Με την ανάρτηση των βαθμολογιών για τους υποψήφιους στις πανελλήνιες μπορεί να έληξε μια μεγάλη αγωνία, ωστόσο τώρα αρχίζει ο «γρίφος» για το μηχανογραφικό. Ανεξάρτητα τα μόρια που συγκέντρωσε ο κάθε υποψήφιος υπάρχουν πάντα οι κατάλληλες επιλογές.

Στο Reader.gr μίλησε ο Κωνσταντίνος Κατσανέβας, Γενικός Διευθυντής της Career Gate, προκειμένου με την γνώση του να δώσει καθοδηγήση και να λύσει απορίες, λίγα 24ωρα πριν ανοίξει η πλατφόρμα για την συμπλήρωση των μηχανογραφικών.

– Βγήκαν οι βαθμολογίες και τώρα κ. Κατσανέβα ξεκινάει η δύσκολη δουλειά. Αυτή της επιλογής Σχολών. Με ποια κριτήρια γίνεται η συμπλήρωση του μηχανογραφικού και τι πρέπει να προσέξουμε;

«Συχνά, οι μαθητές λαμβάνουν αποφάσεις χωρίς επαρκή καθοδήγηση, χωρίς να γνωρίζουν τις επιλογές τους και χωρίς αντικειμενική εικόνα για τις προοπτικές των σπουδών και της αγοράς εργασίας.

Η επιστημονική μας ομάδα έχει δημιουργήσει τον ‘Χρυσό  Κανόνα’ για να συμπληρώσει το μηχανογραφικό δελτίο (ΜΔ) όπου θέτουμε τις βασικές αρχές σχετικά με τα πρώτα σημεία που πρέπει ο υποψήφιος φοιτητής να προσέξει πριν και κατά την συμπλήρωση του ΜΔ.

Ο Χρυσός Κανόνας λειτουργεί ως οδηγός για τους υποψήφιους, βοηθώντας τους να επιλέξουν τον ιδανικό εκπαιδευτικό προορισμό που θα τους προσφέρει ποιοτικές σπουδές, προσαρμοσμένες στις προσωπικές τους φιλοδοξίες και ενδιαφέροντα. Λαμβάνει υπόψη τους οδηγούς σπουδών, τις επαγγελματικές προοπτικές και άλλους εξωτερικούς παράγοντες για να εξασφαλίσει ότι οι επιλογές τους ευθυγραμμίζονται με τους μακροπρόθεσμους στόχους τους.

