Το Κρητικό σταμναγκάθι με τις θεραπευτικές ιδιότητες και την διατροφική αξία

Παράγουν Σταμναγκάθι  

στο Αγρίνιο

Η οικογένεια Τσέλιου από το Παναιτώλιο παράγει με βιολογικό τρόπο και εντός θερμοκηπίου σταμναγκάθι, το οποίο διαθέτει στην λαϊκή του Αγρινίου. Ποιες είναι οι θεραπευτικές ιδιότητες του Σταμναγκαθιού

Το πρώτο θερμοκήπιο σε ολόκληρη τη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο που παράγει πιλοτικά το γνωστό σε ευεργετικές ιδιότητες Κρητικό σταμναγκάθι, βρίσκεται στο Παναιτώλιο του Δήμου Αγρινίου. Οι ιδιοκτήτες – καλλιεργητές του κτήματος Ιωάννη Τσέλιου, ο ίδιος δηλαδή, όπως επίσης και η σύζυγός του Γεωργία αλλά και ο γιος τους Βασίλης, θέλοντας να κάνουν άνοιγμα σε νέες εναλλακτικές καλλιέργειες ενημερώθηκαν για το σταμναγκάθι από τον επιβλέπον γεωπόνο της παραγωγής τους και Γεωπόνο του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Κων/νο Κεχαγιά. 

Οι παραγόμενες ποσότητες του σταμναγκαθιού ή «κιχώριον του ακανθώδες» διατίθενται από την οικογένεια των παραγωγών στις λαϊκές αγορές του Αγρινίου με μόλις 5 ευρώ. Το θερμοκήπιο λειτουργεί από το 1983 και πριν δύο χρόνια ανακατασκευάστηκε, ενώ το επόμενο βήμα που έγινε, ήταν η παραγωγή σταμναγκαθιού, σπόρους για το οποίο προμηθεύτηκαν από την Κρήτη. Σύμφωνα με την οικογένεια Τσέλιου, ο κόσμος, τόσο στην λαϊκή αγορά, όσο και όσοι γνωρίζουν την παραγωγή τους, ενδιαφέρεται να μάθει για το σταμναγκάθι και να προμηθευτεί, αλλά ως είθισται η ενημέρωσή τους δεν είναι σφαιρική.

Η φήμη του σταμναγκαθιού τα τελευταία χρόνια εκτοξεύτηκε ακόμη και πέραν των ελληνικών συνόρων, δημιουργώντας προϋποθέσεις για εξαγωγικές προοπτικές. Το σταμναγκάθι συνδυάζει μεγάλη «γκάμα» φαρμακευτικών χρήσεων, ενώ διαθέτει και αντισηπτικές και αντιρρευματικές ιδιότητες. Βοηθάει το στομάχι, το έντερο, το συκώτι, χρησιμεύει για το ζάχαρο κλπ.  Η σπορά του ξεκινάει το Φθινόπωρο και συγκομίζεται και σαράντα με σαράντα πέντε μέρες, με την περίοδο παραγωγής του να μην ξεπερνά τα δύο με τρία χρόνια. Την άνοιξη το σταμναγκάθι διαθέτει φύλλα και τότε είναι η περίοδος που πρέπει να κοπεί ολόκληρο το κλαδί του και να καθαριστεί.

Αρχικά σχηματίζει ρόδακα με τα φύλλα, ενώ ο βλαστός του, που έχει ανιούσα πορεία ανάπτυξης, γίνεται αγκάθι. Σταδιακά εξελίσσεται σε έναν εξαιρετικά μικροσκοπικό θάμνο. Η πρώτη συγκομιδή του γίνεται μεταξύ των δύο πρώτων μηνών του εκάστοτε χρόνου, με σκοπό να αποδώσει τον Απρίλιο και τον Μάιο, ενώ η δεύτερη γίνεται τον Ιούλιο και τον Αύγουστο για να παράξει στο τέλος του Φθινοπώρου. Η διάρκεια ζωής του, όπως προαναφέραμε, δεν ξεπερνά τα δύο με τρία χρόνια, διότι η επικονίαση τροποποιεί στο πέρασμα του χρόνου το φύλλωμα, μεταφέροντάς το στο γνωστό ραδίκι.

