Ρόλος της Διατροφής

• Σακχαρώδης Διαβήτης
• Αυξημένη Χοληστερόλη
• Υπερτριγλυκεριδαιμία
• Λιπώδες Ήπαρ
• Υπέρταση
• Δυσανεξία στη Γλουτένη
• Δυσανεξία στη Λακτόζη
• Ουρική Αρθρίτιδα
• Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου
• Δυσκοιλιότητα
• Γαστρεντερίτιδα
• Υποθυρεοειδισμός
• Οστεοπόρωση
• Αναιμία
• Κλείνοντας

Ο Ιπποκράτης έλεγε την φράση

Φάρμακο ας γίνει η τροφή σας κι η τροφή σας ας γίνει το φάρμακό σας

και είχε απόλυτο δίκιο!

Γνωρίζεις πόσο σημαντική είναι η διατροφή για την υγεία σου; Εάν οι περισσότεροι άνθρωποι ήξεραν την ουσιαστική σημασία της διατροφής για την υγεία, πολλές από τις σύγχρονες παθήσεις θα αποτελούσαν παρελθόν. Γι΄αυτό και σου έχω ετοιμάσεις τις πιο up to date διατροφικές συστάσεις για τις πιο γνωστές παθήσεις.

Η διατροφή έχει άμεσο αντίκτυπο στην υγεία σου και καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την πορεία της. Τα γονίδια και το περιβάλλον, αναμφίβολα, παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο στην υγεία και στην εμφάνιση ορισμένων παθήσεων.

Γονίδια, Περιβάλλον και Παθήσεις

Ειδικά τα τελευταία χρόνια, παρατηρούμε ότι οι ασθένειες που σχετίζονται με την διατροφή όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία, ακόμα και ο καρκίνος αυξάνονται ολοένα και περισσότερο. Τα γονίδια μπορεί να φέρουν την πληροφορία για την εμφάνιση μιας νόσου, ωστόσο το περιβάλλον είναι υπεύθυνο για την έκφραση αυτής της πληροφορίας. 

Στις μέρες μας, είναι, πλέον, διαθέσιμα τεστ γενετικού ελέγχου, όπου γίνεται λήψη DNA (συνήθως με ειδικό στυλεό από το εσωτερικό της παρειάς) και χρησιμοποιείται για προδιαθετικό γονιδιακό έλεγχο. Δηλαδή, με αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα να αναγνωριστεί αν υπάρχουν γονίδια και μεταλλάξεις στο DNA σου που σε προδιαθέτουν για την εμφάνιση ασθενειών. Αποτελούν ένα μέσο πρόληψης, που μπορεί να μας δώσει μια κατεύθυνση για το ποιες αλλαγές του τρόπου ζωής μπορούν να επιφέρουν οφέλη. Αν και είναι το μέλλον, δεν είμαι, ακόμη, απόλυτα σίγουρος ότι έχουν τη δυναμική να εξυπηρετήσουν πλήρως το σκοπό τους, αλλά είναι πολλά υποσχόμενα!

Test Δυσανεξίας

Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν πρέπει να συγχέονται με τα τεστ δυσανεξίας που κυκλοφορούν, τα οποία είναι αναξιόπιστα και δεν πρέπει να αποτελούν μέσο ελέγχου του βάρους.

Στο διαταύτα

Σε αντίθεση με τα γονίδια, το περιβάλλον είναι ένας σημαντικός παράγοντας που μπορείς να τροποποιήσεις. Επομένως, ακόμα κι αν έχεις προδιάθεση για κάποια νόσο, η διατροφή μπορεί να αποτελέσει σύμμαχό σου και να αποτρέψει ή να καθυστερήσει την εμφάνιση της.

Ο ρόλος της Διατροφής στην Υγεία

Για να καταλάβεις καλύτερα τον ρόλο της διατροφής στην υγεία, θα σου αναφέρω ένα απλό παράδειγμα. Σκέψου ότι ο οργανισμός σου λειτουργεί σαν ένα αμάξι. Εάν δεν τροφοδοτήσεις το αμάξι σου με καύσιμα, τότε δεν θα μπορέσει να κινηθεί. Ας προχωρήσουμε τώρα ένα βήμα παρακάτω. Η ποιότητα των καυσίμων παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην απόδοση του αμαξιού. Εάν επιλέξεις καύσιμα χαμηλότερης ποιότητας το αμάξι θα κινείται μεν, αλλά πιθανόν να εμφανίσει ορισμένες βλάβες και η απόδοση του να μην είναι η μέγιστη.

Ποιότητα ή Ποσότητα;

Έτσι και με την διατροφή, οι σωστές και ισορροπημένες επιλογές θα διασφαλίσουν την σωματική, αλλά και ψυχική σου υγεία. Η κατανάλωση τροφίμων από όλες τις ομάδες παρέχει στον οργανισμό σου τα απαραίτητα μακροθρεπτικά (υδατάνθρακες, λίπη, πρωτεΐνες) και μικροθρεπτικά συστατικά (βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία).

Θα πρέπει ωστόσο να είσαι προσεκτικός/η και στο είδος τροφίμου που επιλέγεις ως πηγή θρεπτικών συστατικών.

Σκέψου Διατροφικά

Τα φρούτα, για παράδειγμα, περιέχουν υδατάνθρακες και η γλυκιά τους γεύση οφείλεται στα φυσικά τους σάκχαρα. Σάκχαρα περιέχουν και τα επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως πολλά αρτοπαρασκευάσματα. Στα αρτοπαρασκευάσματα, όμως, τα σάκχαρα έχουν προστεθεί μέσω επεξεργασιών και πιθανόν να συνοδεύονται και από άλλα συστατικά όπως τα κορεσμένα λίπη, αλάτι κ.α. Τα φρούτα από την άλλη δεν έχουν υποστεί κάποια επεξεργασία και παρέχουν, επίσης, πολλές φυτικές ίνες στον οργανισμό.

Γιατί να Επιλέξεις Φρούτα

Ωστόσο, πρέπει να αξιολογούμε την τροφή ως πακέτο θρεπτικών συστατικών και όχι μόνο να εστιάζουμε σε ένα συστατικό. Για παράδειγμα τα φρούτα μας δίνουν:

• γλυκιά γεύση που δεν θα την αναζήτησουμε από τα γλυκά
• κάλιο κατά των κατακρατήσεων
• και συνδυασμό φυτικών ινών με νερό, για να αισθάνεσαι κορεσμό για περισσότερη διάρκεια.

Όπως βλέπεις δεν είναι μόνο η ποσότητα των σακχάρων που έχουν!

Η ποσότητα στα Λιπαρά

Πέρα από την ποικιλία όμως, σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας παίζει και η ποσότητα. Για παράδειγμα, τα λιπαρά είναι απαραίτητα για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού. Η περίσσεια κατανάλωση λιπαρών, ωστόσο, μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα της χοληστερόλης και να προκαλέσει διάφορα καρδιαγγειακά προβλήματα. Έτσι, σύμφωνα με τα παραπάνω, πολλές παθήσεις θα μπορούσαν να προληφθούν και να αντιμετωπιστούν μέσω της διατροφής.

Πες μου πως Τρως

Όπως, θα με έχεις ακούσει να αναφέρω στα video μου,, μια σημαντική παράμετρος για τη διατήρηση της υγείας είναι και η διατροφική συμπεριφορά, δηλαδή με ποιον τρόπο τρως και ποια είναι η νοοτροπία σου γύρω από το φαγητό. Παρακάτω, θα σου αναλύσω 3 παραμέτρους της διατροφικής συμπεριφοράς που επηρεάζουν το βάρος σου και την υγεία σου.

Σύνθεση Γεύματος

Το πως συνθέτεις το γεύμα σου παίζει καθοριστικό ρόλο στις ποσότητες και στην ποιότητα της διατροφής. Συμπεριέλαβε στο γεύμα σου 3 διαφορετικές ομάδες τροφίμων:

• Αμυλούχες τροφές (π.χ. ζυμαρικά, ρύζι, ψωμί, πατάτες)
• Πηγή πρωτεΐνης (κρέας, κοτόπουλο, ψάρι, αβγό, γαλακτοκομικά)
• Φρέσκο τρόφιμο (φρούτα/λαχανικά)

Η Ταχύτητα που Τρως

Αν τρως γρήγορα, ο οργανισμός σου δεν προλαβαίνει να συνειδητοποιήσει πότε έχεις χορτάσει, με αποτέλεσμα να καταναλώνεις μεγάλη ποσότητα φαγητού. Για να καταναλώσεις μικρότερες ποσότητες, προσπάθησε να μασάς καλά και αργά το φαγητό σου. 

Xρειάζονται 20 λεπτά από την στιγμή που ξεκινάς να μασάς μέχρι να φτάσει “το σήμα” στον εγκέφαλο σου ότι έχεις χορτάσει. 

Συναισθηματικό Φαγητό

Αναφέρεται στην κατανάλωση φαγητού που πυροδοτείται από τη συναισθηματική σου κατάσταση, χωρίς στην πραγματικότητα να πεινάς. Με άλλα λόγια, είναι η σύνδεση μιας (θετικής ή αρνητικής) κατάστασης που βιώνεις με την ανάγκη να φας ως εκτόνωση, χωρίς ωστόσο να πεινάς πραγματικά (βιολογική πείνα). Το συναισθηματικό φαγητό μπορεί να επηρεάσει το βάρος και την υγεία σου γιατί:

• Σου προσδίδει επιπλέον θερμίδες
• Σου δημιουργεί τύψεις και ρίχνει την αυτοεκτίμησή σου
• Σε δυσκολεύει να αναγνωρίζεις τα σημάδια πείνας και κορεσμού

Μεσογειακή Διατροφή κατά των Παθήσεων

Μια από τις καλύτερες δίαιτες που συνδυάζει όλα τα παραπάνω είναι η Μεσογειακή Διατροφή. Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει τις ευεργετικές ιδιότητες της Μεσογειακής Διατροφής στην υγεία. 

Σύμφωνα με αυτές τις μελέτες, η προσκόλληση στην Μεσογειακή Διατροφή μπορεί να έχει προστατευτική δράση έναντι καρδιαγγειακών παθήσεων, εγκεφαλικού επεισοδίου, παχυσαρκίας, διαβήτη, υπέρτασης, διαφόρων τύπων καρκίνου, αλλεργικών ασθενειών και, πιο πρόσφατα, των νόσων Alzheimer και Parkinson, αντίστοιχα. Τα οφέλη αυτά φυσικά προκύπτουν από το είδος και την αναλογία των τροφίμων που περιέχει.

Τα καλά Λιπαρά της ΜΔ

Η Μεσογειακή Διατροφή έχει υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, τα οποία προέρχονται από το ελαιόλαδο, κυρίως, τα ψάρια, τους καρπούς και τους σπόρους. Τα καλά αυτά λιπαρά μειώνουν τα επίπεδα της κακής χοληστερίνης LDL, άρα και τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων.

Πλούσια σε Φρούτα και Λαχανικά

Η πληθώρα των φρούτων και των λαχανικών που καταναλώνονται σε καθημερινή βάση, το ελαιόλαδο καθώς και το κόκκινο κρασί περιέχουν αρκετές βιταμίνες και αντιοξειδωτικά. Έτσι ενισχύουν το ανοσοποιητικό σου σύστημα και εμποδίζουν την δημιουργία οξειδωτικού στρες που μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο και καρδιαγγειακές παθήσεις.

