Κείμενο και Φωτογραφίες Απόστολος Κων. Καρακώστας

Στο Άνω Κεράσοβο Μακρυνείας του Δήμου Αγρινίου, την Δευτέρα 27 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε μια σπουδαία ιστορικοπολιτιστική εκδήλωση για την μεγάλη οικογένεια των Ντοβαίων καπεταναίων.

Που έδρασαν στον Ζυγό, στο Μεσολόγγι και όπου αλλού τους καλούσε ο απελευθερωτικός αγώνας των επαναστατημένων Ελλήνων της Δυτικής Ρούμελης από το 1821 έως το 1829.

Η ιστορία τους τραβάει πολλές δεκαετίες, από πριν την Επανάσταση και συνεχίστηκε και κατόπιν, με άξιους απογόνους τους που φθάνουν μέχρι τις μέρες μας, διακόσια χρόνια μετά.

Το αποκορύφωμα της 40χρονης συμμετοχής τους, στον υπέρ πάντων αγώνα, ήταν στις πολιορκίες του Μεσολογγίου και στην Ηρωϊκή Έξοδο, που ο νταϊφάς των Ντοβαίων έχυσε ποταμούς το αίμα του…

Τον αγώνα αυτών των παληκαριών Ντοβαίων, τίμησαν με την εκδήλωση στην κοιτίδα τους το Άνω Κεράσοβο οι απόγονοί τους και όλο το χωριό, με οργανωτές τον Πρόεδρο της Κοινότητας κύριο Νικόλαο Γκούβρα και τους συλλόγους των Απανταχού Άνω Κερασοβιτών «Η Γη του Κάστανου» και των Απογόνων των Ντοβαίων.

Πλήθος κόσμου που μέρες πριν κάλεσε ο Σύλλογος, ήρθε από Αθήνα, Μεσολόγγι, Αγρίνιο κι άλλα μέρη και συγκεντρώθηκε στο προαύλιο της Παναγίας στο χωριό, όπου υπό τους ήχους κλέφτικων τραγουδιών από το καλλιτεχνικό συγκρότημα «SibeΜόρια» (διαβάστε σχετικά εδώ: https://www.agrinionews.gr/sibe), ξεκίνησε με το που έπεσε το σούρουπο η εσπερίδα.

Η πρόεδρος του Συλλόγου Απανταχού Άνω Κερασοβιτών «Η Γη του Κάστανου», κυρία Κλεάνθη Μιχαλοπούλου, συντονίστρια της εκδήλωσης, καλωσόρισε και ευχαρίστησε για την παρουσία τους όλους τους καλεσμένους.

Κάλεσε στην συνέχεια για έναν χαιρετισμό τον Πρόεδρο της Τοπικής Κοινότητας Άνω Κερασόβου κύριο Νικόλαο Γκούβρα.

Ο Πρόεδρος καλωσόρισε με την σειρά του τον Αρχιερατικό Επίτροπο Μακρυνείας πατέρα Ιωάννη Μυζήθρα, εκπρόσωπο του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κκ. Δαμασκηνού, τον Προϊστάμενο της Ενορίας Άνω Κερασόβου πατέρα Νικόλαο Μακρυπούλια, την Αντιδήμαρχο Πολιτισμού του Δήμου Αγρινίου κυρία Μαρία Παπαγεωργίου, τους παρόντες Προέδρους των Κοινοτήτων Μακρυνείας, τους εκπροσώπους φορέων και συλλόγων και όλους τους καλεσμένους στην εκδήλωση που έδωσαν το παρών.

Αναφέρθηκε στους στόχους της εκδήλωσης και ανακοίνωσε ότι την Κυριακή του Θωμά, (19 Απριλίου 2026), η Κοινότητα σε συνεργασία με τον Σύλλογο των Απανταχού Άνω Κερασοβιτών «Η Γη του Κάστανου» και τον Σύλλογο «Απογόνων Ντοβαίων Καπεταναίων του Ζυγού», θα συμμετάσχει στο Πρόγραμμα της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας για τον εορτασμό των 200 ετών από την Ηρωική Έξοδο του Μεσολογγίου του 1826.