• Επικεντρωνόμαστε στα Ενδιαφέροντα και στις Κλίσεις: Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας θα το δαπανήσουμε στον χώρο εργασίας και το επάγγελμα μας είναι αναπόσπαστο μέρος της ταυτότητάς μας. Επίσης, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι μία κοινωνία η οποία λαμβάνει αποφάσεις σύμφωνα με ότι αγαπά, με τα ενδιαφέροντα και τις κλίσεις, είναι πιο παραγωγική και ικανοποιημένη προσφέροντας προστιθέμενη αξία στην οικονομία. Επομένως, το πιο σημαντικό είναι να επιλέξετε σχολές που σας ενδιαφέρουν πραγματικά.
• Ομαδοποίηση Τμημάτων: Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να έχουμε μία στοιχειώδη αυτογνωσία για το τι μας ενδιαφέρει από επιστημονικά και επαγγελματικά αντικείμενα. Πρακτικά προτείνουμε να ομαδοποιήσετε τα τμήματα ενδιαφέροντος σε επαγγελματικές/επιστημονικές ομάδες σύμφωνα με το επιστημονικό πεδίο που βρίσκεστε. Το κάθε πεδίο προσφέρει μία πληθώρα τμημάτων μεγάλο μέρος των οποίων διαφοροποιούνται μεταξύ τους σύμφωνα με τα μαθήματα, το αντικείμενο ακόμα και τα επαγγελματικά δικαιώματα. Παραδείγματος χάριν, το πεδίο ανθρωπιστικών σπουδών μπορεί να χωριστεί σε έξι διαφορετικές κατηγορίες: 1) νομικά επαγγέλματα, 2) μέσα μαζική ενημέρωσης, 3) πρόνοια, 4) κοινωνικές επιστήμες, 5) εκπαίδευση, 6) διοίκηση επιχειρήσεων. Ποιες από αυτές ταιριάζουν σε εσένα;
• Ενημέρωση για Οδηγό Σπουδών & Επαγγελματικά Δικαιώματα: Ερευνήστε τους οδηγούς σπουδών και τα επαγγελματικά δικαιώματα των σχολών που σας ενδιαφέρουν. Πηγαίνετε ένα βήμα περαιτέρω – αναζητήστε τους καθηγητές των μαθημάτων μέσω των οδηγών σπουδών και βρείτε την βιβλιογραφική τους συμβολή αλλά και τον αριθμό των “citations” που παρουσιάζει το Google Scholar. Μία τιμή άνω των δέκα ακαδημαϊκών αναφορών ανά καθηγητή δείχνει υψηλό ακαδημαϊκό και ερευνητικό υπόβαθρο.
• Γεωγραφική Τοποθεσία: Λαμβάνουμε υπόψη τις δυνατότητες της οικογένειας αλλά και τις προοπτικές που μας δίνουν επαγγέλματα από οικογενειακές επιχειρήσεις. Υπάρχουν σχολές “διαμάντια” με χαμηλές βάσεις που προσφέρουν υψηλή ζήτηση στην αγορά εργασίας. Σημειώνουμε ότι οι βάσεις και τα μόρια εισαγωγής ΔΕΝ φανερώνουν την ποιότητα των σχολών αλλά μόνο την ζήτηση της εκάστοτε σχολής.
• Προσοχή στην Σειρά Αρίθμησης: Τοποθετούμε τα τμήματα με βάση τη σειρά προτίμησης, και όχι σύμφωνα με τις βάσεις της περασμένης χρονιάς. Γνωρίζουμε ότι η σειρά επιλογής θα καθορίσει και την σχολή στην οποία θα εισαχθούμε εφόσον είμαστε άνω ή ίσα της ελάχιστης βάσης ζήτησης σύμφωνα με τα διάφορα κριτήρια και την ζήτηση της σχολής ενδιαφέροντος.
• Τάσεις Αγοράς Εργασίας: Δίνουμε βαρύτητα στον εξωγενή παράγοντα των τάσεων της αγοράς εργασίας. Ενημερωνόμαστε για τους αναδυόμενους κλάδους, την σταδιοδρομία που μας οδηγεί στα διάφορα επαγγέλματα καθώς και τις απαιτούμενες δεξιότητες που αναζητά η αγορά εργασίας σήμερα».

Εάν ένας μαθητής έχει συγκεντρώσει πολλά μόρια αλλά η σχολή προτίμησης του είναι με αρκετά χαμηλότερα, τι πρέπει να κάνει; Να ακούσει αυτούς που του λένε να επιλέξει την «καλύτερη» παραδοσιακά σχολή ή αυτή που του αρέσει;

«Είμαστε οι πρώτοι που θα πούμε ότι το κύρος μιας σχολής παίζει ελάχιστο ρόλο (όχι αμελητέο ωστόσο), στην εκτίμηση υποψηφιότητας ενός δυνητικού εργαζόμενου στον ιδιωτικό τομέα. Τα μόρια δεν είναι πόντοι εξαργύρωσης τροπαίων και η ποιότητα ή η προοπτική που προσφέρουν οι σχολές δεν είναι αύξουσα γραμμική όσο ανεβαίνουν τα μόρια εισαγωγής.

Εάν ένας μαθητής έχει συγκεντρώσει υψηλότερα μόρια από τα απαιτούμενα της σχολής προτίμησης του, προφανώς η βαρύτητα της επιλογής θα δοθεί στη σχολή προτίμησης, όχι σε αυτήν που έχει παραπάνω μόρια.

