Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε δέσμη δύο μέτρων σχετικά με μια σημαντική κυπριακή κληρονομιά: το Χαλλούμι/Halloumi/Hellim.

Πρώτον, η Επιτροπή καταχωρεί το Χαλλούμι/Halloumi/Hellim ως προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ), προστατεύοντας με τον τρόπο αυτόν την πολύτιμη αυτή ονομασία από την απομίμηση και την αντιποίηση σε ολόκληρη την ΕΕ. Μόνο το Χαλλούμι/Halloumi/Hellim που παράγεται στην Κύπρο σύμφωνα με τις προδιαγραφές του προϊόντος επιτρέπεται πλέον να φέρει την καταχωρισμένη ονομασία, με προφανή οικονομικά οφέλη για τη νήσο.

Η καταχώριση επιτρέπει στους παραγωγούς αυτού του εμβληματικού κυπριακού τυριού, πασίγνωστου σε όλο τον κόσμο για τη χαρακτηριστική υφή και εμφάνισή του (διπλωμένο), το οποίο μπορεί να καταναλωθεί και ψητό ή τηγανητό, από οποιοδήποτε μέρος της νήσου Κύπρου, να επωφεληθούν από το καθεστώς ΠΟΠ.

Δεύτερον, για να διευκολυνθούν οι παραγωγοί της τουρκοκυπριακής κοινότητας, ώστε να μπορέσουν να επωφεληθούν πλήρως από την προστασία, η Επιτροπή θέσπισε ένα μέτρο που επιτρέπει στο προϊόν ΠΟΠ να διασχίζει την Πράσινη Γραμμή, υπό την προϋπόθεση ότι το τυρί και το γάλα από το οποίο παρασκευάζεται πληρούν όλα τα πρότυπα της ΕΕ για την υγεία των ζώων και τη δημόσια υγεία.

Αυτή η ιστορικής σημασίας δέσμη μέτρων υλοποιεί την κοινή αντίληψη για το Χαλλούμι/Halloumi/Hellim, που επιτεύχθηκε το 2015, και θα εφαρμοστεί προσωρινά και εν αναμονή της επανένωσης της Κύπρου.

Σκοπός του μέτρου που συνοδεύει την καταχώριση της ονομασίας Χαλλούμι/Halloumi/Hellim ως ΠΟΠ είναι να διασφαλίσει την τήρηση των ευρωπαϊκών προτύπων για την υγεία των ζώων και τη δημόσια υγεία, καθώς και για την ασφάλεια των τροφίμων. Καθορίζει επίσης τους όρους διεξαγωγής των εμπορικών συναλλαγών, συμπεριλαμβανομένων των διατάξεων σχετικά με τους ελέγχους. Επιπλέον, οι εγκαταστάσεις μεταποίησης γάλακτος, θα πρέπει να τηρούν τους ισχύοντες κανόνες για τη δημόσια υγεία.

Τα βασικά στοιχεία αυτής της δέσμης μέτρων είναι τα ακόλουθα:

• Η ονομασία «Χαλλούμι (Halloumi)/Hellim» καταχωρίζεται στο μητρώο προστατευόμενων ονομασιών προέλευσης και προστατευόμενων γεωγραφικών ενδείξεων. Μόνο το Χαλλούμι/Halloumi/Hellim που παράγεται στη νήσο Κύπρο και σύμφωνα με την παραδοσιακή συνταγή μπορεί τώρα να διατίθεται στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης με αυτή την ονομασία.
• Η διενέργεια επιθεωρήσεων ΠΟΠ σε ολόκληρη την Κύπρο θα ανατεθεί σε διεθνώς διαπιστευμένο οργανισμό ελέγχου. Ο οργανισμός ελέγχου θα είναι υπεύθυνος για την τήρηση της παραδοσιακής συνταγής από τους παραγωγούς.
• Θα θεσπιστεί ένα λειτουργικό σύστημα που θα διασφαλίζει τη διενέργεια αποτελεσματικών ελέγχων για την ΠΟΠ σε ολόκληρη την Κύπρο, το οποίο θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς η Επιτροπή.
• Ένα μέτρο με το οποίο αίρονται οι απαγορεύσεις σχετικά με τη διακίνηση ορισμένων προϊόντων ζωϊκής προέλευσης στη νήσο Κύπρο, εν αναμονή της επανένωσής της, και καθορίζονται οι όροι που διέπουν τη διακίνηση των εν λόγω προϊόντων ώστε να καταστεί δυνατή η παραγωγή του τυριού με την ονομασία «Χαλλούμι» (Halloumi)/«Hellim» (ΠΟΠ) σε ολόκληρη την Κύπρο.
• Ιδιωτικός φορέας ελέγχου θα οριστεί για τη διενέργεια ελέγχων στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις και τις γαλακτοκομικές εγκαταστάσεις στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, ώστε να διασφαλιστεί ότι τηρούνται όλοι οι κανόνες της ΕΕ για την υγεία και την υγιεινή. Μόνο το Χαλλούμι/Halloumi/Hellim που πληροί όλα τα υγειονομικά πρότυπα της ΕΕ μπορεί να αποτελεί αντικείμενο εμπορικών συναλλαγών εκατέρωθεν της Πράσινης Γραμμής.

Παρατηρήσεις μελών της Επιτροπής

Η επίτροπος Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων, Ελίζα Φερέιρα, η οποία είναι επίσης αρμόδια για τη Στήριξη για την επίλυση του κυπριακού ζητήματος, δήλωσε σχετικά: «Πρόκειται για μείζον επίτευγμα με πολιτική και οικονομική σημασία για ολόκληρη τη νήσο Κύπρο. Το επίτευμα αυτό καταδεικνύει ότι είναι δυνατή η εξεύρεση αμοιβαία επωφελών λύσεων και ότι η Επιτροπή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στις προσπάθειες που καταβάλλονται για τον σκοπό αυτόν. Η υλοποίηση των λύσεων αυτών, σε πνεύμα συνεργασίας, θα συμβάλει στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινοτήτων της Κύπρου. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να διαδραματίζει ενεργό ρόλο για την εξεύρεση συνολικής και βιώσιμης λύσης στο κυπριακό πρόβλημα».

Ο επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, δήλωσε σχετικά: «Χαίρομαι ιδιαίτερα που το Χαλλούμι/Halloumi/Hellim καταχωρίστηκε στο μητρώο ΠΟΠ και ΠΓΕ, μαζί με τα καλύτερα γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα υψηλής ποιότητας της Ευρώπης. Το επίτευγμα αυτό, για όλους τους παραγωγούς της Κύπρου που επιθυμούν να προσχωρήσουν στο σύστημα ποιότητας, είναι αποτέλεσμα πολυετών και άοκνων προσπαθειών από όλες τις πλευρές». Αυτό το σύστημα καταχώρισης της ΠΟΠ εξασφαλίζει ισότιμη και δίκαιη μεταχείριση για όλους τους παραγωγούς εκατέρωθεν της Πράσινης Γραμμής και εγγυάται ότι οι καταναλωτές σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούν να αναγνωρίζουν αυτό το αυθεντικό κυπριακό προϊόν».

Η επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, Στέλλα Κυριακίδου, δήλωσε τα εξής: «Σήμερα, η Επιτροπή εξέδωσε μια ιστορική απόφαση μετά από προσπάθειες πολλών ετών προς την κατεύθυνση αυτή. Με την ομόφωνη έγκριση όλων των κρατών μελών, διασφαλίζουμε σήμερα όχι μόνο ένα μοναδικό εθνικό προϊόν της Κύπρου, αλλά και τα αυστηρά υγειονομικά πρότυπα της Ένωσής μας, τα οποία είναι υψίστης σημασίας για την ασφάλεια των τροφίμων. Η Επιτροπή προχώρησε στην κατάρτιση του πλαισίου αυτού σε συμφωνία με τις αρμόδιες αρχές της Κύπρου και δεσμεύεται πλήρως να στηρίξει την επιτυχή εφαρμογή και εποπτεία του. Οι δύο κοινότητες της Κύπρου μπορούν τώρα να αποκομίσουν τα οικονομικά οφέλη της παρούσας απόφασης, εν αναμονή της επανένωσης της χώρας, διασφαλίζοντας παράλληλα την τήρηση των αυστηρών προτύπων μας για την ασφάλεια των τροφίμων».

Ιστορικό

Το Χαλλούμι/Halloumi/Hellim είναι το σημαντικότερο προϊόν ζωικής προέλευσης της Κύπρου. Εκτός από την πολιτιστική αξία του, το προϊόν αυτό έχει και σημαντική οικονομική σημασία για τη νήσο.

Η καταχώριση του τυριού Χαλλούμι/Hellim ως ΠΟΠ — στην οποία έχουν ισότιμη πρόσβαση οι παραγωγοί και από τις δύο κοινότητες της Κύπρου — αποτελεί επίσης ένα ιδιαίτερα συμβολικό βήμα για την προσέγγιση των δύο κοινοτήτων και τη συνεργασία τους με σκοπό τη δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης.

Για την προστασία της υγείας των ζώων και της δημόσιας υγείας σε ολόκληρη την Κύπρο, η Επιτροπή θα βοηθήσει τον τουρκοκυπριακό γαλακτοκομικό κλάδο να επιτύχει, το συντομότερο δυνατόν, την πλήρη συμμόρφωση με τα πρότυπα της ΕΕ για την υγεία των ζώων και τη δημόσια υγεία. Η Επιτροπή προτίθεται να εντείνει τη στήριξή της προς τον τουρκοκυπριακό γαλακτοκομικό κλάδο στο πλαίσιο του προγράμματος βοήθειας για την τουρκοκυπριακή κοινότητα.

Στο πλαίσιο αυτό, η απόφαση προβλέπει τη δυνατότητα συγκρότησης ομάδας εργασίας για το Χαλλούμι/Halloumi/Hellim. Η ομάδα αυτή θα προεδρεύεται από την Επιτροπή και θα απαρτίζεται από εκπροσώπους των δύο κοινοτήτων της Κύπρου. Η ομάδα εργασίας θα εξετάσει την εφαρμογή του κανονισμού και της απόφασης.