Γυναίκες σε ηγετικές θέσεις
Γυναίκες στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης της πανδημίας
Αθήνα, 8 Μαρτίου 2021. Ο καθοριστικός ρόλος της Γυναίκας, σε όλους τους τομείς και κατά κύριο λόγο στον κλάδο της Υγείας, αλλά και οι σημαντικές επιπτώσεις που έχει προκαλέσει η πανδημία στην καθημερινότητα της, σε κοινωνικό αλλά και ψυχολογικό επίπεδο, ήταν τα βασικά θέματα που αναπτύχθηκαν κατά την διάρκεια της διαδικτυακής εκδήλωσης «Γυναικεία Ανάσα» που διοργάνωσε η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ) με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της εταιρείας GSK και χορηγό επικοινωνίας την εφημερίδα «Η Καθημερινή».
O κ. Στέλιος Λουκίδης, Πρόεδρος της ΕΠΕ, Καθηγητής Πνευμονολογίας, ΕΚΠΑ, Β’ Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική, ΓΝΑ «Αττικόν» “άνοιξε” την εκδήλωση, τονίζοντας ότι «η σημερινή εκδήλωση είναι αφιερωμένη ως ελάχιστη ένδειξη αναγνώρισης σε όλες τις γυναίκες που έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο καθόλη την διάρκεια αντιμετώπισής της πανδημικής κρίσης. Ιδιαίτερα, οι Ελληνίδες Πνευμονολόγοι, οι οποίες αποτελούν και την πλειοψηφία των Μελών της ΕΠΕ, με ποσοστό 55% και των ομάδων εργασίας, με 60%, βρίσκονται από την αρχή στην πρώτη γραμμή της μάχης εναντίων της COVID-19, ενός αγώνα συλλογικού, ο οποίος συνεχίζεται από κοινού, με όλες τις ειδικότητες».
Από την πλευρά της η κα Ζωή Ράπτη, Υφυπουργός Υγείας, κατά τον χαιρετισμό της, επισήμανε ότι οι ψυχολογικές επιπτώσεις από την κρίση της πανδημίας έχουν επιβαρύνει περισσότερο τις γυναίκες. «Για αυτό το λόγο, το Υπουργείο Υγείας έχει ενισχύσει τον προϋπολογισμό για την ψυχική υγεία κατά 62%, και συγκεκριμένα έχει εκπονήσει προγράμματα για την ψυχολογική υποστήριξη των εργαζομένων, που υλοποιούνται σε συνεργασία με τα νοσοκομεία αναφοράς. Επιπλέον, είναι διαθέσιμη η γραμμή υποστήριξης «10306», για τον γενικό πληθυσμό, όλο το 24ωρο, με ανώνυμο και εμπιστευτικό τρόπο. Παράλληλα, διεξάγεται μια έρευνα για το σύνδρομο εργασιακής εξουθένωσης με τα εθνικά κέντρα αναφοράς COVID-19, για να δούμε ακριβώς σε ποιες κατηγορίες υπάρχει ανάγκη για συστηματική παρέμβαση».
Η κα Ελένη Γλύκατζη- Αρβελέρ, Ακαδημαϊκός, Βυζαντινολόγος-Ιστορικός μίλησε για τα προσωπικά της βιώματα, ως η πρώτη Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, την προσωπική της οπτική για τη σημασία της σημερινής ημέρας και για τα δικαιώματα των γυναικών, και δήλωσε χαρακτηριστικά «όταν αναφερόμαστε σε ισότητα, εννοούμε την ισότητα δικαιωμάτων και όχι κατορθωμάτων. Η ισότητα αφορά την μητέρα και τον πατέρα, καθώς και οι δύο είναι υπεύθυνοι για το παιδί, και όχι μόνο τη μητέρα, όπως πίστευαν παλιότερα.