Φυσικά Προβιοτικά

Επιπλέον, τα γαλακτοκομικά προϊόντα ειδικά αυτά που περιέχουν προβιοτικά, όπως το γιαούρτι και το κεφίρ, βοηθούν το έντερο να λειτουργεί καλύτερα και συχνότερα. Σε αυτή την λειτουργία συμβάλλουν επίσης και οι φυτικές ίνες που βρίσκονται στα προϊόντα ολικής άλεσης, στα φρούτα και στα λαχανικά.

Συνδυασμός Παθήσεων και Αντιμετώπιση

Πολλοί άνθρωποι ενδέχεται να εμφανίζουν παραπάνω από μια ασθένεια ταυτόχρονα. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη αλλά να έχει και αυξημένη πίεση (υπέρταση). Ο θεράποντας ιατρός είναι αυτός που θα καθορίσει την φαρμακευτική θεραπεία με βάση τις ασθένειες, δίνοντας προτεραιότητα στην πιο κρίσιμη για την υγεία του ασθενούς.

Λήψη Ιατρικού και Διαιτολογικού Ιστορικού

Η λήψη ιατρικού ιστορικού είναι πολύ χρήσιμη και βασική πριν προχωρήσουμε στην δημιουργία ενός διαιτολογίου. Τα φάρμακα σίγουρα αποτελούν την πρώτη γραμμή θεραπείας σε πολλές ασθένειες, αλλά και η διατροφή, όπως ανέφερα προηγουμένως μπορεί να παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση τους. Για τον λόγο αυτό εγώ και οι συνεργάτες μου αφιερώνουμε αρκετό χρόνο στην λήψη του ιατρικού ιστορικού. Με αυτό τον τρόπο, συγκεντρώνουμε τα απαραίτητα στοιχεία για να μπορέσουμε να έχουμε μια πλήρη εικόνα.

Παρακάτω αναφέρονται οι πιο γνωστές ασθένειες που συνδέονται άμεσα με την διατροφή, καθώς και ορισμένα διατροφικά tips που μπορείς να ακολουθήσεις για να τις αντιμετωπίσεις.

Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ)

Επιδημιολογικά Δεδομένα

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης αποτελεί μια από τις πιο γνωστές χρόνιες παθήσεις. Σύμφωνα με στοιχεία από το 2016, στην Ελλάδα περίπου 24.800 άτομα έπασχαν από Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1, με το ανδρικό φύλο να υπερισχύει και περίπου 694.000 άτομα έπασχαν από Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2. 

Που οφείλεται ο Σακχαρώδης Διαβήτης;

Είναι μια χρόνια πάθηση που προκαλεί μια διαταραχή στον μεταβολισμό των υδατανθράκων, των λιπών και των πρωτεϊνών λόγω έλλειψης ή διαταραγμένης δράσης ινσουλίνης.  Ως αποτέλεσμα αυξάνονται τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα.

Τύποι Σακχαρώδη Διαβήτη

Υπάρχουν διάφοροι τύποι Σακχαρώδη Διαβήτη, κάποιοι εμφανίζονται συχνότερα και άλλοι πιο σπάνια.

Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1

Ο ΣΔ τύπου 1 είναι μια αυτοάνοση κατάσταση στην οποία παρατηρείται πλήρης ή ελάχιστη έκκριση ινσουλίνης. Είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων(λοιμώξεις, χημικές τοξίνες τροφών).

Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2

Ο ΣΔ τύπου 2 χαρακτηρίζεται από διαταραχή έκκρισης ή δράσης της ινσουλίνης. Αυτό σημαίνει ότι είτε παράγεται λιγότερη ινσουλίνη, είτε παράγεται φυσιολογικά, αλλά δρα μειονεκτικά, λόγω της αντίστασης στη δράση της ινσουλίνης που παρουσιάζεται στους ιστούς. Υπάρχει μια ισχυρή κληρονομική προδιάθεση για την εμφάνιση του αλλά μπορεί να οφείλεται και στην παχυσαρκία ή την έλλειψη σωματικής άσκησης.

Πέρα από αυτούς τους δύο τύπους υπάρχει ο διαβήτης κυήσεως, που εμφανίζεται κατά την εγκυμοσύνη και συνήθως υποχωρεί με το πέρας της. Επιπλέον, ο διαβήτης MODY είναι ένας ακόμη τύπος Σακχαρώδη Διαβήτη που οφείλεται σε μεταλλάξεις διάφορων γονιδίων.

Επιπλοκές του ΣΔ

Μερικές από τις επιπλοκές του ΣΔ μπορεί να είναι 

• η νεφρική ανεπάρκεια
• τα καρδιαγγειακά προβλήματα
• ο ακρωτηριασμός ποδιών
• η απώλεια όρασης και η βλάβη των νεύρων 

Με ποιο Τρόπο γίνεται η Διάγνωση του ΣΔ;

Η διάγνωση γίνεται πάντοτε από έναν επαγγελματία γιατρό σύμφωνα με τα παρακάτω κριτήρια:

• Γλυκόζη πλάσματος νηστείας ≥126 mg/dL1
• Γλυκόζη πλάσματος 2 ώρες μετά τη λήψη διαλύματος με 75 γρ γλυκόζη (δοκιμασία φόρτισης από του στόματος με γλυκόζη 75 γρ) ≥200 mg/dL2
• Τυχαία μέτρηση γλυκόζης πλάσματος ≥200 mg/dL σε άτομο με ΣΔ με τυπικά συμπτώματα υπεργλυκαιμίας3 ή υπεργλυκαιμική κρίση
• HbA1c (Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη) ≥6,5%, αν και δεν αποτελεί από μόνη της κριτήριο

Σακχαρώδης Διαβήτης και Διατροφή

Γενικά συστήνεται μια υγιεινή διατροφή, περίπου τις ίδιες ώρες καθημερινά με έξυπνους διατροφικούς συνδυασμούς, για καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου, με σκοπό την διατήρηση ενός υγιούς βάρους. Στην εικόνα παρακάτω σου παραθέτω τη σωστή σύνθεση του πιάτου σου!

• 50-60% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης να προέρχεται από υδατάνθρακες (όχι <130 g ημερησίως)

• Επίλεξε τρόφιμα με χαμηλό Γλυκαιμικό δείκτη (π.χ. πολύσπορο ψωμί, όσπρια, μήλο κ.α.)

• Αύξησε την κατανάλωση φυτικών ινών (φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά ολικής)
• Προτίμησε τους ανάλατους ξηρούς καρπούς όπως ωμά αμύγδαλα, φιστίκια, καρύδια, φουντούκια και κάσιους

• Περιόρισε την πρόσληψη κορεσμένου λίπους και διαιτητικής χοληστερόλης,  αντικατέστησε το ζωικό λίπος με το φυτικό και επίλεξε άπαχα ή με χαμηλά λιπαρά τρόφιμα
• Περιόρισε την κατανάλωση αλκοόλ
• Προτίμησε τις ολιγοθερμιδικές γλυκαντικες ύλες που δεν επηρεάζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα (π.χ. στέβια, ακεσουλφάμη Κ, ασπαρτάμη, σακχαρίνη και σουκραλόζη). Άτομα που πάσχουν από φαινυλκαιτονουρία να αποφεύγουν την ασπαρτάμη.
• Φρόντισε να έχεις ένα τακτικό πρόγραμμα γευμάτων 
• Κάνε μια σωστή κατανομή  των γευμάτων κατά την διάρκεια της ημέρας και ανάλογα με την φαρμακευτική αγωγή και την άσκηση
• Σύνθεσε το γεύμα σου με τον τρόπο που σου ανέφερα παραπάνω.
• Απόφυγε αναψυκτικά και ροφήματα με πρόσθετη ζάχαρη

Αυξημένη Χοληστερόλη

Επιδημιολογικά Δεδομένα

Σύμφωνα με την Ελληνική Καρδιολογική εταιρεία το 46% των ανδρών και το 40% των γυναικών έχουν επίπεδα ολικής χοληστερόλης πάνω από 200 mg/dL. Επιπλέον, 15% των ανδρών και 12% των γυναικών έχουν επίπεδα LDL χοληστερόλης > 160 mg/dL.

Που οφείλεται η Αυξημένη Χοληστερόλη;

Κατά πάσα πιθανότητα θα έχεις συνδέσει την χοληστερόλη με μια αρνητική σημασία. Η χοληστερόλη όμως, είναι μια ουσία απαραίτητη για τον οργανισμό, καθώς αποτελεί μέρος των κυτταρικών μεμβρανών και συμβάλλει στην δημιουργία βιταμινών και ορμονών. Παράγεται από το ήπαρ, ενώ η υπόλοιπη χοληστερόλη προσλαμβάνεται μέσω των τροφών και κυρίως από τα ζωικά λίπη. 

Τι μπορεί να προκαλέσει η Υπερχοληστερολαιμία;

Ωστόσο, τα αυξημένα επίπεδα χοληστερόλης μπορεί να προκαλέσουν καρδιαγγειακά προβλήματα. Ιδιαίτερα η LDL χοληστερόλη ή αλλιώς η «κακή» χοληστερόλη, ενοχοποιείται για την δημιουργία αθηροσκλήρωσης και αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή, εγκεφαλικό επεισόδιο περιφερική αρτηριακή νόσο.

Η αυξημένη χοληστερόλη μπορεί να οφείλεται σε:

• μια ανθυγιεινή διατροφή πλούσια σε κορεσμένα και trans λιπαρά οξέα 
• έλλειψη σωματικής δραστηριότητας 
• παχυσαρκία
• γενετικούς παράγοντες

Ποια είναι τα Επιθυμητά επίπεδα Χοληστερόλης;

• Ολική χοληστερόλη < 200 mg/dL επιθυμητό
• LDL χοληστερόλη < 100 mg/dL βέλτιστο
• LDL χοληστερόλη 100-129 mg/dL σχεδόν βέλτιστο/πάνω από το βέλτιστο

Αυξημένη Χοληστερόλη και Διατροφή

Γενικά, είναι καλό να αποφεύγεις τα κορεσμένα και trans λιπαρά, τα οποία αυξάνουν την χοληστερόλη. Από την άλλη τα μονοακόρεστα-πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και τα αντιοξειδωτικά έχουν μια προστατευτική δράση.

• Προτίμησε άπαχα κρέατα και κοτόπουλο χωρίς πέτσα. Απόφυγε τα λουκάνικα, το μπέικον, το σαλάμι και τα παϊδάκια
• Επίλεξε το ελαιόλαδο για το μαγείρεμα και απόφυγε το βούτυρο, τις στερεές μαργαρίνες και το φοινικέλαιο
• Προτίμησε τα λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός, η σαρδέλα, το σκουμπρί, η ρέγκα και η τσιπούρα
• Κατανάλωσε ξηρούς καρπούς και σπόρους όπως ο λιναρόσπορος, ο ηλιόσπορος κ.α.
• Επίλεξε δημητριακά ολικής αλέσεως σε σχέση με το λευκό ψωμί, το ρύζι και τα ζυμαρικά
• Προτίμησε τα αποβουτυρωμένα γάλατα και γιαούρτια με χαμηλά λιπαρά σε σχέση με τα πλήρη λιπαρά
• Αύξησε την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικά και διαλυτές φυτικές ίνες (πράσινα λαχανικά, εσπεριδοειδή, φράουλες, ντομάτες κ.α.)
• Επέλεξε τρόφιμα που είναι πλούσια σε φυτικές στερόλες
• Μαγείρευε πιο συχνά στον ατμό και στο grill, προτίμησε τα βρασμένα ή ψητά φαγητά σε σχέση με τα τηγανιτά

Μεσογειακή Διατροφή: Απάντηση στην Χοληστερόλη

Αξίζει να σημειωθεί ότι ακολουθώντας τη Μεσογειακή Διατροφή μπορείς να επιτύχεις ένα καλύτερο λιπιδαιμικό προφίλ, καθώς είναι πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, αντιοξειδωτικές βιταμίνες και φλαβονοειδή, φυτικές ίνες και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα.

