Η δέσμη μέτρων και προτάσεων, που υποδεικνύει το Περιφερειακό Σχέδιο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή.

Με αφορμή τη χθεσινή ημερίδα στο Αγρίνιο, όπου παρουσιάστηκε το Περιφερειακό Σχέδιο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή και τα όσα ενδιαφέροντα ειπώθηκαν τόσο απ' τον κεντρικό ομιλητή, καθηγητή και πρώην υπουργό Ενέργειας κ. Γιάννη Μανιάτη, όσο και απ' τον περιφερειάρχη κ. Νεκτάριο Φαρμάκη και τον  αντιπεριφερειάρχη Βιώσιμης Ανάπτυξης, Ενέργειας και Περιβάλλοντος, κ. Λάμπρο Δημητρογιάννη, παρουσιάζουμε σήμερα τα επιμέρουμε μέτρα και δράσεις που το ίδιο το Σχέδιο προβλέπει για τον πρωτογενή τομέα.

Μπορεί οι αγρότες να θεωρούνται «οι φύλακες του περιβάλλοντος», είναι, ωστόσο οι πρώτοι που βιώνουν τις αρνητικές επιδράσεις τις κλιματικής αλλαγής, ως απολύτως εξαρτώμενοι από τις επικρατούσες συνθήκες.

Η Ε.Ε. έχει προσανατολίσει τη νέα ΚΓΠ στην προσπάθεια μετριασμού αυτών των επιπτώσεων. Σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο είναι τα Σχέδια Προσαρμογής που καλούνται να δώσουν απαντήσεις.

Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος εκπόνησε το ολοκληρωμένο Περιφερειακό Σχέδιο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, καταθέτοντας παράλληλα και τα επιμέρους, τοπικά Σχέδια.

Σε παλιότερη ανάρτηση έχουμε αναλυτικά παρουσιάσει την Τρωτότητα στη γεωργία για τη Δυτική Ελλάδα, όπως καταγράφεται στο Περιφερειακό Σχέδιο.

Ένα Σχέδιο που δεν περιορίζεται στη διαπίστωση και στην πρόβλεψη, αλλά προχωρά στην κατάθεση σειράς προτάσεων για τον γεωργικό τομέα στη Δυτική Ελλάδα.

Ακολουθούν αναλυτικά οι προτεινόμενες δράσεις και μέτρα:    

Δράση 1.1. Προώθηση στους επαγγελματίες του αγροτικού χώρου και στους αρμόδιους φορείς και υπηρεσίες της ΠΔΕ της γνώσης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στη γεωργία και των καινοτόμων δράσεων για την αντιμετώπισή τους.

Η δράση περιλαμβάνει τα εξής μέτρα:

• Μέτρο 1.1.1 Εκπόνηση εξειδικευμένης μελέτης για την διερεύνηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στη γεωργία σε επίπεδο Περιφέρειας και πρόταση των κατάλληλων μέτρων προσαρμογής.
• Μέτρο 1.1.2 Συμμετοχή της Περιφέρειας σε ερευνητικά προγράμματα (LIFE, Horizon) για την πιλοτική εφαρμογή μέτρων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, σε επιλεγμένα γεωργικά είδη με οικονομική σημασία για την Περιφέρεια.
• Μέτρο 1.1.3 Διενέργεια ενημερωτικών ημερίδων, εκπαιδευτικών σεμιναρίων κλπ προς τους αγρότες και τους αρμόδιους φορείς και υπηρεσίες της ΠΔΕ, για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον τομέα της γεωργίας, τις καλλιεργητικές τεχνικές που ενδείκνυνται για τις νέες κλιματικές συνθήκες της Περιφέρειας, τις ανθεκτικές ποικιλίες στις υψηλές θερμοκρασίες κλπ.

Δράση 1.2. Προώθηση του σχεδιασμού της γεωργικής πολιτικής της ΠΔΕ, με βάση τα επίπεδα τρωτότητας που προέκυψαν από το ΠεΣΠΚΑ. Στοχεύει στην προσαρμογή του γεωργικού τομέα της ΠΔΕ στα νέα κλιματικά δεδομένα.

Η δράση περιλαμβάνει τα εξής μέτρα:

• Μέτρο 2.1 Ενσωμάτωση των δράσεων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας.

