Η αιρεσιμότητα είναι ένα σύστημα που συνδέει τις στρεμματικές ενισχύσεις και τις ενισχύσεις με βάση το ζωικό κεφάλαιο μέσω της ΚΓΠ (στο πλαίσιο του πυλώνα I ή του πυλώνα II) με μια σειρά υποχρεώσεων.

Προκειμένου να χορηγηθεί η βασική εισοδηματική ενίσχυση, εκτός της ενεργοποίησης δικαιωμάτων, απαιτείται και η συμμόρφωση με το σύστημα της αιρεσιμότητας.

Το σύστημα της αιρεσιμότητας περιλαμβάνει κανονιστικές απαιτήσεις διαχείρισης (ΚΑΔ) και πρότυπα καλής γεωργικής και περιβαλλοντικής κατάστασης (ΚΓΠΚ) της συνολικής γεωργικής έκτασης που κατέχεται από τον ενεργό γεωργό.

Το σύστημα επιβάλλει δεσμεύσεις στους τομείς:

α) για το κλίμα και περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων των υδάτων, του εδάφους και της βιοποικιλότητας των οικοσυστημάτων,

β) δημόσια υγεία και υγεία των φυτών και

γ) καλή διαβίωση των ζώων.

Ενεργός γεωργός που δεν συμμορφώνονται με τις δεσμεύσεις του συστήματος της αιρεσιμότητας, υπόκεινται σε διοικητική κύρωση.

Το σύστημα της αιρεσιμότητας περιλαμβάνει 9 πρότυπα ΚΓΠΚ. Συνοπτικά τα πρότυπα ΚΓΠΚ που περιγράφονται στο ΣΣ ΚΑΠ είναι τα ακόλουθα:

ΚΓΠΚ 1: Διατήρηση των μόνιμων βοσκοτόπων βάσει της αναλογίας των μόνιμών βοσκοτόπων σε σχέση με τη γεωργική έκταση.

ΚΓΠΚ 2: Προστασία υγροτόπων και τυρφώνων.

ΚΓΠΚ 3: Απαγόρευση της καύσης υπολειμμάτων καλλιεργειών, εκτός αν γίνεται για λόγους φυτοπροστασίας.

ΚΓΠΚ 4: Δημιουργία ζωνών ανάσχεσης κατά μήκος υδατορευμάτων.

ΚΓΠΚ 5: Διαχείριση της κατεργασίας του εδάφους για τη μείωση του κινδύνου υποβάθμισης και διάβρωσης, λαμβάνοντας μεταξύ άλλων, υπόψη την κλίση του εδάφους.

ΚΓΠΚ 6: Ελάχιστη κάλυψη του εδάφους για την αποφυγή ακάλυπτων εδαφών σε περιόδους που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες.

ΚΓΠΚ 7: Αμειψισπορά σε αρόσιμη γη εκτός από την καλλιέργειες που καλλιεργούνται κάτω από το νερό.

ΚΓΠΚ 8: Ελάχιστο ποσοστό αρόσιμης γης που διατίθεται για μη παραγωγικές εκτάσεις και χαρακτηριστικά, για όλες τις γεωργικές εκτάσεις, διατήρηση των χαρακτηριστικών του τοπίου και απαγόρευση της κοπής φυτικών φρακτών και δένδρων κατά την περίοδο αναπαραγωγής και εξάρτησης των πτηνών.

ΚΓΠΚ 9: Απαγόρευση της μετατροπής ή άροσης των μόνιμων βοσκοτόπων που έχουν οριστεί ως περιβαλλοντικά ευαίσθητοι μόνιμοι βοσκότοποι σε περιοχές του δικτύου Natura 2000.

Οι δικαιούχοι θα ενημερώνονται για την απαίτηση τήρησης του συστήματος της αιρεσιμότητας και τις διοικητικές κυρώσεις μη τήρησής τους κατά την υποβολή της ΕΑΕ κάθε έτους.

Το σύστημα επιβολής κυρώσεων για την αιρεσιμότητα θα βασιστεί στο αντίστοιχο του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 640/2014 της Επιτροπής για την πολλαπλή συμμόρφωση, το οποίο εφαρμόζεται κατά την τρέχουσα προγραμματική περίοδο, με τις αναγκαίες προσαρμογές στις διατάξεις των Κανονισμών (ΕΕ) 2021/2115, (ΕΕ) 2021/2116 και (ΕΕ) 2022/1173.

