“Πρώτα η νυχτερινή σχολή και μετά το ποδόσφαιρο”, ήταν επί 50 χρόνια το σύνθημα της μοναδικής ποδοσφαιρικής ομάδας της Ελλάδας που λειτούργησε νυχτερινό σχολείο. Στον “Παναιτωλικό” έμαθαν γράμματα περισσότερα από 5.000 άπορα παιδιά στα δύσκολα χρόνια, που η Ελλάδα προσπαθούσε να σταθεί στα πόδια της…
του Γιάννη Γιαννακόπουλου
Ο “Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Παναιτωλικού” συστάθηκε επίσημα το 1935 με την ενίσχυση των Αδελφών Παπαστράτου και το αγκάλιασμα της πρωτοβουλίας από όλη την Αγρινιώτικη Κοινωνία. Αρκετές χρονιές μάλιστα, ο “Παναιτωλικός” ήταν περισσότερο περήφανος για τη λειτουργία της νυχτερινής του σχολής, παρά για τις επιδόσεις του στο γρασίδι.
Την εποχή που ιδρύθηκε ο “Παναιτωλικός” τη δεκαετία του ’30, ο αναλφαβητισμός ήταν κανόνας για τους κατοίκους του Αγρινίου. Η φτώχεια αλλά και η μορφή της γλώσσας (υπερκαθαρεύουσα), έδιωχνε τους νέους από τα σχολεία και τους οδηγούσε σε “παραστρατήματα” (μικροκλοπές και παραβατική συμπεριφορά). Η πολιτεία, για να αντιμετωπίσει το φαινόμενο, καθιέρωσε την «Επιτήρηση των νέων εκτός σχολείου, για την ευταξία αυτών στην κοινωνία», τους λεγόμενους “Παιδονόμους”. Ο Σύλλογος Δασκάλων είχε αρχικά την εποπτεία των “Παιδονόμων” αλλά δυσκολευόταν να ανταποκριθεί στις οικονομικές απαιτήσεις της λειτουργίας του θεσμού. Τη λύση έδωσαν οι άνθρωποι του “Παναιτωλικού”, συστήνοντας τη δική τους “Παιδονομική Υπηρεσία”.
Ο “Παιδονόμος” δεν ήταν εκπαιδευτικός. Ήταν ένα είδος “αστυνομικού για ανήλικους” του τότε εκπαιδευτικού συστήματος. Η όψη του “Παιδονόμου”, με τον χιτώνα και το πηλήκιο, προξενούσε φόβο στο παιδομάνι της εποχής. Κρατούσε βούρδουλα, με τον οποίο συχνά “χάιδευε” απείθαρχους μαθητές, ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές, που έδειχνε “υπερβάλλοντα ζήλο”, προκαλώντας καταγγελίες και μηνύσεις από γονείς.
Η σημαντικότερη συμβολή όμως του “Παναιτωλικού” στην τοπική κοινωνία δεν ήταν οι “Παιδονόμοι” αλλά η Νυχτερινή Σχολή (Ν.Σ.), που λειτούργησε από το Σχολικό Έτος 1926-1927 μέχρι το 1982-1983, δηλαδή 57 ολόκληρα χρόνια. Χιλιάδες άπορα, εργαζόμενα Αγρινιωτάκια (και όχι μόνο) πήραν Απολυτήριο Δημοτικού Σχολείου από τη Ν.Σ..Η κοινωνία του Αγρινίου την αγκάλιασε από την πρώτη στιγμή και οι οικονομικά ισχυροί πολίτες συνέδραμαν αρκετές φορές τη λειτουργία της. Στην απόφασή της ίδρυσής της, διαβάζουμε:
“Ιδρύεται εσπερινή σχολή διά τους αναλφάβητους ή μη κεκτημένους απολυτηρίου 6ης Τάξεως Δημοτ. Σχολείου, ανηλίκους παίδας, τους μη δυναμένους να φοιτούν εις τα σχολεία της ημέρας ή μη υποχρέους εις φοίτησιν. Το διδακτικόν προσωπικόν της σχολής είναι τακτικόν επί πληρωμή και έκτακτον εκ των δωρεάν προσφερομένων καθηγητών και διδασκάλων ενταύθα. Η τακτική είναι διά την διδασκαλίαν της αναγνώσεως, γραφής και αριθμητικής, ή δ’ έκτακτη και διά ταύτα και διά τα λοιπά εγκύκλια μαθήματα κατά τας εκάστοτε ανάγκας.”
Στις 7 Ιανουαρίου 1927 ομόφωνα ανακηρύχθηκαν ευεργέτες των σχολών οι:
Δήμος Αγρινίου δια ποσόν 5.000
Αφοί Παπαστράτου δια ποσόν 20.000
Αφοί Παναγόπουλοι δια ποσόν 3.000
Αφοί Παπαπέτρου δια ποσόν 2.000
και δωρητές οι:
Γ. Τριανταφύλλου δια είδη παιδειών υπέρ χιλίων.
Σ. Καββαδίας δια είδη και τον αυτόν λόγον
Ε. Περιβολαρόπουλος δια ποσόν 1.000 δρχ.
Αφοί Γιάγκα δια ποσόν 1000 δρχ.
Κοινότης Σμολιάνων δια ποσόν 1000 δρχ.
Απ. Χατζόπουλος δια ποσόν 1090 (Έσοδα κινημ. Παράστασης)
Η Ν.Σ. του “Παναιτωλικού” δέχτηκε όλες τις ηλικίες “υποψήφιων μαθητών”. Δεν μπορούσε να αφήσει αγράμματο, ούτε μικρό, ούτε μεγάλο, ούτε καλό, ούτε “ζωηρό”. Λειτουργούσε καθημερινά για δύο ώρες, χωρίς διάλειμμα, από 6-8μ.μ. το χειμώνα και 7-9 μ.μ. το καλοκαίρι. Οι μαθητές ήταν όλοι εργαζόμενοι, κουρασμένοι, λερωμένοι και συνήθως αδιάβαστοι, αλλά είχαν πείσμα να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους.
Στα 57 χρόνια λειτουργίας της Νυχτερινής Σχολής, 5.058 εργαζόμενα, άπορα παιδιά της πόλης (και όχι μόνο) κάθισαν στα θρανία για να μάθουν γραφή και ανάγνωση. Είναι δύσκολο να συναντήσεις κάποιον σήμερα, που να μη αισθάνεται υπερήφανος ή να κρύβει ότι τελείωσε την Ν.Σ. Όλοι δε, είναι φανατικοί φίλαθλοι ή οπαδοί του «Παναιτωλικού»…
Δείτε το βίντεο:
