Οι γαλάζιοι τομείς συμβάλλουν στην ανάκαμψη και προλειαίνουν το έδαφος για την Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την «Έκθεση του 2020 για τη γαλάζια οικονομία», στην οποία παρέχεται επισκόπηση των επιδόσεων των οικονομικών τομέων της ΕΕ που σχετίζονται με τους ωκεανούς και το παράκτιο περιβάλλον.
Με κύκλο εργασιών 750 δισ. ευρώ το 2018, η γαλάζια οικονομία της ΕΕ παρουσιάζει ευρωστία. Το 2018 ο τομέας της γαλάζιας οικονομίας απασχολούσε 5 εκατομμύρια άτομα, αριθμός που αντιστοιχεί σε σημαντική αύξηση κατά 11,6 % σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Παρά το γεγονός ότι τομείς όπως ο παράκτιος και ο θαλάσσιος τουρισμός, καθώς και η αλιεία και η υδατοκαλλιέργεια πλήττονται σοβαρά από την πανδημία του κορονοϊού, η γαλάζια οικονομία στο σύνολό της προσφέρει τεράστιες δυνατότητες όσον αφορά τη συμβολή της στην πράσινη ανάκαμψη.
Ο Ευρωπαίος επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας, κ. Βιργκίνιους Σινκέβιτσους, δήλωσε τα εξής: «Οι θαλάσσιες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα τρόφιμα που προέρχονται από τη θάλασσα, ο βιώσιμος παράκτιος και θαλάσσιος τουρισμός, η γαλάζια βιοοικονομία και πολλές άλλες δραστηριότητες που συνθέτουν τη γαλάζια οικονομία θα μας βοηθήσουν να βγούμε από την κρίση αυτή ισχυρότεροι, υγιέστεροι, ανθεκτικότεροι και πιο βιώσιμοι. Κάνουμε ό,τι μπορούμε για να μετριάσουμε τις επιπτώσεις της απαγόρευσης κυκλοφορίας, να προστατέψουμε τις θέσεις εργασίας στη γαλάζια οικονομία και την ευημερία των παράκτιων κοινοτήτων μας, διατηρώντας παράλληλα τις περιβαλλοντικές φιλοδοξίες μας.»
Η κ. Μαρία Γκαμπριέλ, επίτροπος αρμόδια για την καινοτομία, την έρευνα, τον πολιτισμό, την εκπαίδευση και τη νεολαία, καθώς και για το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ), δήλωσε σχετικά: «Συνεχίζουμε να στηρίζουμε τη βιώσιμη ανάπτυξη στους τομείς της θάλασσας και της ναυτιλίας, μέσω της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη γαλάζια ανάπτυξη. Η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν θεμελιώδεις πυλώνες της ευρωπαϊκής αυτής απόκρισης. Θα μεριμνήσουμε ώστε η έρευνα, η καινοτομία και η εκπαίδευση να συμβάλουν στη μετάβαση προς μια ευρωπαϊκή γαλάζια οικονομία. Η σημερινή έκθεση αποτελεί μέρος αυτής της επιστημονικής στήριξης. Παρέχει πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τις οικονομικές επιδόσεις των ευρωπαϊκών θαλάσσιων δραστηριοτήτων και επισημαίνει τους τομείς στους οποίους πρέπει να αναληφθεί δράση κατά προτεραιότητα.»
Μολονότι το θαλάσσιο περιβάλλον συνδέεται συνήθως με παραδοσιακές δραστηριότητες όπως η αλιεία ή οι μεταφορές, παρουσιάζει, ωστόσο, αυξανόμενο αριθμό αναδυόμενων, καινοτόμων τομέων, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας ανανεώσιμης ενέργειας. Η ΕΕ, ως παγκόσμιος ηγέτης στον τομέα της τεχνολογίας ωκεάνιας ενέργειας, οδεύει προς το 35 % της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από υπεράκτιες πηγές έως το 2050.
Για πρώτη φορά, η έκθεση πραγματεύεται λεπτομερώς την περιβαλλοντική διάσταση της γαλάζιας οικονομίας και, με τον τρόπο αυτό, συμβάλλει επίσης στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων. Με μείωση κατά 29 % του CO² ανά μονάδα ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας μεταξύ 2009 και 2017, η ανάπτυξη της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας είναι σαφώς αποσυνδεδεμένη από την παραγωγή αερίων του θερμοκηπίου. Επιπλέον, στην έκθεση τονίζεται η συσχέτιση μεταξύ της βιώσιμης αλιείας και των θετικών οικονομικών επιδόσεων.
Ο οικολογικός προσανατολισμός βρίσκεται επίσης σε εξέλιξη και σε άλλους τομείς. Με βάση το ανώτατο όριο περιεκτικότητας σε θείο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ) για το 2020, οι θαλάσσιες μεταφορές επιδιώκουν όλο και περισσότερο τη χρησιμοποίηση πηγών ενέργειας μικρότερης έντασης άνθρακα. Επιπλέον, ένα δίκτυο «πράσινων λιμένων» μειώνει το οικολογικό αποτύπωμα αυτών των οικονομικά σημαντικών κόμβων μεταξύ των ωκεανών και της ηπειρωτικής χώρας.
Η έκθεση εξετάζει επίσης την οικονομική αξία διαφόρων υπηρεσιών οικοσυστημάτων που παρέχονται από τους ωκεανούς, συμπεριλαμβανομένων των οικοτόπων για τη θαλάσσια ζωή, της δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα και των διαδικασιών που επηρεάζουν την κλιματική αλλαγή και τη βιοποικιλότητα.
Γαλάζιες θέσεις εργασίας
Με 5 εκατομμύρια απασχολούμενους το 2018, ο αριθμός των θέσεων εργασίας στη γαλάζια οικονομία της ΕΕ αυξήθηκε κατά 11,6 % σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η ανάπτυξη αυτή οφείλεται κυρίως στον τομέα του παράκτιου τουρισμού. Οι θέσεις εργασίας στον τομέα της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας έχουν εννεαπλασιαστεί σε διάστημα μικρότερο των 10 ετών.
Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ότι η γαλάζια οικονομία της ΕΕ έχει ξεπεράσει τις καταστροφικές συνέπειες της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008. Δεδομένου ότι η τρέχουσα κρίση του κορονοϊού έχει επιπτώσεις σε όλους τους οικονομικούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της γαλάζιας οικονομίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έλαβε δραστικά μέτρα σε πρώιμο στάδιο για την προστασία της οικονομίας της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των διαφόρων τομέων της γαλάζιας οικονομίας.
Ιστορικό
Η ΕΕ στηρίζει τη γαλάζια οικονομία με διάφορα μέσα. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων έχει επενδύσει πάνω από 1,4 δισ. ευρώ σε έργα υπεράκτιας αιολικής ενέργειας και προσέφερε σημαντική στήριξη σε άλλα μέρη της γαλάζιας οικονομίας, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης λιμένων και της καθαρής ναυτιλίας.
Η πλατφόρμα BlueInvest της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων χορήγησαν επιχορηγήσεις ύψους 22 εκατ. ευρώ το 2019 και 20 εκατ. ευρώ το 2020 για καινοτόμους νέους επιχειρηματίες στη γαλάζια οικονομία. Επιπλέον, ένα νέο ταμείο BlueInvest δημιουργήθηκε το 2020. Επίσης, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης χρηματοδοτεί σειρά έργων στο τομέα της γαλάζιας οικονομίας.