Οι παραβάσεις κωδικοποιούνται σε πίνακες ελέγχου και χαρακτηρίζονται, με βάση και το εύρος διακύμανσής τους σε σχέση με τιθέμενα όρια, ως προς τη μονιμότητα (το διαρκή ή μη χαρακτήρα τους), τη σοβαρότητα για την επίτευξη των στόχων ενός προτύπου ή μιας απαίτησης, την έκταση των επιπτώσεων (ασήμαντη επίπτωση, μόνο εντός της εκμετάλλευσης, εκτός της εκμετάλλευσης) και αξιολογούνται κατά τη διάρκεια των ελέγχων με βάση τα ευρήματά τους. Παράλληλα παρακολουθείται η επανάληψη ή μη της ίδιας παράβασης και τεκμηριώνεται η εξ αμελείας ή εκ προθέσεως μη συμμόρφωση, κατόπιν και της υποβολής και εξέτασης των αντιρρήσεων του δικαιούχου, που αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των εφαρμοζόμενων διαδικασιών ελέγχου.

Κοινωνική Αιρεσιμότητα

1. Περαιτέρω για την χορήγηση της βασικής εισοδηματικής ενίσχυσης, απαιτείται και η συμμόρφωση με την κοινωνική αιρεσιμότητα.

2. Ενεργός Γεωργός που δεν συμμορφώνονται με τις δεσμεύσεις της κοινωνικής αιρεσιμότητας, υπόκεινται σε διοικητική κύρωση.

3. Η κοινωνική αιρεσιμότητα επιβάλλει δεσμεύσεις στους τομείς της απασχόλησης και της υγείας και ασφάλειας της εργασίας. Οι Ενεργοί Γεωργοί συμμορφώνονται το αργότερο έως 1/1/2025.

4. Οι δικαιούχοι θα ενημερώνονται για την απαίτηση τήρησης του συστήματος της αιρεσιμότητας και τις διοικητικές κυρώσεις μη τήρησής τους κατά την υποβολή της ΕΑΕ κάθε έτους.

5. Λεπτομερής ρύθμιση της εφαρμογής του συστήματος της κοινωνικής αιρεσιμότητας καθώς και οι σχετικές διοικητικές κυρώσεις περιλαμβάνονται σε
αυτοτελή για το σκοπό αυτό κοινή υπουργική απόφαση, σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία

Υπενθυμίζουμε ότι ως «ενεργός γεωργός» νοείται κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που ασκεί γεωργική δραστηριότητα και πληροί μία τουλάχιστον από τις παρακάτω προϋποθέσεις:

α) έλαβε κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος έως 5.000 € άμεσες ενισχύσεις,

β) έλαβε κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος άμεσες ενισχύσεις άνω των 5.000 € και αποδεικνύει ότι το ετήσιο ποσό των άμεσων ενισχύσεων είναι τουλάχιστον το 5% των συνολικών εσόδων, που αποκτήθηκαν από μη γεωργικές δραστηριότητες κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος, για το οποίο υπάρχουν στοιχεία,

γ) αποδεικνύει ότι το εισόδημα που απέκτησε από γεωργικές δραστηριότητες κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος είναι τουλάχιστον 10% έναντι των συνολικών εσόδων που απέκτησαν κατά το ίδιο φορολογικό έτος.

δ) Δεν θεωρούνται ως «ενεργοί γεωργοί» όσοι λαμβάνουν ενισχύσεις άνω των 5.000 € και διευθύνουν εταιρείες που δεν έχουν κύριο στόχο τους τη γεωργία (αεροδρόμια, κάμπινγκ, ξενοδοχεία, γήπεδα, κτηματομεσιτικές εταιρείες, εκπαιδευτικά ιδρύματα). Παρ’ όλα αυτά θεωρούνται ως «ενεργοί γεωργοί» οι γεωργοί που διευθύνουν τους παραπάνω τύπους επιχειρήσεων, εφόσον οι γεωργικές δραστηριότητες τους αποτελούν τουλάχιστον το 1/3 του κύκλου εργασιών της εταιρίας.