Άρθρο του Γ. Κορμέντζα, Καθηγητή Πανεπιστημίου Αιγαίου.
Περισσότερα από 10 χρόνια είχαν οι αγρότες να δουν τέτοιας έκταση αστοχία στην πληρωμή εξόφλησης επιδοτήσεων, όπως αυτή που έλαβε χώρα στις 17 Δεκεμβρίου 2020. Έχοντας θεωρήσει δεδομένη κατάκτηση την κανονικότητα της καταβολής των ενισχύσεων, αντέδρασαν καθολικά σε αυτό το πρωτόγνωρο έλλειμα πληρωμής της τάξης των 140 εκ. ευρώ.
Ο ανασχηματισμός και η αλλαγή ηγεσίας στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων αποκλιμάκωσαν κάπως την ένταση και έδωσαν χρόνο για να αντιμετωπιστεί αυτή η γενικευμένη δυσφορία, ωστόσο οι χρονίζουσες δυσλειτουργίες που αναδείχθηκαν απαιτούν καθαρή θέση.
Η αστοχία της πληρωμής που προαναφέρθηκε προέκυψε λόγω της εκρηκτικής αύξησης των εν δυνάμει δικαιούχων του Εθνικού Αποθέματος (ΕΑ). Μια αύξηση που ήταν σε συνέχεια της αύξησης της προηγούμενης χρονιάς και που και αυτή ήταν πολύ μεγαλύτερη της αναμενόμενης σε σχέση με αυτή του 2018.
- Αυτή η κατάσταση οδηγεί σε συνεχείς απαιτήσεις δικαιωμάτων ενισχύσεων που ξεπερνούν κατά πολύ την αντοχή μιας συμβατικής «δεξαμενής» δικαιωμάτων που δημιουργείται σύμφωνα με τους κοινοτικούς κανονισμούς κάθε έτος προκειμένου να στηρίξει νέους και νεοεισερχόμενους παραγωγούς.
Για να ικανοποιηθούν αυτές οι πρόσθετες απαιτήσεις έλαβε χώρα μια μεγάλη οριζόντια μείωση πληρωμής που έγκαιρα όφειλαν να είχαν διαγνώσει, επικοινωνήσει και εξηγήσει οι αρμόδιοι εμπλεκόμενοι σε όλη την διαδικασία συλλογής και ελέγχου των αιτήσεων και καταβολής των αντίστοιχων ενισχύσεων.
Το πρόβλημα εύκολα μπορούσε να είχε γίνει αντιληπτό από την φάση κιόλας της συλλογής των αιτήσεων ενισχύσεων. Υπήρξαν άλλωστε αρκετές καταγγελίες και ανακοινώσεις από θεσμικά όργανα των αγροτών ότι σε όλες τις περιφέρειες της χώρας, σε ένα όχι και τόσο μικρό αριθμό Κέντρων Υποδοχής Δηλώσεων (ΚΥΔ), γινόντουσαν αιτήσεις ΟΣΔΕ για λήψη κοινοτικών ενισχύσεων που αφορούσαν βοσκήσιμη έκταση/βοσκότοπο από αιτούντες που δεν είχαν ζώα ή/και δεν είχαν δικαιώματα.
Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται και οι σχετικές αναφορές για αιτούντες που είτε αποκτούσαν, είτε μίσθωναν μεγάλες εκτάσεις ιδιωτικών βοσκοτόπων σε αντίστοιχες γεωχωρικές θέσεις που τα προηγούμενα χρόνια είχαν καταχωρηθεί δημόσιες εκτάσεις. Είναι προφανές ότι αυτό είναι το υπόβαθρο που δημιουργεί την εκρηκτική αύξηση των εν δυνάμει δικαιούχων του εθνικού αποθέματος.
Προκύπτει λοιπόν εύλογα ένα ερώτημα που έχει να κάνει με την επάρκεια ή την ανεπάρκεια του πλαισίου συλλογής των αιτήσεων ενίσχυσης και του ελέγχου αυτών σε πρώτο βαθμό. Μάλιστα το ερώτημα γίνεται αρκετά επίκαιρο καθώς έχει λήξει η σχετική πιστοποίηση της προηγούμενης περιόδου των φορέων υποβοήθησης συλλογής των αιτήσεων ΟΣΔΕ.
- Επομένως θα πρέπει να αποφασιστεί άμεσα ποιο θα είναι το επόμενο πλαίσιο υποβοήθησης λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι αναγκαίο να είναι σύμμορφο με την απαιτούμενη τεχνολογική αναβάθμιση της λειτουργίας του ΟΠΕΚΕΠΕ. Επιπρόσθετα αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να ενσωματωθεί αρμονικά στο γνωσιακό γεωργικό οικοσύστημα που σύντομα αναμένεται να εκκινήσει να οικοδομείται στο αγροτικό γίγνεσθαι της χώρας.
Αξιοποιώντας την γνώση και τα διδάγματα της προγραμματικής περιόδου που έφυγε, μια εξέλιξη του παλαιού πλαισίου συλλογής αιτήσεων σε συνέργεια με το υπό ανάπτυξη οικοσύστημα θα μπορούσε να περιλαμβάνει τρεις τύπους φορέων υποβοήθησης, ήτοι:
α) Φορείς Υπηρεσιών (ΦΥ),
β) Κέντρα Υποβολής Δηλώσεων Ενισχύσεων (ΚΥΔΕ) και
γ) Φυσικά Πρόσωπα (ΦΠ) που πρακτικά είναι οι Γεωργικοί Σύμβουλοι που έχουν καταγραφεί στο σχετικό μητρώο του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ.
Οι ΦΥ και τα ΚΥΔΕ οφείλουν να περάσουν μέσα από μια διαδικασία πιστοποίησης, τα δε φυσικά πρόσωπα μπορούν να θεωρηθούν de facto πιστοποιημένα εφόσον έχουν ενεργή εγγραφή στο μητρώο συμβούλων.
Κλείνοντας, η καταβολή των ενισχύσεων με καθαρούς όρους για παραγωγική χρήση αποτελεί πρωτεύουσα πολιτική, επιχειρησιακή και τεχνολογική προτεραιότητα ενός περιβάλλοντος που αλλάζει δραματικά φέρνοντας στο προσκήνιο νέες υγιείς δυνάμεις ικανές να ανατρέψουν στερεότυπα και καθεστωτικές συμπεριφορές που προκύπτουν από ολοκληρωτικό έλεγχο ενός κλειστού συστήματος που αναπαράγει δεσμεύσεις και φόβους.
πρώτη δημοσίευση: εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ
