Η πανδημία του COVID-19 και οι συνεχιζόμενες επιπτώσεις της, δημιούργησαν μια καινούρια πραγματικότητα στον κλάδο της αγροδιατροφής, ο οποίος έπρεπε ταχύτητα να προσαρμοστεί σε πρωτόγνωρες συνθήκες και εκτεταμένες αλλαγές, υιοθετώντας πρακτικές λειτουργικότητας, αλλά και καινοτομίας, προκειμένου να ανταποκριθεί στις νέες τάσεις και προτεραιότητες των καταναλωτών.
Οι κυριότερες διαγραφόμενες τάσεις και προτεραιότητες που επικράτησαν στο χώρο της αγροδιατροφής κατά την περίοδο της πανδημίας περιλαμβάνονται στη δημοσιευμένη ανάλυση της EIT Food (https://www.eitfood.eu/blog/post/the-top-5-trends-for-the-agrifood-industry-in-2021) για το 2021, στο πλαίσιο της οποίας αξίζει να επισημανθούν κάποιες από αυτές, που αναμφίβολα θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό την πορεία του συγκεκριμένου τομέα και στα χρόνια που ακολουθούν.
Ως πρώτη τάση καταγράφεται η αυξημένη εστίαση των καταναλωτών στην Υγιεινή διατροφή. Είναι γεγονός ότι ως αποτέλεσμα της πανδημίας, έχει αυξηθεί το ποσοστό των ανθρώπων που επιθυμούν να είναι καλά στην υγεία τους. Για το λόγο αυτό άλλωστε, το καταναλωτικό κοινό τροποποιεί τη διατροφή και τον τρόπο ζωής του ώστε να βελτιώσει εκτός της σωματικής και την ψυχική του υγεία. Αναμφίβολα, αποτελεί μια τάση που παρατηρείται σε όλη την Ευρώπη και προβλέπεται να συνεχιστεί και μετά την εποχή του COVID19, δίνοντας ώθηση στην ανάπτυξη μελλοντικών προϊόντων και υπηρεσιών αγροδιατροφής που θα προωθούν δύο άξονες, αφενός την υγεία και ευεξία και αφετέρου την άνεση και χαλάρωση.
Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι, στο πλαίσιο της κοινής αλήθειας που επισημαίνει ότι ένα παπούτσι δεν ταιριάζει σε όλους, παρατηρείται στροφή των προμηθευτών τροφίμων στο εμπόριο και στην εστίαση προς την κατεύθυνση της εξατομικευμένης διατροφής, ώστε τα διατιθέμενα προϊόντα αγροδιατροφής να είναι σε θέση να ταιριάζουν με τις ιδιαίτερες διατροφικές ανάγκες και απαιτήσεις του κάθε ατόμου ξεχωριστά.
Η δεύτερη τάση που παρατηρείται είναι η αυξημένη και συνεχώς επιταχυνόμενη χρήση της τεχνολογίας. Είναι προφανές ότι ο αντίκτυπος της πανδημίας στις αλυσίδες εφοδιασμού αύξησε τις πρωτοβουλίες πώλησης απευθείας στους καταναλωτές. Ένα από τα πιο διαδεδομένα παραδείγματα είναι η ταχύτατη ανάπτυξη διαδικτυακών αγορών τροφίμων και υπηρεσιών. Μάλιστα, τα συγκεκριμένα κανάλια πωλήσεων καθίστανται ιδιαίτερα σημαντικά και για την άμεση πώληση αγροτικών προϊόντων από τους αγρότες στους καταναλωτές και ως εκ τούτου αναμένεται να ενισχυθούν και να επεκταθούν.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί όμως και η ανοδική τάση απαίτησης πληροφοριών ιχνηλασιμότητας και πλήρους διαφάνειας στο σύστημα προμήθειας τροφίμων από την πλευρά των καταναλωτών, που αποκτά προεκτάσεις ζωτικής σημασίας για τις αγοραστικές επιλογές και αποφάσεις τους.
Μια τρίτη τάση που προβλέπεται να επιταχυνθεί στο μέλλον αποτελεί η αποδοχή νέων τρόπων παραγωγής τροφίμων. Η συγκεκριμένη τάση δεν αφορά απαραίτητα τη χρήση τεχνολογικών καινοτομιών, αλλά το πώς οι καταναλωτές εκτιμούν και αποδέχονται την τεχνολογία αγροδιατροφής που χρησιμοποιείται στην παραγωγή. Ως παράδειγμα αναφέρεται η επιστημονική δημοσίευση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) το 2021, σύμφωνα με την οποία τα αποξηραμένα κίτρινα σκουλήκια ως νέα τροφή, θεωρούνται ασφαλή για ανθρώπινη κατανάλωση. Αυτό ενδεχομένως θα μπορούσε μεσοπρόθεσμα να ανοίξει νέους διατροφικούς δρόμους και να οδηγήσει ακόμα και στην εμφάνιση περαιτέρω προϊόντων με βάση τα έντομα στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Μια ακόμα σημαντική τάση αφορά τον λεγόμενο «Επαναπροσδιορισμό ποιότητας». Βάσει αυτού του όρου, τα προϊόντα αγροδιατροφής είναι επιθυμητό να συνοδεύονται εκτός των άλλων και από ένα αειφορικό αφήγημα αναφορικά με το πώς αντιμετωπίζεται το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσονται, αλλά και ο αγρότης που τα παράγει. Υπό αυτή την έννοια, η ύπαρξη μια βιώσιμης τοπικής αγοράς αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία και αναμένεται να ενισχυθεί σημαντικά.
Τέλος, μια ακόμα τάση που διαφαίνεται στον τομέα της αγροδιατροφικής είναι η αυξανόμενη διάθεση του κοινού για νέες εμπειρίες τροφίμων. Πράγματι, ύστερα από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα περιορισμένων ταξιδιών και απαγορεύσεων, οι καταναλωτές επιθυμούν να διευρύνουν τις γεύσεις τους και να δοκιμάσουν νέα προϊόντα που προέρχονται από διαφορετικούς τόπους. Αφού δεν μπορούν να ταξιδέψουν οι ίδιοι, θα ήθελαν η κουζίνα τους να αποτελέσει έναν νέο τουριστικό προορισμό και να είναι εφικτό να φιλοξενήσει υλικά και προϊόντα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν εναλλακτικά μια πρωτόγνωρη τουριστική εμπειρία.
Εν κατακλείδι, η πανδημική κατάσταση που βιώνεται παγκοσμίως συνεχίζει να αναδεικνύει νέες τάσεις και νέες κατευθύνσεις στην παραγωγή και κατανάλωση των αγροδιατροφικών προϊόντων. Έτσι λοιπόν, καθώς ο καταναλωτής διατυπώνει διαφοροποιημένες ανάγκες για τα αγροτικά προϊόντα που καταναλώνει, οι παραγωγοί προσπαθούν και αυτοί να προσαρμοσούν, είτε αλλάζοντας το παραγωγικό μοντέλο που εφαρμόζουν, είτε μεταβάλλοντας τις πρακτικές διαδικασίες που ακολουθούν προκειμένου να είναι σε θέση να καλύψουν τις καινούριες καταναλωτικές απαιτήσεις.
Σε κάθε περίπτωση, σε αυτόν τον πολύπλοκο πλέον κόσμο είναι καλό να γνωρίζουμε ώστε να μπορούμε κάθε φορά να προβλέπουμε και να αποφασίζουμε την πορεία που μας ταιριάζει να ακολουθήσουμε.
Πόπη Αγγελή
Γεωπόνος
