Tης Φωτεινής Τσιτσώνη–Καβάγια
Εκπαιδευτικού
Αύγουστος! Ο μήνας της Παναγιάς, καθώς στα μισά του, στις 15, γιορτάζεται η Κοίμησή Της και η μετάστασή Της από τη γη στον ουρανό. Πανηγύρια που τελούνται τότε με μεγαλοπρέπεια και κοινωνικά δρώμενα όπου συμμετέχουν οι πιστοί δίνουν γιορταστική χροιά στο μήνα αυτόν, που όλοι τον περιμένουν με ανυπομονησία. Στη χάρη Της, θα τρέξει κάθε πιστός να αποθέσει τα προβλήματά του και να ζητήσει τη βοήθειά Της!
Η Υπεραγία Θεοτόκος είναι η μάνα όλων μας, και είναι αυτή, που με την προστασία Τηςμας προφυλάσσει, μας προστατεύει και μας σώζει από τα χιλιόμορφα ανθρώπινα βάσανα.
Η ευλάβεια και η αγάπη των πιστών προς Αυτή, Της έχει προσδώσει πολλές ονομασίες, που είναι σχετικές με τον τρόπο εμφάνισης της Αγίας Εικόνας Της ή σχετικές και με τον τόπο ευρέσεώς Της.
Μία από τις πολλές ονομασίες της Θεοτόκου από τους πιστούς, που Την αγαπούν και Την ευλαβούνται, είναι, Παναγιά η Παζαρίτισσα, που το ιερό προσκύνημά Της στολίζει την ιστορική και γραφική πόλη του Αιτωλικού και όπου κατέχει ιδιαίτερη θέση ανάμεσα στα αξιοθέατα αλλά και ιστορικά και θρησκευτικά μνημεία αυτής.
Παναγιά η Παζαρίτισσα, λοιπόν, επειδή ο Ιερός Ναός Της είναι χτισμένος στο κέντρο της πόλης, όπου άλλοτε γινόταν και παζάρι και τιμάται στην Κοίμηση της Θεοτόκου, που γιορτάζει το Δεκαπενταύγουστο.
Η Παναγιά η Παζαρίτισσα είναι από τα πλέον αγαπημένα προσκυνήματα της περιοχής μας. Είναι το «σημείο κατατεθέν» της ιστορικής πολιτείας του Αιτωλικού, ακοίμητος φρουρός αυτής αλλά και των κατοίκων της. Είναι αποδεδειγμένα ένας χώρος ευλογημένος, που διανοίγει ευλαβικά στους προσερχόμενους να την προσκυνήσουν πιστούς τα πνευματικά αισθητήριά τους και τους καθοδηγεί, ώστε να αντιλαμβάνονται τις θείες και ουράνιες αλήθειες! Παρέχει την ευκαιρία σ’αυτούς να κραταιώνεται η πίστη τους αλλά και να ελπίζουν σε θέματα της καθημερινότητας, που τους απασχολούν.
Ο Ιερός Ναός της Παναγίας, λοιπόν, που η ιστορία του κουβαλάει μνήμες από πολύ παλιά, ανθεκτικός στο χρόνο, δεσπόζει στο «παζάρι», στο κέντρο, δηλ. της πόλης του Αιτωλικού, ενώ μπαίνοντας μέσα σ’αυτόν νιώθεις την ψυχή σου να τυλίγεται από τη χάρη της Μεγαλόχαρης!.
Και όπως τα χρόνια περνούν και κάποιες μνήμες ίσως σβήνουν, είναι βεβαιωμένο πως τα παντός είδους μνημεία παραμένουν στη θέση τους, μάρτυρες του παρελθόντος. Και το παρόν ιστορικό και θρησκευτικό μνημείο, μαρτυρεί και περιγράφει τη δική του ιστορία…
Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο πως, στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και του απελευθερωτικού Αγώνα των Ελλήνων, στον ιερό αυτό χώρο του Ναού γίνονταν συνελεύσεις των στρατηγών της Δυτικής Ελλάδας, ενώ, τον Απρίλη του 1824 εκεί, έγινε και η δίκη του Στρατηγού Γεωργίου Καραϊσκάκη.
