γράφει ο Νίκος Κωστακόπουλος
Ο πρώτος κύκλος αντιμετώπισης της πανδημίας που συνιστά η επέλαση του κορωνοϊού SARS-CoV-2, κλείνει σιγά σιγά και σχεδόν όλες οι κοινωνίες ανά τον κόσμο, που άλλες λιγότερο κι άλλες περισσότερο έχουν επηρεαστεί αρνητικά, προσπαθούν να επανέλθουν σταδιακά στη νέα κανονικότητα.
Μια κανονικότητα όμως που δεν θα είναι ίδια όπως πριν, αλλά που θα πρέπει να διέπεται από την τήρηση αυστηρών υγειονομικών κανόνων, όπως επιβάλλει ο θανάσιμος κίνδυνος που συνιστά ο προαναφερόμενος κορωνοϊός, ο οποίος κυκλοφορεί αόρατος ανάμεσά μας και θα είναι για πολύ ακόμη εδώ.
Κι έτσι, στα προϋπάρχοντα προβλήματα κάθε κοινωνίας προστέθηκαν κι άλλα ακόμη ως απόρροια αυτής της πανδημίας.
Και η κοινωνία έχει μύρια όσα προβλήματα να αντιμετωπίσει, μεταξύ των οποίων - το κυριότερο ίσως - το πρόβλημα της οικονομίας. Ένα πρόβλημα που προϋπήρχε αλλά επιτάθηκε κι αλλού γιγαντώθηκε και απειλεί σε βαθμό ανεπίτρεπτο την ποιότητα της ζωής των ανθρώπων, πόσο μάλλον των πιο αδύναμων μελών της κοινωνίας και των κοινωνικών τάξεων με τα χαμηλότερα εισοδήματα, αλλά και τη συνοχή της ίδιας της κοινωνίας.
Και επομένως, κάθε είδους διοίκηση έχει ν' αντιμετωπίσει ένα βουνό από δυσεπίλυτα προβλήματα. Προβλήματα που απαιτούν κοινωνική σύμπνοια, έτσι ώστε να καταστούν τουλάχιστο επαρκώς ανεκτές οι αρνητικές επιπτώσεις της κρίσης και τα ήδη μεγάλα προβλήματα να μην εξελιχθούν σε εφιαλτικές καταστάσεις για την κοινωνία.
Κι ενώ έτσι έχουν τα πράγματα και καθένας διαισθάνεται το πρόβλημα και τους περαιτέρω κινδύνους που αυτό εγκυμονεί, παρατηρείται το φαινόμενο σε πολλές περιπτώσεις σάμπως κάποιοι να μην έχουν καταλάβει τι έχει συμβεί και να αρνούνται πλήρως την οφθαλμοφανή πραγματικότητα.
Θα μπορούσαν ν' αναφερθούν πλείστα τέτοια παραδείγματα, αλλά το αντικείμενο αυτής της παρέμβασης αναφέρεται σε ένα μόνο. Κι αυτό έχει να κάνει με ένα ζήτημα που, τελείως αδικαιολόγητα, έχει αναχθεί σε μέγα ζήτημα αντιπαράθεσης, ενώ δεν είναι.
Πρόκειται για τον τρόπο που γίνεται η θεία μετάληψη στην ορθόδοξη λατρεία, ο οποίος δεν είναι ο ενδεδειγμένος σύμφωνα με τους υγειονομικούς κανόνες και γι' αυτό πρόκειται για ένα ζήτημα η επίλυση του οποίου θα έπρεπε ν΄ αποτελέσει πρωταρχική μέριμνα της εκκλησιαστικής διοίκησης, (πράγμα ασφαλώς εύκολο, καθώς κάτι τέτοιο αφορά τον τύπο και δεν υπεισέρχεται στην ουσία της θρησκευτικής πίστης), και να μην αφήνεται ως πεδίο αντιπαράθεσης στην κοινωνία.
Κι ενώ αυτό δεν έχει γίνει, και ούτε διαφαίνεται τέτοια πρόθεση από την πλευρά της εκκλησίας, δημοσιεύτηκε μια σχετική είδηση που σίγουρα δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη.
Η είδηση λέει επακριβώς: "Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδόφορος έδωσε οδηγίες στους κληρικούς των κοινοτήτων της Άμεσης Αρχιεπισκοπικής Περιφέρειας (Νέα Υόρκη, Κονέκτικατ και Ουάσιγκτον) να προσφέρουν προσωρινά τη θεία κοινωνία στους πιστούς χρησιμοποιώντας πολλαπλά μεταλλικά κουτάλια, για μία μόνο χρήση ανά άτομο."
