Δυο λόγια για το βιβλίο

Το ανθρώπινο είδος έχει διαπράξει ένα τεράστιας κλίμακας ηθικό έγκλημα εις βάρος των άλλων ζώων. Με τις βάρβαρες ωμότητες της βιομηχανίας κρέατος, με τη λαθροθηρία και το νόμιμο κυνήγι, με την καταστροφή των ενδιαιτημάτων, με την ατμοσφαιρική και θαλάσσια ρύπανση, με την παραμέληση των ζώων συντροφιάς που υποτίθεται ότι αγαπάμε, με αυτά και πολλά άλλα έχουμε καταλήξει οι τύραννοι του ζωικού βασιλείου.

Στο βιβλίο αυτό, μια από τις σημαντικότερες φιλοσόφους και ουμανίστριες στον κόσμο, η Martha C. Nussbaum, επιχειρεί μια επαναστατική προσέγγιση των δικαιωμάτων, της ηθικής και του δικαίου των ζώων, και κάνει μια επείγουσα έκκληση για δράση ώστε τα ανθρώπινα όντα να επιτελέσουμε το συλλογικό μας καθήκον έναντι των συνδημιουργημάτων μας, και όχι να παραμείνουμε απλώς εκμεταλλευτές ή χρήστες τους.

Είπαν για το βιβλίο

•  «Η ηθική της σχέσης ανθρώπου – ζώου χρειάζεται επειγόντως εκσυγχρονισμό. Σε αυτό δεν θα μπορούσαμε να έχουμε πιο διορατικό και συμπονετικό οδηγό από τη Martha Nussbaum. Στο βιβλίο της μας προτρέπει να αναλογιστούμε όλα τα ζώα, όχι μόνο όσα μας μοιάζουν. Οι ιδιαίτερες ανάγκες και ικανότητες κάθε είδους μάς δείχνουν πώς πρέπει να του συμπεριφερόμαστε. […]»

—Frans de Waal, καθηγητής συμπεριφοράς των πρωτευόντων, Πανεπιστήμιο Emory (Ατλάντα)

•  «Το πιο σημαντικό βιβλίο σχετικά με την ηθική για τα ζώα που γράφτηκε μέχρι σήμερα. Μια λαμπρή και ευρεία εξερεύνηση των ηθικών θεμάτων που συνδέονται με την μεταχείριση των μη ανθρώπινων πλασμάτων από εμάς. Ένα ορόσημο στον τομέα. […]»

—Thomas I. White, καθηγητής επιχειρηματικής ηθικής, Πανεπιστήμιο Loyola Marymount (Λος Άντζελες)

•  «Με ακαταμάχητη σαφήνεια, η Martha Nussbaum εξηγεί γιατί πρέπει και πώς μπορούμε να αναλάβουμε την ευθύνη για τον πολυειδή κόσμο μας. […] Το βιβλίο είναι μια γιορτή της ανθρώπινης δυνατότητας για αγάπη και αμοιβαιότητα και ένα τραγούδι ελπίδας, αλλά και μια στιβαρή ανάλυση της σκληρής κυριαρχίας μας επί των μη ανθρώπινων ζώων.»

—Amy Linch, καθηγήτρια πολιτικής επιστήμης, Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνιας

•  «Βιβλίο προκλητικό. […] Η Nussbaum θέτει τη βάση για τα πολιτικά δικαιώματα των ζώων, και μας καλεί να αναρωτηθούμε πώς θα ήταν ο κόσμος μας αν τα ζώα μπορούσαν να είναι φίλοι μας. […] Aπαραίτητο ανάγνωσμα για όποιον ενδιαφέρεται για το τι οφείλουμε στα υπόλοιπα πλάσματα του πλανήτη.»

—Nicolas Delon, καθηγητής φιλοσοφίας και περιβαλλοντικών σπουδών, New College της Φλόριντα

•  «…Η Martha Nussbaum εξετάζει με ειλικρίνεια πώς τα ζώα μπορούν να επιβιώσουν σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από τον άνθρωπο, και καταρτίζει ένα σχέδιο δράσης για να βοηθήσει μεγάλα και μικρά πλάσματα με σημαντικούς και κρίσιμους τρόπους.»

—Δρ Denise Herzing, Διευθύντρια έρευνας του «Προγράμματος μελέτης της συμπεριφοράς και της επικοινωνίας των άγριων δελφινιών»

•  «…Νηφάλια σκέψη, εποικοδομητικό βιβλίο. […]»

—Science

•  «…Το Δικαιοσύνη για τα ζώα αποτελεί μια έγκαιρη και βαρυσήμαντη υπενθύμιση ότι είναι δυνατό ένα θετικό μέλλον και ότι αξίζει να παλέψουμε για αυτό.»