Ο Ναός αντέχοντας στη φθορά του χρόνου που περνούσε, καταστράφηκε δυστυχώς από τους σεισμούς του 1965, κατεδαφίστηκε και ξανααναγέρθηκε στον ίδιο χώρο, ενώ με θαυματουργικό τρόπο διασώθηκαν τα ιερά κειμήλιά του, όπου και διαφυλάσσονται σήμερα εκεί και συντηρούνται.
Και ποια είναι αυτά; Η θαυματουργή εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, το ξυλόγλυπτο τέμπλο της Εκκλησίας και ο Ιερός Επιτάφιος.
Ανεκτιμήτου ιστορικής, καλλιτεχνικής, αρχαιολογικής και θρησκευτικής αξίας είναι ο Επιτάφιος του Ναού,έργο του 12ου αι., που φέρεται από την παράδοση να έχει κεντηθεί από τρεις παρθένες, με χρυσά και μεταλλικά και μεταξωτά νήματα, διαφόρων αποχρώσεων, και οι οποίες παρθένες, αμέσως αφού τον τελείωσαν το κέντημά του, πέθαναν.
Στο κέντρο του Επιταφίου δεσπόζουνοι μορφές του Ιησού, της Υπεραγίας Θεοτόκου, των Μυροφόρων, του Νικόδημου., του Ευαγγελιστή Ιωάννη, και μορφές Αγγέλων χρυσοποίκιλτες, καθώς και των τεσσάρων Ευαγγελιστών στα άκρα, των προφητών και Εξαπτέρυγων.
Πώς βρέθηκε όμως ο θαυμαστός αυτός Επιτάφιος στο συγκεκριμένο Ναό;
Κατά το έτος 1183 μ.Χ., αυτοκράτορας Κων/πόλεως ήταν ο Ανδρόνικος. Εκείνη την εποχή, ο ανεψιός του, Άγγελος Κομνηνός κατηγορήθηκε ως ιερόσυλος, επειδή αφήρεσε από την τοπική Εκκλησία τρία ιερά κειμήλια, δυο εικόνες και έναν Επιτάφιο και όπως ήταν φυσικό, ο Κομνηνός, κυνηγημένος για την πράξη του αναγκάζεται να φύγει, ζητώντας σε άλλους τόπους προστασία. ΄Ετσι, καταφεύγει στην πόλη της Παραμυθιάς ζητώντας βοήθεια από το θείο του, που τότε ήταν ηγεμόνας του Κάρλελι.
Ύστερα από περιπέτειες ο Κομνηνός βρέθηκε στα Άγραφα, όπου από τον εκεί Μητροπολίτη χειροτονήθηκε διάκονος και πρεσβύτερος με το όνομα Ιννοκέντιος.
Καταδιώχτηκε όμως και από τους εκεί κλέφτες και αρματολούς της περιοχής όταν μαθεύτηκε ότι είναι ιερόσυλος, οπότε αναζητά καταφύγιο σε μοναστήρι του Θέρμου, για να βρεθεί στην περιοχή Χίλια Σπίτια, μεταξύ αρχαίας Καλυδώνας και Πλευρώνας, στην περιοχή του Μεσολογγίου,αφοριζόμενος και καταδιωκόμενος από τον Αρχιεπίσκοπο Ναυπακτίας, οπότε καταφεύγει στη Μακρυνεία, για να καταλήξει στην Έξω Χώρα του Ανατολικού (Αιτωλικού), στο σημερινό Κεφαλόβρυσο. Τότε, το Ανατολικόν δεν ήταν πόλη αλλά μικρό νησάκι (ανατολικά των Εχινάδων και ήταν ένα από αυτές), όπου κατοικούσαν ψαράδες.
Ενώ συνέβαιναν όλα αυτά, στην Κων/πολη, πέθανε ο Ανδρόνικος και οι φίλοι του Άγγελου Κομνηνού τον προσκάλεσαν εκεί, με σκοπό να τον στέψουν επόμενο αυτοκράτορα.
