Έκθεση βραχυπρόθεσμων προοπτικών: τι θα συμβεί με τις τιμές, την ενέργεια, τα λιπάσματα και την παραγωγή στα βασικά προϊόντα.
Οι αρνητικές επιπτώσεις της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, το επακόλουθο υψηλό κόστος των εισροών και ο πληθωρισμός των τροφίμων, συνεχίζουν να επιβαρύνουν τις αγροτικές αγορές και τις αγοραστικές αποφάσεις των καταναλωτών.
Επιπλέον, μεγάλα τμήματα της ΕΕ αντιμετώπισαν χειμερινές ξηρασίες μετά το ζεστό και ξηρό καλοκαίρι του περασμένου έτους, επιδεινώνοντας περαιτέρω τη διαθεσιμότητα νερού σε περιοχές με ήδη ρεκόρ χαμηλών δεξαμενών νερού.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει τους επηρεασμένους αγρότες να υποκαταστήσουν τις καλλιέργειες που απαιτούν περισσότερο νερό.
Οι τρέχουσες μακροοικονομικές προβλέψεις της ΕΕ είναι σχετικά πιο θετικές από ό,τι το φθινόπωρο του 2022, παρά τις αβεβαιότητες σχετικά με τον ενεργειακό εφοδιασμό για τον επόμενο χειμώνα και τις πρόσφατες εντάσεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Οι υψηλές τιμές των βασικών προϊόντων πέρυσι συνέβαλαν στην αντιμετώπιση του υψηλού κόστους των εισροών και το γεωργικό εισόδημα αυξήθηκε κατά μέσο όρο, με σημαντικές τομεακές και περιφερειακές ανισότητες.
Η τελευταία έκθεση βραχυπρόθεσμων προοπτικών δείχνει ότι η μείωση του πληθωρισμού της ενέργειας θα μπορούσε να φέρει κάποια ανακούφιση όσον αφορά τις τιμές των εισροών.
Τα λιπάσματα, ειδικά αυτά με βάση το άζωτο, θα μπορούσαν να γίνουν πιο διαθέσιμα και προσιτά σε σύγκριση με το 2022. Τούτου λεχθέντος, οι τιμές των λιπασμάτων και της ενέργειας εξακολουθούν να είναι διπλάσιες από τις αρχές του 2020.
Οι αγρότες έχουν αρχίσει να προσαρμόζονται σε αυτή τη νέα κατάσταση, ανταποκρινόμενοι επίσης σε περιβαλλοντικά και κλιματικά μέτρα. Πράγματι, επιλέγουν όλο και περισσότερο καλλιέργειες με χαμηλότερες ανάγκες σε λίπασμα και η χρήση ορυκτών λιπασμάτων αναμένεται να είναι κάτω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο και την ερχόμενη σεζόν.
Ο πληθωρισμός των τροφίμων παραμένει σημαντικός, με τις μέσες τιμές των τροφίμων στην ΕΕ να είναι 19,5% υψηλότερες τον Φεβρουάριο του 2023 από ό,τι τον Φεβρουάριο του 2022.
Οι καταναλωτές αναμένεται να αγοράσουν περισσότερα βασικά, φθηνότερα τρόφιμα και να αλλάξουν τις προτιμήσεις τους μεταξύ διαφορετικών τύπων τροφίμων, για παράδειγμα να καταναλώνουν περισσότερα πουλερικά και λιγότερο βόειο κρέας.
Παρά τις μειώσεις που παρατηρήθηκαν σε ορισμένα κόστη των εισροών, οι τιμές των τροφίμων αναμένεται να παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα για κάποιο χρονικό διάστημα πριν υποχωρήσουν.
Η ξηρασία και τα κλιματικά φαινόμενα θα επηρεάσουν την προσφορά ορισμένων γεωργικών προϊόντων.
