Η εκτροφή γάλων είναι κλάδος της πτηνοτροφίας που παράγει αποκλειστικά κρέας.
Η εκτροφή γάλων γίνεται κυρίως για ικανοποίηση της εποχικής ζήτησης κατά την περίοδο των Χριστουγέννων, και καλύπτεται με γαλοπούλες μικρού, κυρίως, βάρους μεταξύ 4 και 7 κιλών ανά σφάγιο. Γι’ αυτό και οι νεοσσοί πάχυνσης τοποθετούνται στα υποστατικά κυρίως τον Σεπτέμβριο.
Η εκτροφή γάλων γίνεται σε υποστατικά με καλή μόνωση και αερισμό, χωρίς ρεύματα αέρα. Στα υποστατικά πρέπει να παρέχεται ο αναγκαίος χώρος ανάλογα με την ηλικία και τη φυλή, καθώς επίσης οι κατάλληλες συνθήκες θερμοκρασίας και προστασίας από εχθρούς και ασθένειες.
Παρέχεται, επίσης, κατά βούληση τροφή με όλα τα αναγκαία θρεπτικά στοιχεία για την επιτυχία του μέγιστου ρυθμού ανάπτυξης. Κανόνας στην πάχυνση γαλοπούλων είναι η απόκτηση του κανονικού, επιθυμητού βάρους, στο συντομότερο χρονικό διάστημα. Κατά τη νεαρή ηλικία τα πτηνά έχουν υψηλό συντελεστή μετατρεψιμότητας της τροφής σε κρέας και ο συντελεστής αυτός μειώνεται όσο τα πτηνά ενηλικιώνονται.
Η επικερδής πάχυνση συνίσταται στην αξιοποίηση αυτής της ικανότητας των πτηνών κατά τη νεαρή ηλικία, και γι’ αυτό δίνονται κατά το εναρκτήριο στάδιο σιτηρέσια με υψηλά ποσοστά ενέργειας και πρωτεΐνης, πλήρως ισοζυγισμένα σε αμινοξέα καθώς και με υψηλά ποσοστά βιταμινών και ιχνοστοιχείων. Εξάλλου με την παροχή τεχνητού φωτισμού, εντός των επιτρεπτών ορίων για την ευημερία των πτηνών, δίνεται περισσότερος χρόνος στα πτηνά για να τραφούν.
Για να αποφευχθεί ο κίνδυνος μετάδοσης ασθενειών, και κατά συνέπεια απωλειών αλλά και υποβάθμισης του παραγόμενου σφάγιου, πρέπει ο αριθμός των πτηνών που τοποθετούνται να συμφωνεί με τον διαθέσιμο χώρο σε τετραγωνικά μέτρα όπως φαίνεται στον ακόλουθο Πίνακα .
| Ηλικία (εβδομάδες) | Διαθέσιμος χώρος (τ.μ.) |
| 0 - 8 | 0,112 |
| 8 - 12 | 0,230 |
| 12 - 16 | 0,460 |
| 16 και μετά | 0,555 - 0,740 |
Πίνακας: Ανάγκες σε χώρο κάθε γαλόπουλου ανάλογα με την ηλικία
Προετοιμασία υποστατικού
Αρκετές ημέρες πριν την εγκατάσταση των νεοσσών το υποστατικό πρέπει να καθαριστεί σχολαστικά από τυχόν κοπριά από παλαιότερες εκτροφές. Το υποστατικό θα πρέπει να διαθέτει τσιμεντένιο πάτωμα. Ακολούθως, πλένεται με πιεσμένο νερό και διάλυμα απολυμαντικού.
Με τον ίδιο τρόπο πλένεται και απολυμαίνεται και ο εξοπλισμός του όπως οι ταΐστρες, οι ποτίστρες και οι θερμομητέρες. Οι θερμομητέρες, αφού καθαριστούν, ελέγχονται και τοποθετούνται στις θέσεις τους. Αφού στεγνώσει καλά το υποστατικό (χρειάζονται τουλάχιστον 24 ώρες) τοποθετούνται η στρωμνή, οι ποτίστρες και οι ταΐστρες.
Η στρωμνή πρέπει να είναι πάχους 5-7 εκατοστών, να είναι καθαρή και στεγνή, να έχει απορροφητικότητα και να μην περιέχει κλωστές ή βελόνες. Το φελλακούδι από ξύλο (όχι όμως το πριονίδι) είναι πολύ καλή στρωμνή, αρκεί να διατηρείται στεγνό έτσι ώστε να μην ευνοείται η ανάπτυξη μικροβίων.
