Του Δημήτρη Δημόπουλου
Ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης ανακοίνωσε, μιλώντας στη Βουλή κατά τη συζήτηση για την επικύρωση των συμφωνιών οριοθέτησης της ΑΟΖ με Ιταλία και Αίγυπτο, ότι σύντομα η κυβέρνησή του θα φέρει νομοσχέδιο για την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια, αλλά μόνο στο Ιόνιο Πέλαγος και μέχρι το ακρωτήριο Ταίναρο. Η επέκταση δεν φτάνει ούτε μέχρι το ακρωτήριο Μαλέας ανατολικότερα για να μη συμπεριλάβει τα Κύθηρα – Αντικύθηρα. Πρόκειται για ένα ακόμη εγκληματικό λάθος εις βάρος των εθνικών συμφερόντων.
Θυμίζουμε ότι ο πρώην υπουργός Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Κοτζιάς όταν αποχωρούσε από το υπουργείο, τον Οκτώβριο του 2018, είχε αναγγείλει ότι είχε έτοιμο Προεδρικό Διάταγμα για την επέκταση των χωρικών υδάτων στο Ιόνιο, αλλά αυτό συμπεριελάμβανε και τα Κύθηρα. Η κυβέρνηση του Α. Τσίπρα δεν τόλμησε, στη συνέχεια, να προωθήσει αυτό το Προεδρικό Διάταγμα ή να φέρει σχετικό νομοσχέδιο στη Βουλή.
Η μερική επέκταση των χωρικών υδάτων δεν έχει καμιά ομοιότητα με τη μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ, όπως έγινε με την Αίγυπτο. Η οριοθέτηση ΑΟΖ απαιτεί κοινή συμφωνία δύο κρατών. Ο κ. Μητσοτάκης μπορεί να ισχυριστεί ότι η Αίγυπτος δεν αποδεχόταν πλήρη οριοθέτηση και έτσι η κυβέρνησή του αναγκάστηκε, προκειμένου να ακυρώσει το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης, να αποδεχτεί τη μερική. Αντίθετα η επέκταση των χωρικών υδάτων είναι μονομερής απόφαση ενός κράτους, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS του 1982). Όλες σχεδόν οι παραθαλάσσιες χώρες (148) του κόσμου έχουν ανακηρύξει χωρικά ύδατα 12ν.μ. Σε περίπτωση που οι αντικριστές ακτές βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 24ν.μ. (12 +12) τότε τα χωρικά ύδατα καθορίζονται με βάση τη μέση γραμμή.
Ουσιαστικά με την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12ν.μ. μόνο στο Ιόνιο, η Ελλάδα αναγνωρίζει ότι το Αιγαίο Πέλαγος, μ’ όλα τα νησιά του, αποτελεί ειδική περίπτωση στην οποία δεν μπορεί να έχει εφαρμογή το Δίκαιο της Θάλασσας του ΟΗΕ. Αυτό ακριβώς υποστηρίζει και η Άγκυρα. Το ίδιο ισχύει αν, προσεχώς, γίνει επέκταση των χωρικών υδάτων στη Μεσόγειο – στις νότιες ακτές της Κρήτης, Κάσου, Καρπάθου και Ρόδου – απ’ όπου έγινε η οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο.
Η Τουρκία έχει επεκτείνει τα χωρικά ύδατά της στα 12ν.μ. στη Μαύρη Θάλασσα και στις νότιες ακτές της, απέναντι από την Κύπρο, αλλά όχι στο Αιγαίο, θέλοντας να υπογραμμίσει τις ειδικές συνθήκες σ’ αυτό. Πρόκειται για την τουρκική πρακτική των διαφοροποιημένων χωρικών υδάτων που τώρα, ως μη όφειλε, εφαρμόζει και η Αθήνα.
Το 1995, όταν η Ελλάδα επικύρωσε τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, η τουρκική Εθνοσυνέλευση, με ψήφισμά της, χαρακτήρισε την επέκταση των χωρικών υδάτων ως αιτία πολέμου (casus belli). Επί 25 χρόνια αυτή η απειλή λειτούργησε και απέτρεψε όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις από το να ασκήσουν το αναφαίρετο δικαίωμά τους σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Οι πρόσφατες απειλητικές δηλώσεις του τούρκου αντιπροέδρου Φουάτ Οκτάϊ και του υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου για το casus belli αποσκοπούν στο να ανανεώσουν και να επιτείνουν το φοβικό σύνδρομο της ελληνικής πλευράς.
Σημειώνουμε ότι επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12ν.μ. συνεπάγεται επέκταση και του εναέριου χώρου από τα σημερινά 10ν.μ. Έτσι θα τερματιστεί το «ελληνικό παράδοξο», τα χωρικά ύδατα να μην ταυτίζονται με τον εναέριο χώρο. Πρέπει να διευκρινιστεί ότι στα χωρικά ύδατα ασκείται πλήρης κυριαρχία, όπως στο έδαφος ενός κράτους, σε αντίθεση με την ΑΟΖ ή υφαλοκρηπίδα όπου ασκούνται συγκεκριμένα κυριαρχικά δικαιώματα.
Το δειλό και φοβικό ελληνικό πολιτικό σύστημα έχει παραιτηθεί ουσιαστικά από το κυριαρχικό δικαίωμα της χώρας μας για την επέκταση των χωρικών υδάτων, προκειμένου, όπως διατείνεται να μην προκαλέσει την «τουρκική οργή». Χαρακτηριστικό είναι ότι ποτέ οι ελληνικές κυβερνήσεις, της σημερινής συμπεριλαμβανομένης, δεν έθεσαν ως όρο κατά τις διμερείς διαβουλεύσεις ή κατά τις διαπραγματεύσεις της ΕΕ με την Τουρκία την άρση του casus belli. Ίσως γιατί αυτό αποτελεί το τέλειο άλλοθι για την ακολουθούμενη κατευναστική πολιτική.
Τι μπορεί να συμβεί όμως αν η Ελλάδα τολμήσει να επεκτείνει τα χωρικά ύδατά της στα 12ν.μ. σ’ όλες τις ηπειρωτικές ακτές και σ’ όλα τα νησιά, συμπεριλαμβανομένου του Καστελόριζου;
- Η Τουρκία να θεωρήσει την ενέργεια αυτή ως αφορμή για την κήρυξη ολοκληρωτικού πολέμου (απλό θερμό επεισόδιο δεν αρκεί) προκειμένου να επιβάλλει στην Ελλάδα να την ανακαλέσει, μετά από μια στρατιωτική ήττα. Αυτό όμως δεν εξαρτάται από τα χωρικά ύδατα (αφορμές μπορούν να βρεθούν πολλές) αλλά από το γενικότερο συσχετισμό ισχύος στο ελληνοτουρκικό σύστημα, που θα καθιστά τον πόλεμο ορθολογική επιλογή για την Άγκυρα.
- Η Τουρκία να αμφισβητήσει και να παραβιάζει τα χωρικά ύδατα μεταξύ των 6 και 12ν.μ. Θα συμβεί, δηλαδή, ότι συμβαίνει εδώ και χρόνια, με τον εναέριο χώρο μεταξύ των 6 και 10ν.μ. Σημειώνουμε ότι η Άγκυρα δεν αμφισβητεί τα χωρικά ύδατα των 12ν.μ. της Κύπρου αλλά, θεωρεί ότι σ’ αυτά η κυριαρχία ανήκει από κοινού και στο παράνομο μόρφωμα των Τουρκοκυπρίων (ΤΔΒΚ).
- Κάποιες από τις Μεγάλες Δυνάμεις να θεωρήσουν ότι περιορίζεται ο πλους των πολεμικών πλοίων τους που μπορούν να διέρχονται από τα χωρικά ύδατα υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Η αβλαβής διέλευση ισχύει και για τα εμπορικά πλοία. Το θέμα μπορεί να λυθεί εφ’ όσον, ταυτόχρονα με την επέκταση των χωρικών υδάτων, καθορισθούν ορισμένοι ελεύθεροι δίαυλοι, σε συγκεκριμένα σημεία.
Σημερινά με τα 6ν.μ. στην Ελλάδα ανήκει το 43,5% του Αιγαίου, στην Τουρκία το 7,5% και το υπόλοιπο 49% είναι ανοιχτή θάλασσα. Αν γίνει επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12ν.μ. και από τις δύο χώρες, τότε στην Ελλάδα θα ανήκει το 71,5% (λόγω των χιλιάδων νησιών-νησίδων), στην Τουρκία το 8,8% και το υπόλοιπο 19,7% θα μείνει ανοιχτή θάλασσα (βλέπε χάρτη).
Με χωρικά ύδατα 12ν.μ. η οριοθέτηση ΑΟΖ ή υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο αποκτά δευτερεύουσα σημασία αφού θα αφορά κυριαρχικά δικαιώματα μόνο για το 19,7% του Αρχιπελάγους. Ακόμη και το Δικαστήριο της Χάγης, σε μια ενδεχόμενη προσφυγή, θα είχε ως αντικείμενο την οριοθέτηση ΑΟΖ μόνο για το 19,7% του Αιγαίου. Αντίθετα στην Α. Μεσόγειο (νότια της Κρήτης, Κάσου, Καρπάθου, Ρόδου και Καστελόριζου), η επέκταση των χωρικών υδάτων προσφέρει μικρό όφελος και απαιτείται η οριοθέτηση ΑΟΖ όπου αυτό είναι εφικτό.
Τι πρέπει και μπορεί να γίνει.
Πρώτον : Άμεση ενίσχυση, με κάθε μέσον και κάθε θυσία, της μαχητικής ικανότητας των ενόπλων δυνάμεων Ελλάδας και Κύπρου. Όλα θα κριθούν από το συσχετισμό ισχύος.
Δεύτερον : Ενιαία επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12ν.μ. σ’ όλη την ελληνική Επικράτεια.
Τρίτον : Οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, με πλήρη επήρεια του Συμπλέγματος της Μεγίστης (Καστελόριζο).
Αν γίνουν αυτά, οι Τούρκοι θα έχουν ως μοναδική επιλογή να παραβιάζουν τις θαλάσσιες ζώνες Ελλάδας και Κύπρου, όπως κάνουν και σήμερα, θεωρώντας τες διαφιλονικούμενες και να διαμαρτύρονται. Μόνο που δε θα είναι πια, νομικά διαφιλονικούμενες για το Διεθνές Δίκαιο και τη Διεθνή Κοινότητα, με ό,τι αυτό σημαίνει. Τις παραβιάσεις θα τις αναλάβουν, άμεσα ενισχυόμενα, το Πολεμικό Ναυτικό και η Πολεμική Αεροπορία, όπως γίνεται και σήμερα.
Η λάου – λάου επέκταση χωρικών υδάτων και οριοθέτησης ΑΟΖ προσφέρει μόνο χρόνο αντίδρασης στον εχθρό.
Ζητείται αποφασισμένη και τολμηρή ελληνική πατριωτική κυβέρνηση.
Πηγή : www.ellinikiantistasi.gr