Η παραγωγή ελαιολάδου στην ΕΕ το 2022/2023 μειώθηκε σχεδόν κατά 40% από έτος σε έτος, οδηγώντας σε υψηλότερες τιμές. Σε ορισμένες περιπτώσεις, εκτός από τις χαμηλότερες προμήθειες, θα μπορούσε επίσης να επηρεαστεί η ποιότητα. Αυτή είναι η περίπτωση, για παράδειγμα, της συγκομιδής πορτοκαλιού της ΕΕ το 2022/2023.
Εκτός από τους περιορισμούς της παραγωγής που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες και το κόστος, οι ασθένειες των ζώων αυξάνουν την αβεβαιότητα στις προοπτικές της κτηνοτροφικής παραγωγής της ΕΕ.
Ο τομέας των πουλερικών επηρεάστηκε από εστίες γρίπης των πτηνών, ενώ ο τομέας του χοιρείου κρέατος επλήγη από την αφρικανική πανώλη των χοίρων. Αυτό οδηγεί σε μείωση των εξαγωγών αυτών των προϊόντων στην ΕΕ.
Αυτό είναι το πλαίσιο για την εαρινή έκδοση του 2023 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της βραχυπρόθεσμης έκθεσης προοπτικών για τις γεωργικές αγορές της ΕΕ. Δημοσιεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 30 Μαρτίου 2023 και παρουσιάζει μια λεπτομερή επισκόπηση των τελευταίων τάσεων και προοπτικών για μια σειρά τομέων αγροδιατροφής.
Αροτραίες καλλιέργειες
Ο ζεστός και ξηρός καιρός επηρέασε την παραγωγή δημητριακών στην ΕΕ το 2022/2023, ιδίως στον αραβόσιτο με αποδόσεις που μειώθηκαν κατά 25%. Οι αυξανόμενες εισαγωγές από την Ουκρανία βοηθούν τις περιοχές της ΕΕ που πλήττονται από την ξηρασία να ικανοποιήσουν την εγχώρια χρήση τους, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας καλύπτεται από τη ζήτηση ζωοτροφών. Η ΕΕ συνεχίζει να αυξάνει τις εξαγωγές της σε σίτο (+9,4%, 32 εκατομμύρια τόνους) για να ανταποκριθεί στην παγκόσμια ζήτηση.
Η συνολική παραγωγή δημητριακών της ΕΕ το 2023/24 θα μπορούσε να φθάσει τους 288,4 εκατομμύρια τόνους (+8,6% από έτος σε έτος), με την προϋπόθεση κανονικών καιρικών συνθηκών. Η αναμενόμενη μείωση της παραγωγής κρέατος στην ΕΕ αναμένεται να μειώσει τη χρήση δημητριακών για ζωοτροφές, ενώ η χρήση τροφίμων αναμένεται να αυξηθεί ελαφρά.
Η παραγωγή ελαιούχων σπόρων στην ΕΕ το 2023/24 θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 7% από έτος σε έτος για να φτάσει σε νέο ρεκόρ 33,6 εκατομμυρίων τόνων. Η έκταση των ζαχαροτεύτλων της ΕΕ το 2023 προβλέπεται να μειωθεί κατά 3% κάτω από τον μέσο όρο της πενταετίας σε 1,455 εκατομμύρια εκτάρια, αλλά οι αποδόσεις αναμένεται να είναι σύμφωνες με τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο, με αποτέλεσμα παραγωγή ζαχαρότευτλων περίπου 111 εκατομμυρίων τόνων.
Εξειδικευμένες καλλιέργειες
Η χαμηλότερη παραγωγή ελαιολάδου, εκτός από το υψηλό κόστος των εισροών, θα μπορούσε να οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές καταναλωτή και εξαγωγής. Ως αποτέλεσμα, τόσο η κατανάλωση όσο και οι εξαγωγές στην ΕΕ αναμένεται να μειωθούν (μετά από ένα επίπεδο ρεκόρ εξαγωγών που καταγράφηκε πέρυσι). Σε αντίθεση με την παραγωγή ελαιολάδου, η παραγωγή κρασιού στην ΕΕ αυξάνεται και οι εξαγωγές της ΕΕ θα παραμείνουν σταθερές, κατά 3% πάνω από τον μέσο όρο της πενταετίας.
