Σε σταυρώνουν Αγάπη. Σε σταυρώνουν!
Μια κοινωνία καρφιά, μια κοινωνία Συμφέροντα!
Γράφει ο ποιητής Θανάσης Σάλτας Τα Πάθη της Αγάπης και μας ξυπνά όλες τις μνήμες των θείων Παθών. Με αφορμή αυτούς τους στίχους και
τιμώντας τη Θεία εβδομάδα θα σταθούμε στην κριτική του cd Τα Πάθη της Αγάπης, σε ποίηση Θανάση Σάλτα και μουσική Πηγής Λυκούδη, κριτική η οποία γράφτηκε από την Διδάκτωρ Τμήματος Θεολογίας Α.Π.Θ. και Επιστημονική Συνεργάτις Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης (ΟΑΚ) κα Μαρία Χατζηαποστόλου:
Ρώτησαν κάποτε τον μακαριστό Οικουμενικό Πατριάρχη Δημήτριο, αν γνωρίζει ξένες γλώσσες. Η ερώτηση φυσικά ήτο εσκεμμένη και κατευθυνόμενη, έχοντας ως σκοπό να παγιδεύσει τον γλυκύτατο Ιεράρχη, ο οποίος ως γνωστόν δεν είχε γνώσεις ξένων γλωσσών. Εκείνος, όμως, ατάραχος, απήντησε: «Μιλώ την παγκόσμια γλώσσα της αγάπης», αφήνοντας έκπληκτο τον δημοσιογράφο. Τούτη την παγκόσμια γλώσσα μιλούν και «Τα πάθη της αγάπης», η αποψινή τιμώμενη δουλειά των Πηγή Λυκούδη και Θανάση Σάλτα.
Ο τίτλος του cd, καθώς και το νοηματικό περιεχόμενο των στίχων, δίνουν κάλλιστα την αφορμή για μια θεολογική και κατ’ επέκταση μεταφυσική ματιά, μια ματιά μέσα από το μάτι του ανθρώπου και για αυτό ακριβώς και του Θεού. Και σίγουρα, οι πολυβραβευμένοι αποψινοί μας τιμώμενοι ποιητής-συγγραφέας Θανάσης Σάλτας και συνθέτις Πηγή Λυκούδη δεν χρειάζονται συστάσεις. Αληθινοί πρεσβευτές της Τέχνης και του Πολιτισμού, πρεσβευτές του Ελληνισμού, για αυτό και του ανθρώπου σε όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη, επιμένουν να αντιστέκονται, επιμένουν να ονειρεύονται, επιμένουν να κηρύσσουν τη μεγαλύτερη Επ-Ανάσταση. Την Επ-Ανάσταση της Αγάπης.
Η μουσική της Πηγής Λυκούδη σε ταξιδεύει. Οι μελωδίες της, γεμάτες ποιητικότητα και αισθαντικότητα, έρχονται να συναντήσουν τη στιχουργική δυναμική του Θανάση Σάλτα, τους γεμάτους από γλυκύτατη παραμυθία, τουτέστιν παρηγορία, στίχους του και κοινωνούν με μια ποίηση γεμάτη από το ήθος της συνάντησης. Γιατί τούτη η μουσική μπορεί και έχει τη δύναμη να αναγνώσει και να εκφράσει την αγία ευαισθησία μέσα από την ποίηση καθώς, όπως λέει η ίδια η συνθέτις: «Στη μουσική υπάρχει η δύναμη που κρατά τη μνήμη της ύπαρξής μας ζωντανή». Για τούτο και η μουσική της Πηγής Λυκούδη αποτελεί κατά τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο Α΄, «γλυκασμόν παραμυθίας και φως ελπίδος». Γιατί, αν καταφέρουμε να διατηρήσουμε τη μνήμη μας ζωντανή, τότε θα έχουμε και την πρώτη νίκη επί του θανάτου.
Στην ουσία, το υπό παρουσίαση cd «Τα πάθη της αγάπης» είναι ένας θεματικός κύκλος δεκατριών τραγουδιών από μελοποιημένα ποιήματα για την αγάπη, προερχόμενα από το ομώνυμο θεατρικό έργο. Κάθε τραγούδι κουβαλά μέσα του μια δυναμική και μια ατμόσφαιρα που γεννά στη ψυχή του ακροατή εικόνες και αγγίζει όλες του τις αισθήσεις. Περίτρανη απόδειξη αυτής της πραγματικότητας, είναι το γεγονός πως η παράσταση ανέβηκε το περασμένο καλοκαίρι στη Σμύρνη, την ιδιαίτερη πατρίδα που γεννήθηκε ο μεγάλος μας ποιητής Γιώργος Σεφέρης και πως κατά την κορύφωσή της, όλοι μαζί οι συντελεστές φώναξαν το «ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ!» της ειρήνης και της συναδέλφωσης των λαών, σ’ ένα κατάμεστο θέατρο, όπου το μεγαλείο της τέχνης ένωσε τους δύο λαούς.