Υπερτριγλυκεριδαιμία

Επιδημιολογικά Δεδομένα

Σύμφωνα με στοιχεία από την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία το 28% των ανδρών και το 13% των γυναικών στην Ελλάδα, εμφανίζουν επίπεδα τριγλυκεριδίων πάνω από 150 mg/dl.

Που οφείλεται η Υπερτριγλυκεριδαιμία;

Η Υπερτριγλυκεριδαιμία είναι μια μορφή δυσλιπιδαιμίας που χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα. Έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, καθώς και σοβαρής μορφής παγκρεατίτιδα. Η υπερτριγλυκεριδιαμία μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως:

• οικογενειακοί παράγοντες και γενετικά σύνδρομα
• μεταβολική νόσος
• ορισμένα φάρμακα (κορτικοστεροειδή) 
• αυξημένο σωματικό βάρος
• κάπνισμα
• καθιστική ζωή
• διατροφή (αλκοόλ, κορεσμένα λίπη, δίαιτα πλούσια σε υδατάνθρακες)

Άτομα που εμφανίζουν μεταβολικό σύνδρομο, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, καθώς και οικογενή συνδυασμένη υπερλιπιδαιμία, συνήθως, έχουν αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων.

Η υπερτριγλυκεριδαιμία δεν εμφανίζει συμπτώματα.

Ποια είναι τα Επιθυμητά Επίπεδα;

Υπερτριγλυκεριδαιμία και Διατροφή

Πέρα από την διατήρηση ενός φυσιολόγου βάρους και την ενασχόληση με την σωματική δραστηριότητα, μερικές τροποποιήσεις στη διατροφή θα σε βοηθήσουν να αντιμετωπίσεις την υπερτριγλυκεριδιαμία.

• Απόφυγε τρόφιμα με κορεσμένο λίπος και trans λιπαρά όπως το κρέας, το βούτυρο, κάποια τροπικά έλαια, όπως το έλαιο καρύδας και τα επεξεργασμένα τρόφιμα 
• Προτίμησε τα μονοακόρεστα (ελαιόλαδο) και τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, ιδιαίτερα τα ω-3 που βρίσκονται σε λιπαρά ψάρια (σολομός, σαρδέλα, σκουμπρί κ.α.)
• Επίλεξε γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά
• Απόφυγε τα γλυκά (κέικ, αρτοπαρασκευάσματα), παγωτό, σιρόπια, αναψυκτικά, χυμούς φρούτων με ζάχαρη, ζελέ, καθώς είναι πλούσια σε απλά σάκχαρα
• Προτίμησε σύνθετους υδατάνθρακες όπως τα προϊόντα ολικής άλεσης, τα φρούτα και τα λαχανικά και περιόρισε τα απλά σάκχαρα και τους επεξεργασμένους υδατάνθρακες

• Αύξησε την κατανάλωση φυτικών ινών (φρούτα, λαχανικά, όσπρια)
• Περιόρισε ή απόφυγε την κατανάλωση αλκοόλ
• Ακολούθησε την Μεσογειακή Διατροφή η οποία είναι πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα, προϊόντα ολικής αλέσεως, όσπρια, λαχανικά, φρούτα και καρπούς

Η Μεσογειακή Διατροφή μπορεί να μειώσει κατά 10-15% τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων.

Λιπώδες Ήπαρ-Αυξημένες Τρανσαμινάσες

Επιδημιολογικά Δεδομένα

Γενικά δεν υπάρχουν ξεκάθαρα επιδημιολογικά στοιχεία όσον αφορά την επίπτωση της νόσου. Υπολογίζεται, ωστόσο, ότι κυμαίνεται μεταξύ 6% και 35% σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ στην Ευρώπη εκτιμάται ότι είναι 23%. Επιπλέον, περίπου το 10% των Αμερικανών παρουσιάζει αυξημένα επίπεδα τρανσαμινασών.

Που οφείλεται το Λιπώδες Ήπαρ;

Αρχικά, ως λιπώδες ήπαρ ή λιπώδης διήθηση ορίζεται η νόσος κατά την οποία συσσωρεύεται λίπος στο ήπαρ. Πιο συγκεκριμένα, παρατηρείται συσσώρευση τριγλυκεριδίων, λιπαρών οξέων, φωσφολιπιδίων, χοληστερόλης και εστέρων χοληστερόλης στα ηπατοκύτταρα.

Ο διαβήτης τύπου 2, η κεντρική παχυσαρκία, η δυσλιπιδαιμία και το μεταβολικό σύνδρομο, αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου. Οι παραπάνω καταστάσεις έχουν συσχετιστεί σημαντικά με το λιπώδες ήπαρ, με αντίστοιχο επιπολασμό 23%, 51%, 69% και 43% στην νόσο.

Συνεπώς, καταλαβαίνουμε ότι μια διατροφή πλούσια σε λίπη, ιδιαίτερα κορεσμένα, trans λιπαρά, φρουκτόζη καθώς και ο συνδυασμός με μια καθιστική ζωή, μπορούν να οδηγήσουν στην εμφάνιση της νόσου. 

Που Οφείλονται τα Αυξημένα επίπεδα Τρανσαμινασών;

Το 80% των ατόμων που εμφανίζουν λιπώδες ήπαρ μπορεί να παρουσιάσουν μικρή αύξηση των αμινοτρανσφερασών ή τρανσαμινασών. Πιο συγκεκριμένα, αυξάνεται η αλανινική ή πυροσταφυλική αμινοτρανσφεράση (ALT ή SGPT) και η ασπαρτική ή οξαλοξεική αμινοτρανσφεράση (AST ή SGOT).  Επιπλέον, αυξημένες τρανσαμινάσες παρατηρούνται και σε άτομα που καταναλώνουν υπερβολική ποσότητα αλκοόλ.

Οι αυξήσεις στην ALT αποδίδονται συνήθως σε τραυματισμό του ήπατος, ενώ οι αυξήσεις στην AST μπορεί να οφείλονται και σε διαταραχές του θυρεοειδούς, κοιλιοκάκη, αιμόλυση και μυϊκές διαταραχές.

Άλλοι λόγοι για τους οποίους αυξάνονται οι τρανσαμινάσες μπορεί να είναι τα φάρμακα (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, αντιβιοτικά κ.α.), η ηπατίτιδα B, C και η νόσος Wilson.

Ποια είναι τα Επιθυμητά επίπεδα Τρανσαμινασών (ALT και AST);

Τα επίπεδα των αμινοτρανσφερασών ή τρανσαμινασών συμβάλλουν στην αναγνώριση παθήσεων του ήπατος. Γενικά, και οι δύο τρανσαμινάσες συνήθως υπάρχουν στον ορό σε χαμηλά επίπεδα, δηλαδή λιγότερο από 30 έως 40 U/L. 

Τα φυσιολογικά όρια ωστόσο διαφέρουν μεταξύ των εργαστηρίων.

Λιπώδες Ήπαρ και Διατροφή

Γενικά, συστήνεται αλλαγή διατροφικών συνηθειών, απώλεια κιλών για υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα και μέτρια-έντονη σωματική δραστηριότητα (τρέξιμο, γρήγορο κολύμπι κ.α.).

Η μείωση βάρους κατά 5% –10% σε υπέρβαρα/παχύσαρκα άτομα μειώνει τα ενδοηπατικά τριγλυκερίδια κατά 20%-80% και τη δραστηριότητα της αμινοτρανσφεράσης στον ορό.

• Προσοχή στην κατανάλωση και στο είδος των υδατανθράκων, καθώς η περίσσεια αυξάνει τα τριγλυκερίδια (40-50% της συνολικής ενέργειας).
• Περιόρισε την κατανάλωση απλών σακχάρων όπως γλυκά, μέλι, ποτά και χυμοί φρούτων, κονσέρβες φρούτων (μαρμελάδες, σιρόπια) και αρωματισμένα γιαούρτια. Ιδιαίτερα, η αυξημένη κατανάλωση φρουκτόζης έχει συσχετιστεί με την εμφάνιση λιπώδους ήπατος.
• Απόφυγε την κατανάλωση κορεσμένου λίπους όπως βούτυρο, φοινικέλαιο, κρέμα γάλακτος, πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα, λαρδί, αλλαντικά, σκληρή μαργαρίνη, σοκολάτα (<7% της συνολικής ενέργειας).
• Απόφυγε την κατανάλωση trans λιπαρών οξέων όπως λίπη που χρησιμοποιούνται επανειλημμένα για τηγάνισμα, προϊόντα ζαχαροπλαστικής, μπισκότα, μπάρες και fast-food και σκληρή μαργαρίνη.

• Αύξησε την κατανάλωση πρωτεϊνούχων τροφίμων, φυτικής ή ζωικής προέλευσης, όπως πουλερικά, βόειο κρέας, μοσχάρι, τυρί χαμηλών λιπαρών, αβγά, ψάρι.

• Περιόρισε ή απόφυγε την κατανάλωση αλκοόλ.
• Προτίμησε τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικά (βιταμίνη C, E) όπως είναι οι φράουλες, τα βατόμουρα, το σπανάκι, οι κολοκυθόσποροι, οι ηλιόσποροι, τα αμύγδαλα κ.α.
• Πρόσθεσε τα προβιοτικά και τα πρεβιοτικά στην διατροφή σου όπως το γιαούρτι, το κεφίρ, το σκόρδο, οι αγκινάρες και το κρεμμύδι.

Υπέρταση

Επιδημιολογικά Δεδομένα

Σύμφωνα με στοιχεία από την Εθνική Επιδημιολογική Μελέτη ΕΜΕΝO (2013-2016) το 39,6% των Ελλήνων έπασχε από υπέρταση (ΣΠ/ΔΠ > 140/90 ). Από αυτούς οι περισσότεροι ήταν άνδρες, ενώ το 31,8% δεν γνώριζε ότι έπασχε από υπέρταση.

Που οφείλεται η Υπέρταση;

Αρχικά υπέρταση ονομάζεται η αύξηση της αρτηριακής πίεσης, με την συστολική πίεση ή αλλιώς «μεγάλη» να ξεπερνά τα 140mmHg και η διαστολική ή αλλιώς «μικρή» τα  90mmHg. 

Η αιτιολογία της υπέρτασης στις περισσότερες περιπτώσεις δεν μπορεί να προσδιοριστεί και χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθής ή πρωτοπαθής υπέρταση. Όσον αφορά την δευτεροπαθή υπέρταση, ορισμένα αίτια μπορεί να είναι

• τα νοσήματα των νεφρών (όγκοι)
• οι νόσοι των επινεφριδίων (Cushing)
• οι όγκοι εγκεφάλου
• η μακροχρόνια χρήση φαρμάκων (αντισυλληπτικά).