Αν και, όπως τονίζεται στην ανακοίνωση, το μέτρο έχει μόνο προσωρινό χαρακτήρα και παρότι η εν λόγω αρχιεπισκοπή, η Άμεση Αρχιεπισκοπική Περιφέρεια, είναι η μοναδική από τις 8 μητροπόλεις της Αρχιεπισκοπής Αμερικής που έλαβε τέτοια απόφαση, εντούτοις έχει κι αυτό τη σημασία του, καθότι έστω κι ένας αρχιεπίσκοπος τόλμησε να αποτελέσει το φωτεινό παράδειγμα.
Κάτι για το οποίο θα έπρεπε να έχει φροντίσει στο σύνολό της η εκκλησία από καιρό, πόσο μάλλον τώρα, που ενέσκηψε ο κορωνοϊός, και μάλιστα να ισχύει γενικευμένα και σε μόνιμη βάση. Αλλά που, δυστυχώς, ο ανορθολογισμός και η επιμονή στον τύπο κι όχι στην ουσία, δεν το επιτρέπει.
Και με κάτι τέτοια δεν μπορεί ο νους να μην ανατρέξει σε μια άλλη ιστορική στιγμή - τηρουμένων βέβαια των αναλογιών - κατά την οποία η κοινωνία αντιμετώπιζε θανάσιμο κίνδυνο και, συγκεκριμένα, τις παραμονές της άλωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς.
Τότε που μια έντονη διαμάχη είχε ξεσπάσει στους κόλπους της εκκλησίας και που είχε ως συνέπεια τον ακόμη μεγαλύτερο διαχωρισμό των ανθρώπων αντί για την ενότητα όλων, που αποτελούσε το πρωταρχικό ζητούμενο έναντι του επερχόμενου κινδύνου.
Μια διαμάχη μάλιστα που είχε αναχθεί ως μέγα θεολογικό ζήτημα και ήταν αυτή που είχε να κάνει με το "φύλο των αγγέλων". Κι όλο αυτό, ενώ καθένας αντιλαμβανόταν ποιος ήταν ο θανάσιμος κίνδυνος για την κοινωνία εκείνη τη χρονική στιγμή και πού θα έπρεπε να επικεντρωθεί η μέριμνα όλων.
Και αποτελεί σίγουρα παραδοξότητα το ότι δεν επικράτησε η κοινή λογική σ' εκείνη την τόσο δύσκολη συγκυρία, ώστε να λήξει πάραυτα η εν λόγω αντιπαράθεση. Το ότι δηλαδή η διοίκηση της εκκλησίας πρωταρχικά, και παράλληλα το σύνολο των πιστών της, δεν έδωσαν έγκαιρα την αυτονόητη απάντηση στην εξής ερώτηση: Μα καλά, είναι ώρα τώρα ν' ασχοληθεί η κοινωνία με το "φύλο των αγγέλων";
Και το προαναφερόμενο θεολογικό ζήτημα δεν είναι το μοναδικό του είδους αυτού από εκείνα που ταλάνισαν τις κοινωνίες του μεσαίωνα και χρειάστηκε να λυθούν στην επόμενη ιστορική περίοδο, ενώ άλλα αντίστοιχα παραμένουν ακόμη άλυτα.
Οπότε, η σκέψη οδηγείται αυτόματα στη διαπίστωση ότι,σε αναγωγή μ' αυτή την ιστορική αντιστοιχία, υπάρχει ελπίδα στην επόμενη ιστορική περίοδο να επιλυθεί και το ζήτημα του τρόπου που θα προσφέρεται και η θεία κοινωνία.
Ως τότε πολλοί από τις τωρινές, αλλά και από τις επερχόμενες, γενιές, οι οποίοι θα υπερασπίζονται την άποψη της αναγκαιότητας αλλαγής του τρόπου που γίνεται η θεία μετάληψη, έχουν να δουν και ν' ακούσουν του κόσμου τις θεωρίες. Κι ακόμη χειρότερα είναι σίγουρο ότι θα υποστούν αήθεις επιθέσεις και θα χαρακτηριστούν άθεοι, πολέμιοι της πίστης, και άλλα παρόμοια.
