Γράφει ο Παναγιώτης Ασημακόπουλος *
Συνήθως, όταν θέλουμε να πούμε κάτι για την εκπαίδευση και να το συνδυάσουμε με το μεγάλο μας λογοτέχνη Νίκο Καζαντζάκη, καταφεύγουμε στην περιγραφή του για τη δική του πρώτη ημέρα στο σχολείο. Όταν ο πατέρας του, ο καπετάν Μιχάλης, τον παρέδωσε στο δάσκαλο, λέγοντας «το κρέας δικό σου, τα κόκαλα δικά μου»!
Μια άλλη περιγραφή έχει κάνει σε μένα μεγαλύτερη εντύπωση. Αυτή που, στην Τρίτη πια Δημοτικού, ο δάσκαλος ιδρώνει και πασχίζει να τους μάθει γραμματική, ενώ έξω είναι άνοιξη που μπαίνει και μέσα στην τάξη. Μιλάει ο δάσκαλος, λαλεί έξω ένα πουλάκι στο δέντρο, συνεχίζει να μιλάει ο δάσκαλος. Και σηκώνει το χέρι το Νικολιό και λέει: «Σώπα, δάσκαλε. Σώπα, δάσκαλε, ν’ ακούσουμε το πουλί».
Είναι τρομερό αυτό με το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Τρομερό το πώς εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας μόνο ν’ ακούνε. Και να δέχονται. Σε σημείο που καμιά φορά να τα προκαλούμε στο Λύκειο «μίλα, μωρέ. Αμφισβήτησέ με. Ψάξε. Πες τη γνώμη σου» κι αυτά να συνεχίζουν να σε κοιτούν αμήχανα, ψάχνοντας να δουν τι τελικά να πουν που θα σου αρέσει πάλι, θα συμφωνείς.
Παραγεμίζουμε τα παιδιά με γνώσεις σαν γαλοπούλες, όπως έχει πει κάπου ο Ευγένιος Τριβιζάς, αγνοώντας ίσως ότι όταν ρωτήθηκε ο Αϊνστάιν για την ταχύτητα του ήχου (ύλη Ε΄ Δημοτικού) δεν ήξερε, συμπληρώνοντας ότι αρνείται να αποθηκεύει στο μυαλό του πληροφορίες που εύκολα βρίσκει στα βιβλία (πιο εύκολα σήμερα στο διαδίκτυο).
Και είναι τρομερό ότι αυτό το κακοποιημένο παιδί, το παραφουσκωμένο με γνώσεις, θεωρείται άριστος μαθητής όταν απλά μάς τις αραδιάσει με τάξη και ευπρέπεια, αλλά με καθόλου ενσυναίσθηση.
Είναι τρομερό που μέσα στην πίεση να γίνουμε αγέλαστες μηχανές παράθεσης πληροφοριών («σας χρειάζονται για τις εξετάσεις») δεν ακούμε προσεκτικά τις σιωπές τους, το θυμό τους, το κλικ των ματιών τους. Αφήνουμε έξω την άνοιξη. Σε παραξένεψε το «αγέλαστες»; Έχω και το «ανέραστες». Όχι. Δεν τα ζητάει όλα το σύστημα. Κάποια τα φτιάχνουμε και μόνοι μας. Τι; Ένα σύστημα θα μάς κάνει κουμάντο; Μπορούμε και να το ξεπεράσουμε.
Τελικά, δάσκαλε, νομίζω ότι για να είσαι πραγματικά Δάσκαλος, πρέπει οι μαθητές σου να σε βρίσουν. Όχι μία. Δυο φορές. Να σε βρουν αργότερα στο δρόμο τους, να αλλάξουν την πορεία και το βλέμμα τους για να σε συναντήσουν, να πέσουν πάνω σου και να πουν… «ναι, ρε γαμώτο»!!
*Θεολόγος καθηγητής