Η ποιητική, λοιπόν, αυτή συλλογή με νοηματικό άξονα την Αγάπη, αφηγείται αλληγορικά την Αγάπη που ενανθρωπίζεται, που γεννιέται με την ανατολή του ήλιου, μέσα στο χάραμα σαν τριαντάφυλλο σε κήπο, που ανθίζει και φωτίζει τον κόσμο, ερωτεύεται την άνοιξη και τον χειμώνα προδίδεται και σταυρώνεται. Τα πάθη της που είναι εμπνευσμένα από τα Θεία Πάθη, φανερώνουν την παράλληλη πορεία Θεού και Ξένου, που αποτελεί στην ουσία αλληγορία του ανθρώπου. Για αυτό και στο θεατρικό έργο κάνει ισχυρή την παρουσία του και ο Ύμνος της Αγάπης του Αποστόλου Παύλου. Γιατί αυτό είναι η Αγάπη. Η δύναμη που ουδέποτε εκπίπτει, πάντα στέγει, πάντα υπομένει, συν-χωρεί... Και μετά τα πάθη της στο τέλος πάντα ανασταίνεται! Γιατί για ν’ αναστηθεί, θα πρέπει πρώτα να πάθει. Θα πρέπει πρώτα να σταυρωθεί. Γιατί Ανάσταση χωρίς Σταύρωση δεν υπάρχει!
Η αγία ευαισθησία και η δύναμη του έρωτα, του Εσταυρωμένου Έρωτα, που «Κραταιά ως θάνατος Αγάπη», διαλύει τα σκοτάδια και καλεί τον άνθρωπο να ακολουθήσει το παράδειγμά του. Να κατέλθει, σταυρωθεί, ν’ αναστηθεί. Γιατί, «Αν μπορώ να λαλώ όλες τις γλώσσες των ανθρώπων, ακόμα και των αγγέλων, αλλά δεν έχω αγάπη για τους άλλους, οι λόγοι μου ακούγονται σαν ήχος χάλκινης καμπάνας ή σαν κυμβάλου αλαλαγμός. […] είμαι ένα τίποτα χωρίς αγάπη. […]». (Α΄ Κορ. 13). Και είμαι τα πάντα με αυτή!
Ακολουθώντας την ίδια σταυροαναστάσιμη πορεία «Τα πάθη της αγάπης» δίνουν ευθύς εξαρχής το στίγμα: η αγάπη από τη γέννησή της ακόμη δίνει το χριστιανικό μήνυμα της μη ανταπόδοσης της βίας καθώς, «Κόκκινο μάγουλο η ντροπή/ το πάθος σου μεγάλο,/ κι αν στο χτυπούν οι κεραυνοί/ να τους γυρνάς και τ’ άλλο…» (Η γέννηση). Παράλληλα, οι ρίζες της αγάπης είναι βαθιά ριγμένες μέσα στη γη, γιατί όσο η αγάπη βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να στερεωθεί, τόσο ανθίζει και ψηλώνει: «Είμαι ο ανθός της ζωής,/ το κρινάκι τ’ ουρανού,/ που το φύτεψαν στη Γης,/ Κάποια μέρα θα ψηλώσω...» (Φύλλο-φύλλο).
Η αγάπη αλλάζει κάθε στιγμή στα πρόσωπα και πάντα μένει ίδια: «Απ’ τα ψηλά στα χαμηλά/ Αγάπη πόσο μοιάζεις,/ σαν μία στάλα από βροχή/ κάθε στιγμή αλλάζεις…» (Σε πήρε κάποτε ο βοριάς), παλεύει με δράκους, αλλά το μεγαλύτερό της στοίχημα είναι να μπει μέσα στις καρδιές των ανθρώπων, να τις αγκαλιάσει και να τις ζεστάνει καθώς, «Επάλεψες με δράκοντες,/ μ’ ασπίδες και κοντάρια,/ μα των ανθρώπων οι καρδιές/ τα πιο σκληρά λιοντάρια! Σε σταυρώνουν Αγάπη,/ Σε σταυρώνουν…!!!» (Οι μάχες της αγάπης).