Κάτι τέτοια φυσικά δεν είναι δυνατό να εκδιώξουν τον ορθολογισμό από την κοινωνία κι ούτε μπορούν να εκφοβίσουν τον σκεπτόμενο κόσμο. Παραβλέπονται, βέβαια, ως ανάξιες λόγου γραφικότητες τύπου "αμβρόσιας" λογικής και τακτικής, που δυστυχώς - πρέπει να ειπωθεί κι αυτό - δεν επικροτούνται μόνο από λίγους.
Μόνο που όλες αυτές οι θεωρίες χωλαίνουν σε ένα βασικό πράγμα. Δεν αναγνωρίζουν στη λογική, (ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά με τα οποία είναι προικισμένος ο άνθρωπος και που τον διαφοροποιεί από κάθε άλλο πλάσμα πάνω στη γη), τη δικαιοδοσία της στο πεδίο δράσης της. Εκεί όπου κυριαρχεί η επιστήμη, η οποία βασίζεται σ' αυτό το χαρακτηριστικό του ανθρώπου, στη λογική.
Κατά τ' άλλα, όσοι ενστερνίζονται τέτοιου είδους θεωρίες, διακηρύττουν παράλληλα ότι ο άνθρωπος είναι δημιούργημα του Θεού και συνάμα αρέσκονται στο να παραγνωρίζουν και να υποτιμούν ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά αυτού του δημιουργήματος. Τη λογική.
Κι εδώ προκύπτουν πολλά συναφή ερωτήματα: Αυτή η στάση απέναντι στον δημιουργό, τον οποίο διατείνονται ότι υπηρετούν, δεν συνιστά ασέβεια εκ μέρους τους και παράβαση του θείου νόμου; Κι επιπλέον, κάτι τέτοιο δεν συνιστά και υποκρισία;
Τυχόν ισχυρισμός, βέβαια, εδώ ότι η συμμετοχή καθενός στη θεία μετάληψη είναι κάτι που εμπίπτει στα ατομικά δικαιώματά του, ουδόλως ισχύει. Κι αυτό, για τον ευνόητο λόγο ότι οποιαδήποτε ατομική επιλογή δεν πρέπει να θέτει σε κίνδυνο τα δικαιώματα άλλου ανθρώπου που δεν έχει την ίδια επιλογή.
Και στη συγκεκριμένη περίπτωση, η άσκηση του δικαιώματος ενός ανθρώπου να λάβει μέρος στη θεία μετάληψη με τον τρόπο που αυτή διεξάγεται, (αφού δεν τηρούνται οι υγειονομικοί κανόνες που λόγω της φύσης του αντικειμένου θέτει η επιστήμη), προσβάλλει τα ατομικά δικαιώματα άλλων ανθρώπων, οι οποίοι δεν έχουν την ίδια επιλογή.
Και μάλιστα προσβάλλει το δικαίωμα άλλων ανθρώπων στο υπέρτατο αγαθό, που δεν είναι άλλο από την ίδια τη ζωή, αφού τη θέτει σε προφανή κίνδυνο!!!
Το θέμα μάλιστα καθίσταται τώρα πιο επίκαιρο από ποτέ, δεδομένης της επαναφοράς και της εκκλησιαστικής ζωής στην προτέρα της επέλασης του κορωνοϊού κατάσταση, καθώς δεν υπάρχουν περιθώρια για αναβολή του ζητήματος.
Και η ευθύνη σ' αυτό, τόσο η συλλογική ευθύνη κάθε είδους διοίκησης, (μη εξαιρουμένης και της εκκλησιαστικής διοίκησης), αλλά και η ατομική ευθύνη καθενός μέλους της κοινωνίας, είναι μεγαλύτερη από ποτέ.
Κι αν αυτό το ζήτημα δεν λυθεί τώρα, που η δημόσια υγεία απειλείται τόσο έντονα από την πανδημία, τότε πότε θα λυθεί;
Κλείνοντας αυτή την παρέμβαση, και επειδή ως ενεργός πολίτης αισθάνομαι την ανάγκη δημόσιας διατύπωσης της γνώμης μου γι΄αυτό το τόσο σημαντικό, για τους προαναφερόμενους λόγους, ζήτημα, απευθυνόμενος στη λογική καθενός και κυρίως στη διοίκηση της εκκλησίας, υποβάλλω κατ΄ αντιστοιχία με τα προαναφερόμενα, την παραβολική ερώτηση: Μα καλά, είναι ώρα τώρα ν' ασχοληθεί η κοινωνία με το "φύλο των αγγέλων";
Το ανωτέρω άρθρο πάρθηκε απο τον λογαριασμό στο Facebook του Νίκου Κωστακόπουλου