Η παραγωγή του σταμναγκαθιού είναι βιολογική επί της ουσίας, δεδομένου συγκριτικών μελετών βιολογικής και συμβατικής καλλιέργειας, κάτι που επαληθεύεται και από Πανεπιστημιακές μελέτες, ενώ η οικογένεια Τσέλιου δεν χρησιμοποιεί φάρμακα. 

Το «κιχώριον του ακανθώδες» διαθέτει τεράστια προσαρμοστικότητα, αφού για να αναπτυχθεί δεν χρειάζεται μεγάλες ποσότητες νερού. Η ύπαρξη του σταμναγκαθιού ως τροφή και βότανο είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Οι Αιγύπτιοι το γνώρισαν από την 4η χιλιετία π.Χ. Στην Ελλάδα η καλλιέργειά του ξεκίνησε περίπου στην δεκαετία του 1920 – 1930. Οι πρώτοι που ξεκίνησαν την παραγωγή του ήταν οι Κρητικοί και μάλιστα στην παρούσα φάση η εξέλιξη έχει φτάσει σε επίπεδα εξαγωγικά προς χώρες της Ε.Ε. Κατά την καλλιεργητική περίοδο του 2007, στοιχεία που έχουν προκύψει αποδεικνύουν ότι η μέση στρεμματική απόδοση μπορεί να φτάσει και τα 1.967 κιλά.

Πολύ πιθανό είναι η ονομασία του σταμναγκαθιού να έχει προκύψει από το αγκάθι και από την χρήση που είχε στο στόμιο της στάμνας με το νερό τα παλιά χρόνια. Στο παρελθόν η μεταφορά νερού γίνονταν με στάμνες και επειδή πολλά ζωύφια πήγαιναν για δροσιά στη στάμνα οι άνθρωποι τοποθετούσαν το αγκάθι ως καπάκι.

• Ιδιότητες σταμναγκαθιού

Το σταμναγκάθι διαθέτει πλούσιες θεραπευτικές και διατροφικές ιδιότητες, αφού διαθέτει βιταμίνη C, α-τοκοφερόλη, φαινόλες, γλουταθειόνη, η οποία είναι αμυνοξύ που μετατρέπεται στον οργανισμό σε υπεροξειδάση της γλουταθεινόλης, που είναι ισχυρός αντιοξειδωτικός παράγοντας και βοηθά το σώμα να απαλλαγεί από τις τοξίνες. Διαθέτει επίσης σίδηρο, ψευδάργυρο, κάλιο, μαγνήσιο, περιέχει ποσότητες, α-λινολενικού οξέως, λακτουπικρίνη, καουτσούκ, ινολίνη, τανίνες, τερπένια και κουμαρίνες.

Είναι χολαγωγό – υπατικό. Στα αρχαία χρόνια, όπως και σήμερα, το χρησιμοποιούν για την θεραπεία προβλημάτων της χολής και του ήπατος. Αυτή η δράση του οφείλεται σε μία ουσία, το «κιχώριο» και βοηθά στην αποσυμφόρηση της χοληδόχου κύστεως και του ήπατος.

Είναι αντιοξειδωτικό. Τα β-καροτένια που περιέχει συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των ελεύθερων ριζών, γεγονός που βοηθά στην καρδιαγγειακή προστασία του οργανισμού και προάγει την αντιγήρανση των ιστών. 

Είναι Τονωτικό – χωνευτικό. Είναι τονωτικό του στομάχου και ευνοεί την πέψη. Βοηθά στην απομάκρυνση της χοληστερίνης από το αίμα, ενώ αναφέρεται πως το αφέψημα των φύλλων του δρα κατά του διαβήτη και της παχυσαρκίας.

Είναι Αντιρευματικό. Όλα τα είδη ραδικιών έχουν διουρητικές ιδιότητες. Εξαιτίας αυτής της ιδιότητας βοηθά και στην αντιμετώπιση των ρευματισμών, αλλά και της κατακράτησης υγρών κατά την διάρκεια της έμμηνου ρύσεως. Επίσης, δρα ρυθμιστικά στην λειτουργία πολλών αδένων, ενώ θεραπεύει πολλές δερματικές παθήσεις. Αναφέρεται ακόμη πως από τα αρχαία χρόνια το χρησιμοποιούσαν για την θεραπεία κρεατοελιών, σπυριών και κάλων.

Κων/νος Χονδρός

πηγή: http://sinidisi.gr