Ο Κομνηνός, αποδέχτηκε την πρότασή τους αλλά, πριν αναχωρήσει για τη Βασιλεύουσα, από ευγνωμοσύνη στους κατοίκους του Αιτωλικού, που του παραχώρησαν τόσον καιρό καταφύγιο, αποφάσισε να τους δωρήσει τις δυο Άγιες εικόνες που είχε μαζί του και τον Επιτάφιο, υπόγραψε δε και χρυσόβουλο, ώστε να παίρνει η Εκκλησία, όπου θα βρίσκονταν έκτοτε τα κειμήλια αυτά κάθε χρόνο 100 φλουριά βασιλικά για τα κεριά, το λάδι για τα καντήλια και τα επιδόματα των ιερέων, είπε μάλιστα ότι επιθυμεί η Εκκλησία, που θα χτιστεί, για να φυλάσσονται τα άγια αυτά κειμήλια, επιθυμεί να τιμάται στην Κοίμηση της Θεοτόκου.
Κι από τότε άρχισε η μεγάλη περιπέτεια των ιερών αυτών κειμηλίων, καθώς, ο έξαρχος Παραμυθιάς «άρπαξε» τον Επιτάφιο και τις δυο εικόνες από τους Αιτωλικιώτες, για τους επιστραφούν αργότερα, όταν αυτοί τα διεκδίκησαν και έκτοτε είναι κτήμα της Εκκλησίας της πόλης του Αιτωλικού.
Στα επαναστατικά χρόνια του 1821, ο Επιτάφιος βρισκόταν στην Εκκλησία της πόλης. Το έτος όμως 1825 αρπάχτηκε από κάποιον Τουρκοαιγύπτιοτου Κιουταχή, για να χρησιμοποιηθεί ως σέλα του αλόγου του. Καθώς όμως προσπάθησε αυτός να ανέβει στο άλογό του, αναφέρει η παράδοση ότι με τρόπο θαυματουργικό τινάχτηκε από αυτό και σκοτώθηκε.
Από τότε τα ίχνη του Επιταφίου χάθηκαν, για να ανακαλυφτεί στην Πρέβεζα μετά την απελευθέρωση στα χέρια κάποιου εμπίστου του Τουρκοαιγύπτιου που τον είχε αρπάξει.
Έγιναν τότε μεγάλες διαδικασίες, καταβλήθηκαν λίτρα από τη μεριά των Αιτωλικιωτών από εράνους που έγιναν μεταξύ των χριστιανών και από την εκποίηση των αναθημάτων της Ιερής Εικόνας της Θεοτόκου, οπότε ο Επιτάφιος μετά από τις μεγάλες περιπέτειές του παραδόθηκε και πάλι στον Ιερό Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου της πόλης του Αιτωλικού, όπου και παραμένει από τότε.
Ο Επιτάφιος, που αποτελεί και το καύχημα και το ανεκτίμητο κειμήλιο του Ιερού Ναού της Παναγιάς της Παζαρίτισσας, τίθεται προς προσκύνηση των πιστών την ημέρα της Μεγάλης Παρασκευής κάθε έτος, όπου συρρέουν χριστιανοί από όλη την Ελλάδα, που τυχαίνει να βρίσκονται στην περιοχή για τις εορτές του Πάσχα.
Παράδοση, ιστορικά επιβεβαιωμένη αναφέρει πως τον συγκεκριμένο Ναό επισκέφτηκαν και ο Λόρδος Βύρωνας όταν ζούσε στο Μεσολόγγι, στα 1824, με τον Μαυροκορδάτο και το Νέγρη, όπου στάθηκε «ασκεπής» και έκθαμβος μπροστά στο συγκεκριμένο καλλιτέχνημα, ενώ εξέφρασε το θαυμασμό του για το αριστούργημα που αντίκρισε μπροστά του.
Η Εικόνα της Παναγίας είναι κι αυτή το άλλο σημαντικό κειμήλιο του Άγγελου Κομνηνού, που δώρησε στην πόλη του Αιτωλικού, που λέγεται μάλιστα πως είναι έργο του Αποστόλου Λουκά. Οι πιστοί την έχουν επενδύσει με χρυσό, άπειρα δε είναι τα θαύματά της που διηγιούνται οι παλιότερο ντόπιοι.
Δεκαπενταύγουστος. Λαμπρή η γιορτή της Παζαρίτισσας της γειτονικής μας πόλης. Ας την τιμούμε κι ας την επικαλούμαστε ευλαβικά κι Αυτή ας πρεσβεύει για όλους μας!
agrinionews.gr