Η αληθινή ισότητα θα επέλθει όταν σταματήσουμε να «γιορτάζουμε» την ημέρα της Γυναίκας ή όταν αρχίσουμε να «γιορτάζουμε» και την ημέρα του Άνδρα».
Από την πλευρά της, η κα Βασιλική Γεωργακοπούλου, Πνευμονολόγος ΓΝΑ «Λαϊκό» και Συντονίστρια Ομάδας Λοιμώξεων, ΕΠΕ παρουσίασε την επίδραση της νόσου COVID-19 στη ζωή της γυναίκας, και αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στο χώρο της εργασίας και στην αύξηση των περιστατικών βίας. «Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής και Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, η ανεργία στις γυναίκες αυξήθηκε κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες (21,8%-18,8%) για το διάστημα Μάιο-Απρίλιο 2020, ενώ στους άνδρες εντοπίζεται οριακή αύξηση κατά 0,3%, για το ίδιο διάστημα (13,4%-13,1%). Άλλη μια σοβαρή συνέπεια της πανδημίας, είναι η καθυστέρηση σημαντικών γυναικολογικών επεμβάσεων, αυξάνοντας έτσι τον χειρουργικό κίνδυνο. Σύμφωνα με μελέτες, πολλές γυναίκες αποφεύγουν να υποβληθούν σε μαστογραφία αλλά και όσον αφορά τις εγκύους, τα μέτρα αντιμετώπισης της πανδημίας περιορίζουν την πρόσβαση τους σε δομές υγείας, ενώ κυριαρχεί και ο φόβος. Αναφορικά με την έξαρση περιστατικών βίας, σύμφωνα με τα στατιστικά της Ελληνικής Αστυνομίας, δεν φαίνεται να προκύπτει αύξηση κατά την πρώτη φάση της πανδημίας, παρόλα αυτά χρήζει προσοχής, αφού υπάρχουν περιστατικά που δεν καταγγέλλονται. Δυστυχώς για όλα αυτά, δεν υπάρχουν ακόμα για την Ελλάδα επίσημα στοιχεία, για να δούμε ακριβώς τις καταγραφές και τα αριθμητικά δεδομένα, γεγονός που κρίνεται αναγκαίο».
Η κα Σοφία Παππά, Ψυχίατρος, Imperial College London επεσήμανε «Η ανησυχία, ο φόβος και η θλίψη είναι μια φυσιολογική αντίδραση, σε αυτή την πανδημική κρίση, μια δυσάρεστη κρίση αλλαγών σε όλα τα επίπεδα. Υπάρχει μια αυξητική τάση ψυχολογικής επιβάρυνσης σε σχέση με πριν, ιδιαίτερα για τις γυναίκες, γεγονός που καθιστά άμεση ανάγκη τις οργανωτικές και στοχευμένες ψυχολογικές παρεμβάσεις, αλλά και την ενίσχυση του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού, του εξοπλισμού αλλά και της ενημέρωσης. Σύμφωνα με την πολυκεντρική μελέτη που διεξήχθη στην Ελλάδα, με την συμμετοχή 6 νοσοκομείων, πάνω από το 50% αναφέρουν τουλάχιστον ήπια συμπτώματα ψυχολογικής επιβάρυνσης, 1 στους 4 έχουν συμπτώματα μέτριας ή σοβαρής βαρύτητας κατάθλιψης, ενώ το 99% βιώνει διαταραχές ύπνου ή αϋπνία. Όσον αφορά τους ασθενείς με COVID-19, έχουν παρατηρηθεί υψηλά ποσοστά κατάθλιψης αλλά και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης νευροψυχιατρικών εκδηλώσεων. Λόγω των συνθηκών, ο περιορισμός πρόσβασης στις δομές υγείας, η καθυστέρηση στη διάγνωση και περίθαλψη έχουν επηρεάσει και τους ψυχιατρικούς ασθενείς, αφού έχει παρατηρηθεί αυξημένη θνητότητα σε ασθενείς με σχιζοφρένεια».