Παράγοντες κινδύνου Υψηλής Πίεσης

Στους παράγοντες κινδύνου εμφάνισης υπέρτασης συγκαταλέγονται επίσης:

• το οικογενειακό ιστορικό
• η ηλικία
• η παχυσαρκία
• ο διαβήτης
• η διατροφή
• η υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ
• το κάπνισμα και η καθιστική ζωή

Ποια είναι τα Επιθυμητά Επίπεδα Αρτηριακής Πίεσης;

Υπέρταση και Διατροφή

Γενικά, η διαχείριση της υπέρτασης περιλαμβάνει έλεγχο βάρους, συχνή ενασχόληση με την άσκηση, αποφυγή του στρες, φαρμακευτική αγωγή (ανάλογα με τα επίπεδα της πίεσης) και φυσικά ορισμένες τροποποιήσεις στη διατροφή:

• Περιόρισε την κατανάλωση του αλατιού και τα τρόφιμα που περιέχουν αρκετό αλάτι όπως είναι τα επεξεργασμένα-συσκευασμένα, το fast-food, τα παστά, τα αλλαντικά και τις έτοιμες σάλτσες
• Απόφυγε την κατανάλωση τροφίμων με αυξημένα σάκχαρα, κορεσμένα και trans λιπαρά οξέα
• Εμπλούτισε την διατροφή σου με τρόφιμα όπως είναι τα προϊόντα ολικής άλεσης, τα φρούτα, τα λαχανικά, τα γαλακτοκομικά και αυτά που περιέχουν πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (ω-3) και μονοακόρεστα
• Επίλεξε τρόφιμα πλούσια σε κάλιο, ασβέστιο και μαγνήσιο όπως είναι η μπανάνα, τα βερίκοκα, το σπανάκι, το μπρόκολο, το γιαούρτι, το αβοκάντο, τα φασόλια, η πατάτα, ο σολομός, τα αμύγδαλα κ.α.
• Περιόρισε την κατανάλωση καφεΐνης (καφές, τσάι)
• Περιόρισε την κατανάλωση αλκοόλ 
• Περιόρισε την κατανάλωση του αλατιού και τα τρόφιμα που περιέχουν αρκετό αλάτι όπως είναι τα επεξεργασμένα-συσκευασμένα, το fast-food, τα παστά, τα αλλαντικά και τις έτοιμες σάλτσες
• Απόφυγε την κατανάλωση τροφίμων με αυξημένα σάκχαρα, κορεσμένα και trans λιπαρά οξέα
• Εμπλούτισε την διατροφή σου με τρόφιμα όπως είναι τα προϊόντα ολικής άλεσης, τα φρούτα, τα λαχανικά, τα γαλακτοκομικά και αυτά που περιέχουν πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (ω-3) και μονοακόρεστα
• Επίλεξε τρόφιμα πλούσια σε κάλιο, ασβέστιο και μαγνήσιο όπως είναι η μπανάνα, τα βερίκοκα, το σπανάκι, το μπρόκολο, το γιαούρτι, το αβοκάντο, τα φασόλια, η πατάτα, ο σολομός, τα αμύγδαλα κ.α.
• Περιόρισε την κατανάλωση καφεΐνης (καφές, τσάι)
• Περιόρισε την κατανάλωση αλκοόλ 

Ακολούθησε την Δίαιτα DASH

Η οποία συστήνεται για άτομα με υπέρταση και περιλαμβάνει:

1. τρόφιμα ολικής άλεσης
2. φρούτα και λαχανικά πλούσια σε κάλιο και φυτικές ίνες
3. ξηρούς καρπούς, σπόρους 
4. φασόλια 
5. μονοακόρεστα λιπαρά (ελαιόλαδο) 
6. γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών
7. πρωτεϊνούχα τρόφιμα όπως το ψάρι, πουλερικά χωρίς πέτσα και προϊόντα σόγιας
8. περιορισμός νατρίου στα 2.300mg / ημέρα 

Η δίαιτα DASH μπορεί να μειώσει την πίεση κατά 11 και 3mmHg.

Δυσανεξία στη Γλουτένη (Κοιλιοκάκη)

Επιδημιολογικά Δεδομένα

Δυστυχώς, δεν υπάρχουν πολλά διαθέσιμα στοιχεία για τον επιπολασμό της κοιλιοκάκης στον ελληνικό πληθυσμό.

Ωστόσο, σύμφωνα με μια μελέτη, υπολογίζεται ότι ο επιπολασμός της κοιλιοκάκης στην Θεσσαλία (ενήλικος πληθυσμός) είναι 0,18%. 

Που οφείλεται η Κοιλιοκάκη;

Η κοιλιοκάκη είναι μια εντεροπάθεια που χαρακτηρίζεται από ευαισθησία στη γλουτένη. Η γλουτένη είναι μια πρωτεΐνη που βρίσκεται στο σιτάρι, στην σίκαλη και στο κριθάρι. Τα άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη πρέπει να αποφεύγουν τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη, διότι προκαλεί ιστοπαθολογικές βλάβες στο λεπτό τους έντερο.

 Η κοιλιοκάκη είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα με οικογενή προδιάθεση, ενώ ο ακριβής μηχανισμός που η γλουτένη προκαλεί τις συγκεκριμένες βλάβες δεν είναι πλήρως γνωστός. Όσον αφορά τους περιβαλλοντικούς παράγοντες

• οι πρώιμες λοιμώξεις (Campylobacter, ροταϊός), 
• ο τρόπος γέννησης (φυσιολογικός τοκετός ή καισαρική)
• η διάρκεια του θηλασμού
• ο χρόνος έκθεσης στη γλουτένη

πιθανόν να επηρεάζουν την εμφάνιση της νόσου. Ωστόσο, οι απόψεις διίστανται και απαιτείται περαιτέρω έρευνα για τους συγκεκριμένους παράγοντες

Με ποιο Τρόπο γίνεται η Διάγνωση της Κοιλιοκάκης;

Ο έλεγχος για κοιλιοκάκη πρέπει να γίνεται σε οποιοδήποτε παιδί ή ενήλικα που παρουσιάζει σημεία ή συμπτώματα εντερικών ή εξωεντερικών εκδηλώσεων ή εργαστηριακά στοιχεία που υποδηλώνουν την ασθένεια. Ορισμένα συμπτώματα της κοιλιοκάκης είναι η διάρροια, ο μετεωρισμός, η απώλεια βάρους και η κόπωση. Τα κριτήρια διάγνωσης της κοιλιοκάκης είναι τα εξής:

• Χαρακτηριστικές ιστολογικές αλλοιώσεις του εντέρου που ανευρίσκονται με βιοψία
• Ανίχνευση IgA αντισωμάτων έναντι της γλιαδίνης (AGA) και του ενδομυΐου λείων μυϊκών ινών
• Ύφεση των συμπτωμάτων μετά την εφαρμογή δίαιτας χωρίς γλουτένη

Κοιλιοκάκη και Διατροφή

Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, τα άτομα με κοιλιοκάκη πρέπει να εξαιρούν την γλουτένη από την διατροφή τους. Επιπλέον, υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης δυσαπορρόφησης και άλλων διατροφικών ελλείψεων λόγω της κοιλιοκάκης.

Τροφές που Επιτρέπονται

Τα τρόφιμα που μπορούν να καταναλωθούν άφοβα από άτομα με κοιλιοκάκη είναι:

• Το καλαμπόκι, το ρύζι, η πατάτα, η κινόα και η σόγια τα οποία μπορούν να αποτελέσουν μια καλή πρώτη ύλη για δημιουργία τροφίμων χωρίς γλουτένη
• Δημητριακά πρωινού με βάση το καλαμπόκι και το ρύζι
• Ζυμαρικά από καλαμπόκι, ρύζι και ζυμαρικά του εμπορίου με την ένδειξη «ελεύθερα γλουτένης»
• Ειδικό ψωμί-χωρίς γλουτένη, κέικ, μπισκότα, ζύμη πίτσας κουλούρια κ.α.
• Τρόφιμα που δεν περιέχουν από την φύση τους γλουτένη όπως φρούτα, λαχανικά, κρέας και πουλερικά, ψάρι και θαλασσινά, γαλακτοκομικά, φασόλια, όσπρια κα ξηρούς καρπούς
• Ροφήματα: καφές, κακάο, χυμοί φρούτων, κρασί, υψηλής καθαρότητας ποτά, λικέρ
• Διάφορα: ζάχαρη, μαρμελάδα, ζελέ, μέλι, σορμπέ, σαντιγί, αλάτι, πιπέρι, μυρωδικά, μπαχαρικά

Τροφές που Αποφεύγονται

Τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη και πρέπει να αποφεύγονται:

• Σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη, βρόμη και τα άλευρα τους, σιμιγδάλι, κους κους, πίτουρο και σπέρμα σιταριού
• Δημητριακά πρωινού με βάση το σιτάρι, μούσλι
• Κανονικά ψωμιά και αρτοσκευάσματα όπως κρουασάν, πίτες, τσουρέκια, μπισκότα, πίτσες, πίτες για σουβλάκι κ.α.
• Φρέσκα ζυμαρικά και αποξηραμένα
• Έτοιμες σάλτσες
• Κροκέτες ψαριού (fish sticks), κροκέτες λαχανικών που έχουν επαλειφθεί με αλεύρι σίκαλης, σιταριού, κριθαριού, βρόμης
• Γαλακτοκομικά με βύνη
• Όλων των ειδών οι μπύρες

Δυσανεξία στη Λακτόζη

Επιδημιολογικά Δεδομένα

Υπολογίζεται ότι περίπου το 65% του πληθυσμού παρουσιάζει μειωμένη ικανότητα αφομοίωσης της λακτόζης, μετά την βρεφική ηλικία. Σύμφωνα με μια μελέτη, στην Ελλάδα περίπου το 55% του πληθυσμού εμφανίζει δυσανεξία στη λακτόζη.

Που οφείλεται η Δυσανεξία στη Λακτόζη;

Η δυσανεξία στη λακτόζη χαρακτηρίζεται από μειωμένη ικανότητα πέψης της λακτόζης, ενός σακχάρου που βρίσκεται στο γάλα και σε άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα. Η λακτόζη φυσιολογικά διασπάται σε γλυκόζη και γαλακτόζη στο λεπτό έντερο μέσω ενός ενζύμου, τη λακτάση.

Στα Βρέφη

Η δυσανεξία στη λακτόζη που εμφανίζεται στα βρέφη οφείλεται σε μια γονιδιακή μετάλλαξη, η οποία παρεμποδίζει την λειτουργία της λακτάσης. Έτσι, τα έμβρυα αδυνατούν να αφομοιώσουν την λακτόζη από το μητρικό γάλα ή την φόρμουλα.

Στους Ενήλικες

Όσον αφορά τους ενήλικες, η δυσανεξία στη λακτόζη σχετίζεται επίσης με γονιδιακές μεταλλάξεις και κληρονομικούς παράγοντες. Άτομα που δεν έχουν κληρονομήσει ορισμένα γονίδια παρουσιάζουν σημάδια δυσανεξίας στη λακτόζη με την πάροδο των χρόνων. 

Όσο αυξάνεται η ηλικία μειώνεται και η δραστηριότητα της λακτάσης.

Με ποιο Τρόπο γίνεται η Διάγνωση της Δυσανεξίας στη Λακτόζη;

Η διάγνωση συνήθως βασίζεται στην παρουσία συμπτωμάτων και σε δοκιμές. Τα πιο  κοινά συμπτώματα που εμφανίζονται είναι κοιλιακός πόνος, φούσκωμα, αέρια και διάρροια. Συνήθως τα συμπτώματα εμφανίζονται 1 ή 2 ώρες μετά την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων. Η διάγνωση μπορεί να επιβεβαιωθεί με διάφορες δοκιμές, όπως:

• Δοκιμή αναπνοής υδρογόνου, η οποία μετρά το επίπεδο του αερίου υδρογόνου στην αναπνοή ενός ασθενούς ως ένδειξη βακτηριακής διάσπασης της λακτόζης που δεν πέπτεται 
• Δοκιμή ανοχής στη λακτόζη, η οποία μετρά την γλυκόζη του αίματος ενός ασθενούς, μετά τη χορήγηση λακτόζης. Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, η γλυκόζη αποτελεί δομικό μόριο της λακτόζης. Επομένως, σε έναν ασθενή που δεν απορροφά σωστά τη λακτόζη δεν παρατηρείται μεγάλη αύξηση στη γλυκόζη.

