Το κρυφό σχολείο και οι αγαπημένοι τους ήρωες
Η Επανάσταση του 1821 ήταν εθνική, με πρωταγωνιστή τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, τη μεγαλύτερη θετική συμβολή στον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων είχε η Ρωσία, ενώ καταλυτικό ρόλο διαδραμάτισε η δράση της Φιλικής Εταιρείας. Το Κρυφό Σχολειό δεν είναι μύθος, ενώ μοιρασμένες είναι οι γνώμες για το εάν ήταν μύθος ή αλήθεια το ότι η εξέγερση ξεκίνησε, όντως, στις 25 Μαρτίου του ’21 από τη μονή της Αγίας Λαύρας.
Αυτά είναι μερικά από τα ευρήματα της δημοσκόπησης που διενήργησε η MARC για λογαριασμό του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών-Μάρκος Δραγούμης (ΚΕΦίΜ), στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού του προγράμματος με τίτλο «Διακόσια χρόνια από τη Φιλελεύθερη Επανάσταση». Το ΚΕΦίΜ παρουσίασε το πόρισμα της έρευνας σε διαδικτυακή συνέντευξη τύπου το μεσημέρι της Τετάρτης 8 Ιουλίου.
Τη συζήτηση συντόνισε ο Πρόεδρος του ΚΕΦίΜ, Αλέξανδρος Σκούρας, η Γενική Διευθύντρια της MARC Α.Ε. Σοφία Τσιλιγιάννη παρουσίασε τα αποτελέσματα, ενώ επεξηγηματικά σχόλια έκανε ο Διευθυντής Ερευνών του ΚΕΦίΜ και επικεφαλής του εκπαιδευτικού προγράμματος, Καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο ΕΚΠΑ, Μέλος της επιτροπής «Ελλάδα 2021» κ. Αριστείδης Χατζής.
Ο τίτλος της έρευνας ήταν «Πώς βλέπουν οι Έλληνες την Επανάσταση του 1821;» και τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ο στόχος της προσπάθειας του ΚΕΦίΜ επιτεύχθηκε. Διότι οι απαντήσεις των ερωτώμενων επιβεβαίωσαν την αίσθηση ότι, εκτός από οτιδήποτε μπορεί κανείς να θυμάται από τα σχολικά μαθήματα, η ίδια η Επανάσταση του 1821 για την πλειονότητα των Ελλήνων, παραμένει καλυμμένη από πέπλο σύγχυσης και ημιμάθειας.
Η έρευνα της MARC είναι πολύ αναλυτική, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η εξαγωγή αξιόπιστων συμπερασμάτων, με το συνδυασμό πολλών διαφορετικών μεταβλητών. Το ερωτηματολόγιο περιλαμβάνει 14 ζητήματα, όμως οι απαντήσεις σε καθένα από αυτά συναρτάται σε παραμέτρους όπως το φύλο, η ηλικία, η μόρφωση, το εισοδηματικό επίπεδο, η ιδεολογία ή ακόμη και το τι ψήφισε στις τελευταίες εθνικές εκλογές.
Η πρώτη ερώτηση αφορά στο είδος της Επανάστασης του 1821. Επ’ αυτού, σε ποσοστό 90,4% οι ερωτώμενοι απάντησαν ότι ο ξεσηκωμός του ’21 ήταν εθνικού χαρακτήρα. Για το 54,6% η Επανάσταση ήταν κοινωνική, για το 52,9% φιλελεύθερη -σχεδόν όσο και θρησκευτική (51,3%). Δημοκρατική, πάντως, θα μπορούσε να είναι μόνο για το 40,8% των ερωτηθέντων.
Σε σχέση με τον τύπο της Επανάστασης του ’21, ενδιαφέρον έχει επίσης το να εξετάσει κανείς τα ευρήματα σε συσχετισμό με την κομματική επιλογή των συμμετεχόντων στις βουλευτικές εκλογές του 2019. Τόσο αυτοί που ψήφισαν Νέα Δημοκρατία, όσο και εκείνοι που προτίμησαν τον ΣΥΡΙΖΑ, θεωρούν ότι η Επανάσταση του ’21 ήταν εθνικής φύσεως (91,5% ΝΔ, 88,8% ΣΥΡΙΖΑ).
Όσοι τη θεωρούν κοινωνική όμως, διαφοροποιούνται αρκετά: 49,8% οι ψηφοφόροι της ΝΔ αλλά 61,7% του ΣΥΡΙΖΑ. Πάντως, εκείνοι που πιστεύουν ότι η Επανάσταση ήταν κυρίως θρησκευτική, στην πλειονότητά τους (73,7%) σε ό,τι αφορά στη μόρφωσή τους, δεν προχώρησαν ποτέ πέραν της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Στην ερώτηση «Μπορείτε να θυμηθείτε τα ονόματα των σημαντικότερων πρωταγωνιστών της Επανάστασης του 1821;», το top 5 αναδεικνύει τους εξής ήρωες: Κολοκοτρώνης (92,7%), Καραϊσκάκης (63,1%), Μπουμπουλίνα (32,4%), Παπαφλέσσας (32,2%), Αθανάσιος Διάκος (23,7%). Αντιθέτως ο Νικηταράς συγκεντρώνει μόνο 9,7% των προτιμήσεων και ακόμη λιγότερες (6%) ο Μακρυγιάννης. Ο καθηγητής κ. Χατζής επεσήμανε ότι η παρουσία γυναικείων μορφών μεταξύ των κορυφαίων προσωπικοτήτων της Επανάστασης του 1821 όπως η Μπουμπουλίνα και η Μαντώ Μαυρογένους, είναι κάτι μοναδικό στην ιστορία των εθνικών κινημάτων.
