Στις αρχές Σεπτέμβρη πήρα στα χέρια μου το βιβλίο της συναδέλφου Μαρίας Ν. Αγγέλη, που κυκλοφόρησε πρόσφατα με τίτλο ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΑ ΤΟΥ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ και υπότιτλο Τσοπάνηδες, κοπάδια, μαντριά. Μια εξαιρετική έκδοση 333 σελίδων , που η Διδάκτωρ Κοινωνικής Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Μαρία Ν. Αγγέλη αφιερώνει «Στη μνήμη του τσοπάνη Πατέρα Νικολάου Δ. Αγγέλη» και όπως αναφέρεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου «είναι ελάχιστη τιμή στους τσοπάνηδες και στις τσοπάνισσες! Σ’ αυτούς που πάλεψαν με κρύα, με δρολάπια, με κεραυνούς, με κάματα, με αγρύπνια, με λύκους, με χωραφάδες, με αγροφύλακες, με κλέφτες, με ληστές, με θεούς και δαίμονες, με κάθε λογής εμπόδια, για να καταφέρουν να αναστήσουν τις οικογένειές τους, να σπουδάσουν παιδιά, να παντρέψουν αδερφές και θυγατέρες, να σταθούν με αξιοπρέπεια στην τοπική κοινωνία…».
Η Μαρία Αγγέλη, περήφανη για την καταγωγή, τον τόπο και την οικογένειά της , προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό ένα έργο που θυμίζει πολλά στους παλιούς και ενημερώνει τους νεότερους, που εξυμνεί τη φύση και την παράδοση του Ξηρομέρου και όχι μόνο, που τονίζει την έντιμη και κουραστική ζωή κάποιων ανθρώπων, με ανεκτίμητη αγάπη και φροντίδα στα ζώα τους, όσα η ζωή τους χάρισε και τους προσφέρει, για να πορευτούν. Ο ομότιμος καθηγητής Λαογραφίας Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ευάγγελος Αυδίκος στον πρόλογο του βιβλίου μεταξύ των άλλων αναφέρει « το βιβλίο αναφέρεται στον τιτάνιο αγώνα και την προσφορά των τσοπάνων. Η συγγραφέας έχει την αφηγηματική ικανότητα να διεγείρει τα αισθήματα και να προκαλεί συγκίνηση για έναν κόσμο που άλλαξε, όμως πρόσφερε αθόρυβα υπηρεσίες. Μετακινείται ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν, μέσα από την αναθύμηση προσωπικών βιωμάτων. Είναι η αποκάλυψη ενός κόσμου που δεν ξέρουμε, που έχει απαξιωθεί στο παρελθόν, αλλά η συγγραφέας τον αποκαθαίρει από τις προκαταλήψεις και τον παραδίδει φωτεινοπερίχυτο». Στην εισαγωγή η συγγραφέας εξηγεί γιατί έγραψε το βιβλίο και ευχαριστεί όλους εκείνους που τη βοήθησαν μέχρι την έκδοσή του, τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι «η παραδοσιακή κτηνοτροφική ζωή βασιζόταν στην εργατικότητα, στο μέτρο και στο σεβασμό του περιβάλλοντος».
Στις σελίδες που ακολουθούν και που εμπλουτίζονται με φωτογραφίες, μαρτυρίες βοσκών του Ξηρομέρου, δημοτικά τραγούδια, παροιμίες, αινίγματα, αναφορές σε λογοτεχνικά κείμενα, λαογραφικά στοιχεία, περιγραφές τόπων και χαρακτήρων, αφηγήσεις, η συγγραφέας δίνει στον αναγνώστη πάρα πολλά για τη ζωή και τον αγώνα των απλών και τίμιων τσοπάνων και των οικογενειών τους: η καθημερινότητά τους στις τέσσερις εποχές, τα έθιμα, τα ζώα( περιποίηση, αρρώστιες, αγορά και πώληση προϊόντων, τροφή, κίνδυνοι, δυσκολίες), τα ρούχα, οι προλήψεις, οι γιορτές και οι χαρές τους, η αγωνία για επιβίωση και προκοπή, οι αλλαγές από την παραδοσιακή στη σύγχρονη κτηνοτροφία !
Τέλος, στο ΕΠΙΜΕΤΡΟ του βιβλίου με τίτλο «Ένας τσοπάνος αφηγείται…» η Μαρία αναφέρεται στη ζωή του πατέρα της Νίκου Δ. Αγγέλη, με πληροφορίες που προκύπτουν από προφορική συνέντευξη που εκείνος έδωσε στην εγγονή του Μαρίνα Μπαρλά, στις 26-4-2003.
Η Μαρία Αγγέλη, με έρευνα και επίπονη εργασία κατάφερε να παρουσιάσει ένα βιβλίο, που χάρη στον απλό κατανοητό λόγο μας κάνει σοφότερους και μας εμπνέει σεβασμό και εκτίμηση απέναντι στους ανθρώπους που ασχολήθηκαν και ασχολούνται με την κτηνοτροφία, όχι μόνο του Ξηρομέρου, αλλά γενικά. Της εύχομαι να είναι καλοτάξιδο το βιβλίο και να αποκτήσει τη θέση που του αξίζει στα νεοελληνικά κείμενα. Κρατώ την απάντηση του Ν. Αγγέλη στην ερώτηση αν ήταν ευχαριστημένος από τη δουλειά του: τι να ’κανα, δεν είχα άλλη επιλογή. Ακολούθησα από παιδί τα «θέλω» και τα « πρέπει» του πατέρα, εγώ και πολλά παιδιά της γενιάς μου. Έτσι έπρεπε…
