Η συζήτηση για το μέλλον των συντάξεων αναζωπυρώνεται, καθώς νέες διεθνείς εκθέσεις προειδοποιούν για τις βαθιές αλλαγές που θα επιφέρει η εκρηκτική δημογραφική γήρανση, πλήττοντας κυρίως τους σημερινούς νέους εργαζόμενους, ενώ οι σημερινοί 20άρηδες αντιμέτωποι με αύξηση ορίου συνταξιοδότησης, την στιγμή μάλιστα που η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στη γήρανση. Παρότι η κυβέρνηση δεσμεύεται ότι δεν εξετάζεται αύξηση των ορίων ηλικίας από το 2027, οι ειδικοί εκτιμούν ότι η δημογραφική πίεση είναι τόσο ισχυρή που δύσκολα θα αποφευχθούν μελλοντικές παρεμβάσεις.
Πρωταθλήτρια η Ελλάδα στη γήρανση
Σύμφωνα με την έκθεση “Pensions at a Glance 2025” του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως ως προς την ταχύτητα γήρανσης του πληθυσμού και τη μείωση του εργατικού δυναμικού. Το χαμηλό ποσοστό γεννήσεων σε συνδυασμό με το αυξανόμενο προσδόκιμο ζωής ασκούν ανυπολόγιστη πίεση στο ασφαλιστικό σύστημα.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων (EIOPA) προειδοποιεί ότι τα δημόσια συστήματα κοινωνικής ασφάλισης δεν θα μπορούν να χρηματοδοτήσουν τις μελλοντικές συντάξεις, καθώς ο αριθμός των συνταξιούχων θα ξεπεράσει κατά πολύ τον αριθμό των εργαζομένων. Σήμερα, στην Ελλάδα αναλογούν 1,65 εργαζόμενοι για κάθε έναν συνταξιούχο, όμως οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες: 1,46 προς 1 το 2030 και 1,23 προς 1 το 2050. Όσο βαθαίνει αυτή η απόκλιση τόσο δυσκολότερη γίνεται η χρηματοδότηση.
Διεθνής τάση για συνταξιοδότηση στα 70
Σχεδόν σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης), η «κανονική» ηλικία συνταξιοδότησης ανεβαίνει. Για όσους ξεκινούν σήμερα την εργασία τους, ο μέσος όρος συνταξιοδότησης διαμορφώνεται στα 66,4 έτη για τους άνδρες και στα 65,9 έτη για τις γυναίκες, με το όριο σε κάποιες χώρες να φτάνει ή και να ξεπερνά τα 70. Για την Ελλάδα, το νέο προβλεπόμενο όριο για τους νέους εργαζόμενους διαμορφώνεται στα 66 έτη, καθώς η δυνατότητα συνταξιοδότησης με 40 χρόνια εργασίας στα 62 αποτελεί το κατώτατο όριο, το οποίο θα ανεβεί σταδιακά.
Όσον αφορά την αναπλήρωση, για τους νέους εργαζόμενους η καθαρή σύνταξη αναμένεται να αντιστοιχεί στο 63% του μισθού, ποσοστό που σε ορισμένες χώρες πέφτει κάτω από 40%.
Το χάσμα των συντάξεων των γυναικών
Παρά τη μικρή βελτίωση, οι γυναίκες λαμβάνουν κατά μέσο όρο 23% χαμηλότερη σύνταξη από τους άνδρες. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το χάσμα, ο ΟΟΣΑ προτείνει μέτρα όπως η παροχή φθηνότερης παιδικής φροντίδας, η κατάργηση αντικινήτρων εργασίας και η προώθηση των γυναικών σε ηγετικές θέσεις και ειδικότητες υψηλής ζήτησης.
Συμπερασματικά, αν και η κυβέρνηση αποκλείει επίσημα αλλαγές έως το 2027, τα στοιχεία δείχνουν ότι για τους σημερινούς 20άρηδες η συνταξιοδότηση πιθανότατα θα έρθει αργότερα από τις σημερινές προβλέψεις. Ο συνδυασμός γήρανσης, μείωσης εργατικού δυναμικού και αυξανόμενου προσδόκιμου ζωής καθιστά σχεδόν βέβαιο ότι η συζήτηση για τα όρια ηλικίας θα επιστρέψει, και μάλιστα σύντομα.