Επιλογή μόνο με βάση τα μόρια ή τη «φήμη» της σχολής μπορεί να μην οδηγήσει στην επαγγελματική ικανοποίηση και επιτυχία που αποσκοπεί ο καθένας, σύμφωνα με τις δικές του απόψεις και γνώσεις. Η ζωή μας φέρνει πολλές στροφές και ευκαιρίες. Μόνο μέσω της βιωματικής εμπειρίας μπορούμε να επιβεβαιώσουμε τις επιλογές μας αλλά και να αλλάξουμε ρότα, γιατί ποτέ δεν είναι αργά στην σημερινή αγορά εργασίας να αλλάξουμε καριέρα».

Παράλληλο μηχανογραφικό

Σε περίπτωση που εκείνη η σχολή που του αρέσει όμως δεν έχει μέλλον στην αγορά εργασίας πως μπορεί να αλλάξει γνώμη;

«Σύμφωνα με έρευνες, οι νέοι εργαζόμενοι θα αλλάξουν καριέρα 4 με 5 φορές στην ζωή τους κατά μέσο όρο, ενώ θα μεταπηδούν σε διαφορετικές εταιρείες εντός του κλάδου τους κάθε 4 περίπου χρόνια. Η αγορά εργασίας απαιτεί διαρκή αναβάθμιση δεξιοτήτων και γνώσεων και μία φιλοσοφία δια βίου μάθησης.

Ο ρυθμός εξέλιξης είναι ραγδαίος και οι αλλαγές στις απαιτήσεις των εργαζομένων έρχονται πολύ πιο σύντομα από όσο περιμένουμε – κάθε δυόμιση χρόνια για την ακρίβεια οι έρευνες λένε ότι οι δεξιότητες λήγουν και άρα παύουν να είναι επίκαιρες. Το μοτίβο του νέου κόσμου είναι απλό: όσοι είναι επίκαιροι θα ευημερήσουν ενώ όσοι μένουν πίσω θα έχουν ελάχιστες προοπτικές. Εφόσον μπούμε σε μία δια βίου διαδικασία απόκτησης αυτογνωσίας, αναγνώρισης ενδιαφερόντων και αναζήτησης γνώσεων, τότε διασφαλίζουμε την επαγγελματική μας επιτυχία ανεξαρτήτως του πρώτου μας πτυχίου. Μην ξεχνάμε επίσης ότι η εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν αποτελεί μονόδρομο!

Η επαγγελματική κατάρτιση και η συμπλήρωση του παράλληλου μηχανογραφικού είναι εξίσου άξια και προσφέρει πάρα πολύ θετικές προοπτικές. Σύμφωνα με τον Μηχανισμό Διάγνωσης Αναγκών Αγοράς Εργασίας, οι μισθοί των αποφοίτων επαγγελματικής κατάρτισης είναι μόνο €230 χαμηλότεροι κατά μέσο όρο από των αποφοίτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η επιλογή σχολών μέσω του μηχανογραφικού δεν είναι το τέλος, αλλά μία αρχή ενός μεγάλου, διαρκώς μεταβαλλόμενου και όμορφου ταξιδιού της ευρύτερης σταδιοδρομίας μας.

Επομένως ο υποψήφιος φοιτητής μπορεί να ξεκινήσει σπουδάζοντας αυτό που του αρέσει και στην πορεία να δει πώς θα το εξελίξει, θα το εντάξει στο εργασιακό γίγνεσθαι ή και θα το απορρίψει – ανεξαρτήτως τις πιθανές προοπτικές. Φυσικά μέρος της δια βίου μάθησης είναι η εξειδίκευση μέσω μεταπτυχιακών ή άλλων πιστοποιήσεων και επιμορφωτικών προγραμμάτων. Όσο σημαντική και να είναι η επιλογή σπουδών μας, τόσες φορές θα μας δοθούν νέες ευκαιρίες μέσω της βιωματικής διαδικασίας σπουδών».

