Λίγες παρατηρήσεις και μια πρόταση
Του Άκη Ροδίτη
Την Παρασκευή που μας πέρασε και με πρωτοβουλία του Δήμου Αγρινίου, πραγματοποιήθηκε έκτακτη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Θέμα του ήταν οι πρόσφατες -αρνητικές- εξελίξεις για τα πανεπιστημιακά τμήματα που λειτουργούν στην πόλη και η ανάδειξη προτάσεων από τη Δημοτική Αρχή, τις παρατάξεις, τους βουλευτές του νομού, τον Περιφερειάρχη κ.α. για το μέλλον της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στο Αγρίνιο. Πολλά ειπώθηκαν, ευθύνες αποδόθηκαν, διαπιστώσεις – κλισέ ακούστηκαν, ενώ ο δημόσιος διάλογος που ακολούθησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεν παρέλειψε να φιλοδωρήσει την αυτοδιοίκηση και το πολιτικό προσωπικό του τόπου με τα συνηθισμένα αναθέματα και τους γνωστούς χαρακτηρισμούς.
Όλοι αυτοί βέβαια που σήμερα κατηγορούν συλλήβδην τους άρχοντες της πόλης και σκίζουν τα ρούχα τους γιατί η «μητρόπολη» της Δυτικής Ρούμελης δεν έχει πανεπιστήμιο με 5 σχολές και 40 τμήματα, ελάχιστα ενδιαφέρθηκαν για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του όταν το πάλαι ποτέ «Πανεπιστήμιο Δυτικής Ελλάδας» ιδρύονταν στο γόνατο. Την εποχή που το δόγμα «κάθε πόλη και πανεπιστήμιο κάθε κωμόπολη και ΤΕΙ» έβρισκε εφαρμογή σε πολιτικές αλχημείες και σε πρωτότυπες κατατμήσεις τμημάτων, στο μυαλό όλων υπήρχε μόνο ένα «πανεπιστήμιο-πορτοφόλι», που νοικιάζει γκαρσονιέρες και καταναλώνει πιτόγυρα, καφέδες και οινοπνευματώδη. Κανένας δεν ενδιαφέρθηκε για τα ακαδημαϊκά χαρακτηριστικά του. Τα εφόδια δηλαδή που θα το καθιστούσαν αναγνωρίσιμο και βιώσιμο.
Χωρίς αμφιβολία το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο, εκτός από τον κύριο ρόλο του, αποτελεί και ένα σημαντικό πολιτικό εργαλείο που εκ παραδόσεως εξυπηρετεί ένα πολύπτυχο κοινωνικών ρόλων. Όπως τον ετεροχρονισμό της ανεργίας, την απασχόληση μιας σειράς αποφοίτων-επιστημόνων (ΔΕΠ),την οικονομική τόνωση περιοχών της επαρχίας και μια αμφισβητούμενη άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων στη μόρφωση. Όταν όμως δεν εκπληρώνει την βασική ακαδημαϊκή αποστολή του καταντάει απλώς ένα πάρκινγκ ανέργων-φοιτητών, που μειώνει τους πραγματικούς δείκτες της ανεργίας και αναδιανέμει το πατρικό εισόδημά τους προς τις τοπικές επιχειρήσεις. Έτσι με τον καιρό εδραιώνει μια κακή φήμη και το πτυχίο του δεν αποκτά αναγνώριση στην αγορά εργασίας, με αποτέλεσμα το ίδρυμα να μην είναι ελκυστικό για τους μελλοντικούς φοιτητές και για τις οικογένειές τους που θα αποφύγουν μια επένδυση χρημάτων σε σπουδές χωρίς αντίκρισμα. Επιπλέον ένα απαξιωμένο εκπαιδευτικό ίδρυμα αποτελεί πάντα τον εύκολο στόχο κάθε κυβέρνησης που θα θελήσει να βάλει τάξη στον πανεπιστημιακό χάρτη της χώρας.
Νομοτελειακά κάθε πανεπιστήμιο που δεν εδραιώνεται από την αναγνώριση των τίτλων σπουδών που παρέχει, τα ερευνητικά του προγράμματα και τη σύνδεση του με την παραγωγή και τις επιχειρήσεις, μοιραία οδηγείται στην απαξίωση. Οι λύσεις της αποκοπής πανεπιστημιακών τμημάτων από γειτονικά ιδρύματα και της πολυδιάσπασης με τον διαμοιρασμό τμημάτων στο νομό ή την περιφέρεια που προτείνονται κατά καιρούς απλώς μεταθέτουν το πρόβλημα. Δεν είναι μόνο πρακτικά τα προβλήματα από μια τέτοια επιλογή αλλά και ουσιαστικά. Όπως η δυσκολία δημιουργίας συνείδησης πανεπιστημιακής κοινότητας. Η εποχή άλλωστε που η ανώτατη εκπαίδευση (και τα στρατόπεδα) αντιμετωπίζονταν ως εργαλείο επιβίωσης των τοπικών κοινωνιών έχει παρέλθει.
Μονόδρομος λοιπόν για την περίπτωσή μας μπορεί να θεωρηθεί η πρόταση του Δημάρχου Γιώργου Παπαναστασίου για την ίδρυση Πανεπιστημίου Δυτικής Ελλάδας. Με την έδρα του όμως και με το σύνολο των σχολών του στο Αγρίνιο! Η Δημοτική Αρχή, τα επιμελητήρια, οι κοινωνικοί φορείς, μαζί και με τη βοήθεια κατάλληλων επιστημονικών συμβούλων, θα πρέπει να μελετήσουν και να καταθέσουν μια λεπτομερή και κοστολογημένη πρόταση προς την κεντρική διοίκηση, συνοδευόμενη από ακαδημαϊκά κριτήρια που θα είναι συνδεδεμένα με τις αναπτυξιακές ανάγκες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής. Η πρόταση αυτή θα πρέπει να μελετηθεί προσεκτικά και χωρίς βιασύνη, ακόμα και σε ορίζοντα δεκαετίας, και θα αποτελέσει τον κορμό ενός μακροπρόθεσμου αναπτυξιακού προγράμματος της πόλης που θα αναγνωρίσουν και θα δεσμευτούν για την υλοποίησή του όλες οι δημοτικές παρατάξεις.
Έχοντας και το πλεονέκτημα του χρόνου, η πρόταση ενδεχομένως θα μπορούσε να συμπεριλάβει και την περίπτωση μιας πιθανής τροποποίησης του άρθρου 16 από την επόμενη αναθεωρητική Βουλή που θα επιτρέψει την ίδρυση στην Ελλάδα μη κρατικών πανεπιστημίων. Θα ήταν ίσως το ιδανικό νομικό καθεστώς για την ίδρυση ενός ανώτατου, μη κρατικού (όχι ιδιωτικού) εκπαιδευτικού ιδρύματος, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με τη συμμετοχή του Δήμου, κάποιου ευαγούς ιδρύματος με αναφορά στη περιοχή μας (ίδρυμα Παπαστράτου), ακόμα και της Εκκλησίας. Δεν είναι λίγες άλλωστε οι Ιερές Μητροπόλεις που διαθέτουν σημαντικούς οικονομικούς πόρους από κληροδοτήματα και χαρτοφυλάκια σε τραπεζικά ιδρύματα και επανειλημμένα έχουν αποδείξει την αξία τους στην διαχείριση-επένδυσηκεφαλαίων συμμετέχοντας σε επιχειρηματικά σχήματα.
sinidisi.gr