Η κα Παρασκευή Κατσαούνου, Επίκουρη Καθηγήτρια Πνευμονολογίας Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ Υπ. Μον. Πνευμονολογίας/Αναπνευστικής Ανεπάρκειας Α΄ΚΕΘ Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός», από την πλευρά της αναφέρθηκε στην ψυχολογική επιβάρυνση των υγειονομικών στην πανδημία. «Το 9% των επαγγελματιών υγείας που εργάσθηκαν σε κέντρα αναφοράς, αύξησαν το κάπνισμα κατά την περίοδο της πανδημίας, εμφανίζοντας σε μεγαλύτερο ποσοστό κατάθλιψη και άγχος. Στην Ελλάδα, το 34.3% των καπνιστών είναι γυναίκες, μεγαλύτερο ποσοστό από τους άνδρες και χρησιμοποιούν το κάπνισμα, σε μεγάλο βαθμό, ως μέθοδο διαχείρισης άγχους, με αποτέλεσμα ο καρκίνος του πνεύμονα να αποτελεί τον 2η σε συχνότητα μορφή καρκίνου, μετά τον καρκίνο του μαστού και το ποσοστό γυναικών με Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) να αυξάνεται συνεχώς (από το 2004 που ήταν 2,5% σε 4,8% το 2014)». Για αυτό τον λόγο, όπως τόνισε «απαιτείται οργάνωση και σωστή ενημέρωση και είναι απαραίτητο να δημιουγηθούν ολιστικά προγράμματα διακοπής καπνίσματος που να περιλαμβάνουν την
αντιμετώπιση του άγχους και της κατάθλιψης των εργαζομένων, ώστε τα νοσοκομεία να γίνουν ελεύθερα καπνού».
Η κα Μίνα Γκάγκα, Διευθύντρια Κλινικής Γ.Ν.Ν.Θ.Α «Η Σωτηρία», Πρόεδρος ΚΕΣΥ, τ. Πρόεδρος Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας, αναφέρθηκε στις ίσες ευκαιρίες της Γυναίκας σε παγκόσμιο επίπεδο. «Οι γυναίκες λαμβάνουν θέσεις ευθύνης, διακρίνονται και βραβεύονται, χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το πρώτο Νόμπελ Ιατρικής. Ωστόσο, μέχρι σήμερα από συνολικά 216 βραβευθέντες στην Ιατρική, μόλις οι 12 είναι γυναίκες. Στην Αμερική, για παράδειγμα, το 9 έως 16% των Πρυτάνεων είναι γυναίκες. Ανασταλτικός παράγοντας στην εξέλιξη αυτή δεν είναι η οικογένεια και τα παιδιά, αλλά η νοοτροπία, ο τρόπος σκέψης». Χαρακτηριστικά ανέφερε την περίπτωση των συνεδρίων, που ενώ η πλειοψηφία συμμετεχόντων είναι γυναίκες, μόλις το 1/4 είναι προσκεκλημένες ως ομιλήτριες. Για αυτό το λόγο, τόνισε ότι χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας με την υποστήριξη των νέων γυναικών στην αγορά εργασίας, με ίσες ευκαιρίες και τα κατάλληλα κίνητρα.