Δράση 1.3. Παρακολούθηση κρίσιμων παραμέτρων για την εκτίμηση των εν δυνάμει απειλών για τον γεωργικό τομέα.

Η δράση περιλαμβάνει τα εξής μέτρα:

• Μέτρο 3.1 Καταγραφή σε ετήσια βάση του βαθμού ερημοποίησης των εδαφών της Περιφέρειας

Δράση 1.4. Αειφορική διαχείριση των υδατικών πόρων της Περιφέρειας σε σχέση με τον τομέα της γεωργίας. Η δράση στοχεύει στην αποδοτική και ορθολογική χρήση του αρδευτικού νερού και στην προσαρμογή του τομέα της γεωργίας στις νέες κλιματικές συνθήκες όπου τα επεισόδια ξηρασίας και λειψυδρίας αναμένεται να είναι συχνότερα και εντονότερα.

Η δράση σχετίζεται με το Μέτρο 5.2.1 του τομέα των υδάτινων πόρων και περιλαμβάνει τα εξής μέτρα:

• Μέτρο 4.1 Εκπόνηση μελέτης για την εφαρμογή καλλιεργειών στην ΠΔΕ με χαμηλές απαιτήσεις σε νερό.
• Μέτρο 1.4.2 Παροχή κινήτρων προς τους αγρότες για εφαρμογή λιγότερο υδροβόρων ή/και ξηρικών καλλιεργειών.
• Μέτρο 1.4.3 Εκπόνηση μελέτης για την εφαρμογή του ενδεδειγμένου προγράμματος και των κατάλληλων συστημάτων άρδευσης με βάση τα είδη καλλιεργειών και τις πραγματικές τους ανάγκες σε νερό καθώς και τις τοπικές συνθήκες και τη διαθεσιμότητα αρδευτικού νερού.
• Μέτρο 1.4.4 Υποστήριξη των αγροτών (τεχνική ή/και οικονομική) για την εγκατάσταση νέων συστημάτων άρδευσης.
• Μέτρο 1.4.5 Συντήρηση των υφιστάμενων δικτύων για την μείωση των απωλειών νερού κατά τη μεταφορά, με σκοπό τη μείωση της σπατάλης του αρδευτικού νερού

Τα ανωτέρω εφαρμόζονται με συνεχείς ενημερώσεις των αγροτών για τις μη υδροβόρες ποικιλίες, για την ορθολογική χρήση του αρδευτικού νερού και τα αποτελεσματικά συστήματα άρδευσης (Μέτρο 1.1.3).

Επίσης, η δράση σχετίζεται με τα μέτρα των οικείων ΣΔΛΑΠ (1^ης Αναθεώρηση) που αναφέρονται ακολούθως:

• Μέτρο Β0303. Αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης νερού σε υποδομές εγγείων βελτιώσεων
• Μέτρο Β0304. Επενδύσεις για εξοικονόμηση ύδατος στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις
• Μέτρο Β0305. Καθορισμός ανωτάτων ορίων αρδευτικών αναγκών καλλιεργειών για ιδιωτικές υδροληψίες
• Μέτρο Β0306. Ενίσχυση Δράσεων Περιορισμού Απωλειών στα Συλλογικά Δίκτυα Άρδευσης
• Μέτρο Β0307 Κατάρτιση εγχειριδίου τεχνικών προδιαγραφών εφαρμογής μεθόδων επαναχρησιμοποίησης
• Μέτρο Σ1501. Επαγγελματική κατάρτιση των γεωργοκτηνοτρόφων για την προστασία των Υδατικών Συστημάτων
• Μέτρο Σ1502. Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα νερού
• Μέτρο Σ1601. Πιλοτικά μέτρα εφαρμογής γεωργίας ακριβείας για τη μείωση της κατανάλωσης ύδατος
• Μέτρο Σ1602. Συμβουλευτικές υπηρεσίες διαχείρισης γεωργικής εκμετάλλευσης

Δράση 1.5. Αλλαγές στο βιολογικό υλικό και στις καλλιεργητικές τεχνικές. Η δράση περιλαμβάνει ενέργειες που στοχεύουν στη δημιουργία νέων ποικιλιών (αποκλειόμενης της γενετικής τροποποίησης) και στην προσαρμογή των καλλιεργητικών τεχνικών στην κλιματική αλλαγή.