Η αλλεργία στο γάλα διαφέρει από την δυσανεξία στην λακτόζη, καθώς η πρώτη σχετίζεται με το ανοσοποιητικό σύστημα.

Δυσανεξία στη Λακτόζη και Διατροφή

Η διατροφή κατέχει τον κυρίαρχο ρόλο στον έλεγχο των συμπτωμάτων. Πολλά άτομα που εμφανίζουν δυσανεξία στη λακτόζη αποκλείουν εντελώς τα γαλακτοκομικά από την διατροφή τους, με κίνδυνο να παρουσιάσουν ελλείψεις ορισμένων απαραίτητων συστατικών (ασβέστιο, βιταμίνη D, Α κ.α.).

Η πλειονότητα των ατόμων που εμφανίζουν δυσανεξία στη λακτόζη μπορεί να ανεχθεί έως και 5 g λακτόζης, δηλαδή περίπου 100 mL γάλακτος.

Διατροφικές Συστάσεις

Σύμφωνα με μελέτες οι ακόλουθες στρατηγικές- διατροφικές συστάσεις μπορούν να μειώσουν τα συμπτώματα από την δυσανεξία στη λακτόζη:

• Επίλεξε γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα χωρίς λακτόζη, τα οποία περιέχουν ίση ποσότητα ασβεστίου με το κανονικό γάλα
• Προτίμησε άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως σκληρά τυριά χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά ή χωρίς λιπαρά, τυρί cottage και γιαούρτι χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά ή χωρίς λιπαρά. Αυτά τα τρόφιμα περιέχουν χαμηλότερη ποσότητα λακτόζης ανά μερίδα σε σύγκριση με το γάλα και μπορεί να προκαλέσουν λιγότερα συμπτώματα
• Επίλεξε τρόφιμα εμπλουτισμένα με ασβέστιο, όπως εμπλουτισμένο χυμό πορτοκαλιού, ποτά σόγιας με πρόσθετο ασβέστιο και μερικά εμπλουτισμένα ψωμιά και δημητριακά πρωινού
• Κατανάλωσε σπανάκι και μπρόκολο, που αποτελούν επίσης πηγές ασβεστίου. Ωστόσο, το σώμα απορροφά πολύ λιγότερο ασβέστιο από αυτά τα τρόφιμα σε σύγκριση με το γάλα ή τα γαλακτοκομικά προϊόντα
• Προσοχή στις κρυμμένες πηγές λακτόζης όπως μερικά ψωμιά και ψητά τρόφιμα, έτοιμα για κατανάλωση δημητριακά πρωινού, στιγμιαίες σούπες, ζαχαροπλαστικά προϊόντα, μπισκότα, σάλτσες σαλάτας, λουκάνικα, μίγματα ποτών και μαργαρίνη. 
• Η χρήση χαπιών που περιέχουν λακτάση, πριν την κατανάλωση γαλακτοκομικών για αποφυγή εμφάνισης συμπτωμάτων μπορεί να σε βοηθήσει. Συμβουλέψου τον γιατρό σου, σχετικά.

Ουρική Αρθρίτιδα

Επιδημιολογικά Δεδομένα

Σύμφωνα με επιδημιολογικά στοιχεία, η Ελλάδα φαίνεται να παρουσιάζει τον υψηλότερο επιπολασμό ουρικής αρθρίτιδας στην Ευρώπη (4.75%).

Που οφείλεται η Ουρική Αρθρίτιδα;

Η ουρική αρθρίτιδα είναι μια χρόνια ασθένεια που οφείλεται στην εναπόθεση κρυστάλλων αλάτων ουρικού οξέος στις αρθρώσεις. Οι κρύσταλλοι αυτοί σχηματίζονται λόγω της αυξημένης συγκέντρωσης ουρικού οξέος, το οποίο αποτελεί προϊόν της διάσπασης των πουρινών.

Η αύξηση του ουρικού οξέος μπορεί να είναι αποτέλεσμα της υπέρμετρης παραγωγής του ενδογενώς, της μειωμένης απέκκρισης του ή και των δύο μηχανισμών. Η υπερουριχαιμία αποτελεί τον βασικότερο παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση ουρικής αρθρίτιδας.

Παράγοντες Κινδύνου

Η ηλικία και το φύλο αποτελούν επίσης παράγοντες κινδύνου, καθώς η εμφάνιση ουρικής αρθρίτιδας είναι πιο συχνή στους άνδρες και αυξάνεται με την ηλικία. Ακόμη, παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση της νόσου είναι 

• η παχυσαρκία
• η διατροφή (πουρίνες)
• τα φάρμακα (διουρητικά, ασπιρίνη)
• η κατανάλωση αλκοόλ
• η υπέρταση
• η νεφρική δυσλειτουργία

H οξεία ουρική αρθρίτιδα εκδηλώνεται με οξύ πόνο και ερυθρότητα της 1^ης μεταταρσοφαλαγγικής άρθρωσης, ενώ μπορεί επίσης να προσβάλει τις ποδοκνημικές και τις αρθρώσεις των γονάτων. 

Με ποιο Τρόπο γίνεται η Διάγνωση της Ουρικής Αρθρίτιδας;

Ως υπερουριχαιμία έχει οριστεί η συγκέντρωση του ουρικού οξέος ορού (408 μmol / L [6,8 mg / dL]) πάνω από την οποία δημιουργούνται οι κρυστάλλοι ουρικού νατρίου. Η διάγνωση της ουρικής αρθρίτιδας περιλαμβάνει:

• Εξέταση αρθρικού υγρού (πολωμένη μικροσκοπία, αριθμός κυττάρων, καλλιέργεια)
• Μέτρηση επιπέδων ουρικού ορού
• Ακτινογραφία (για αποκλεισμό κυρίως άλλων αιτιών ή / και για αναζήτηση ουρικών αρθρώσεων σε ασθενείς με μακροχρόνια συμπτώματα)

Η ουρική αρθρίτιδα σχετίζεται με το μεταβολικό σύνδρομο και οι ασθενείς θα πρέπει να ελέγχονται για παχυσαρκία, σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση, υπερλιπιδαιμία και καρδιαγγειακές παθήσεις.

Ουρική Αρθρίτιδα και Διατροφή

Γενικά, συστήνεται περιορισμός ή αποφυγή τροφών που είναι πλούσιες σε πουρίνες κατά την διάρκεια της οξείας φάσης ή ακόμα και η μείωση χρήσης φαρμάκων όπου είναι εφικτό.

Οξεία Φάση

Εάν ανήκεις στην κατηγορία των ασθενών με ουρική αρθρίτιδα (οξεία φάση ή ύφεση) τότε καλό είναι να αποφεύγεις τα τρόφιμα με υψηλό πουρινικό περιεχόμενο (100-1000mg πουρινικού αζώτου ανά 100g τροφής):

• Σαρδέλες, ρέγγα, σκουμπρί, μύδια
• Νεφροί, μυαλά, καρδιά
• Χήνα, πέρδικα, παράγωγα κρέατος, ζωμός κρέατος
• Αυγοτάραχο

Φάση Ύφεσης

Εάν πάσχεις από ουρική αρθρίτιδα, παρόλα αυτά βρίσκεσαι σε περίοδο ύφεσης τότε μπορείς να καταναλώσεις τρόφιμα με μέτριο πουρινικό περιεχόμενο (9-100mg πουρινικού αζώτου ανά 100g τροφής). Συνήθως επιτρέπεται να καταναλώνεις μέχρι 60-90g (1 μερίδα) κρέατος, ψαριού ή πουλερικών και ½ φλιτζάνι λαχανικών (1 μερίδα):

• Κρέας, ψάρι, πουλερικά
• Θαλασσινά (εκτός από αυτά που αναφέρθηκαν στα τρόφιμα υψηλού πουρινικού περιεχομένου)
• Λαχανικά, σπαράγγια, μανιτάρια, αρακάς, σπανάκι
• Φακές, φασόλια

Τρόφιμα με αμελητέο Πουρινικό Περιεχόμενο

• Ψωμί, κράκερς, ζυμαρικά, ρύζι, δημητριακά
• Βούτυρο, μαργαρίνη
• Κέικ, μπισκότα, σοκολάτα, ζελέ, παγωτό, ζάχαρη, γλυκά
• Λαχανικά (εκτός από αυτά που αναφέρονται στα τρόφιμα μέτριου πουρινικού περιεχομένου) και φρούτα
• Ελαιόλαδο, ελιές
• Ξηροί καρποί
• Αβγά, γάλα
• Καφές, βότανα
• Καρυκεύματα, αλάτι

Επιπλέον, συστήνεται:

• Αυξημένη κατανάλωση υγρών (3lt/ημέρα)
• Δίαιτα σχετικά αυξημένης περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες, μέτρια σε πρωτεΐνες και μειωμένη σε λίπος
• Περιορισμός κατανάλωσης αλκοόλ, ιδιαίτερα της μπύρας
• Κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνη C ή χρήση συμπληρωματικού σκευάσματος

Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ)

Επιδημιολογικά Δεδομένα

To Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ) ή αλλιώς σπαστική κολίτιδα, παρουσιάζει έναν παγκόσμιο επιπολασμό που κυμαίνεται από 9 έως 23%. Επιπλέον, το ΣΕΕ εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες και στα νεότερα άτομα (<ηλικίας 50 ετών) .

Που οφείλεται το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ);

Αρχικά, πρόκειται για μια διαταραχή του παχέος εντέρου που μπορεί να προκαλέσει κράμπες στην κοιλιά, φούσκωμα, αέρια, διάρροια ή και δυσκοιλιότητα. Προς το παρόν δεν υπάρχει ξεκάθαρη αιτιολογία για την εμφάνιση του συνδρόμου. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που ενδέχεται να σχετίζονται με το ΣΕΕ. Σε αυτούς τους παράγοντες συμπεριλαμβάνονται:

• η διάρκεια και η ένταση των μυϊκών συστολών στο έντερο
• οι ανωμαλίες στα νεύρα του πεπτικού συστήματος
• μια σοβαρή λοίμωξη ή μια υπερανάπτυξη βακτηρίων στο έντερο
• το στρες
• αλλαγές στη μικροχλωρίδα του εντέρου

Ένα άτομο κάτω των 50 ετών, γυναικείου φύλου, με οικογενειακό ιστορικό ΣΕΕ και άγχος, κατάθλιψη ή κάποια άλλη ψυχική διαταραχή, είναι πιο πιθανό να εμφανίσει ΣΕΕ.

Με ποιο Τρόπο γίνεται η Διάγνωση για το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ);

Συνήθως ελέγχονται τα συμπτώματα, το ιατρικό και το οικογενειακό ιστορικό του ασθενή και πραγματοποιείται μια φυσική εξέταση. Ενδέχεται να χρειαστούν και κάποιες εξετάσεις για να αποκλειστούν ορισμένα προβλήματα υγείας. Η διάγνωση του ΣΕΕ βασίζεται στον πόνο της κοιλιάς μαζί με δύο ή παραπάνω συμπτώματα, από τα ακόλουθα:

• Βελτίωση ή επιδείνωση του πόνου μετά από κινήσεις του εντέρου.
• Αλλαγή στην συχνότητα κινήσεων του εντέρου.
• Αλλαγή στον τρόπο εμφάνισης των κοπράνων.