—The Guardian

•  «Ένας αριστοτεχνικός συνδυασμός πολιτικής ανάλυσης, φιλοσοφικής μελέτης και έκκλησης για δράση. […] Ένα βιβλίο που πρέπει να διαβάσετε.»

—Publishers Weekly

Τα περιεχόμενα του βιβλίου

Εισαγωγή

1. Βαναυσότητα και παραμέληση: η αδικία στο ζωικό βασίλειο

• Ζώα που ευημερούν και ζώα που παρεμποδίζονται • Δικαιοσύνη: η βασική διαισθητική ιδέα • Θαυμασμός, συμπόνια και οργή

2. Η φυσική κλίμακα και η προσέγγιση «σαν εμάς»

• Η ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας και η φυσική κλίμακα • Η προσέγγιση «σαν εμάς»: αξιοποιώντας τη φυσική κλίμακα για να επιτευχθεί πρόοδος • Πέρα από τη φυσική κλίμακα: θαυμάσιες και αλλότριες ζωές

3. Οι ωφελιμιστές: ευχαρίστηση και πόνος

• Η υποσημείωση του Bentham • Δυσκολίες: ποιότητα, δραστηριότητα, ταυτότητα • Οι οπαδοί του Bentham: Sidgwick και Singer • Μπορεί ο Mill να επιλύσει τα προβλήματα;

4. Η καντιανή προσέγγιση της Christine Korsgaard

• Ο Kant για τη μεταχείριση των ζώων • Η καντιανή άποψη της Korsgaard περί δικαιωμάτων των ζώων • Συνδημιουργήματα • Ένστικτο, πολιτισμός, επιλογή: εναντίον της καντιανής διχοτομίας

5. Η θεωρία των ικανοτήτων

• Η θεωρία των ικανοτήτων στον ανθρώπινο κόσμο • Από τη συγκριτική ταξινόμηση σε έναν χάρτη βασικής δικαιοσύνης • Η θεωρία των ικανοτήτων ως βάση δικαιοσύνης για τα ζώα • Η νέα θεωρία στην πράξη

6. Συναίσθηση και αγώνας: ένα λειτουργικό όριο

• Τα αποδεικτικά στοιχεία και οι παγίδες • Τι είναι η συναίσθηση και πώς μπορούμε να την ανακαλύψουμε; • Πειραματική επιβεβαίωση: η περίπτωση των ψαριών • Τα ζώα και το λειτουργικό όριο • Και τα φυτά;

7. Ο θάνατος ως βλάβη

• «Ο θάνατος είναι για εμάς ένα τίποτε» • Το επιχείρημα της διακοπής • Τα ζώα που σκοτώνουμε: πέρα από τα ωφελιμιστικά επιχειρήματα • Υπέρ των ηθικών δυσκολιών • Εναλλακτικές λύσεις;

8. Τραγικές συγκρούσεις και πώς μπορούμε να τις υπερβούμε

• Τι είναι τα τραγικά διλήμματα; • Η χρήση ζώων στην ιατρική έρευνα • Και πάλι περί κρεατοφαγίας • Διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς; • Συγκρούσεις για ζωτικό χώρο και πόρους

9. Τα ζώα που ζουν μαζί μας

• Συμβιωτική ευημερία • Καταργητισμός; • Ζώα συντροφιάς: από αντικείμενα ιδιοκτησίας σε πολίτες • Γενικές και ειδικές υποχρεώσεις • Ζώα συντροφιάς εκτός σπιτιού: άλογα, βοοειδή, πρόβατα, κοτόπουλα

10. Η «άγρια» Φύση και η ανθρώπινη ευθύνη

• Η «άγρια» Φύση ως ρομαντικό όνειρο • Η «άγρια» Φύση δεν υπάρχει • Τα άγρια ζώα και τα ενδιαιτήματά τους • Είναι οι ζωολογικοί κήποι ηθικά επιτρεπτοί; • «Μεταιχμιακά ζώα» • Οι πληθυσμοί και ο έλεγχός τους

11. Οι ικανότητες της φιλίας

• Τι είναι η φιλία; • Παραδείγματα φιλίας ανθρώπου – ζώων συντροφιάς • Παραδείγματα φιλίας ανθρώπου – άγριων ζώων • Μπορεί να υπάρξει φιλία με ζώα υπό αιχμαλωσία; • Η φιλία ως ιδανικό

12. Ο ρόλος του δικαίου

• Ουσιώδης αλλά και τόσο δύσκολος • Η παρούσα κατάσταση • Νομική υπόσταση των ζώων και καθήκοντα εμπιστευτικότητας • Εκτροφεία κουταβιών • Βιομηχανική κτηνοτροφία και φιμωτική νομοθεσία • Το μέλλον των φαλαινών: η αδυναμία του διεθνούς δικαίου • Το δίκαιο είμαστε όλοι εμείς

Συμπέρασμα

Βιβλιογραφία

Σημειώσεις

Λεξιλόγιο

Ευρετήριο