Η βιολογική καλλιέργεια είναι μια γεωργική μέθοδος που αποσκοπεί στην παραγωγή τροφίμων με τη χρήση φυσικών ουσιών και διεργασιών.

Αυτό σημαίνει ότι η βιολογική καλλιέργεια έχει περιορισμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, καθώς ενθαρρύνει:

• την υπεύθυνη χρήση της ενέργειας και των φυσικών πόρων
• τη διατήρηση της βιοποικιλότητας
• τη διατήρηση των περιφερειακών οικολογικών ισορροπιών
• τη βελτίωση της γονιμότητας του εδάφους
• τη διατήρηση της ποιότητας του νερού.

Επιπλέον, οι κανόνες βιολογικής καλλιέργειας προωθούν ένα υψηλό επίπεδο καλής μεταχείρισης των ζώων και απαιτούν από τους γεωργούς να ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες ανάγκες συμπεριφοράς των ζώων.

Οι κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη βιολογική καλλιέργεια έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να παρέχουν μια σαφή δομή για την παραγωγή βιολογικών προϊόντων σε ολόκληρη την ΕΕ. Στόχος τους είναι να ικανοποιηθεί η ζήτηση των καταναλωτών για αξιόπιστα βιολογικά προϊόντα, ενώ παράλληλα θα προσφέρουν μια δίκαιη αγορά για τους παραγωγούς, τους διανομείς και τους εμπόρους.

Νέα νομοθεσία από το 2021

Από την 1η Ιανουαρίου 2021 οι ισχύοντες κανονισμοί για τα βιολογικά προϊόντα θα τροποποιηθούν. Οι κανόνες θα αντικατοπτρίζουν τη μεταβαλλόμενη φύση αυτού του ταχέως αναπτυσσόμενου τομέα. Στόχος του νέου κανονισμού είναι να εξασφαλιστεί θεμιτός ανταγωνισμός για τους αγρότες και παράλληλα να προληφθεί η απάτη και να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών με τους ακόλουθους τρόπους:

• οι κανόνες παραγωγής θα απλουστευθούν μέσω της σταδιακής κατάργησης ορισμένων εξαιρέσεων και αυτοεξαιρέσεων·
• το σύστημα ελέγχου θα ενισχυθεί χάρη σε αυστηρότερα προφυλακτικά μέτρα και διεξοδικούς ελέγχους σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού·
• οι παραγωγοί σε τρίτες χώρες θα πρέπει να συμμορφώνονται με την ίδια δέσμη κανόνων που ακολουθούν οι παραγωγοί της ΕΕ·
• οι κανόνες για τη βιολογική παραγωγή θα καλύπτουν ευρύτερο κατάλογο προϊόντων (π.χ. αλάτι, φελλός, κηρός μελισσών, ματέ, αμπελόφυλλα, καρδιές φοίνικα) και θα έχουν πρόσθετους κανόνες παραγωγής (π.χ. για τα ελάφια, τα κουνέλια και τα πουλερικά)·
• η πιστοποίηση των μικροκαλλιεργητών θα διευκολυνθεί χάρη σε ένα νέο σύστημα ομαδικής πιστοποίησης·
• θα υιοθετηθεί πιο ομοιόμορφη προσέγγιση όσον αφορά τη μείωση του κινδύνου τυχαίας μόλυνσης από φυτοφάρμακα·
• θα καταργηθούν σταδιακά οι εξαιρέσεις για την παραγωγή σε οριοθετημένα πλαίσια στα θερμοκήπια.

Το σχέδιο δράσης της ΕΕ για το μέλλον των βιολογικών προϊόντων

Σκοπός του ευρωπαϊκού σχεδίου δράσης για τα βιολογικά προϊόντα είναι να βοηθήσει τους αγρότες, τους διανομείς και τους εμπόρους λιανικής της ΕΕ να προσαρμοστούν στις αλλαγές που περιλαμβάνονται στους νέους κανονισμούς. Επίσης, στο σχέδιο δράσης διατυπώθηκαν κάποιες ειδικές συστάσεις που αποσκοπούν στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της πολιτικής της ΕΕ για τα βιολογικά προϊόντα.

Ορισμένες συστάσεις που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης είναι:

• η διεξαγωγή τακτικών ερευνών καταναλωτών για την αξιολόγηση της αναγνωρισιμότητας του λογότυπου βιολογικής παραγωγής της ΕΕ·
• η παροχή περισσότερης βοήθειας στις χώρες της ΕΕ για την καταπολέμηση της απάτης στον τομέα των βιολογικών προϊόντων και την πρόληψη της ακατάλληλης χρήσης του λογότυπου βιολογικής παραγωγής·
• η προώθηση της συνεργασίας με τρίτες χώρες ως προσπάθεια να αυξηθούν οι ευκαιρίες για τους εισαγωγείς και εξαγωγείς βιολογικών τροφίμων της ΕΕ·
• η ανάπτυξη συστήματος ηλεκτρονικής πιστοποίησης για τις εισαγωγές·
• η ενθάρρυνση της χρήσης βιολογικών τροφίμων, π.χ. στα σχολεία, μέσω των πράσινων δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ.

Έρευνα και καινοτομία στον τομέα της βιολογικής γεωργίας

Η έρευνα και η καινοτομία συγκαταλέγονται στις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ο τομέας της γεωργίας δεν αποτελεί εξαίρεση.

Πρόγραμμα «Ορίζων 2020»

Η ΕΕ χρηματοδοτεί διάφορα ερευνητικά έργα στο πλαίσιο της νομοθεσίας του προγράμματος «Ορίζων 2020». Τα πολυετή προγράμματα εργασίας που κατάρτισε η Επιτροπή κατόπιν διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη με στόχο την προαγωγή της ανάπτυξης και τη δημιουργία θέσεων εργασίας συνδυάζουν τις ιδιωτικές επενδύσεις με τα κονδύλια της ΕΕ για τη χρηματοδότηση της έρευνας, η οποία θα έχει απτά οφέλη.

Το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» για τη γεωργία επικεντρώνεται ιδιαίτερα στην αύξηση της αποδοτικότητας της παραγωγής και στην πρόληψη των ζημιών στο φυσικό περιβάλλον. Αρκετά από τα έργα αυτά αφορούν άμεσα τη βιολογική παραγωγή.

ΕΣΚ-AGRI

Η ευρωπαϊκή σύμπραξη καινοτομίας για την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα της γεωργίας (ΕΣΚ-AGRI) συνδέει γεωργούς και ερευνητές με σκοπό την επιτάχυνση της καινοτομίας. Η ΕΣΚ-AGRI διαθέτει ομάδα εστίασης η οποία επικεντρώνεται σε νέες προσεγγίσεις στη βιολογική γεωργία. Η ομάδα επεξεργάστηκε τρόπους βελτίωσης της απόδοσης των αρόσιμων καλλιεργειών και επισήμανε ορισμένες βέλτιστες πρακτικές στην τελική έκθεσή της.

EIT

Επιπλέον, η ΕΕ έχει ιδρύσει το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (EIT) για την τόνωση της καινοτομίας. Η πρωτοβουλία EIT-Foodεστιάζει στην επιχειρηματικότητα και την καινοτομία στον τομέα των τροφίμων.