Τα συμπτώματα θα πρέπει να εμφανίζονται τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα τους τελευταίους 3 μήνες και να έχουν ξεκινήσει για πρώτη φορά τουλάχιστον 6 μήνες πριν.

Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ) και Διατροφή

Οι περισσότεροι άνθρωποι αποκλείουν ορισμένα τρόφιμα από την διατροφή τους, ώστε να αποφύγουν τα δυσάρεστα συμπτώματα. Διάφορες μελέτες έχουν καταλήξει σε ορισμένες γενικές διατροφικές συστάσεις:

• Απόφυγε τα καυτερά τρόφιμα (καυτερές πιπεριές, σάλτσες, μπαχαρικά)
• Περιόρισε την κατανάλωση καφεΐνης και αλκοόλ
• Μείωσε έως ένα βαθμό την κατανάλωση λίπους
• Δώσε έμφαση στην επαρκή ενυδάτωση σου.
• Πες ναι σε προβιοτικά.  Τα προβιοτικά είναι φιλικά βακτήρια που κατοικούν φυσιολογικά στο έντερό μας, αλλά στο ΣΕΕ η ισορροπία της εντερικής μικροχλωρίδας διαταράσσεται. Τα προβιοτικά περιέχονται σε τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το γιαούρτι, το κεφίρ και τα τουρσιά. Επίσης, μπορείς να τα βρεις σε εμπλουτισμένα τρόφιμα ή συμπληρώματα διατροφής.
• Αν ταλαιπωρείσαι από δυσκοιλιότητα, αύξησε την κατανάλωση φυτικών ινών (φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης, όσπρια). Ωστόσο, σε περιόδους που εμφανίζεις διάρροιες, περιόρισε τις φυτικές ίνες και απόφυγε τον καφέ, το γάλα και τους χυμούς.

ΠεριορισμόςΚατανάλωσης Τροφίμων που περιέχουν ολιγο-, δι-, μονοσακχαρίτες και πολυόλες

Σε κάποιες περιπτώσεις ο περιορισμός της κατανάλωσης τροφίμων που περιέχουν ολιγο-, δι-, μονοσακχαρίτες και πολυόλες μπορεί να είναι ευεργετικός. Τέτοια τρόφιμα είναι τα ακόλουθα:

1. Λαχανικά: κρεμμύδι, σκόρδο, μπρόκολο, μανιτάρια, σπαράγγια, λαχανάκια Βρυξελλών, αρακάς, φασόλια, φακές, αγκινάρα
2. Φρούτα: μήλα, αχλάδια, μάνγκο, ροδάκινο, καρπούζι, βερίκοκο, δαμάσκηνο, νεκταρίνι
3. Γαλακτοκομικά: γιαούρτι, τυρί, κρέμα
4. Γλυκαντικά που περιέχουν φρουκτόζη όπως το σιρόπι καλαμποκιού και γλυκαντικά όπως η ξυλιτόλη, η σορβιτόλη, η μαννιτόλη, η μαλτιτόλη και άλλα που τελειώνουν σε -ολη
5. Προϊόντα σίτου και σίκαλης

Τρόφιμα που δεν περιέχουν υδατάνθρακες όπως είναι το κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια, το αβγό, το βούτυρο, τα έλαια και τα σκληρά τυριά, δεν προκαλούν συμπτώματα.

Δίαιτα Χαμηλή σε FODMAP

Γενικά, η δίαιτα χαμηλή σε FODMAP (Fermentable, Oligosaccharides, Monosaccharides And Polyols) φαίνεται να είναι αποτελεσματική στην μείωση των συμπτωμάτων. Ακολουθώντας αυτή την δίαιτα θα πρέπει αρχικά να αποκλείσετε τρόφιμα που περιέχουν FODMAP, δηλαδή αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Έτσι θα ανακουφιστείτε από τα συμπτώματα που προκαλούν τα συγκεκριμένα τρόφιμα. Έπειτα θα τα εντάξετε και πάλι στη διατροφή σας σταδιακά, ώστε να εντοπίσετε ποια τρόφιμα σας επηρεάζουν περισσότερο και να μπορέσετε να αποφύγετε τα δυσάρεστα συμπτώματα.

Δυσκοιλιότητα

Επιδημιολογικά Δεδομένα

Η δυσκοιλιότητα παρουσιάζει έναν επιπολασμό περίπου 15% στον γενικό πληθυσμό. Παρατηρείται επίσης ότι οι γυναίκες και οι ηλικιωμένοι, ειδικά άνω των 65 ετών, εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά.

Που οφείλεται η Δυσκοιλιότητα;

Πρόκειται για μια διαταραχή που συναντάται στο γαστρεντερικό σωλήνα, έχοντας ως αποτέλεσμα την σπάνια αφόδευση και την δυσκολία διέλευσης κοπράνων, με πόνο και δυσκαμψία. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει κλείσιμο του εντέρου, που απαιτεί χειρουργική επέμβαση. Η αιτιολογία της δυσκοιλιότητας μπορεί να είναι πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής. Όσον αφορά τους δευτεροπαθείς λόγους, σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται 

• η απλή αφυδάτωση ή ανεπαρκής πρόσληψη υγρών
• οι μεταβολικές διαταραχές
• τα φάρμακα
• οι νευρολογικές διαταραχές
• οι μυοπαθητικές διαταραχές 
• δομικές ανωμαλίες

Ακόμη, διακρίνεται σε οξεία (συνήθως διάρκειας λιγότερο από 1 εβδομάδας) ή χρόνια, η οποία συνήθως διαρκεί πάνω 4 εβδομάδες ή πάνω από 3 μήνες. 

Παράγοντες Κινδύνου

Ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που ενδέχεται να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα είναι

• η αύξηση ηλικίας
• το γυναικείο φύλο
• η χαμηλότερη κοινωνικοοικονομική κατάσταση
• η μειωμένη σωματική δραστηριότητα
• ορισμένα φάρμακα
• το άγχος
• η κατάθλιψη
• η σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση

Με ποιο Τρόπο γίνεται η Διάγνωση της Δυσκοιλιότητας;

Φυσική Εξέταση

Κατά την αξιολόγηση της δυσκοιλιότητας, ερευνάται το ιστορικό του ασθενούς και διεξάγεται μια φυσική εξέταση. Η εκτέλεση μιας πλήρους ψηφιακής ορθικής εξέτασης αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της κλινικής αξιολόγησης. Στη συνέχεια, πραγματοποιείται ένα σύνολο εστιασμένων εξετάσεων με σκοπό την διάγνωση θεραπεύσιμων διαταραχών (υποθυρεοειδισμός) ή καρκίνου του παχέος εντέρου. 

Αιματολογική Εξέταση

Επιπλέον, πραγματοποιείται και μια πλήρης εξέταση αίματος. Σε περίπτωση που ο ασθενής παρουσιάζει απώλεια βάρους, κοιλιακό άλγος, αιματοχεσία ή απότομη έναρξη δυσκοιλιότητας, μια διαρθρωτική αξιολόγηση του παχέος εντέρου μπορεί να φανεί χρήσιμη. Εάν ο ασθενής δεν ανταποκριθεί στην αρχική φαρμακοθεραπεία, τότε διενεργούνται άλλες πιο εξειδικευμένες εξετάσεις.

Δυσκοιλιότητα και Διατροφή

Αν αντιμετωπίζεις προβλήματα με την δυσκοιλιότητα, τότε ορισμένες αλλαγές στις διαιτητικές συνήθειες-διατροφικές συστάσεις και γενικότερα στον τρόπο ζωής σου, θα βοηθήσουν σημαντικά στην αντιμετώπιση της. Πιο συγκεκριμένα:

Αύξησε την κατανάλωση των φυτικών ινών (25-30g/ημέρα), όπως φρούτα (μήλα, αχλάδια, μούρα), λαχανικά (καρότα, μπρόκολο, πράσινα φασολάκια), όσπρια (φακές, μαύρα φασόλια, ρεβίθια) πίτουρο, προϊόντα ολικής άλεσης, κινόα κ.α.

• Προσπάθησε να καταναλώνεις περισσότερο νερό (8-10 ποτήρια) και υγρά 

• Μπορείς να πασπαλίσεις 1 ή 2 κουταλάκια του γλυκού (5 έως 10 mL) νιφάδες πίτουρου, αλεσμένο λιναρόσπορο ή ψύλλιο σε τρόφιμα όπως γιαούρτι, δημητριακά, σούπα ή smoothie
• Απόφυγε τρόφιμα με λίγες ή καθόλου φυτικές ίνες

Γαστρεντερίτιδα

Επιδημιολογικά Δεδομένα

Σύμφωνα με στοιχεία από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) παρατηρήθηκε μια μικρή αύξηση των τροφιμογενών/υδατογενών νοσημάτων το 2018 στην Ελλάδα. Κύριος αιτιολογικός παράγοντας φάνηκε να είναι το βακτήριο Salmonella spp.

Που οφείλεται η Γαστρεντερίτιδα;

Αρχικά ο όρος γαστρεντερίτιδα αναφέρεται στην φλεγμονή του εντέρου που προκαλείται, κυρίως, από βακτήρια, ιούς και παράσιτα. Οι πιο γνωστοί ιοί που προκαλούν γαστρεντερίτιδα είναι ο Νοροιός (Norovirus), που επηρεάζει παιδιά και ενήλικες και ο Ροταϊός (Rotavirus), που εμφανίζεται συνήθως σε μικρά παιδιά. Τα βασικότερα βακτήρια που οδηγούν σε γαστρεντερίτιδα είναι τα εξής:

• Salmonella
• Clostridium perfringens
• Campylobacter
• Staphylococcus aureus

Η γαστρεντερίτιδα μπορεί να είναι οξεία και να διαρκέσει για μικρό χρονικό διάστημα, δηλαδή λιγότερο από δύο εβδομάδες. Σε περίπτωση που ξεπεράσει τις 30 ημέρες, τότε θεωρείται χρόνια και συνήθως οφείλεται σε τροφικές αλλεργίες. Εξαπλώνεται συνήθως μέσω μολυσμένων τροφίμων και νερού ή μέσω της επαφής με κάποιο άτομο που έχει μολυνθεί.

Σύμφωνα με επιδημιολογικά στοιχεία τα περισσότερα κρούσματα προήλθαν από συγκεκριμένα τρόφιμα και οι χώροι μόλυνσης ήταν το σπίτι (43%), τα εστιατόρια/ταχυφαγεία (21%) και τα ξενοδοχεία (7%).

Συνήθεις Υπόπτοι

Τα τρόφιμα που αποτέλεσαν τον συχνότερο αγωγό μετάδοσης ήταν:

• το αβγό
• το κοτόπουλο
• και τα γαλακτοκομικά προϊόντα

Με ποιο Τρόπο γίνεται η Διάγνωση της Γαστρεντερίτιδας;

Αρχικά, τα συμπτώματα της γαστρεντερίτιδας περιλαμβάνουν διάρροια, κοιλιακό άλγος, έμετο, πονοκέφαλο, πυρετό και ρίγη. Συνήθως οι περισσότεροι άνθρωποι αναρρώνουν εντός κάποιων ημερών χωρίς θεραπεία. Τα κριτήρια διάγνωσης της γαστρεντερίτιδας περιλαμβάνουν:

• Λήψη ιστορικού του ασθενή, δηλαδή πληροφορίες για ηλικία, κατάσταση ασθενούς, διάρκεια και ποιότητα συμπτωμάτων, ιστορικό ταξιδιού, διατροφή
• Εργαστηριακή διάγνωση με καλλιέργεια κοπράνων
• Διαγνωστικά τεστ, τα οποία συνήθως περιλαμβάνουν ενζυμικές ανοσοδοκιμασίες (ΕΙΑ) ή ενίσχυση νουκλεϊκού οξέος του γενετικού υλικού των υποψιών παθογόνων

Η δοκιμή κοπράνων χρησιμοποιώντας μεθόδους καλλιέργειας ή ανεξάρτητες από καλλιέργεια ενδείκνυται για σοβαρές, αιματηρές, εμπύρετες, δυσεντερικές, νοσοκομειακές ή επίμονες διαρροϊκές παθήσεις.

Γαστρεντερίτιδα και Διατροφή

Το βασικό πρόβλημα που προκαλεί η γαστρεντερίτιδα είναι η αφυδάτωση, λόγω της απώλειας αρκετών υγρών από τους συχνούς εμετούς και τις διάρροιες. Μια προσαρμοσμένη διατροφή θα φανεί πολύ χρήσιμη για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και την αποφυγή της αφυδάτωσης. Κάποιες διατροφικές συστάσεις:

• Κατανάλωσε υγρά (νερό, αθλητικό ποτό) με μικρές και συχνές γουλιές, αντί για μεγάλη ποσότητα
• Ακολούθησε μια ήπια διατροφή εάν έχεις ναυτία με εύπεπτα τρόφιμα όπως τα κράκερς, οι μπανάνες, ο χυμός μήλου, το ρύζι και το κοτόπουλο

• Απόφυγε το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, την καφεΐνη, το αλκοόλ, τη νικοτίνη, τα λιπαρά, τα καρυκεύματα, τα καυτερά και πολύ αλατισμένα τρόφιμα για λίγες μέρες
• Προτίμησε τρόφιμα με αρκετό νερό όπως οι σούπες
• Απόφυγε να ξαπλώσεις μετά την κατανάλωση φαγητού

Υποθυρεοειδισμός

Επιδημιολογικά Δεδομένα

Σύμφωνα με επιδημιολογικά στοιχεία, ο επιπολασμός του εμφανούς υποθυρεοειδισμού στο γενικό πληθυσμό υπολογίζεται ότι κυμαίνεται μεταξύ 0,2% και 5,3% στην Ευρώπη.

Σε κάθε τύπο θυρεοειδικής νόσου οι γυναίκες φαίνεται να προσβάλλονται περισσότερο σε σχέση με τους άνδρες.

Τι είναι ο Υποθυρεοειδισμός;

Πρόκειται για μια κατάσταση κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει αρκετή θυρεοειδικές ορμόνες. O υποθυρεοειδισμός οφείλεται περισσότερο στην καταστροφή ή ατροφία του θυρεοειδούς αδένα, παρά στην μειωμένη παραγωγή θυρεοειδοτρόπου ορμόνης από την υπόφυση. Η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη διεγείρει τον θυρεοειδή να παράγει θυρεοειδικές ορμόνες (Τ3, Τ4). 

Που οφείλεται ο Υποθυρεοειδισμός;

Ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να οφείλεται σε μια αυτοάνοση ασθένεια που ονομάζεται θυρεοειδίτιδα Hashimoto. Κατά την ασθένεια αυτή τα λεμφοκύτταρα επιτίθονται στον θυρεοειδή και καταστρέφουν τα θυρεοειδικά επιθηλιακά κύτταρα. Το ιώδιο είναι αναγκαίο για την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών και η ανεπάρκεια του αποτελεί το συχνότερο αίτιο εμφάνισης υποθυρεοειδισμού παγκοσμίως. Παράγοντες που μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε υποθυρεοειδισμό είναι

• σπάνιες λοιμώξεις ή φλεγμονώδεις καταστάσεις
• ορισμένα φάρμακα (αμιωδαρόνη, λίθιο)
• γενετικές παθήσεις που επηρεάζουν την σύνθεση των θυρεοειδικών ορμονών

Η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς είναι συχνή, εύκολα αναγνωρίσιμη και θεραπεύσιμη, αλλά εάν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις.

Με ποιο Τρόπο γίνεται η Διάγνωση του Υποθυρεοειδισμού;

Η υποψία για την διάγνωση του υποθυρεοειδισμού γίνεται με βάση τα κλινικά ευρήματα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται συμπτώματα όπως

• η δυσκοιλιότητα
• το αίσθημα κρύου
• η κούραση
• το ξηρό και ωχρό δέρμα
• η αύξηση βάρους κ.α. 

Η επιβεβαίωση γίνεται μέσω των εργαστηριακών εξετάσεων, σύμφωνα με τις οποίες παρατηρούνται:

• Χαμηλά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών (Τ3,Τ4)
• Αυξημένα επίπεδα TSH

Υποθυρεοειδισμός και Διατροφή

Οι θυρεοειδικές ορμόνες παίζουν ρόλο στην ρύθμιση του μεταβολισμού. Επομένως,  ο μεταβολικός ρυθμός ηρεμίας των ασθενών μειώνεται με τη μείωση της λειτουργίας του θυρεοειδούς. Έτσι, μπορεί να σημειωθεί αύξηση του σωματικού βάρους, λόγω της υπερβολικής κατανάλωσης ενέργειας.

Η διατροφή από μόνη της δεν μπορεί να θεραπεύσει τον υποθυρεοειδισμό. Παρόλα αυτά αν συνδυαστεί με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή μπορούν να ελαχιστοποιηθούν τα συμπτώματα και να αποκατασταθεί η λειτουργία του θυρεοειδούς. 

Διατροφικές Συστάσεις

• Αύξησε την κατανάλωση των φυτικών ινών (φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης)  και του νερού για να αποφύγεις την δυσκοιλιότητα
• Φρόντισε να καταναλώνεις επαρκείς ποσότητες ιωδίου που βρίσκεται κυρίως στο αλάτι (ιωδιούχο αλάτι) και στα ψάρια, στα μαλάκια και στα φύκια

• Κατανάλωσε τρόφιμα που είναι πλούσια σε σελήνιο, όπως είναι τα τα φιστίκια Βραζιλίας, τα καρύδια, τα δημητριακά, τα κρεμμύδια, και σε μικρότερο ποσοστό το γάλα, το κρέας και τα θαλασσινά 
• Κατανάλωσε τρόφιμα που είναι πλούσια σε σίδηρο, ψευδάργυρο, χαλκό, μαγνήσιο, κάλιο και βιταμίνες Α, C, D και συμπλέγματος Β, καθώς παρουσιάζονται συχνά ελλείψεις στα συγκεκριμένα συστατικά.

Θρεπτικά Συστατικά

• Σίδηρος: η έλλειψη του προκαλεί μείωση της σύνθεσης των θυρεοειδικών ορμονών, καθώς και αύξηση του επιπέδου TSH και του όγκου των αδένων. Τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο είναι το κόκκινο κρέας, το συκώτι, τα σκούρα πράσινα λαχανικά, τα όσπρια (φακές) κ.α.

• Ψευδάργυρος: βοηθάει στην παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών. Τρόφιμα πλούσια σε ψευδάργυρο είναι τα θαλασσινά, το συκώτι, τα αβγά και το κρέας, καθώς και τα όσπρια και τα ολικής άλεσης δημητριακά.
• Χαλκός: καρκινοειδή (καβούρια κ.α.), οστρακοειδή, συκώτι, όσπρια, ξηροί καρποί, σταφίδες και κακάο.
• Μαγνήσιο: ξηροί καρποί (αμύγδαλα κυρίως), σπόροι (κολοκυθόσποροι), κακάο, καφές, δημητριακά
• Κάλιο: φρέσκα ή αποξηραμένα φρούτα όπως τα ροδάκινα, τα δαμάσκηνα, τα αχλάδια, οι μπανάνες, το αβοκάντο και οι σταφίδες, όσπρια (φασόλια κυρίως), πατάτες, μανιτάρια κ.α.
• Βιταμίνη Α (καροτένια): καρότα, πεπόνι, βερίκοκα, ροδάκινο κ.α.

• Βιταμίνη C: φράουλες, πράσινα λαχανικά, εσπεριδοειδή, ντομάτες κ.α.
• Βιταμίνη D: τυρί, ψάρια, μανιτάρια, tofu, εμπλουτισμένα γάλατα και δημητριακά
• Βιταμίνες συμπλέγματος Β: σπανάκι, πατάτες, όσπρια, προιόντα ολικής άλεσης, συκώτι, γαλοπούλα, τόνος

Οστεοπόρωση

Επιδημιολογικά Στοιχεία

Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Μελέτης Οστεοπόρωσης της σπονδυλικής στήλης (EVOS), ο επιπολασμός του σπονδυλικού κατάγματος σε όλη την Ευρώπη υπολογίζεται ότι είναι 12,2% για τους άνδρες και 12,0% για γυναίκες ηλικίας 50-79 ετών.

Τι είναι η Οστεοπόρωση;

Η οστεοπόρωση είναι μια ασθένεια που χαρακτηρίζεται από μείωση της αντοχής και της πυκνότητας ή της μάζας του οστικού ιστού. Το γεγονός, αυτό, οδηγεί σε αυξημένη ευθραυστότητα των οστών και κίνδυνο για κατάγματα. Τα οστά που επηρεάζονται περισσότερο είναι το ισχίο, η σπονδυλική στήλη και ο καρπός. Η οστεοπόρωση θεωρείται επίσης μια σιωπηλή ασθένεια, καθώς συνήθως δεν εμφανίζονται συμπτώματα μέχρι το πρώτο κάταγμα.

Που οφείλεται η Οστεοπόρωση;

Η οστεοπόρωση είναι αποτέλεσμα της απώλειας οστού. Τις περισσότερες φορές, η απώλεια αυτή οφείλεται στα πολύ χαμηλά επίπεδα των οιστρογόνων, μιας κατηγορίας ορμονών. Τα οιστρογόνα κατέχουν σημαντικό ρόλο στην οικοδόμηση και συντήρηση των οστών σας. 

Μετά την εμμηνόπαυση τα επίπεδα οιστρογόνων πέφτουν, καθώς οι ωοθήκες παράγουν λιγότερα.

Κίνδυνος Εμφάνισης Οστεοπόρωσης

Συνήθως ο κίνδυνος για εμφάνιση οστεοπόρωσης αυξάνεται με την ηλικία και παρατηρείται πιο συχνά στον γυναικείο πληθυσμό. Ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που ενδέχεται να οδηγήσουν σε οστεοπόρωση είναι

• η αυξημένη ηλικία (<61  ετών)
• το οικογενειακό ιστορικό οστεοπόρωσης
• η λήψη ορισμένων φαρμάκων (κορτικοστεροειδή)
• η εμμηνόπαυση
• οι λευκές ή ασιατικές γυναίκες
• η χαμηλή πυκνότητα των οστών
• κάπνισμα
• μειωμένη κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων κατά την παιδική ηλικία

Με ποιο Τρόπο γίνεται η Διάγνωση της Οστεοπόρωσης;

Η πιο συνηθισμένη εξέταση για τη διάγνωση της οστεοπόρωσης είναι η μέτρηση της οστικής πυκνότητας μέσω της  απορροφησιομετρίας Ακτίνων Χ Διπλής Ενέργειας (DXA). Το συγκεκριμένο τεστ ουσιαστικά μπορεί να μετρήσει την οστική πυκνότητα στο ισχίο και την οσφυϊκή μοίρα.

Ανάγνωση Αποτελεσμάτων

Τα αποτελέσματα συγκρίνονται με την οστική πυκνότητα ενός υγιούς νεαρού ενήλικα και σας δίνεται μια βαθμολογία Τ. Η βαθμολογία 0 σημαίνει ότι η BMD σας είναι ίση με τον κανόνα για έναν υγιή νεαρό ενήλικα. Οι διαφορές μεταξύ του BMD σας και του υγιούς κανόνα των νέων ενηλίκων μετρώνται σε μονάδες που ονομάζονται τυπικές αποκλίσεις (SDs).

Οστεοπόρωση και Διατροφή

H οστεοπόρωση συχνά αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική θεραπεία με σκοπό την μείωση του κινδύνου κατάγματος. Ωστόσο,  δεν είναι πάντα εφικτή και ορισμένες διατροφικές τροποποιήσεις κρίνονται απαραίτητες. Πιο αναλυτικά:

Φρόντισε να καλύπτεις τις Ανάγκες σου σε Ασβέστιο

Καλές πηγές ασβεστίου είναι

• τα γαλακτοκομικά τρόφιμα (γάλα, γιαούρτι, τυριά)
• ορισμένα πράσινα λαχανικά
• μικρά ψάρια με μαλακά, βρώσιμα οστά όπως οι σαρδέλες 
• οι ξηροί καρποί
• τα υποκατάστατα γαλακτοκομικών (π.χ. τόφου, γάλα σόγιας, γάλα αμυγδάλου κ.ά.)

Ναι στη Βιταμίνη D

Κατανάλωσε τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη D όπως είναι τα λιπαρά ψάρια, τα μανιτάρια και τα εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Αυξησε την Πρωτεινική σου Πρόσληψη

Ενίσχυσε την διατροφή σου με περισσότερα πρωτεϊνούχα τρόφιμα όπως τα γαλακτοκομικά το κρέας, το ψάρι, τα αβγά, τα πουλερικά, οι φακές, τα φασόλια και οι ξηροί καρποί

Κατανάλωσε τρόφιμα πλούσια σε Βιταμίνη Κ

Καλές πηγές είναι:

• τα φυλλώδη πράσινα λαχανικά
• το σπανάκι
• το λάχανο
• το συκώτι
• μερικά τυριά που έχουν υποστεί ζύμωση
• τα αποξηραμένα φρούτα

Επίλεξε τρόφιμα πλούσια σε Μαγνήσιο

Καλές πηγές Μαγνησίου είναι:

• τα πράσινα λαχανικά
• τα όσπρια
• τους ξηρούς καρπούς και τους σπόρους
• τα ακατέργαστα δημητριακά
• τα ψάρια
• τα αποξηραμένα φρούτα

Κατανάλωσε τρόφιμα που περιέχουν Ψευδάργυρο

Καλές πηγές Ψευδαργύρου είναι:

• το άπαχο κόκκινο κρέας
• τα πουλερικά
• τα δημητριακά ολικής αλέσεως
• τα όσπρια
• αποξηραμένα φρούτα

Αναιμία

Επιδημιολογικά Στοιχεία

Σύμφωνα με στοιχεία από τον Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) το 2019, ο επιπολασμός της αναιμίας σε Ελληνίδες γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας (15-49 ετών) είναι 15,1%. Στα παιδιά ηλικίας 6-59 μηνών το ποσοστό είναι λίγο μεγαλύτερο και υπολογίζεται ότι είναι 16,7%.

Η αναιμία σχετίζεται με αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα σε ηλικιωμένους.

Που οφείλεται η Αναιμία;

Ως αναιμία ορίζεται μια κατάσταση στην οποία ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων ή η συγκέντρωση αιμοσφαιρίνης μέσα σε αυτά είναι χαμηλότερος από το φυσιολογικό. Η αιμοσφαιρίνη είναι μια πρωτεΐνη απαραίτητη για την μεταφορά του οξυγόνου στους ιστούς του σώματος. Επομένως, εάν δεν υπάρχουν αρκετά ερυθρά αιμοσφαίρια ή αιμοσφαιρίνη, ο οργανισμός μεταφέρει λιγότερο οξυγόνο και ενδέχεται να προκαλέσει ορισμένα συμπτώματα (κόπωση, αδυναμία, ζάλη). Τις περισσότερες φορές ωστόσο, η αναιμία είναι ασυμπτωματική και ανευρίσκεται τυχαία σε εργαστηριακές δοκιμές.

Η αναιμία εμφανίζεται περισσότερο σε γυναίκες, κυρίως αναπαραγωγικής ηλικίας ή έγκυες, καθώς και σε παιδιά. 

Αίτια Αναιμίας

Μερικά από τα πιο συχνά αίτια αναιμίας είναι

• οι διατροφικές ανεπάρκειες, ιδιαίτερα έλλειψη σιδήρου, αν και οι ελλείψεις σε φυλλικό οξύ, βιταμίνες Β12 και Α είναι επίσης σημαντικές αιτίες
• οι αιμοσφαιρινοπάθειες 
• οι μολυσματικές ασθένειες όπως ελονοσία, φυματίωση, HIV
• οι παρασιτικές λοιμώξεις
• η χρόνια νεφρική νόσος
• η χρόνια φλεγμονή
• η απόκρυφη απώλεια αίματος από γαστρεντερική κακοήθεια

Με ποιο Τρόπο γίνεται η Διάγνωση της Αναιμίας;

Η διάγνωση βασίζεται αρχικά στο ιστορικό του ασθενή και στην φυσική εξέταση. Στη συνέχεια γίνονται ορισμένοι διαγνωστικοί έλεγχοι, οι βασικότεροι από τους οποίους είναι:

• Γενικές εξετάσεις αίματος
• Μέτρηση δικτυοερυθροκυττάρων
• Εξέταση επιχρίσματος περιφερικού αίματος
• Εξέταση μυελού των οστών
• Κυτταρογενετικές και μοριακές δοκιμές
• Έλεγχος φερριτίνης

Διατροφή και Αναιμία

Οι αναιμίες συνήθως αντιμετωπίζονται με την χρήση μιας φαρμακοθεραπείας για ορισμένο χρονικό διάστημα. Για παράδειγμα, η σιδηροπενική αναιμία, που είναι και ο πιο κοινός τύπος αναιμίας, αντιμετωπίζεται με συμπλήρωμα σιδήρου. Ωστόσο, η διατροφή μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο στην αντιμετώπιση της νόσου.

Πιο συγκεκριμένα:

Αιμικός σίδηρος

κρέας (συκώτι, χοιρινό, βόειο), ψάρι (σολομός, τόνος), στρείδια, πουλερικά

Μη αιμικός σίδηρος

Λαχανικά (σπανάκι, μπρόκολο κ.α.), όσπρια (φασόλια), καρποί (αμύγδαλα, φιστίκια Βραζιλίας), δημητριακά (βρώμη, καστανό ρύζι κ.α.)

Αύξησε την κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν σίδηρο και κυρίως αιμικό σίδηρο (ζωικά προϊόντα) σε σχέση με τον μη αιμικό σίδηρο (φυτικά προϊόντα)

Διατροφικοί Συνδυασμοί

• Εάν συνδυάσεις λίγο άπαχο κρέας, ψάρι ή πουλερικά με φασόλια ή σκούρα πράσινα φύλλα μπορείς να βελτιώσεις την απορρόφηση των φυτικών πηγών σιδήρου έως και τρεις φορές.
• Προτίμησε φρούτα και λαχανικά που είναι πλούσια σε κιτρικό ή ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C) όπως τα εσπεριδοειδή, οι φράουλες, οι ντομάτες κ.α. για να αυξήσεις την απορρόφηση του μη-αιμικού σιδήρου.
• Επειδή η βιταμίνη C υποβαθμίζεται με το μαγείρεμα προσπάθησε να  καταναλώνεις άψητα (ή ελαφρώς μαγειρεμένα) φρούτα και λαχανικά με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C.
• Απέφυγε τρόφιμα που μειώνουν την απορρόφηση του σιδήρου στα γεύματα σου όπως το τσάι, ιδιαίτερα το μαύρο και ο καφές. Φρόντισε η κατανάλωση τους να απέχει 1-2 ώρες από το γεύμα σου

Η ταυτόχρονη κατανάλωση καφέ (≥ 1 φλιτζάνι) μαζί με ένα γεύμα αναστέλλει έως και 40% την απορρόφηση του σιδήρου. Καλό είναι να απέχει ένα τρίωρο η κατανάλωση του από το γεύμα.

• Κατανάλωσε περισσότερα τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη Α / καροτενοειδές, όπως
  • πράσινα φυλλώδη λαχανικά
  • πορτοκαλί φρούτα και λαχανικά (π.χ. γλυκοπατάτες πορτοκαλιού)
  • γαλακτοκομικά προϊόντα, αβγά
  • συκώτι
  • ιχθυέλαια

• Αύξησε την κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν βιταμίνη Β₁₂ και φυλλικό οξύ

Βιταμίνη Β₁₂

Οστρακοειδή, το συκώτι βοείου κρέατος, άλλα κρέατα, ψάρια και πουλερικά, καθώς και γαλακτοκομικά προϊόντα  Η βιταμίνη Β₁₂ βρίσκεται μόνο σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης.

Φυλλικό οξύ

Όσπρια και πράσινα φυλλώδη λαχανικά, δημητριακά ολικής αλέσεως και φρούτα και χυμούς φρούτων όπως τα πορτοκάλια.

Κλείνοντας

Καταλαβαίνεις λοιπόν, ότι η διατροφή που θα επιλέξεις να ακολουθήσεις έχει μεγάλη σημασία στην έκβαση αλλά ακόμα και στην θεραπεία μιας νόσου.

Φαρμακευτική Αγωγή

Σε πολλές ασθένειες η φαρμακευτική αγωγή είναι αναπόφευκτη, αλλά ορισμένες μπορούν να αντιμετωπιστούν με τις κατάλληλες διατροφικές συστάσεις. 

Σε περίπτωση που λαμβάνεις κάποια φαρμακευτική αγωγή, φρόντισε να συμβουλευτείς τον γιατρό ή τον διαιτολόγο-διατροφολόγο για πιθανές αλληλεπιδράσεις με ορισμένα τρόφιμα. Είναι σημαντικό να ενημερώνεσαι πάντοτε από επαγγελματίες υγείας, ώστε να μην δημιουργούνται επιπλέον προβλήματα.

Άλλοι παράγοντες που Μπορεί να Βοηθήσουν

Φυσικά πέρα από την φαρμακευτική αγωγή και την διατροφή υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση αρκετών παθήσεων.

Σωματική Άσκηση

Η σωματική άσκηση είναι ένας από αυτούς και θα έπρεπε να αποτελεί μέρος της καθημερινότητας μας. Ακόμα και αν δεν έχεις αρκετό ελεύθερο χρόνο για να γυμνάζεσαι μπορείς να βρεις άλλους τρόπους για να αυξήσεις την σωματική σου δραστηριότητα όπως για παράδειγμα να περπατήσεις μέχρι την δουλειά σου αντί να πάρεις το αμάξι.

Καλή Ψυχολογία

Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε την ψυχολογία, η οποία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στο πως θα διαχειριστείς μια ασθένεια, ώστε να καταφέρεις να την αντιμετωπίσεις. Μην ξεχνάς ότι δεν είσαι μόνος/η σε όλη αυτή την προσπάθεια και αν χρειαστείς οποιαδήποτε ψυχολογική υποστήριξη, μπορείς να στραφείς στον κοινωνικό σου περίγυρο αλλά και σε κάποιον ειδικό.

Όλα αυτά σε συνδυασμό με την κατάλληλη διατροφή και φαρμακευτική αγωγή θα σε βοηθήσουν να αντιμετωπίσεις διάφορα προβλήματα υγείας.

diaitologos.com