Ο ακαδημαϊκός και πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή Κώστας Συνολάκης συνοψίζει τις μεγάλες αλλαγές για το περιβάλλον που έφερε η δεκαετία που φεύγει.
H δεκαετία που τελειώνει σημαδεύτηκε από φυσικές καταστροφές, των οποίων η ένταση εξέπληξε. Θυμίζω το τσουνάμι της Ιαπωνίας, που ήταν το μεγαλύτερο τα τελευταία 100 χρόνια στην περιοχή, τους αλλεπάλληλους τυφώνες στο Τέξας, που ισοπέδωσαν τις εκτιμήσεις ότι τέτοια φαινόμενα επαναλαμβάνονται κάθε 500 χρόνια, τους τυφώνες στις Φιλιππίνες, τον σεισμό στο Κατμαντού, τις πυρκαγιές στο Μάτι, στην Καλιφόρνια στην Αυστραλία, στον Αμαζόνιο και, πλέον, στην αρκτική ζώνη.
Ευτυχώς, παγκοσμίως θρηνήσαμε λιγότερα θύματα απ' ό,τι την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα. Εκτός από τους σεισμούς και τα τσουνάμι, υπάρχουν ενδείξεις ότι η ένταση και η συχνότητα των φαινομένων είναι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Δυστυχώς, φαίνεται ότι έχουμε αρχίσει ήδη να εισπράττουμε τα αποτελέσματα που φοβόμασταν μόλις δέκα χρόνια πριν.
Η δεκαετία που μόλις τελειώνει ανέδειξε την κλιματική αλλαγή ως τη μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Για πολύ πολύ καιρό και αφού θα έχουμε ξεχάσει τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης θα εισπράττουμε στη χώρα μας τις συνέπειες από την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη.
Ως επιστήμονες έχουμε αρχίσει να αναρωτιόμαστε αν κάναμε ό,τι χρειαζόταν ώστε να αφυπνίσουμε πολίτες, εταιρείες και κυβερνήσεις για τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Παρά την περίφημη Συμφωνία των Παρισίων του 2015, με την οποία 195 χώρες δεσμεύτηκαν να αναλάβουν δράση στο μέτρο που τους αναλογεί για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, οι πρόσφατες μετρήσεις δείχνουν ότι ως παγκόσμια κοινότητα αργούμε να συμμορφωθούμε.
Δεν έχουμε καιρό μπροστά μας. Αν μέχρι το 2030 δεν έχουμε μειώσει στο μισό τις εκπομπές, όπως μας αναλογεί βάσει της συνθήκης, κινδυνεύουμε να μπούμε σε έναν φαύλο κύκλο με προβλέψιμα, αλλά ανεξέλεγκτα αποτελέσματα. Αν υπερβούμε τον 1,5 βαθμό αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη, θα έχουμε δυσάρεστες συνέπειες. Αν αμφιβάλλετε, σκεφθείτε, κατ' αναλογία, πώς αισθάνεστε όταν η θερμοκρασία του σώματός σας αυξάνεται από 37°C σε 38°C.
Υπήρξαν καλά νέα για την Ελλάδα τη δεκαετία που πέρασε. Η νέα κυβέρνηση εξήγγειλε την απολιγνιτοποίηση της χώρας μέσα σε μια δεκαετία, δηλαδή την αλλαγή του βασικού καυσίμου που χρησιμοποιείται για την ηλεκτροδότησή μας, και τη μεταστροφή σε ανανεώσιμες πηγές.
- Τα πολύ καλά νέα είναι ότι η νέα γενιά καταλαβαίνει τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής πολύ καλύτερα από τους μεγαλύτερους που ακόμα χάνουν τον χρόνο τους με συνωμοσιολογίες και πολιτικολογίες. Έχει γίνει πλέον κατανοητό ότι οι επόμενες γενιές θα πληρώσουν τα σπασμένα, αν προλάβουν, και ότι το κόστος της πρόληψης τώρα είναι πολύ μικρότερο από το κόστος προσαρμογής σε 20 χρόνια. Η περιβαλλοντική συνείδηση των ηλικιακά μικρότερων είναι αυξημένη. Μακάρι να καταλάβουμε ότι χρειάζεται να καταναλώνουμε λιγότερο απ' όλα, γιατί όλα, από τα ρούχα μέχρι τα μολύβια και τις πάνες, έχουν περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Τα εξαιρετικά νέα είναι οι νέες πρωτοβουλίες πολιτών, όπως το World Human Forum που ξεκίνησε στην Ελλάδα το 2017. Πρόκειται για μια κίνηση πολιτών απ' όλο τον κόσμο, που επικεντρώνεται στον άνθρωπο. Αποτελεί μια νέα προσέγγιση και μια νέα μεθοδολογία που χρησιμοποιεί μια ολιστική, διεπιστημονική προσέγγιση, κρατώντας το ανθρώπινο στοιχείο στην καρδιά της λειτουργίας της σε όλα τα επίπεδα, φέρ' ειπείν στη βιωσιμότητα, στη δημοκρατία, στην εκπαίδευση, στην προσωπική ανάπτυξη, στην τεχνολογία και στην καινοτομία, στην τέχνη. Στον καμβά αυτόν οι υπεύθυνοι και ενεργοί πολίτες δημιουργούν ένα νέο πολιτισμικό οικολογικό μοντέλο που τόσο μας χρειάζεται την επόμενη δεκαετία.
Είμαι εκ φύσεως αισιόδοξος και πιστεύω ότι ως παίδες Ελλήνων θα αναλάβουμε τις προσωπικές μας ευθύνες ώστε μέσα σε λίγα χρόνια να φτάσουμε σε πραγματικό σταθμό και να επιταχύνουμε την επιβράδυνση της υπερθέρμανσης του πλανήτη μας. Εύχομαι να μπορέσουμε ως κοινωνία να προσαρμοστούμε στα καινούργια περιβαλλοντικά δεδομένα της ζωής μας την επόμενη δεκαετία, καλύτερα απ' ό,τι προσαρμοστήκαμε στην οικονομική κρίση την προηγούμενη.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO
