Το καθεστώς εγκρίθηκε βάσει του προσωρινού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις.
Η Επίτροπος Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού, δήλωσε: «Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα των υπηρεσιών εστίασης έχουν πληγεί από την έξαρση του κορονοϊού και τα περιοριστικά μέτρα που επιβλήθηκαν για τον περιορισμό της διασποράς του ιού. Το εν λόγω καθεστώς ενισχύσεων ύψους 500 εκατ. ευρώ θα δώσει στην Ελλάδα τη δυνατότητα να βοηθήσει τις εταιρείες αυτές να καλύψουν τις ανάγκες τους σε ρευστότητα και να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς. Θα εξακολουθήσουμε να συνεργαζόμαστε στενά με τα κράτη μέλη με σκοπό την εξεύρεση λύσεων για να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές επιπτώσεις της έξαρσης του κορονοϊού σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ».
Το ελληνικό μέτρο στήριξης
Η Ελλάδα κοινοποίησε στην Επιτροπή, βάσει του προσωρινού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις, καθεστώς ύψους 500 εκατ. ευρώ που θα παρέχει στήριξη σε εταιρείες υπηρεσιών εστίασης, όπως εστιατόρια και κινητές μονάδες εστίασης, υπηρεσίες τροφοδοσίας εκδηλώσεων, υπηρεσίες παροχής ποτών και άλλες δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης, που πλήττονται από την έξαρση του κορονοϊού. Το καθεστώς συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και θα είναι ανοικτό σε επιχειρήσεις κάθε μεγέθους που παρουσίασαν μείωση του κύκλου εργασιών άνω του 30 % κατά το 2020, σε σύγκριση με το 2019. Η ενίσχυση θα λάβει τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων, με κάθε επιχορήγηση να ανέρχεται σε ποσοστό έως και 7 % του ετήσιου κύκλου εργασιών του δικαιούχου.
Σκοπός του καθεστώτος είναι να παράσχει στους δικαιούχους κεφάλαιο κίνησης για την απόκτηση πρώτων υλών απαραίτητων για τις δραστηριότητές τους.
Η Επιτροπή διαπίστωσε ότι το καθεστώς που κοινοποίησε η Ελλάδα πληροί τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στο προσωρινό πλαίσιο. Ειδικότερα, η ενίσχυση i) δεν θα υπερβαίνει τα 1,8 εκατ. ευρώ ανά δικαιούχο και ii) θα χορηγηθεί το αργότερο ως τις 31 Δεκεμβρίου 2021.
Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το μέτρο είναι αναγκαίο, κατάλληλο και αναλογικό για την άρση σοβαρής διαταραχής της οικονομίας κράτους μέλους, σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της ΣΛΕΕ και τις προϋποθέσεις που ορίζονται στο προσωρινό πλαίσιο.
Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή ενέκρινε τα μέτρα ενίσχυσης βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.
Ιστορικό
Η Επιτροπή ενέκρινε προσωρινό πλαίσιο που δίνει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να κάνουν χρήση της πλήρους ευελιξίας που προβλέπουν οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις με στόχο τη στήριξη της οικονομίας υπό τις σημερινές συνθήκες της έξαρσης του κορονοϊού. Το προσωρινό πλαίσιο, όπως τροποποιήθηκε στις 3 Απριλίου, στις 8 Μαΐου, στις 29 Ιουνίου, στις 13 Οκτωβρίου 2020 και στις 28 Ιανουαρίου 2021, προβλέπει τα ακόλουθα είδη ενισχύσεων που μπορούν να χορηγούν τα κράτη μέλη:
(i) Άμεσες επιχορηγήσεις, εισφορές μετοχικού κεφαλαίου, επιλεκτικά φορολογικά πλεονεκτήματα και προκαταβολές ύψους έως και 225 000 ευρώ σε εταιρεία που δραστηριοποιείται στον πρωτογενή γεωργικό τομέα, 270 000 ευρώ σε εταιρεία που δραστηριοποιείται στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας και 1,8 εκατ. ευρώ σε εταιρεία που δραστηριοποιείται σε οποιονδήποτε άλλον τομέα για την κάλυψη των επειγουσών αναγκών ρευστότητας. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να χορηγούν, για ποσά ονομαστικής αξίας έως και 1,8 εκατ. ευρώ ανά εταιρεία, δάνεια με μηδενικό επιτόκιο ή εγγυήσεις για δάνεια οι οποίες θα καλύπτουν το 100 % του κινδύνου, με εξαίρεση τον πρωτογενή γεωργικό τομέα και τον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, όπου ισχύουν τα όρια των 225 000 ευρώ και των 270 000 ευρώ ανά εταιρεία, αντίστοιχα.
(ii) Κρατικές εγγυήσεις για δάνεια σε εταιρείες για να διασφαλιστεί ότι οι τράπεζες εξακολουθούν να χορηγούν δάνεια στους πελάτες που τα χρειάζονται. Αυτές οι κρατικές εγγυήσεις μπορούν να καλύπτουν έως και το 90 % του κινδύνου των δανείων που χορηγούνται για να βοηθούν τις επιχειρήσεις να καλύψουν άμεσες ανάγκες σε κεφάλαια κίνησης και σε επενδύσεις.
(iii) Επιδοτούμενα κρατικά δάνεια σε εταιρείες (χρέη με ανώτερη εξοφλητική προτεραιότητα ή μειωμένης εξασφάλισης) με ευνοϊκό επιτόκιο. Τα δάνεια αυτά μπορούν να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να καλύψουν άμεσα κεφάλαια κίνησης και επενδυτικές ανάγκες.
(iv) Διασφαλίσεις για τις τράπεζες που διοχετεύουν κρατικές ενισχύσεις στην πραγματική οικονομία. Το πλαίσιο καθιστά σαφές ότι οι εν λόγω ενισχύσεις θεωρούνται άμεσες ενισχύσεις στους πελάτες των τραπεζών, και όχι στις ίδιες τις τράπεζες, και παρέχει οδηγίες σχετικά με τον τρόπο εξασφάλισης της ελάχιστης δυνατής στρέβλωσης του ανταγωνισμού μεταξύ τραπεζών.
(v) Δημόσια βραχυπρόθεσμη ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων για όλες τις χώρες, χωρίς το εκάστοτε κράτος μέλος να χρειάζεται να αποδεικνύει ότι η αντίστοιχη χώρα είναι προσωρινά «μη εμπορεύσιμη».
(vi) Στήριξη στην έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α) που σχετίζεται με τον κορονοϊό για να αντιμετωπιστεί η τρέχουσα κρίση στον τομέα της υγείας, με τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων, επιστρεπτέων προκαταβολών ή φορολογικών πλεονεκτημάτων. Μπορεί να χορηγείται πριμοδότηση για έργα διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών.
(vii) Στήριξη για την κατασκευή και ανακλιμάκωση εγκαταστάσεων δοκιμών για την ανάπτυξη και τη δοκιμή σχετικών προϊόντων (όπως εμβόλια, αναπνευστήρες και προστατευτικός ρουχισμός) που χρειάζονται για την αντιμετώπιση της έξαρσης του κορονοϊού, έως την πρώτη βιομηχανική αξιοποίηση. Η στήριξη αυτή μπορεί να λάβει τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων, φορολογικών πλεονεκτημάτων, επιστρεπτέων προκαταβολών και εγγυήσεων κάλυψης ζημιών. Οι εταιρείες μπορούν να επωφελούνται από πριμοδότηση όταν η επένδυσή τους λαμβάνει στήριξη από περισσότερα του ενός κράτη μέλη και όταν η επένδυση ολοκληρώνεται εντός δύο μηνών από τη χορήγηση της ενίσχυσης.
(viii) Στήριξη για την παραγωγή προϊόντων που σχετίζονται με την αντιμετώπιση της έξαρσης του κορονοϊού με τη μορφή άμεσων επιχορηγήσεων, φορολογικών πλεονεκτημάτων, επιστρεπτέων προκαταβολών και εγγυήσεων κάλυψης ζημιών. Οι εταιρείες μπορούν να επωφελούνται από πριμοδότηση όταν η επένδυσή τους λαμβάνει στήριξη από περισσότερα του ενός κράτη μέλη και όταν η επένδυση ολοκληρώνεται εντός δύο μηνών από τη χορήγηση της ενίσχυσης.
(ix) Στοχευμένη στήριξη με τη μορφή αναβολής της καταβολής των φόρων και/ή αναστολής των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης για τους τομείς, τις περιφέρειες ή τους τύπους εταιρειών που πλήττονται περισσότερο από την έξαρση της νόσου.
(x) Στοχευμένη στήριξη με τη μορφή επιδοτήσεων μισθού για τους εργαζομένους σε εταιρείες τομέων ή περιφερειών που έχουν πληγεί περισσότερο από την έξαρση του κορονοϊού, οι οποίες θα έπρεπε διαφορετικά να απολύσουν προσωπικό.
(xi) Στοχευμένη ενίσχυση ανακεφαλαιοποίησης σε μη χρηματοοικονομικές εταιρείες, εφόσον δεν είναι διαθέσιμη άλλη κατάλληλη λύση. Προβλέπονται διασφαλίσεις για την αποφυγή αδικαιολόγητων στρεβλώσεων του ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά: όροι σχετικά με την αναγκαιότητα, την καταλληλότητα και το μέγεθος της παρέμβασης· όροι για την είσοδο του κράτους στο κεφάλαιο εταιρειών και τη σχετική αμοιβή· όροι σχετικά με την έξοδο του κράτους από το κεφάλαιο των οικείων εταιρειών· όροι σχετικοί με τη διακυβέρνηση, μεταξύ άλλων απαγόρευση διανομής μερισμάτων και ανώτατα όρια στις αποδοχές για τα ανώτερα διοικητικά στελέχη· απαγόρευση σταυροειδών επιδοτήσεων και εξαγορών και επιπρόσθετα μέτρα για να περιοριστούν οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού· απαιτήσεις διαφάνειας και υποβολής εκθέσεων.
(xii) Στήριξη για μη καλυπτόμενες πάγιες δαπάνες όσον αφορά εταιρείες που αντιμετωπίζουν μείωση του κύκλου εργασιών κατά τη διάρκεια της επιλέξιμης περιόδου κατά τουλάχιστον 30 % σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019 στο πλαίσιο της έξαρσης του κορονοϊού. Η στήριξη θα συνεισφέρει σε μέρος των πάγιων εξόδων των δικαιούχων που δεν καλύπτονται από τα έσοδά τους, με ανώτατο όριο το ποσό των 10 εκατ. ευρώ ανά επιχείρηση.
Η Επιτροπή θα δώσει επίσης τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να μετατρέπουν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022 επιστρεπτέα μέσα (π.χ. εγγυήσεις, δάνεια, επιστρεπτέες προκαταβολές) που χορηγούνται βάσει του προσωρινού πλαισίου σε άλλες μορφές ενίσχυσης, όπως άμεσες επιχορηγήσεις, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι όροι του προσωρινού πλαισίου.
Το προσωρινό πλαίσιο δίνει στα κράτη τη δυνατότητα μέλη να συνδυάζουν όλα τα μέτρα στήριξης, εκτός από δάνεια και εγγυήσεις για το ίδιο δάνειο και εφόσον δεν υπερβαίνουν τα όρια που προβλέπονται στο προσωρινό πλαίσιο. Δίνει επίσης στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να συνδυάζουν όλα τα μέτρα στήριξης που εγκρίνονται βάσει του προσωρινού πλαισίου με τις υφιστάμενες δυνατότητες χορήγησης ενισχύσεων ήσσονος σημασίας, ύψους έως 25 000 ευρώ σε διάστημα τριών οικονομικών ετών για εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον πρωτογενή γεωργικό τομέα, 30 000 ευρώ σε διάστημα τριών οικονομικών ετών για εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας και 200 000 ευρώ σε διάστημα τριών οικονομικών ετών για εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε οποιονδήποτε άλλον τομέα. Ταυτόχρονα, τα κράτη μέλη πρέπει να δεσμευτούν ότι θα αποφεύγουν τη αδικαιολόγητη σώρευση μέτρων στήριξης για τις ίδιες εταιρείες, ώστε η στήριξη να περιορίζεται στην κάλυψη των πραγματικών αναγκών τους.
Επιπλέον, το προσωρινό πλαίσιο συμπληρώνει τις πολλές άλλες δυνατότητες που έχουν ήδη στη διάθεσή τους τα κράτη μέλη για τον μετριασμό των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της έξαρσης του κορονοϊού, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Στις 13 Μαρτίου 2020, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με τη συντονισμένη οικονομική αντίδραση στην έξαρση της νόσου COVID-19, στην οποία περιγράφονται οι εν λόγω δυνατότητες. Για παράδειγμα, τα κράτη μέλη μπορούν να προβαίνουν σε αλλαγές γενικής εφαρμογής υπέρ των επιχειρήσεων (π.χ. αναβολή φόρων ή επιδότηση της εργασίας μειωμένου ωραρίου σε όλους τους τομείς), οι οποίες δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις. Μπορούν επίσης να χορηγούν αποζημίωση σε επιχειρήσεις για ζημίες τις οποίες υπέστησαν και οι οποίες προκλήθηκαν άμεσα από την έξαρση του κορονοϊού.
Το προσωρινό πλαίσιο θα εφαρμοστεί έως το τέλος Δεκεμβρίου 2021. Για να υπάρξει ασφάλεια δικαίου, η Επιτροπή θα αξιολογήσει, πριν από την εν λόγω ημερομηνία, την ανάγκη τυχόν παράτασής του.
Η μη εμπιστευτική εκδοχή της απόφασης θα δημοσιευτεί με αριθμό υπόθεσης SA.62626 στο μητρώο κρατικών ενισχύσεων που περιλαμβάνεται στον ιστότοπο της Επιτροπής για τον ανταγωνισμό, αφ' ης στιγμής διευθετηθούν τυχόν ζητήματα απορρήτου. Οι νέες δημοσιεύσεις αποφάσεων για τις κρατικές ενισχύσεις στο διαδίκτυο και στην Επίσημη Εφημερίδα αναρτώνται στο Competition Weekly e-News (εβδομαδιαίο ηλεκτρονικό δελτίο για τον ανταγωνισμό).
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το προσωρινό πλαίσιο και άλλα μέτρα που έχει λάβει η Επιτροπή για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας του κορονοϊού διατίθενται εδώ.
