Της Φωτεινής Τσιτσώνη-Καβάγια ,Εκπαιδευτικού
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου και που αποτελεί την κύρια εκδήλωση του ΟΗΕ από το 1972 για την ενημέρωση του παγκόσμιου κοινού, σχετικά με την ευαισθητοποίησή του σε θέματα περιβαλλοντικά , που έχουν άμεση σχέση με την ποιότητα της ζωής του και την καθημερινότητά του, προβληματιζόμαστε, επειδή ακριβώς ως άνθρωποι είμαστε άμεσα συνδεδεμένοι με το περιβάλλον μας και εξαρτιόμαστε από αυτό κι επειδή γνωρίζουμε πως συνεχώς αυτό απειλείται από την αλόγιστη επέμβαση εμάς των ίδιων!
Σύμφωνα με σχετικές έρευνες του ΟΗΕ, από την άμεση και καταστρεπτική διαχείριση του ανθρώπου στο περιβάλλον του, είναι υπό εξαφάνιση, όσο κι αν είναι λυπηρό αυτό, το 12% του συνόλου των πουλιών,και το 10% των φυτών και των ζώων, και μεταξύ αυτών, η καφετιά αρκούδα, ο λύκος, το τσακάλι, το ελάφι, το ζαρκάδι, η μεσογειακή φώκια, η χελώναcaretta-caretta, η αγριόγατα, ο γυπαετός και πολλά άλλα.
Είναι γνωστό πως η σχέση ΓΗ- Αέρας- Φυτά- Ζώα –Άνθρωπος είναι άμεση και συνάμα ιερή, αφού ο άνθρωπος είναι απόλυτα εξαρτημένος από τον κύκλο της ζωής, τόσο των ζώων όσο και των φυτών.
Και η εξάρτησή του αυτή φαίνεται και από το ότι η λατρεία του για τη Γη είναι αρχέγονη κι έτσι γεννήθηκαν θεότητες με σύμβολά τους φυτά αλλά και ζώα.
Τα φυτά συντελούν με την παρουσία τους στη δημιουργία τοπίων απείρου κάλλους, μοναδικής και αισθητικής αξίας του περιβάλλοντος και είναι άμεσα συνδεδεμένα με τα ζώα της περιοχής, ενώ συμβιώνουν αρμονικά μεταξύ τους. Αποτελούν στοιχεία της ιστορίας του κάθε τόπου αλλά και της πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας. Ακολουθούν, όπως και τα ζώα τον ίδιο πάνω-κάτω βιολογικό κύκλο με τον άνθρωπο: γεννιούνται, μεγαλώνουν, αφήνουν απογόνους και τέλος, πεθαίνουν. Και όλα τους έτσι, καθώς μεγαλώνουν, πολλαπλασιάζονται, γερνούν και πεθαίνουν,αλλά και εξελίσσονται παράλληλα με τον ανθρώπινο πολιτισμό, κρύβουν μέσα τους ένα πλήθος μυστικά, ένα πλήθος από περίεργα και θαυμαστά.
Κι ο λαός μας αγαπά με μιαν εντελώς ξεχωριστή και διακριτική αγάπη τα φυτά., αφού είναι άμεσα δεμένος με τη Γη και είναι φυσικό να αισθάνεται πως η μοίρα του βρίσκεται σε άμεση σχέση και συνάρτηση με τη μοίρα του φυτικού αλλά και του ζωικού κόσμου, που τον περιτριγυρίζει.
Γι’αυτό και θεωρεί τα φυτά συντρόφους του ζωντανούς , που τον βοηθούν και υποφέρουν μαζί του στις χαρές του, μα και στις λύπες του: «Κλαίνε τα δέντρα, κλαίνετα κλαδιά, κλαίνε και τα λημέρια, που λημέριαζα…», θα τραγουδήσει ο λαβωμένος κλέφτης με το στόμα της λαϊκής μούσας.
Έτσι, ο άνθρωπος πίστεψε ότι, μέσα σε κάθε φυτό, που είναι ένας ζωντανός οργανισμός ζει και υπάρχει μια ψυχή, που γεννιέται, μεγαλώνει μαζί του και τον συντροφεύει σε όλη του τη ζωή. Είναι η νεράιδα- φύλακας άγγελός του, είναι η δρυάδα, η αμαδρυάδα ή κι όπως αλλιώς λέγεται. Και είναι όλα τους, από το πιο ταπεινό χορταράκι ως και το πιο μεγάλο και δυνατό δέντρο, απαραίτητα και χρήσιμα μέσα στη φύση.
