Μία νέα ασθένεια που απειλεί τις καλλιέργειες τοµάτας και πιπεριάς στην Ελλάδα.

Ο Ιός της καστανής ρυτίδωσης των καρπών τοµάτας για πρώτη φορά στο Ισραήλ το 2014. Εκτοτε διαπιστώθηκε στην Ιορδανία Γερµανία στην Ιταλία, Καλιφόρνια, των ΗΠΑ, Σαουδική Αραβία, Τουρκία, και Μεξικό και τον Σεπτέµβριο του2019 στην Ελλάδα σε θερµοκηπιακή καλλιέργεια τοµάτας στην Κρήτη.

Συνεχίζεται η εµφάνιση του επιβλαβούς οργανισµού στη χώρα µας τον Ιούνιο του 2020 σε θερµοκηπιακή καλλιέργεια ντοµάτας και πιπεριάς στο Ν. Χανίων στην Κρήτη. Αρχές Ιουλίου στη ∆ράµα, επίσης σε σπορόφυτα ντοµάτας και πιπεριάς στους Νοµούς Ευβοίας και Βοιωτίας καθώς και σε σπόρους τοµάτας προέλευσης Τουρκίας.

ΑΙΤΙΟ

Ο Ιός ToBRFV ανήκει στο γένος Τοbamovirus το οποίο περιλαµβάνει γνωστούς ιούς όπως είναι ο ιός του µωσαϊκού του καπνού (TMV) και ο Ιός του µωσαϊκού της τοµάτας (ToMV) Ο Ιός αυτός µεταδίδεται µηχανικά µε την επαφή µεταξύ των φυτών, µε τις καλλιεργητικές φροντίδες των εργαζοµένων (µολυσµένα εργαλεία, ρούχα προσωπικού) µε το µολυσµένο πολλαπλασιαστικό υλικό ( φυτωριακό υλικό, σπόρο),µε τα έντοµα(µεταφορά γύρης µε βοµβίνους-Bombuw terrestris).

Βασική εστία µόλυνσης είναι το έδαφος όταν παραµείνουν σε αυτό µολυσµένα φυτικά υπολείµµατα.

Στις υπό κάλυψη καλλιέργειες τα σωµατίδια του ιού διατηρούνται επί των κατασκευών και στη συνέχεια µεταφέρονται µε διάφορους τρόπους στα φυτά και εξαπλώνεται µε τις καλλιεργητικές εργασίες (δέσιµο, ξεβλάστηµα, συλλογή κλάδευµα, κ.λ.π.)

ΦΥΤΑ ΞΕΝΙΣΤΕΣ

Οι κύριοι ξενιστές του Ιού είναι η Τοµάτα και η Πιπεριά. Με τεχνητές µολύνσεις προσβάλει τον καπνό. Άλλοι ξενιστές είναι τα ζιζάνια όπως τα chenopodiastrum murale και solanum nigrum προσβάλλονται από τον Ιό και αποτελούν φορείς αυτού.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Τα συµπτώµατα εµφανίζονται στα φύλλα στελέχη και στους καρπούς. Τα συµπτώµατα στα φύλλα περιλαµβάνουν χλώρωση, µωσαϊκό, ποικιλοχλόρωση, κατσάρωµα, παραµόρφωση του ελάσµατος και περιστασιακά στένωση.

Νεκρωτικές κηλίδες µπορεί να εµφανιστούν στους ποδίσκους, µίσχους και κάλυκες. Στους καρπούς εµφανίζονται καστανοί ή κίτρινοι δακτύλιοι, καστανές περιοχές και ρυτίδωση. Επίσης παρατηρούµαι παραµορφώσεις και ανοµοιόµορφη ωρίµανση των καρπών.

Τα συµπτώµατα αυτά καθιστούν τους καρπούς της τοµάτας µη εµπορεύσιµους. Τα ασθενή φυτά παρουσιάζουν µειωµένη ανθοφορία και καρπόδεση.

Η µείωση κυµαίνεται από 30 έως 70%. Στην Πιπεριά εµφανίζονται κίτρινες κηλίδες και µωσαϊκό στα φύλλα καθώς και παραµόρφωση του ελάσµατος των φύλλων. Οι καρποί της πιπεριάς εµφανίζουν παραµορφώσεις ,ανοµοιόµορφο χρωµατισµό µε κίτρινες και καστανές περιοχές και πράσινες ραβδώσεις.

ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

Για την αντιµετώπιση του Ιού ToBRFV προτείνονται µέτρα εξάλειψης του.

1) Χρήση υγιούς πολλαπλασιαστικού υλικού(όπως χρησιµοποίηση υγιούς σπόρου, φυταρίων για φύτευση)

2) Συστηµατικός έλεγχος των σπορείων και φυτωρίων. Αποµάκρυνση και καταστροφή των µικρών φυτών που έχουν προσβληθεί ή παρουσιάζουν ύποπτα συµπτώµατα του Ιού.

3) Συχνές επιθεωρήσεις των φυτών µετά την µεταφύτευσή τους στον αγρό ή στο θερµοκήπιο. Αφαίρεση και καταστροφή όλων των φυτών που παρουσιάζουν συµπτώµατα της Ίωσης.

4) Χρησιµοποίηση παπουτσιών και φόρµας από τους εργαζόµενους που εκτελούν τις καλλιεργητικές εργασίες και αλλαγή αυτών µεταξύ των διαφορετικών εγκαταστάσεων. Αποφυγή επαφής των υγιών φυτών µε τα χέρια που έχουν έρθει σε επαφή µε ασθενή φυτά(εκρίζωση, δέσιµο κλάδευµα, κλπ.) Εκτός αν τα χέρια έχουν πλυθεί προηγουµένως πολύ καλά..

5) Αφαίρεση των ζιζανίων από τον αγρό ή από το χώρο πέριξ τού θερµοκηπίου.

6) Καλό πλύσιµο µε σαπούνι των χεριών πριν από κάθε χειρισµό των φυτών.

7) Αποµάκρυνση και καταστροφή των υπολειµµάτων της καλλιέργειας ,καθώς και απολύµανση του χώρου του θερµοκηπίου.

8) Συχνή απολύµανση των εργαλείων µε εµβάπτιση σε διάλυµα χλωρίνης΄0,5% ή άλλα απολυµαντικά.

Παρακαλούνται οι παραγωγοί να διενεργούν συστηµατικούς ελέγχους στις καλλιέργειές τους για την διαπίστωση τυχόν συµπτωµάτων και να ενηµερώσουν αµέσως τις αρµόδιες φυτουγειονοµικές αρχές των υπηρεσιών (∆ΑΟΚ και Π.Κ.Π.Φ.Π.Φ.Ε) σε περίπτωση εντοπισµού τέτοιων συµπτωµάτων.

Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Βόλου