Του Δημήτρη Παπαδάκη

Ναι, βγαίνουμε από το Μνημόνιο. Όμως όλοι ξέρουμε πως δεν έχουμε βγει από την κρίση. Οι πολιτικοί βέβαια έχουν φτάσει να πιστεύουν τις αυταπάτες τους και δεν βλέπουν τόσο γραφικοί γίνονται με το να λένε πως η χώρα επανέρχεται στην κανονικότητα και μιλάνε για «καθαρή έξοδο». «Καθαρή έξοδος» με capital controls… Θα ήταν πολύ αστείο, αν δεν ήταν ταυτόχρονα και τραγικό.

Σημασία έχει πως η χώρα εξέρχεται από την κατάσταση αυτή, πολύ βαριά τραυματισμένη. Με μεγάλο μέρος του ΑΕΠ χαμένο, με δομικά προβλήματα της οικονομίας άλυτα, με μεγάλο μέρος της κοινωνίας καταβαραθρωμένο και κυρίως χωρίς προσανατολισμό για το αύριο. Αν δεν κάναμε ποτέ έναν ψύχραιμο απολογισμό της Μεταπολίτευσης που μας οδήγησε στη χρεοκοπία του 2010, ίσως πρέπει τουλάχιστον να κάνουμε κάποια στιγμή ένα απολογισμό των οκτώ χρόνων μνημονίων.

Οκτώ χρόνια είναι παρά πολλά. Οι χώρες που μπήκαν σε μνημόνιo μετά από μία τετραετία περίπου βγήκαν από αυτό, εμείς χρειαστήκαμε το διπλάσιο χρόνο. Το πρόβλημα με αυτό είναι ότι χάσαμε μια ευνοϊκή συγκυρία στο διεθνές χρηματοοικονομικό περιβάλλον. Τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης αύξησαν τη ζήτηση, τροφοδότησαν την ανάπτυξη και εμείς ήμασταν απομονωμένοι σε μία «φυλακή». Τώρα που βγαίνουμε από τα μνημόνια το κλίμα αλλάζει διεθνώς, η ποσοτική χαλάρωση τελειώνει, οι κεντρικές τράπεζες αυξάνουν τα επιτόκια, το πετρέλαιο ανεβαίνει, ο εμπορικός πόλεμος των ΗΠΑ με άλλες μεγάλες και μικρότερες δυνάμεις (από την Κίνα μέχρι την Τουρκία) δημιουργεί αναταράξεις στις αγορές.

Είναι μαθηματικά βέβαιο ότι στην επόμενη διεθνή κρίση η χώρα θα βρεθεί σε χειρότερη θέση από αυτή που βρέθηκε το 2010. Και αυτό γιατί βγαίνουμε από τα μνημόνια χωρίς η οικονομία να έχει γίνει πιο ανταγωνιστική, χωρίς η χώρα να έχει γίνει πιο φιλική στις επενδύσεις, χωρίς λιγότερη διαφθορά στο δημόσιο τομέα, χωρίς παιδεία προσανατολισμένη στις ανάγκες της αγοράς, χωρίς λυμένο το ασφαλιστικό πρόβλημα, χωρίς τράπεζες ικανές να χρηματοδοτήσουν την αγόρα, χωρίς αποτελεσματικότερο δημόσιο.

Οι Ευρωπαίοι δανειστές δυστυχώς δεν είχαν το σθένος να πιέσουν για λύσεις στα προβλήματα αυτά. Όμως όλα αυτά είναι δικά μας προβλήματα πρωτίστως και πρέπει επιτέλους εμείς οι ίδιοι να νοιαστούμε για την επίλυσή τους. Τώρα είμαστε μόνοι μας απέναντι στις αγορές. Η αναμέτρηση αυτή είναι μία αναμέτρηση με τον εαυτό μας. Τον κακό εαυτό μας. Καιρός να νοιαστούμε οι ίδιοι για τα προβλήματά μας. Αντιμετωπίζοντάς τα ρεαλιστικά, με όρους μέλλοντος και προπάντων χωρίς ιδεοληψίες. Το δυστύχημα είναι μέχρι τώρα δεν το κάναμε.

agrinioculture.gr