Σχεδόν το ήμισυ της παραγωγής μήλων αναμένεται να διοχετευθεί στη μεταποίηση. Αυτό οφείλεται στη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα μήλων χαμηλότερης ποιότητας που δεν είναι κατάλληλα για νωπή κατανάλωση, στις χαμηλές τιμές τους, στις χαμηλότερες ευκαιρίες εξαγωγής και στο υψηλό ενεργειακό κόστος αποθήκευσης. Η κατανάλωση φρέσκων μήλων θα μπορούσε να μειωθεί (αλλά λιγότερο από ό,τι σε ορισμένα άλλα είδη φρούτων), ενώ η κατανάλωση επεξεργασμένων μήλων θα αυξηθεί χάρη στη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα προϊόντων και στις αποφάσεις των καταναλωτών να αγοράσουν μεταποιημένα προϊόντα αντί για φρέσκα, υψηλότερης τιμής.
Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα
Η παραγωγή γάλακτος στην ΕΕ παρέμεινε μάλλον σταθερή το 2022, αν και με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε λιπαρά γάλακτος και πρωτεΐνες γάλακτος, και επομένως μειωμένη διαθεσιμότητα επεξεργασίας.
Ήταν ο ιδιαίτερα ζεστός και ξηρός καιρός που επηρέασε αρνητικά την ποιότητα και τη διαθεσιμότητα των καλλιεργειών χόρτου και ζωοτροφών, ενώ δημιούργησε στρες στις αγελάδες γαλακτοπαραγωγής.
Το 2023, η φθίνουσα τιμή του νωπού γάλακτος στην ΕΕ είναι πιθανό να βοηθήσει στην επιτάχυνση της σφαγής, καθώς το κόστος των ζωοτροφών και άλλων εισροών ενδέχεται να παραμείνει υψηλό.
Συνολικά, το κοπάδι γαλακτοπαραγωγής της ΕΕ θα μπορούσε να συρρικνωθεί κατά 1%, και η συνολική παραγωγή γάλακτος κατά 0,2%.
Το θετικό είναι ότι οι εξαγωγές τυριού της ΕΕ θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 2%, λόγω της ανάκαμψης της ζήτησης στην Κίνα και της σταθερής ζήτησης στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ.
Προϊόντα κρέατος
Η παραγωγή βοείου κρέατος στην ΕΕ μειώθηκε το 2022 κατά 2,4% και αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω το 2023 κατά 1,6%. Η κατά κεφαλήν κατανάλωση βοείου κρέατος στην ΕΕ αναμένεται να ακολουθήσει μια μακροπρόθεσμη πτωτική τάση και θα μπορούσε να παραμείνει ελαφρώς κάτω από τα 10 κιλά το 2023 (-1,7%), επίσης επειδή το βόειο κρέας είναι πιο ακριβό σε σύγκριση με άλλους τύπους κρέατος.
Ομοίως, η παραγωγή χοιρινού κρέατος στην ΕΕ μειώθηκε κατά μέσο όρο κατά 5,6%. Λόγω της περιορισμένης προσφοράς, η οικιακή χρήση της ΕΕ μειώθηκε κατά 2,8% το 2022, κατά μέσο όρο στα 31,8 κιλά κατά κεφαλήν. Αυτό θα μειωνόταν περαιτέρω το 2023 κατά 5,5%.
Η κατανάλωση πουλερικών στην ΕΕ θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 2,5%, και οι εισαγωγές της ΕΕ αναμένεται να αυξηθούν κατά 7% το 2023 για να καλύψουν αυτή την αύξηση της ζήτησης.