Και πλάστηκαν για τα φυτά είτε είναι μεγάλα και προφαντά είτε μικρά και ταπεινά, που ωστόσο παίζουν κι αυτό το δικό τους και σημαντικό ρόλο μέσα στη Δημιουργία, σαν και την …
Καλαμιά, την ταπεινή, που όμως είναι πολύ χρήσιμη μέσα στη φύση, όπου την τοποθέτησε ο Δημιουργός.
Είμαι η φτωχή του λόγγου η καλαμιά… (μοιάζει να λέει με το στόμα του ανώνυμου ποιητή),
Μια πανοπλία του φράχτη στον αέρα.
Με παίρνει ο νιος βοσκός στην ερημιά
και με σκαλίζει αθάνατη φλογέρα.
Στην ακροποταμιά στέκει η καλαμιά,
Που σιέται και λυγίζεται, μα και
μες στα νερά βουτά και συχνοκαθρεφτίζεται.
Με φύλλα σπαθωτά τον ουρανό κεντά
σπαθίζει όλα τα κύματα
και δίνει από καρδιάς στην κλαίουσα την ιτιά
παρηγοριάς φιλήματα.
Έτσι τραγουδάει ο ποιητής το φυτό της ακροποταμιάς, της ακρολιμνιάς, του βάλτου, των μελτεμιών και των ανέμων, το φυτό των αρμυρόβαλτων, όπου μέσα στις συστάδες του φωλιάζουν κι αναπαράγονται εκατοντάδες πουλιά.
… Και το νερό κι ο βάλτος γέννησαν την καλαμιά
…Κι αλήθεια ας δούμε τι να λέει άραγε το δικό της παραμύθι…
…Κάποτε, στη Φρυγία της Μ. Ασίας ζούσε κάποιος νέος που τον έλεγαν, Μαρσύα, που μια μέρα βρήκε τυχαία έναν αυλό και τον περιμάζεψε. Αυτός ο αυλός ανήκε στη θεά Αθηνά, που τον είχε παραπετάξει, επειδή από την πολλή χρήση τον είχε βαρεθεί.
Κι ο Μαρσύας χρησιμοποιώντας τον, έμαθε να παίζει το μουσικό αυτό όργανο τόσο όμορφα, που περηφανεύτηκε, επειδή πίστεψε ότι μπορούσε να παίζει ακόμα και πιο ωραία από τον Απόλλωνα και πως μπορούσε να παραβγεί και μαζί του σ’αυτό.
Έτσι, ο θεός Απόλλωνας αποφάσισε να διαγωνιστούν σ’αυτό και ως κριτής τους μπήκε ο Μίδας, ο βασιλιάς της Φρυγίας, που αποφάνθηκε πως καλύτερα έπαιξε ο Μαρσύας.
Ο θεός στη συνέχεια θύμωσε πολύ, που πρόσταξε να τιμωρηθεί ο Μαρσύας, ενώ καταράστηκε το Μίδα, να γίνουν τα αυτιά του γαϊδουρινά.
Και αυτό έγινε. Και κάποια στιγμή ο Μίδας βρέθηκε σε μιαν ακροποταμιά και καθρεφτίστηκαν τα αυτιά του στα νερά της. Σε λίγες μέρες τότε, ξεφύτρωσαν στο σημείο αυτό καλαμιές. Κι εκεί που φύσηξε τότε ο άνεμος μέσα σ’ ένα τρύπιο καλάμι μιας από τις καλαμιές,, ακούστηκε ένας ήχος διαπεραστικός και γλυκός. Κι έτσι γεννήθηκε η φλογέρα.
Κάποιος άλλος μύθος αναφερόμενος στη νύμφη Σύριγγα, λέει, πως στην ακροποταμιά του ποταμού Λάδωνα την κυνηγούσε κάποτε ο τραγοπόδαρος θεός Πάνας και οθεός του ποταμού τη λυπήθηκε ακούγοντας τις φωνές της και τη μεταμόρφωσε σε καλαμιά. Τότε ο Πάνας έκοψε λίγα κομμάτια από την καλαμιά, τα κόλλησε μεταξύ τους με κερί και έκανε ένα μουσικό όργανο, που το ονόμασε σύριγγα.