Πονοκέφαλος για παιδιά και γονείς είναι όταν δεν έχουν καταφέρει να συγκεντρώσουν τα μόρια που ήθελαν. Ωστόσο υπάρχουν επιλογές. Με ποια κριτήρια περνάμε στην δεύτερη και τρίτη επιλογή;

«Τα παιδιά και οι γονείς οφείλουν να ενημερωθούν για τις πολλές επιλογές που προσφέρει το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Έχοντας ομαδοποιήσει τις επιλογές του ένας υποψήφιος, μέσω των κλίσεων και των ενδιαφερόντων του, μπορεί να επιλέξει τμήματα στα οποία τα μόρια εισαγωγής είναι χαμηλού ή μεσαίου αριθμού απαιτούμενων μορίων.

Παραδείγματα ποιοτικών σχολών με θετικές προοπτικές απορρόφησης:

• Ανθρωπιστικές Σπουδες: Κοινωνικής Εργασίας ΕΛΜΕΠΑ με 13850 μόρια
• Τεχνολογικών & Θετικών Σπουδών: Μηχανικών Πληροφορικής & Επικοινωνιακών Συστημάτων στο Παν. Αιγαίου με 9985 μόρια
• Υγείας και Ζωής: Εργοθεραπεια στο Παν. Δυτικής Μακεδονίας με 12653 μόρια, Φυσικοθεραπείας στο ΠΑΔΑ  με 15825 μόρια
• Οικονομίας & Πληροφορικής: Διοίκησης Εφοδιαστικής Αλυσίδας στο ΔΙΠΑΕ στην Κατερίνη με 9275 μόρια, Διοίκησης Οργανισμών Μάρκετινγκ και Τουρισμού στο ΔΙ.ΠΑ.Ε. με 11380 μόρια».

Ακούμε τα τελευταία χρονιά- και κυρίως τώρα που θα λειτουργήσουν στη χώρα μας ιδιωτικά πανεπιστήμια – πως μπαίνει το δίλημμα αντί να πάει ένα παιδί σε σχολή της επαρχίας να επιλέξει ένα Κολλέγιο -σε Αθήνα ή Θεσσαλονίκη που μένει η οικογένεια -που θα αναγνωριστεί το πτυχίο του και τα έξοδα θα είναι τα ίδια ίσως και λιγότερα. Τι ισχύει τελικά;

«Η λειτουργία των μη-κρατικών πανεπιστημίων θα φέρει μία νέα δυναμική επιλογών για τους μαθητές μας. Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι οι υποψήφιοι φοιτητές θα πρέπει να συμμετάσχουν στις πανελλαδικές εξετάσεις κανονικά και να περάσουν αντίστοιχα την ελάχιστη βάση εισαγωγής προκειμένου να εισαχθούν στα μη-κρατικά πανεπιστήμια. Σε πρώτο επίπεδο η δική μου εκτίμηση είναι ότι, παρότι προγραμματίζεται το άνοιγμα των πρώτων μη-κρατικών για τον Σεπτέμβριο του 2025, λόγω πολλών νομικών και πρακτικών παραγόντων, τα μη-κρατικά θα καθυστερήσουν να ανοίξουν τις πόρτες τους.

Με την ίδρυση και τη λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων οι τίτλοι σπουδών που θα εκδίδονται θα παρουσιάζουν ακαδημαϊκή και επαγγελματική ισοτιμία με τα δημόσια. Είναι γεγονός πως τα πανεπιστήμια που θα ιδρυθούν θα πληρούν τις υψηλότερες δυνατές προδιαγραφές λειτουργίας αντίστοιχες με αυτές των αυτές των δημοσίων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, με στόχο τη διδασκαλία και την προώθηση της έρευνας.

Οι οικονομικές δυνατότητες κάθε οικογένειας θα κρίνουν σε σημαντικό βαθμό τόσο τη φοίτηση του ατόμου σε πανεπιστημιακό τμήμα μακριά από τον τόπο κατοικίας του όσο και τη παρουσία του σε ένα μη κρατικό πανεπιστήμιο. Βασικό πεδίο επιλογής θα αποτελέσουν οι κλίσεις και τα ενδιαφέροντα κάθε ατόμου σε συνδυασμό με τις επιδόσεις των μαθητών στις Πανελλαδικές. Ταυτόχρονα, η εισαγωγή των φοιτητών στα μη κρατικά πανεπιστήμια θα γίνεται σε συνάρτηση με το γνωστικό τους επίπεδο σε μαθήματα που αφορούν στον οδηγό σπουδών του εκάστοτε τμήματος.