Η δράση περιλαμβάνει τα εξής μέτρα:

• Μέτρο 5.1 Εκπόνηση εξειδικευμένης μελέτης για τη διερεύνηση των κατάλληλων καλλιεργητικών τεχνικών για την ΠΔΕ
• Μέτρο 5.2 Συμμετοχή της Περιφέρειας σε ερευνητικά προγράμματα για την πιλοτική εφαρμογή νέων (εναλλακτικών) καλλιεργητικών μεθόδων σε επιλεγμένα είδη ή γεωγραφικές περιοχές
• Μέτρο 1.5.3 Εκπόνηση μελέτης προσδιορισμού του γηγενούς γενετικού υλικού (ποικιλίες κλπ) που είναι κατάλληλο για καλλιέργεια στην ΠΔΕ υπό συνθήκες κλιματικής αλλαγής (π.χ. υλικό ανθεκτικό σε υψηλές θερμοκρασίες, ξηρασία κλπ)
• Μέτρο 5.4 Δημιουργία Τράπεζας Σπόρων γηγενούς γενετικού υλικού

Τα ανωτέρω εφαρμόζονται με συνεχείς ενημερώσεις των αγροτών για τις ενδεικνυόμενες καλλιεργητικές τεχνικές και το γηγενές γενετικό υλικό που είναι κατάλληλο για τον αγρό τους (Μέτρο 1.1.3).

Δράση 1.6. Διαχείριση κινδύνων από καταστροφές λόγω κλιματικής αλλαγής. Τέτοιες καταστροφές είναι οι ζημιές από ακραία καιρικά φαινόμενα π.χ υψηλές θερμοκρασίες, ξηρασία, πλημμύρες, άνοδος στάθμης της θάλασσας κλπ.

Η δράση περιλαμβάνει τα εξής μέτρα:

• Μέτρο 1.6.1 Έκδοση Οδηγού από την Περιφέρεια με τις περιοχές αυξημένου κινδύνου, τα είδη των πιθανών κινδύνων, τους τρόπους μετεγκατάστασης της εκμετάλλευσης και τις δυνατότητες υλοποίησης της μετεγκατάστασης.
• Μέτρο 1.6.2 Παροχή οικονομικών κινήτρων για τη μεταφορά γεωργικών εκμεταλλεύσεων από περιοχές υψηλού κινδύνου σε περιοχές χαμηλού κινδύνου.
• Μέτρο 1.6.3 Δημιουργία μηχανισμού από την Περιφέρεια, με τον οποίο θα ορίζονται οι αρμοδιότητες των υπηρεσιών, οι όροι υπαγωγής στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης της εκμετάλλευσης και τα οικονομικά κίνητρα.
• Μέτρο 6.4 Δημιουργία συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης στην ΠΔΕ για ακραία φαινόμενα (πλημμύρες, υψηλές θερμοκρασίες, πυρκαγιές κλπ.). Για την ενημέρωση το σύστημα μπορεί να χρησιμοποιεί τεχνολογίες επικοινωνίας βάσει τοποθεσίας και πληθυσμού, κινητά τηλέφωνα, καθώς και μέσα κοινωνικής δικτύωσης (πιθανός συνδυασμός με το Μέτρο 10.3.4 του τομέα της υγείας, το Μέτρο 7.3.3 του τομέα του τουρισμού, το Μέτρο 9.2.1 των υποδομών μεταφοράς και το Μέτρο 11.4.1 του τομέα του δομημένου περιβάλλοντος).
• Μέτρο 1.6.5 Έργα προσωρινής αποθήκευσης υδάτων (δεξαμενές κλπ.), ανάντη γεωργικών περιοχών που κινδυνεύουν από πλημμυρικά φαινόμενα (πχ εντός ΖΥΔΚΠ). Συσχέτιση με το Μέτρο 6.4.6 του τομέα των ποτάμιων πλημμυρών. Τα έργα μπορούν να συνδυαστούν με υφιστάμενα ΓΟΕΒ / ΤΟΕΒ (συσχέτιση και με τη Δράση 1.4).