Η κα Αναστασία Κοτανίδου, Καθηγήτρια Εντατικής Θεραπείας-Πνευμονολογίας, ΕΚΠΑ, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Εντατικής Θεραπείας (ΕΕΕΘ), μιλώντας για τις ίσες ευκαιρίες της γυναίκας στην Ελλάδα επεσήμανε «Το 52% του ελληνικού πληθυσμού, που αποτελείται από γυναικές, αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα όσον αφορά την ενσωμάτωση στις οικονομικές και κοινωνικές δομές της χώρας. Παρόλο που το 34% των γυναικών στην Ελλάδα έχει ολοκληρώσει τις ακαδημαϊκές του σπουδές, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών ανέρχεται σε 27%, η συμμετοχή της γυναίκας σε θέσεις ευθύνης εμφανίζεται σημαντικά χαμηλότερη. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Ευρωπαικής Επιτροπής για την ισότητα των φύλων, ο μέσος όρος της συμμετοχής των γυναικών σε διοικητικές θέσεις επιχειρήσεων στην Ευρώπη ήταν 23,9% για το 2018, ενώ στην Ελλάδα, μόλις 9%, με πολύ μικρή αύξηση για το 2019-2020. Παράλληλα, παρόλο που το 40% αναφέρει ότι έχει πέσει θύμα παρενόχλησης, εκ των οποίων έχει λάβει χώρα στο χώρο εργασίας, σε ποσοστό 62%, μόλις 3 στις 10 επιχειρήσεις εφαρμόζουν προγράμματα για την πρόληψη βίας και περιστατικών σεξουαλικής παρενόχλησης».
Στη συζήτηση στρογγυλής τραπέζης που ακολούθησε, συμμετείχαν οι κ.κ. Εύα Φούκα, Διευθύντρια Πνευμονολογίας, Γ.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου», Μαντώ Λιαπίκου, Επιμ. Α΄, 6η Πνευμονολογική Κλινική, Γ.Ν.Ν.Θ.Α «Η Σωτηρία», Συντονίστρια Ομάδας Λοιμώξεων, ΕΠΕ, Σοφία Γιδά, Επιμελήτρια Β’, ΓΝΑ «Τρικάλων», Ευμορφία Κονδύλη, Πνευμονολόγος- Εντατικολόγος Αν. Καθ. Εντατικής Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Κρήτης, Βιολέττα Κλώσσα, Νοσηλεύτρια, Γ.Ν.Ν.Θ.Α «Η Σωτηρία», Φραντζέσκα Φραντζεσκάκη, Πνευμονολόγος-Εντατικολόγος, Β΄ Πανεπιστημιακή Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, Π.Γ.Ν. «Αττικόν» και Ευτυχία Πολύδωρα, Ειδικευόμενη Ιατρός, Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός». Οι ομιλήτριες αναφέρθηκαν στις δυσκολίες αντιμετώπισης της πανδημίας, στις ισορροπίες σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο, στη σημασία της στήριξης από το οικογενειακό και ευρύτερο περιβάλλον, αλλά και στην ψυχολογική στήριξη που έλαβαν η μία από την άλλη. Τέλος, τόνισαν την ανάγκη κινητοποίησης των φορέων, με στόχο την ψυχολογική υποστήριξη όλων εκείνων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης εναντίων COVID-19, ιατρών και νοσηλευτών, μέσω της δημιουργίας υποδομών, την ενίσχυση εξοπλισμού και προσωπικού, αλλά και τη δημιουργία βρεφονηπιακών σταθμών.
Τον συντονισμό της εκδήλωσης είχε η δημοσιογράφος Ιοκάστη Αλειφεροπούλου και στο Προεδρείο συμμετείχαν οι κ.κ. Παρασκευή Κατσαούνου, Επίκουρη Καθηγήτρια Πνευμονολογίας Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Υπ. Μονάδας Πνευμονολογίας και Αναπνευστικής Ανεπάρκειας Α΄ΚΕΘ Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός» Μέλος Δ.Σ. ΕΠΕ και Νικολέτα Ροβίνα, Επίκουρη Καθηγήτρια Πνευμονολογίας-Εντατικής Θεραπείας, ΕΚΠΑ, Α' Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική, Γ.Ν.Ν.Θ.Α «Η Σωτηρία», Μέλος Δ.Σ. ΕΠΕ.
Η εκδήλωση είναι διαθέσιμη στο κανάλι YouTube της ΕΠΕ: https://www.youtube.com/channel/UCznfS2c1OJgSP5Fj4rxEtqg