Πρόκειται για μια εκδήλωση απόδοσης τιμής στους κλέφτες Καπεταναίους του Ζυγού, με τέλεση μεγάλου Αρχιερατικού Μνημόσυνου «στην μνήμη των Κλεφτών του Ζυγού, αυτών που έδωσαν στην πατρίδα την ελευθερία της», που θα γίνει την Κυριακή του Θωμά, στην εκκλησία του χωριού, χοροστατούντος του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτου κκ. Δαμασκηνού.

Αυτή η πρόταση διατυπώθηκε για πρώτη φορά από την ιστορικό κυρία Ανθή Παπαθανασίου και έγινε αποδεχτή από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κκ. Δαμασκηνό, όταν πολυμελής επιτροπή τον επισκέφθηκε πρόσφατα, (17 Οκτωβρίου) στα Γραφεία της Ιεράς Μητροπόλεως στο Αγρίνιο.

Αποχωρώντας ο Πρόεδρος κύριος Γκούβρας «παρέδωσε» το βήμα στην κυρία Μαρία Παπαγεωργίου την Αντιδήμαρχο Αγρινίου, για έναν χαιρετισμό.

Καλησπερίζοντας η επί των Πολιτιστικών Θεμάτων του Δήμου Αγρινίου κυρία Παπαγεωργίου, μετέφερε τους χαιρετισμούς του Δημάρχου κυρίου Γεωργίου Παπαναστασίου, ο οποίος λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων βρίσκονταν στο Αγρίνιο.

Συνεχάρη  τους οργανωτές, που με όρεξη προχώρησαν στην διοργάνωση αυτής της εκδήλωσης και κατάφεραν να συγκεντρώσουν τόσο πολλούς ανθρώπους, ανθρώπους που πραγματικά νοιάζονται για την ιστορία, την κοινότητα, τον τόπο τους αλλά και για το μέλλον του.

Συνέχισε με την ιστορία των Ντοβαίων, των αγωνιστών του Ζυγού, που ξέρουμε-καθώς είπε-την τεράστια δράση τους, τόσο εδώ στον Ζυγό, όσο και στις επιχειρήσεις που γινόντουσαν στο Μεσολόγγι, κατά τις πολιορκίες του στην Επανάσταση, αλλά ακόμα και για την μεγάλη τους συμβολή στο να κρατήσουν ελεύθερα τα μονοπάτια διαφυγής των εξοδιτών, όσων διασώθηκαν…

Όλα είναι καταγραμμένα στην ιστορία, έχουμε-συνέχισε-στην Ματαράγκα τα «Λαζάρια» που γίνονται κάθε χρόνο, στην μνήμη αυτών των γεγονότων.

Συνεχάρη τον σύλλογο των απογόνων των Ντοβαίων Αγωνιστών για την δράση τους όλα τα χρόνια, μίλησε για τα μέλη του που είναι απόγονοι εκείνων, όπως η ομιλήτρια της εκδήλωσης κυρία Πόπη Ντόβα-Μπαζάκα, συνεχάρη τον Πολιτιστικό Εξωραϊστικό Σύλλογο Απανταχού Άνω Κερασοβιτών για την δράση του, καθώς και τον κύριο Νικόλαο Γκούβρα τον Τοπικό Πρόεδρο του Άνω Κερασόβου.

Αναφέρθηκε και στην εορτή της επετείου του «ΟΧΙ» και παραλλήλισε τους αγώνες των Ελλήνων θυμίζοντας τους στοίχους του ποιητή Κωστή Παλαμά: «Αυτό το λόγο θα σας πω, δεν έχω άλλο κανένα! Μεθύστε με το Αθάνατο κρασί του 21!».

Η συντονίστρια πρόεδρος της «Γης του Κάστανου» κυρία Μιχαλοπούλου κάλεσε στο βήμα τον κύριο Βασίλη Ντόβα, Αντιπρόεδρο του Συλλόγου Απογόνων Ντοβαίων.

Ο Αντιπρόεδρος ευχαρίστησε εκ μέρους του Συλλόγου του την Κοινότητα του Άνω Κερασόβου και τον Πρόεδρο κύριο Νίκο Γκούβρα, για την τιμή που έκανε στον σύλλογο, καθώς επίσης και τις δυο ομιλήτριες της εκδήλωσης, οι οποίες θα μιλήσουν για τους Ντοβαίους Αγωνιστές.

