Τα προγράμματα, τα κονδύλια, οι επιχειρησιακές ομάδες, ...οι νέες μεγάλες δυνατότητες που προσφέρει η ΚΑΠ.

Η Διάσκεψη Γεωργικής Έρευνας της ΕΕ 2023, που πραγματοποιείται στις Βρυξέλλες (31 Μαΐου - 2 Ιουνίου 2023), θα παράσχει χρήσιμη καθοδήγηση σχετικά με τις μελλοντικές επενδύσεις προτεραιότητας στην έρευνα και την καινοτομία που απαιτούνται για τη στήριξη της γεωργίας, της δασοκομίας και των αγροτικών περιοχών. 

Εκτός από το πώς οι δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας ωφελούν τους αγρότες, τους δασολόγους και τους ανθρώπους που ζουν σε αγροτικές περιοχές, οι συμμετέχοντες θα έχουν επίσης την ευκαιρία να διαμορφώσουν τη μακροπρόθεσμη ατζέντα της ΕΕ για την έρευνα στον γεωργικό τομέα και το στρατηγικό σχέδιο Horizon Europe 2025- 2027.

Ο γεωργικός τομέας της ΕΕ εξελίσσεται σε ένα μεταβαλλόμενο πλαίσιο, δοκιμάζοντας την ανθεκτικότητα και την προσαρμοστικότητά του. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τα συστήματα γεωργίας και τροφίμων, τα οποία πρέπει να προσαρμοστούν σε ακραία και επαναλαμβανόμενα γεγονότα, όπως σοβαρή ξηρασία ή πλημμύρες. Μόνο ένας ανταγωνιστικός και κοινωνικά βιώσιμος γεωργικός τομέας θα μπορέσει να εκπληρώσει με επιτυχία τους πράσινους στόχους του.

Η τεχνολογική, ψηφιακή εξέλιξη, που υποστηρίζεται από ένα ισχυρό πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας ανοίγει νέους ορίζοντες.

Οι μεταβάσεις απαιτούν τοπικές λύσεις, που λαμβάνουν υπόψη κάθε περιφερειακή και εθνική κατάσταση. Σε αυτό το πλαίσιο, η έρευνα και η καινοτομία είναι εξαιρετικά σημαντικές για την ανάπτυξη, την αναβάθμιση και την ανταλλαγή γνώσεων και δεξιοτήτων, τεχνολογικών και κοινωνικών καινοτομιών, πολιτικών και μοντέλων διακυβέρνησης. Αυτό θα επιτρέψει τη μετάβαση προς βιώσιμα συστήματα γεωργίας και δασοκομίας και αγροτικές κοινότητες.

Για παράδειγμα, χάρη στην έρευνα, αναπτύχθηκε μια νέα τεχνολογία για την παραγωγή λιπασμάτων χρησιμοποιώντας ένα μείγμα αέρα, κοπριάς και ηλεκτρικής ενέργειας. Με αυτή τη μέθοδο, οι αγρότες μπορούν να παράγουν το λίπασμα όπου χρειάζεται με σχετικά χαμηλό κόστος. Η γεωργία ακριβείας επιτρέπει επίσης στους αγρότες να αξιολογούν αποτελεσματικότερα την παραγωγή και τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Μπορούν να προσαρμόσουν με ψηφιακά εργαλεία τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζουν λιπάσματα ή άρδευση, μειώνοντας τις εισροές και τις εκπομπές.

Για να διασφαλίσει τα μέγιστα οφέλη για τους επιτόπιους φορείς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διασφαλίζει ότι η έρευνα και η καινοτομία αναπτύσσονται πλέον όχι μόνο για τους αγρότες, τους δασολόγους και τις αγροτικές κοινότητες, αλλά και μαζί τους από την αρχή. Η ΕΕ είχε διαθέσει 1 δισεκατομμύριο ευρώ για τη χρηματοδότηση 180 έργων πολλαπλών παραγόντων για τη γεωργία, τη δασοκομία και την αγροτική ανάπτυξη κατά την επταετία του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» (2014-2020).

Από την έναρξή της το 2016, η Διάσκεψη Γεωργικής Έρευνας της ΕΕ έχει αποφασιστική σημασία για τον σχεδιασμό της μακροπρόθεσμης στρατηγικής προσέγγισης στη γεωργική έρευνα και καινοτομία της ΕΕ (Ε&Κ).

Horizon Europe

Η γεωργία, η δασοκομία και οι αγροτικές περιοχές επωφελούνται από πρωτοφανή χρηματοδότηση της ΕΕ για έρευνα και καινοτομία κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο. Μέσω του Horizon Europe 9 δισεκατομμύρια ευρώ διατίθενται για έρευνα και καινοτομία στον τομέα «Τρόφιμα, Βιοοικονομία, Φυσικοί Πόροι, Γεωργία και Περιβάλλον»  μεταξύ 2021 και 2027. Οι δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας που χρηματοδοτούνται από το Horizon Europe θα συμβάλουν στους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας  και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΓΠ), της στρατηγικής Farm to Fork , καθώς και στο μακροπρόθεσμο όραμα για τις αγροτικές περιοχές, στη στρατηγική για το έδαφος και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης για να αναφέρουμε μόνο μερικούς.

Υπάρχει τώρα επίσης μια ισχυρότερη συνεργασία με τα κράτη μέλη στο πλαίσιο των συγχρηματοδοτούμενων εταιρικών σχέσεων έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ, όπου οι πόροι συγκεντρώνονται σε θέματα βασικού ενδιαφέροντος για τη μεγιστοποίηση του αντίκτυπου. Για να επιταχυνθεί η μετάβαση των γεωργικών συστημάτων, ο πρώτος γύρος συνεργασιών επικεντρώνεται στην αγροοικολογία, στη βελτίωση της υγείας και της καλής διαβίωσης των ζώων και στην ενίσχυση των δυνατοτήτων δεδομένων και ψηφιακών λύσεων στη γεωργία.

Για να υποστηρίξει την ανάπτυξη λύσεων Ε&Κ που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του Horizon Europe buy the CAP δικαιούχων, το έργο EU-FarmBook του Horizon Europe  θα αναπτύξει μια πλατφόρμα για να συγκεντρώσει όλα τα απτά αποτελέσματα των έργων έρευνας και καινοτομίας πολλαπλών φορέων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ.

Το Horizon Europe παρουσίασε επίσης ένα νέο εμβληματικό μέσο: τις Αποστολές Ε&Κ. Οι αποστολές έχουν φιλόδοξους στόχους και θα έχουν συγκεκριμένα αποτελέσματα έως το 2030.

Αυτό θα το κάνουν κινητοποιώντας δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, όπως εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές, ερευνητικά ιδρύματα, αγρότες και διαχειριστές γης, επιχειρηματίες και επενδυτές για να δημιουργήσουν πραγματικό και διαρκή αντίκτυπο.

Το 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέλεξε την αποκατάσταση της υγείας του εδάφους ως μία από τις πιο πιεστικές προκλήσεις σε όλη την ΕΕ που πρέπει να αντιμετωπιστεί από μία από τις πέντε Αποστολές. Το «A Soil Deal For Europe» φιλοδοξεί να δημιουργήσει 100 ζωντανά εργαστήρια και φάρους σε όλη την Ευρώπη για να ηγηθεί της μετάβασης προς υγιή εδάφη έως το 2030. Πάνω από 1.000 τοπικοί χώροι δοκιμών θα επιτρέψουν πειραματισμούς στην πραγματική ζωή, συνδημιουργία λύσεων από αγρότες, δασολόγους και αστικούς κηπουρούς, καθώς και επίδειξη καλών πρακτικών για τη βελτίωση της υγείας του εδάφους σε όλη την Ευρώπη. Οι πολλά υποσχόμενες καινοτόμες τεχνολογίες και πρακτικές από αυτή τη διαδικασία μπορούν στη συνέχεια να αναβαθμιστούν στο πλαίσιο της ΚΓΠ ή άλλων κοινοτικών και εθνικών χρηματοδοτικών μέσων.

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική

Τα κονδύλια από την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΓΠ) συμπληρώνουν τη χρηματοδότηση και τη δράση του Horizon Europe για να διασφαλιστεί ότι η έρευνα και η καινοτομία θα αξιοποιηθούν από τους αγρότες, τους δασολόγους και τις αγροτικές κοινότητες.  Οι δράσεις που χρηματοδοτούνται από την ΚΓΠ στο πλαίσιο της γεωργικής ευρωπαϊκής εταιρικής σχέσης καινοτομίας (EIP-AGRI) συμβάλλουν στη δημιουργία της γέφυρας μεταξύ της καινοτομίας και των τελικών χρηστών.

Το EIP-AGRI συνδέει αγρότες, δασολόγους, συμβούλους, ερευνητές, εκπροσώπους επιχειρήσεων, περιβαλλοντικές ομάδες, ΜΚΟ, ομάδες συμφερόντων καταναλωτών και άλλους καινοτόμους σε επιχειρησιακές ομάδες. Στην τρέχουσα ΚΓΠ, οι χώρες της ΕΕ έχουν προγραμματίσει να υποστηρίξουν τη σύσταση 6.600 ομάδων.

Αυτός είναι τριπλάσιος ο αριθμός ανά έτος σε σύγκριση με την περίοδο 2014-2020. Εργάζονται για την ανάπτυξη τοπικών λύσεων σε τρέχοντα ζητήματα, όπως η μείωση της χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων, η ενίσχυση της βιολογικής γεωργίας, η ανακύκλωση θρεπτικών ουσιών και η αποτελεσματικότερη χρήση των υδάτινων πόρων.

Σε επίπεδο ΕΕ, σχεδόν 2,1 δισ. ευρώ από το ΕΓΤΑΑ (Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο για την Αγροτική Ανάπτυξη) διατίθενται για τη διευκόλυνση της γνώσης, της ανταλλαγής και της πληροφόρησης. Έξι εκατομμύρια συμμετέχοντες θα επωφεληθούν από συμβουλές, κατάρτιση και ανταλλαγή γνώσεων/συμμετοχή σε έργα καινοτομίας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας.

Περισσότεροι από 200.000 ανεξάρτητοι σύμβουλοι θα υποστηριχθούν στο έργο τους για να βοηθήσουν στη μεταφορά γνώσης και στην αύξηση της καινοτομίας μεταξύ των αγροτών.