Κι αν σε σταυρώνουν οι άνθρωποι «Μοσχοβολούν τα λόγια σου/ τα χέρια σου λιμάνι,/ όποιος σ’ αγάπησε πολύ/ τα λογικά του χάνει…» (Ανασαιμιά μου). Γιατί μέσα στην τρέλα της αγάπης, δεν έχει χώρο η λογική. Και είναι τούτη η αγιότητα της αγάπης, η ιερότητα του έρωτα, που μέσα από τον καθαγιασμό των αισθήσεων, μεταμορφώνει το ποθούμενο πρόσωπο του έρωτα σε θείο και ιερό καθώς, «Όταν γυρνώ στο σπίτι μου/ εικόνες με κοιτάζουν,/ ανάβω το καντήλι μου/ κι όλες με σένα μοιάζουν…». Και η καθολικότητα της αγάπης παντού κυρίαρχη καθώς, «Είσαι παντού και πουθενά/ στα αστέρια, στο φεγγάρι,/ στην γη αυτή που περπατώ,/ κάτω απ’ το μαξιλάρι» (Όταν γυρνώ στο σπίτι μου).
Μη ξεχνάμε, βέβαια, ούτε λεπτό πως η αγάπη είναι ευάλωτη. Γι’ αυτό, «Τα όνειρά σου Αγάπη,/ με κερί μην κολλάς,/ μην στα κάψει ο Ήλιος,/ τα φτερά που φοράς...» (Μαργαρίτες μαδάς). Σαν κάτι ακριβό διαφυλάσσεται εντός μας η αγάπη, σαν κάτι που έχει ανάγκη από την ανθρώπινη υπεράσπιση, μα και τη θεϊκή προστασία. Έτσι, «Στην αγκαλιά μου τάματα,/ γλυκά θα τα φυλάξω,/ τ’ ορκίστηκα στην Παναγιά/ ποτέ μην τα πετάξω» (Μου χάρισες τριαντάφυλλα). Κι εκείνη έχει μονάχα τη δύναμη να μεταμορφώσει τον σύμπαντα κόσμο, να απαλύνει κάθε πόνο: «Μα αν ήξεραν οι άνθρωποι,/ μόνο να σε προφέρουν,/ Ο κόσμος θα χε γιατρικό,/ για αυτούς που υποφέρουν…» (Το γιατρικό). Ακόμη κι όταν είναι ανεκπλήρωτη: «Είπες θα ‘λθείς… Κι όμως..., Δεν ήλθες...!!!» (Μονόλογος: – Είπες θα έλθεις… Είναι Ήλιος που βασίλεψε), έχει τη δύναμη να γεμίσει την ύπαρξη με την ελπίδα της προσμονής. Η Αγάπη μοιάζει με τη Σελήνη που σου φωνάζει: «η λύπη κι αν σ’ αγκάλιασε/ είν’ η χαρά κοντά σου». Ακόμη και τώρα που, «Η ώρα τώρα πέρασε,/ γλυκά αποκοιμήσου,/ ταχιά θα βρεις Ανατολή/ και την Ανάστασή σου…» (Νανούρισμα). Ταχιά θα ‘ρθει, λοιπόν, η Ανάστασή σου!
Γιατί, «– Τί είναι η αγάπη, αδερφοί μου; μας έλεγε κι ανοιγοκλειούσε τα χέρια του σα να ’θελε να μας αγκαλιάσει˙ τί ’ναι η αγάπη, αδερφοί μου; δεν είναι μονάχα συμπόνια μήτε καλοσύνη˙ στη συμπόνια είναι δυό, αυτός που πονάει κι αυτός που συμπονάει˙ στην καλοσύνη είναι δυό, αυτός που δίνει κι αυτός που δέχεται˙ μα στην αγάπη είναι ένας, σμίγουν οι δυό και γίνουνται ένα, δεν ξεχωρίζουν˙ το εγώ κι εσύ αφανίζουνται˙ αγαπώ θα πει χάνουμαι, όπως γράφει και ο Νίκος Καζαντζάκης.[1] Εύχομαι από καρδιάς πάντα να χανόμαστε μέσα στο γλυκό χάσιμο της αγάπης, να χάνουμε τον εαυτό μας, γιατί τότε μονάχα θα τον βρούμε.
Πηγή Λυκούδη, Θανάση Σάλτα, σας ευχαριστούμε, που μας δώσατε την αφορμή!
Τα 13 τραγούδια του υπέροχου αυτού cd ερμηνεύουν 3 αισθαντικοί ερμηνευτές της νέας γενιάς η Γεωργία Αγγελου, ο Δημήτρης Ερατεινός και ο Νίκος Καρακαλπάκης. Στις απαγγελίες ακούμε τη χαρισματική φωνή της Ελένης Ερήμου.
Οι Μάχες της Αγάπης
https://www.youtube.com/watch?v=2ZrKdZIMakg