Είναι σίγουρο πώς η φοίτηση στην επαρχία είναι πολυέξοδη και για αυτό απαγορευτική για ορισμένες οικογένειες, ωστόσο αξίζει να έχουμε κατά νου τη δυνατότητα μετεγγραφής αλλά και την οικονομική υποστήριξη αναφορικά με την σίτιση και την στέγαση που δικαιούνται οι φοιτητές χαμηλού οικογενειακού εισοδήματος. Αφού λοιπόν γίνει η αξιολόγηση αυτών των παραγόντων μπορεί να βγει το πόρισμα κατά πόσο τα έξοδα φοίτησης στην επαρχία είναι ίσα ή υψηλότερα συγκριτικά με την φοίτηση σε κάποιο μη-κρατικό πανεπιστήμιο.

Μια τέτοια επιλογή επηρεάζεται και από το αντικείμενο σπουδών καθώς ναι μεν οι δημόσιες και οι ιδιωτικές σχολές διαθέτουν ευρύ φάσμα σπουδών αλλά αυτό που τελικά θα ταιριάξει σε κάποιον μπορεί να τον προορίζει αποκλειστικά για φοίτηση στην επαρχία ή για επιλογή ενός μη-κρατικού στην μόνιμη κατοικία του. Συνεπώς, για ακόμα μια φορά η απάντηση από έναν υποψήφιο φοιτητή προτού δοθεί χρειάζεται σωστή και επαρκή πληροφόρηση και κατάλληλη και έγκυρη καθοδήγηση».

Σε περίπτωση που η βαθμολογία που συγκέντρωσε ένας μαθητής δεν του ανοίγει την πόρτα στα ΑΕΙ ποιες είναι οι επιλογές που έχει και τι προτείνετε εσεις βάσει της αγοράς εργασίας;

«Η εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν είναι μονόδρομος! Η σύνθεση της αγοράς εργασίας σήμερα δίνει πολλές ευκαιρίες, επιζητά την επαγγελματική κατάρτιση και τη δια βίου μάθηση, επομένως καμία πόρτα δεν θα λέγαμε πως κλείνει με την μη ένταξη στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ακόμη και αν ο μελλοντικός φοιτητής θέλει να αποκτήσει ακαδημαϊκή γνώση, οι επιλογές φοίτησης σε ιδιωτικές σχολές ή σε πανεπιστήμια του εξωτερικού είναι αμέτρητες. Δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι έχουμε πάντα τη δυνατότητα εισαγωγής στην επαγγελματική κατάρτιση όπου μέσα από το παράλληλο μηχανογραφικό εισαγόμαστε σε διάφορα Δημόσια Ι.Ε.Κ. όπου υπάρχει άμεση σύνδεση με την αγορά εργασίας και θετικές προοπτικές σε διάφορους κλάδους.

Εναλλακτικά, οι σχολές μαθητείας του ΟΑΕΔ (ΕΠΑΣ) προσφέρουν το μοντέλο δυϊκής εκπαίδευσης, δηλαδή την θεωρητική κατάρτιση σε συνδυασμό με παράλληλη εργασία, καλούς μισθούς και προοπτικές επαγγελματικής και προσωπικής ανάπτυξης. Στην τελική, αξίζει να αναφέρουμε πως είναι πληθώρα η ύπαρξη θέσεων εργασίας για ανειδίκευτο προσωπικό ενώ ταυτόχρονα η απόφαση να πάρει κάποιος πτυχίο μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε περίοδο της ζωής του και όχι απαραίτητα με την αποφοίτηση από το σχολείο. Επίσης, μπορούμε να ξαναδώσουμε εξετάσεις την επόμενη χρονιά ή να διαγωνιστούμε το επόμενο έτος μέσω της κατηγορίας του 10% όπου συμμετέχοντες των τελευταίων δύο ετών διεκδικούν θέσεις φοίτησης με το 4% και 6% αντίστοιχα».

Έφη Μπαρμπάτση – reader.gr