Ο Θεός όμως επιθυμεί να απονείμει τον τίτλο αυτό προς όλους μας. Όλοι ανεξαιρέτως είμαστε πλασμένοι να αναδειχθούμε μεγάλοι στην Βασιλεία του Θεού, αλλά και αληθινά ευτυχισμένοι σε αύτη την ζωή. Όπως λέει, όμως, και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, πρέπει να γίνουμε χρήσιμοι, όχι μόνο στον εαυτό μας, αλλά και στους αδελφούς μας. Ο καθένας από μας μπορεί να αναδειχθεί σε μέγα διδάσκαλο, αρκεί, όποτε επιθυμεί να διδάξει, τα λόγια του να προέρχονται από έναν διαρκή και ουσιαστικό πνευματικό αγώνα και από την απόλυτη υπακοή στο θέλημα του Θεού. Τότε και μόνον τότε, ο λόγος μας θα δεχτεί την ευλογία του Θεού, ο Οποίος και θα μας αναδείξει, όχι μόνον φωτεινούς οδηγούς  της κοινωνίας μας, αλλά και μεγίστους πολίτες της Βασιλείας Του.