Δεν θα προσθέσω-είπε-κάτι άλλο, προσωπικά δήλωσε περήφανος για την διοργάνωση αυτής της όμορφης γιορτής, ευχαρίστησε τον κύριο Μιχάλη Ντόβα για την συνδρομή του στην διοργάνωση καθώς και «όλους τους αδελφούς Κερασοβίτες» οι οποίοι τίμησαν με την παρουσία τους την εκδήλωση.

Η συντονίστρια παρουσίασε στο κοινό την «ζυγιά» των καλλιτεχνών που αποτελούνταν από τους: Βαγγέλη Ντζούφρα στο τραγούδι και στο λαούτο, τον Κοσμά Παπακωστόπουλο στο κλαρίνο, τον Παναγιώτη Καμζέλα στο βιολί, Κωνσταντίνο Φουρλίγκα στην  κιθάρα και Βασίλη Σκουμάνζο στο ντέφι.

Οι καλλιτέχνες άνοιξαν την βραδιά με το κλέφτικο τραγούδι των Ντοβαίων.

«Βουνά μ’ για χαμηλώσετε, παραμεράτε λίγο

για ν’ αγναντέψω το Ζυγό και τα Καστανοχώρια

να ιδω τους κλέφτες του Ζυγού και τους καπεταναίους,

να ιδώ τους αδελφούς Μακρή, έξι αδερφούς Ντοβαίους,

να ιδώ το Τσάκο Θοδωρή, τους Τσερεφελαίους.

Αυτοί ‘ναι οι κλέφτες του Ζυγού και οι καπεταναίοι

όπου φυλάνε το Ζυγό και πολεμούν τους Τούρκους».    

Πρώτη ομιλήτρια στην εκδήλωση ήταν η ιστορικός κυρία Ανθή Παπαθανασίου. Ξεκίνησε την πολύ σημαντική ομιλία της απαγγέλοντας με την χαρακτηριστική της στεντόρεια φωνή, τα λόγια μιας από τις παραλλαγές του γνωστού τραγουδιού για τον Βαλτινό προεπαναστατικό κλεφταρματωλό Μπουκουβάλα:

«Στη μέση στο Κεράσοβο και στη μεγάλη χώρα;
Ο Μπουκουβάλας πολεμάει με τους Μουσουχουσαίους.
Πέντε πολέμους έκαμαν απ’ την αυγή ως το γιώμα

Κι άλλους πέντε ως το δειλινό, κι άλλους πέντε ως το βράδυ.

Παπαδοπούλα χούγιαξε από να παραθύρι.

Πάψε Γιάννη μ’ τον πόλεμο, πάψε το ντουφέκι,

Να κατακάτσει ο κουρνιαχτός να μετρηθεί τ’ ασκέρι.

Μετριούνται οι Τούρκοι τρεις φορές και λείπουν πεντακόσιοι,
μετριούνται τα κλεφτόπουλα και λείπουν τρεις λεβέντες».

Συνέχισε την ομιλία της με τα λόγια: «Σεβαστοί πατέρες, αυτοδιοικητικοί άρχοντες και εκπρόσωποι φορέων, αγαπητοί συμπατριώτες.

Για να ανοίξω απόψε την εικόνα της μεγάλης ιστορίας του Άνω Κερασόβου, επέλεξα να ξεκινήσω με τα λόγια από ένα παραδοσιακό κλέφτικο που να συνταιριάζει με εκείνο των Ντοβαίων που ακούσαμε, ώστε να μελετήσουμε όπως οφείλουμε τον χάρτη της ιστορίας μας στην καρδιά της κλεφταρματωλικής μας παράδοσης.

Που μέσα της ουσιώθηκε ένα λαμπρό παρελθόν. Ένα κλέφτικο τραγούδι που όταν το ακούμε, το αίσθημα γίνεται η δική μας εικόνα που οργανώνει έναν διαυγή δρόμο που μας οδηγεί χωρίς διακοπή σε μια μάχη βγαλμένη θαρρείς από τα χρόνια του Ομήρου.

Γιατί ότι κρατάει μέσα του τέτοια ιστορία, έρχεται ακριβώς από εκεί, αφού περάσει και μέσα από την πάλη ενός Διγενή Ακρίτα, ο ίδιος βηματισμός.