Και… μια φορά κι έναν καιρό, στα παραμύθια, η ελιά περηφανεύτηκε πως είναι δέντρο μεγάλο και δυνατό κι ευλογημένο, με πολλά κλαδιά και καρπούς πολλούς, που τους έπαιρναν οι άνθρωποι και έκαναν το λάδι, που είναι τόσο χρήσιμο και τόσα άλλα..Και μέμφονταν τη μικρούλα, μικρούτσικη καλαμιά, με τα καταπράσινα στενόμακρα φύλλα, που είχε φυτρώσει δίπλα της, με τα μεγάλα και παράξενα λουλούδια της, που’μοιαζαν με τσαμπιά και στάχυα
Κι η φτωχή η καλαμιά, που άκουγε την περήφανη ελιά, όλο και μαζευόταν και πιο πολύ στη μεριά της και σκεφτόταν πόσο αδύνατη και μικρούλα ήταν, που λύγιζε στο παραμικρό φύσημα του ανέμου.
Και σε λίγο, που άρχισε να φυσάει ένας δυνατόςάνεμος , η ταπεινή καλαμιά λύγισε και δίπλωσε, η ελιά όμως δεν άντεξε και ξαπλώθηκε καταγής , με γδούπο δυνατό και φοβερό. Κι όταν ο άνεμος σταμάτησε , κι όλα γύρω τους ησύχασαν στο Μεσολόγγι, στους δικούς μας τους αρμυρόβαλτους συναντάμε τις καλαμιές , πολλές φορές σε ολόκληρες συστάδες. Στέκουν πάντα όρθιες και λυγούν στο φύσημα και του παραμικρού ανέμου, τραγουδώντας το δικό τους τραγούδι και ψιθυρίζοντας το δικό τους παραμύθι, έτσι , όπως ακουμπούν το ένα καλάμι πάνω στο άλλο. Κι αλήθεια σαν τι να λένε συναμετάξυ τους, έτσι, όπως τρίβονται ; Σαν τι άραγε να λένε τα τριξίματα-ψιθυρίσματά τους;
Οπωσδήποτε θα λένε πόσο πολύ τους αρέσει το νερό κοντά στο οποίο φυτρώνουν και πόσο αχόρταγα το ρουφούν κι όσο κι αν τις περιφρονούν για την ταπεινότητά τους οι άνθρωποι, έχουν κι αυτές να περηφανεύονται, γιατί είναι πολύ χρήσιμες, αφού τις φυτεύουν οι άνθρωποι στις άκρες των κτημάτων τους για φράχτες και για να κόβουν τον αέρα, που κάνει κακό στα φυτά.
Πόσοι και πόσοι ψαράδες χρησιμοποιούν τα καλάμια αποξηραμένα στο ψάρεμα, πόσοι αγρότες δεν τα χρησιμοποιούν για την κατασκευή των οροφών στα αγροτόσπιτά τους , ενώ παλιότερα εδώ στο Μεσολόγγι, όπου φύονταν σε αφθονία στις άκρες της λίμνης, ήταν το πρώτο από τα υλικά που χρησιμοποιούσαν στην κατασκευή των κατοικιών τους οι ψαράδες, των πελάδων, ενώ από τα πρώτα πάλι υλικά για τις καλαμωτές στα διβάρια. Ακόμα, τότε που δεν ήταν αναπτυγμένη η βιομηχανία, ονομαστοί καλαθάδες, που ως επί το πλείστον ήταν γύφτοι, έχοντας μεγάλη επιδεξιότητα στα χέρια τους, ονομαστοί και ξεχωριστοί τεχνίτες έπλεκαν με τα καλάμια, που αφθονούσαν στην περιοχή, κοφίνια, χτένια για τους αργαλειούς, απαραίτητο εργαλείο του παλιού νοικοκυριού, στην πλεκτική των καλαθιών, των κοφινιών και πολλών άλλων αντικειμένων.
Τίποτα,λοιπόν, δεν είναι άχρηστο στη φύση.. Ας αγαπήσουμε όλα τα πλάσματα γύρω μας, ας τα προστατέψουμε και σίγουρα τότε η ωφέλειά μας δε θα είναι μικρή και το κέρδος μας οπωσδήποτε μεγάλο!
πηγή: http://agrinionews.gr
