Ο εθνικός κλιματικός νόμος συμβάλλει στο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό που αφορά την αγορά της ενέργειας της ιδιωτικοποίησης και τις διαρθρωτικές παρεμβάσεις, βελτιώνει το πλαίσιο για την περιβαλλοντική αδειοδότηση και την περιβαλλοντική πολιτική.

Βελτιώνει επίσης το πλαίσιο για το χωροταξικό και τον περιβαλλοντικό σχεδιασμό.  Συμβάλει στην ενεργειακή εξοικονόμηση και τη μείωση του κόστους της ενέργειας για τα ευπαθή νοικοκυριά και την παραγωγική οικονομία.

Συμβάλει επίσης στη μείωση των εκπομπών  αερίων του θερμοκηπίου και στην αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και στη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια.

Τι είναι ο κλιματικός νόμος

Ορίζει το θεσμικό πλαίσιο για τη σταδιακή μείωση των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με σκοπό την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας όπως ανέφεραν και οι υπουργοί προηγουμένως το 2050 καθώς και για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Ουσιαστικά είναι ο οδικός χάρτης που θα υιοθετήσει η χώρα μας προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.

Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι 

Ο μακροπρόθεσμος είναι ότι έως το έτος 2050 θα καταστεί κλιματικά ουδέτερη η χώρα μας και αυτό σημαίνει ότι οι εκπομπές από τις πηγές και οι απορροφήσεις από τις καταβόθρες των αερίων του θερμοκηπίου θα έχουν ισοσκελιστεί ως το έτος 2050.

Υπάρχουν και δύο ενδιάμεσοι στόχοι: Στόχος για το 2030 η μείωση των καθαρών εκπομπών κατά 55% σε σχέση με το 1990 και βέβαια όλα αυτά γίνονται σε συνάρτηση και με το εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα που αναθεωρείται αυτή την περίοδο.

Και το 2040 επιδιώκεται μείωση των καθαρών εκπομπών κατά 80% σε σχέση με το 1990.

Πολύ σημαντικό είναι ότι στον κλιματικό νόμο προβλέπεται ως εργαλείο παρακολούθησης της πορείας επίτευξης των κλιματικών στόχων ο προϋπολογισμός άνθρακα.

Και συγκεκριμένα, οι κλιματικοί προϋπολογισμοί αποτελούν την συνολική ποσότητα αερίων του θερμοκηπίου που μπορεί να εκλυθεί εντός μίας πενταετίας.

Που χρησιμοποιείται ο προϋπολογισμός άνθρακα ως εργαλείο παρακολούθησης

Προσδιορίζει τις πραγματικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Επιτρέπει τον καλύτερο έλεγχο και την παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης των κλιματικών στόχων. Τον καλύτερο σχεδιασμό της πολιτικής και της λήψης επενδυτικών αποφάσεων.

Στην ουσία είναι ένα νέο εργαλείο για την εμπλοκή διαφορετικών τομέων της οικονομίας και με απλά λόγια κάθε επένδυση και κάθε κλάδος θα πρέπει να λαμβάνει πλέον σοβαρά υπ’ όψιν και το πράσινο και την κλιματική αλλαγή και τους ρύπους.

Θεσπίζεται η διαδικασία κατάρτισης τομεακών προϋπολογισμών άνθρακα, πενταετούς διάρκειας για τους βασικούς τομείς της οικονομίας που είναι εφτά.

Είναι οι τομείς οι οποίοι συνεισφέρουν περισσότερο στα αέρια του θερμοκηπίου:

• Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας.
• Οι μεταφορές.
• Η βιομηχανία.
• Τα κτίρια.
• Γεωργία και κτηνοτροφία.
• Απόβλητα.
• Οι χρήσεις γης, οι αλλαγές χρήσεων γης, η δασοπονία.

Κάθε χρόνο θα υπάρχει ο προϋπολογισμός και ο απολογισμός για το άθροισμα των τομεακών προϋπολογισμών που θα είναι ο συνολικός προϋπολογισμός άνθρακα για την χώρα.

Καταληκτική ημερομηνία για την απολιγνιτοποίηση του ενεργειακού μείγματος της χώρας, η 31η Δεκεμβρίου του 2028, που όμως θα επανεξεταστεί ως το 2023 με σκοπό την επίσπευση, εφόσον είναι δυνατή η προϋπόθεση της διασφάλισης της επάρκειας ισχύος και της ασφάλειας εφοδιασμού.

Ο πρώτος άξονας στον κλιματικό νόμο αφορά στην προσαρμογή την κλιματική αλλαγή, που αυτό είναι και αρμοδιότητα του νέου υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.

Προβλέπεται η εθνική στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, η οποία ήδη υφίσταται θα τη διαχειρίζεται το νέο Υπουργείο και θα προϋποθέτει διαβούλευση 30 ημερών και θα αξιολογείται ανά δεκαετία.

Επίσης, υπάρχουν τα περιφερειακά σχέδια για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που καταρτίζονται από τις Περιφέρειες. Ήδη καταρτίζονται αυτά, κάποια έχουν ολοκληρωθεί και ως το τέλος του επόμενου έτους θα έχουν ολοκληρωθεί όλα τα περιφερειακά σχέδια για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και θα αξιολογούνται ανά επταετία, αν θα αναθεωρηθούν.

Υπάρχει όμως και το Παρατηρητήριο για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή που συστήνεται από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, που ο ρόλος του θα είναι να βλέπει συγκεκριμένους δείκτες και να παρακολουθεί κατά πόσο προχωράει η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Η ρήτρα για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή είναι ότι όλοι οι τεχνικοί κανονισμοί, τα πρότυπα και οι προδιαγραφές θα αξιολογούνται για την ανθεκτικότητά τους έναντι της κλιματικής αλλαγής και εφόσον απαιτείται, θα τροποποιούνται ή θα συμπληρώνονται κατάλληλα.

Θεσμοθετείται και το Εθνικό Συμβούλιο Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή, το οποίο υπήρχε, αλλά θα επανασυσταθεί από το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.