Γύρω από τη θερμομητέρα, και σε απόσταση 60 εκ. από την περιφέρειά της, πρέπει να τοποθετείται κυκλικό περίφραγμα ύψους 40-50 εκ., από λαμαρίνα ή χοντρό χαρτόνι, για να μην απομακρύνονται οι νεοσσοί από την πηγή θερμότητας.
Κατά τις πρώτες 6-7 ημέρες η τροφή πρέπει να τοποθετείται σε ρηχά δοχεία (σινιά) και το νερό σε ξέβαθες ποτίστρες. Οι ποτίστρες και οι ταΐστρες τοποθετούνται έξω από την περιφέρεια της θερμομητέρας. Από την προηγούμενη ημέρα της άφιξης των νεοσσών στο υποστατικό τοποθετούνται τροφή και νερό και ανάβουν οι θερμομητέρες έτσι ώστε η θερμοκρασία κάτω από τη θερμομητέρα με την άφιξη των νεοσσών να είναι 35°C.
Οι πρώτες 24 με 72 ώρες είναι πολύ σημαντικές, και οι νεοσσοί πρέπει να καταναλώσουν όσο το δυνατόν περισσότερη τροφή.
Άρα η εμφάνιση της τροφής, ο φωτισμός και η θερμοκρασία θα πρέπει να είναι στα σωστά επίπεδα προκειμένου να ενθαρρύνουν την κατανάλωση τροφής. Κατά τις πρώτες 3-4 βδομάδες είναι απαραίτητο να δίνεται πλήρες προεναρκτήριο σιτηρέσιο σε αλευροποιημένη μορφή, και το μίγμα να είναι ειδικό για γαλόπουλα. Το αντίστοιχο μίγμα για κοτόπουλα δεν θεωρείται ικανοποιητικό.
Οι θρεπτικές ανάγκες των γάλων αλλάζουν με την ηλικία.
Όσο τα πτηνά μεγαλώνουν χρειάζονται χαμηλότερο ποσοστό πρωτεΐνης, αμινοξέων, βιταμινών και ιχνοστοιχείων και υψηλότερα επίπεδα ενέργειας. Δεν είναι, όμως, πρακτικά εφαρμόσιμο να αλλάζει το σιτηρέσιο κάθε εβδομάδα. Έτσι χρησιμοποιούνται κατά σειρά τέσσερα σιτηρέσια (προεναρκτήριο, εναρκτήριο, ανάπτυξης και αποπεράτωσης) και το καθένα παρέχεται για 3-6 εβδομάδες ανάλογα με το στάδιο πάχυνσης των πτηνών (Πίνακας).
| Είδος σιτηρεσίου | Προεναρκτήριο | Εναρκτήριο | Ανάπτυξης | Αποπεράτωσης |
| Αρσενικά (εβδομ.)
Θηλυκά (εβδομ.) |
0 - 3
0 - 3 |
4 - 6
4 - 7 |
7 - 9
8 - 11 |
10 - 12
12 - 15 |
| Σιτάρι (σκληρό) (%) | 23,30 | 28,30 | 35,35 | 38,00 |
| Σιταροπούλα (%) | 21,00 | 24,50 | 26,00 | 31,00 |
| Σόγια 47% (%) | 48,00 | 40,00 | 30,90 | 22,00 |
| Φυτικό λίπος (%) | 0,50 | 1,50 | 2,80 | 4,75 |
| Λυσίνη (%) | 0,40 | 0,10 | 0,10 | 0,10 |
| Μεθειονίνη (%) | 0,30 | 0,15 | 0,10 | 0,10 |
| Θρεονίνη (%) | 0,10 | 0 | 0 | 0 |
| Φώσφορο (%) | 3,10 | 2,70 | 2,00 | 1,80 |
| Ασβεστόπετρα (%) | 2,00 | 1,50 | 1,50 | 1,00 |
| Άλας (%) | 0,30 | 0,25 | 0,25 | 0,25 |
| Βιταμίνες (%) | 1,00 | 1,00 | 1,00 | 1,00 |
Πίνακας: Ενδεικτικό σιτηρέσιο γάλων
Οι ανάγκες των γάλων σε πρωτεΐνη, μεταβολιστέα ενέργεια, αμινοξέα, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία κατά τα διάφορα στάδια πάχυνσης φαίνονται στον παρακάτω Πίνακα. Για το κάθε επίπεδο μεταβολιστέας ενέργειας χρειάζεται ένα ορισμένο επίπεδο πρωτεΐνης ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης των πτηνών.