Ως προς τη συμβολή των ξένων δυνάμεων στην επιτυχία της Επανάστασης, ένα από τα ζητήματα που προϋποθέτουν γνώση και μια κάποια εντρύφηση στην ελληνική ιστορία, η κυρίαρχη απάντηση προβληματίζει: Το 42,5% των απαντήσεων δείχνει τη Ρωσία. Ακολουθεί η Γαλλία με 18,3%, η Μεγάλη Βρετανία με 17,1% και η Αυστρία με 6,2%.
Παρόμοια εικόνα αναδεικνύεται και στις απαντήσεις σχετικά με τις κοινωνικές ομάδες ή τους θεσμούς οι οποίες συνέβαλαν αποφασιστικά στο ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821. Η Φιλική Εταιρεία πρωταγωνιστεί με 94,2% και ακολουθούν οι Φιλέλληνες (87,1%), οι νησιώτες πλοιοκτήτες (85,2%), οι στρατιωτικοί δηλαδή οι πρώην Κλέφτες και Αρματολοί με 81,2%, η εκκλησία (72,1%) και τέλος οι Φαναριώτες λόγιοι με 68,6%.
Η αμηχανία των ερωτώμενων απεικονίζεται στα ευρήματα της έρευνας σχετικά με τις τρεις εθνοσυνελεύσεις αμέσως μετά από την Επανάσταση και τα αντίστοιχα Συντάγματα της Επιδαύρου, του Άστρους και της Τροιζήνας. Το 44%«κάτι έχει ακούσει» γι’ αυτά, ενώ το 47,5% δεν είναι σε θέση να απαντήσει εάν τα περί ων ο λόγος Συντάγματα ήταν δημοκρατικά, κοινωνικά, παραδοσιακά ή φιλελεύθερα.
Παρ’ όλα αυτά, περίπου 7 στους 10 από όσους συμμετείχαν στην έρευνα της MARC πιστεύει ότι το Κρυφό Σχολειό ήταν κάτι που υπήρξε στ’ αλήθεια. Το αίσθημα της βεβαιότητας υποχωρεί ως προς το εάν το έναυσμα της Επανάστασης δόθηκε στην Αγία Λαύρα από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, στις 25 Μαρτίου του 1821: Για το 42,7% αυτό είναι αληθές και για το 42,1% ψευδές.
Η έρευνα περιλαμβάνει μια δέσμη ερωτήσεων σχετικά με την αυτογνωσία του σημερινού Έλληνα, πάντα σε σχέση με την Επανάσταση του 1821. Από αυτή την ενότητα, εύκολα συμπεραίνει κάποιος ότι οι Έλληνες δεν έχουμε εμπιστοσύνη στις γνώσεις μας για το γεγονός που καθόρισε την εθνική μας ιστορία. Οι μισοί από τους ερωτηθέντες πιστεύουν ότι ο μέσος Έλληνας πολίτης γνωρίζει μέτρια την ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης.
Το 89,3% έμαθε ό,τι έμαθε για το ’21 στο σχολείο -αν και το 70,6% δήλωσε ότι μορφώθηκε σχετικά μέσω της ανάγνωσης βιβλίων. Το 65,1% γνώρισε την Επανάσταση μέσα από τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ, το 45,3% από άρθρα στον τύπο, το 40,0% από το διαδίκτυο και μόλις το 17,2% έμαθε κάτι σχετικά στο πανεπιστήμιο.
Αν μη τι άλλο, όμως, σε ποσοστό 53,2% οι ερωτηθέντες δήλωσαν ότι δεν είναι ικανοποιημένοι από τον τρόπο που διδάσκεται η ιστορία της Επανάστασης στα σχολεία. Και, άρα, θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στη διδασκαλία του συγκεκριμένου αντικειμένου (87,6%).
Το ΚΕΦίΜ και η έρευνα για το 1821
Το ΚΕΦίΜ είναι ένας ανεξάρτητος, μη-κομματικός, μη-κερδοσκοπικός οργανισμός με στόχο την ενίσχυση της ατομικής και οικονομικής ελευθερίας των Ελλήνων μέσα από την προώθηση των φιλελεύθερων ιδεών και προτάσεων πολιτικής. Οι πυλώνες της στρατηγικής του είναι κατά βάσιν οι εξής τέσσερις: α) Διατύπωση προτάσεων πολιτικής, β) Προάσπιση των ατομικών ελευθεριών, γ) Προώθηση οικονομικού αλφαβητισμού και δ) Ενίσχυση του φιλελεύθερου κινήματος.
Η έρευνα με τίτλο «Πώς βλέπουν οι Έλληνες την Επανάσταση του 1821;» πραγματοποιήθηκε από την MARC A.E. Ο εξεταζόμενος πληθυσμός ήταν άνδρες και γυναίκες, 17 ετών και άνω. Το μέγεθος δείγματος ήταν 1.200 νοικοκυριά, σε όλη την Ελλάδα και κατά το διάστημα 6 έως 19 Δεκεμβρίου 2019. Η μέθοδος που εφαρμόστηκε ήταν η πολυσταδιακή τυχαία δειγματοληψία μέσω τηλεφωνικών συνδιαλέξεων, με ιδιαίτερη έμφαση στην ακριβή αποτύπωση της αναλογίας βάσει φύλου, ηλικίας και γεωγραφικής κατανομής.
Πηγή:protothema