| Αρσενικά (εβδομάδες) Θηλυκά (εβδομάδες) | 0 - 3
0 - 3 |
4 - 6
4 - 7 |
7 - 9
8 - 11 |
10 - 12
12 - 15 |
| Πρωτεΐνη (%) | 26-28 | 23-25 | 18-20 | 14-17 |
| Ενέργεια (χιλ. θερμ./kg) | 2.790 | 2.886 | 3.005 | 3.148 |
| Λυσίνη (%) | 1,73 | 1,35 | 1,04 | 0,81 |
| Μεθειονίνη (%) | 0,62 | 0,50 | 0,40 | 0,35 |
| Θρεονίνη (%) | 1,01 | 0,81 | 0,65 | 0,52 |
| Μεθειονίνη+Κυστίνη (%) | 1,12 | 0,90 | 0,73 | 0,63 |
| Τρυπτοφάνη (%) | 0,25 | 0,22 | 0,19 | 0,18 |
| Αργινίνη (%) | 1,77 | 1,39 | 1,07 | 0,85 |
| Διαθέσιμος Φώσφορος (%) | 0,70 | 0,57 | 0,45 | 0,37 |
| Ασβέστιο | 1,38 | 1,14 | 0,91 | 0,74 |
| Νάτριο (%) | 0,16 | 0,15 | 0,14 | 0,13 |
| Βιταμίνη Α (IU*/Kg) | 12.000 | 10.000 | 8.000 | 7.000 |
| Βιταμίνη Δ3 (IU*/kg) | 4.000 | 3.500 | 3.000 | 3.000 |
| Βιταμίνη Ε (IU*/kg) | 100 | 50 | 30 | 25 |
| Φολικό οξύ ή Β9 (mg/kg) | 4 | 2 | 1 | 1 |
| Ριβοφλαβίνη ή Β12 (mg/kg) | 10 | 5 | 5 | 4 |
| Νιασίνη ή Β3 (mg/kg) | 80 | 65 | 55 | 45 |
| Βιοτίνη ή Β7 (mg/kg) | 0,30 | 0,30 | 0,20 | 0,15 |
| Χολίνη (mg/kg) | 1.600 | 1.200 | 600 | 400 |
| Μαγγάνιο (mg/kg) | 80 | 80 | 80 | 55 |
| Σίδηρος (mg/kg) | 100 | 80 | 60 | 45 |
| Μαγνήσιο (mg/kg) | 130 | 120 | 110 | 110 |
| Σελήνιο (mg/kg) | 0,40 | 0,30 | 0,30 | 0,25 |
Πίνακας: Ενδεικτικός πίνακας προδιαγραφών των διάφορων σιτηρεσίων των παχυνόμενων γάλων σε θρεπτικά στοιχεία
*IU: Διεθνείς Μονάδες (1 IU= 3,333 mg)
Όπως φαίνεται στον παραπάνω Πίνακα τα σιτηρέσια των γάλων, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα στάδια, είναι αρκετά εμπλουτισμένα με απαραίτητα αμινοξέα, φώσφορο και βιταμίνες. Ιδιαίτερο ρόλο στην πρόληψη των αδυναμιών των ποδιών, από τις οποίες υποφέρουν συχνά οι γάλοι, έχουν τα στοιχεία νιασίνη, χολίνη και βιοτίνη καθώς και το μαγγάνιο.
Σε περίπτωση που τα γαλόπουλα υποστούν οποιαδήποτε καταπόνηση (από μεταφορά, ασθένεια, εμβολιασμό, κόψιμο του ράμφους, υπερβολική ζέστη κ.λπ.), συστήνεται η ενίσχυση του σιτηρεσίου με βιταμίνες. Βιταμίνες μπορούν να δίνονται και μέσω του νερού για 3-4 ημέρες.
Στο τελικό στάδιο πάχυνσης των γάλων δίνεται για 3-4 εβδομάδες το σιτηρέσιο αποπεράτωσης. Σκοπός αυτού του σιτηρεσίου είναι να επιτρέψει στα πτηνά να εναποθέσουν κάποια ποσότητα λίπους, κυρίως κάτω από το δέρμα τους. Αυτό το λεπτό στρώμα λίπους δίνει καλή εμφάνιση στο σφάγιο και το καθιστά πιο εύγευστο.
Το σιτηρέσιο αποπεράτωσης είναι πλούσιο σε ενέργεια και χαμηλό σε πρωτεΐνη, ενώ τα υπόλοιπα θρεπτικά στοιχεία περιέχονται σε ποσότητες που ικανοποιούν τη συντήρηση των πτηνών. Γι’ αυτό το σιτηρέσιο αποπεράτωσης είναι αρκετά πιο φθηνό από τα προηγούμενα σιτηρέσια, και η παροχή του ενδείκνυται από οικονομικής πλευράς.