Ήταν τριάντα χρόνια από σήμερα όταν μια μέρα λαμπερή στην καρδιά ενός βροχερού χειμώνα βρέθηκα για πρώτη φορά σε τούτο το χωριό.

Στην αρχή του χωριού, ένα παιδάκι έκλαιγε στην άκρη από ένα ρυάκι. Η μάνα του προσπαθούσε να το παρηγορήσει και ένας άνδρας ανήμπορος στηριγμένος σε πατερίτσες, άκουσα να του λέει: «Μωρέ Χαραλαμπάκη, μην κλαις σήμερα που έχει ήλιο, όταν βρέχει να κλαις, για να παίρνει η βροχή το δάκρυ σου».

Τότε αναρωτήθηκα αν σ’ αυτό το χωριό έζησε κάποτε ο Όμηρος. Ζήτησα την απάντηση περιδιαβαίνοντας στους δρόμους του και μπαίνοντας σε σπίτια παλαιά που έγραφαν στην πέτρα και στους αρμούς τους ιστορία δυο και τριών αιώνων.

Αγαπητοί συμπατριώτες, επαινώ και ευχαριστώ τον Πολιτιστικό Σύλλογο των Απανταχού Άνω Κερασοβιτών «Η γη του Κάστανου», καθώς και τον Πρόεδρο της Ιστορικής αυτής Κοινότητας για την εκδήλωση και την πρόσκληση και ευχαριστώ όλους σας για την παρουσία σας εδώ.

Καλώς βρεθήκαμε στο κέντρο αυτής της Ιστορικής Κοινότητας του Άνω Κερασόβου που η αρχή της χάνεται μέσα σε πέντε και παραπάνω αιώνες και που έγραψε στην ιστορία της πατρίδας μας σπουδαίες σελίδες.

Ας ανοίξουμε λοιπόν αυτές τις σελίδες».

Η κυρία Ανθή Παπαθανασίου έχει γράψει ένα βιβλίο για τους αγωνιστές Ντοβαίους που η παρουσίασή του έγινε πριν τέσσερα χρόνια. Γνωρίζει κάθε λεπτομέρεια από την ιστορία των αγωνιστών του Ζυγού καλύτερα από τον καθένα και πολλές «σελίδες» αυτής της ιστορίας ξεδίπλωσε μέσα από την διανθισμένη με ποιητικό οίστρο αφήγησή της.

Μίλησε για την τοπογραφία του Ζυγού και της κοινότητας και πόσο αυτή η εδαφική ιδιομορφία συνέβαλε στο Επαναστατικό αίσθημα των κατοίκων τα χρόνια της τυραννίας…

Αναφέρθηκε στους νταϊφάδες των κλεφτών-πρωτεργατών του αγώνα, διάβασε τα ονόματά τους και περιέγραψε τις ιδιαίτερες αγωνιστικές τους ικανότητες.

Μίλησε για την πρώτη πολεμική σύγκρουση της Επανάστασης του 1821, που έγινε από τους Ζυγιώτες ξεσηκωμένους αγωνιστές στις 5 του Μάρτη.

Ανέλυσε τον λόγο που το Άνω Κεράσοβο βρέθηκε στο επίκεντρο του Επαναστατικού αγώνα στον Ζυγό και όχι μόνο.

Αυτός ο λόγος είναι τα έξι αδέλφια οι Ντοβαίοι που σχημάτισαν γύρω τους τον πιο μεγάλο νταϊφά.

(Στο πάνω μέρος του χωριού διασώζεται το σπίτι τους, που σε αγκωνάρι είχαν κεντήσει ένα 6κτινο αστέρι, έμβλημά τους των 6 αδελφιών του τότε, αλλά και του σήμερα, καθώς αυτό το αστέρι «λέει πολλά» στους απογόνους τους).

Η κυρία Παπαθανασίου έκλεισε την ομιλία της ευχαριστώντας τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κκ. Δαμασκηνό, τους συλλόγους και τον πρόεδρο της Κοινότητας, που υιοθέτησαν την πρότασή της για την τέλεση του αρχιερατικού μνημόσυνου, για τους αγωνιστές του Ζυγού, την Κυριακή του Θωμά το επόμενο έτος 2026, στο Άνω Κεράσοβο. Ευχαρίστησε ιδιαίτερα τον Μητροπολίτη που θα συμπεριλάβει την δράση αυτή στο επετειακό πρόγραμμα της Ιεράς Μητροπόλεως για τα 200 χρόνια από την έξοδο.

Στο βήμα των ομιλητών την κυρία Παπαθανσίου διαδέχθηκε η κυρία Πόπη Ντόβα, φιλόλογος, συγγραφέας και ποιήτρια.

Σαν απόγονος των Ντοβαίων, γαλουχημένη με τις ιστορίες των ηρωικών κατορθωμάτων τους, μίλησε από καρδιάς αλλά και με γνώση από την οικογενειακή της παράδοση.

Ξεκίνησε καλησπερίζοντας και ευχαριστώντας το κοινό που παρά το σχετικό κρύο της φθινοπωριάτικης βραδιάς, (υψόμετρο του χωριού 520 μέτρα), παρέμειναν όλοι μέχρι το τέλος της πολύ ενδιαφέρουσας εσπερίδας.

Μερικά από τα λόγια της ήταν τα παρακάτω:

«Εκπροσωπώντας τον Σύλλογο των Ντοβαίων, Νομού Αιτωλοκαρνανίας, απογόνων των Καπεταναίων του Ζυγού, θέλω, καταρχάς, να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στην ιστορική κοινότητα Άνω Κερασόβου και στον πρόεδρο της κ. Νίκο Γκούβρα, καθώς και στον πολιτιστικό σύλλογο των απανταχού Ανω Κερασοβιτών «Η γη του κάστανου» για την άρτια συνδιοργάνωση της σημερινής εκδήλωσης, αφιερωμένης «τιμής ένεκεν» στους Κλεφταρματωλούς του ιστορικού Ζυγού.

Επίσης ευχαριστώ από καρδιάς όλους εσάς για την παρουσία σας στη σημερινή ομήγυρη μνήμης και ιστορίας».

Μίλησε για τους αγωνιστές Ντοβαίους, τα πολεμικά τους κατορθώματα και την άμυνά τους στις αποκλείστρες  του Ζυγού.

Και για το σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισαν  στην προεπαναστατική περίοδο και στην επανάσταση.

Ακόμα μίλησε για την ευνοϊκή τύχη να μεγαλώσει με αυτά τα ιστορικά ακούσματα και τις συγκινητικές  αφηγήσεις  του αείμνηστου πατέρα της Στράτου Ντόβα, όπως εκείνος τα είχε αποτυπώσει στην ψυχή και στην καρδιά του από τον πατέρα του και τον παππού  του.

Για το Μεσολόγγι είπε ότι όταν οι πολιορκημένοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με την πείνα και τη φωτιά, οι Ντοβαίοι  δε  λύγισαν και από την πρώτη στιγμή στάθηκαν φρουροί του Μεσολογγίου όπου στην άμυνα της πόλης έδωσαν τα πάντα πολεμόντας πλάι στους συμπολεμιστές τους Μεσολογγίτες, μέρα και νύχτα,

Κλείνοντας την ομιλία της απάγγειλε ένα δικό της ποίημα, αφιερωμένο στους έξι αδελφούς Ντοβαίους. Λίγοι στίχοι του ακολουθούν:

«Από το χάραμα και την αυγή

με φλόγα και καρδιά

στις υψηλές ραχούλες

και στις αγκαθωτές τις λαγκαδιές.

Εκεί, ανδρωθήκατε ήρωες Ντοβαίοι.

……………………………………

Ω παλικάρια Αθάνατα,

καμιά θυσία μάταιη!

Περήφανη η Ελλάδα

για τα άξια τέκνα της!….»

Τους ομιλητές θερμά χειροκρότησαν όλοι όσοι παραβρέθηκαν στο ευρύχωρο προαύλιο, όπου οι 150 καρέκλες του Δήμου δεν έφθασαν και χρησιμοποιήθηκαν και πολλές της εκκλησίας!

Πέρα από όσους προαναφέρθηκαν στην αρχή του κειμένου, το παρών έδωσαν και οι Πρόεδροι Τοπικών Κοινοτήτων Κύριοι: Ο Ηλίας Ζαλοκώστας του Κάτω Κερασόβου, ο Σπύρος Γιαννόπουλος των Παπαδάτων, ο Θεόδωρος Θεοδωρόπουλος του Ζευγαρακίου. Ακόμα παραβρέθηκαν η κυρία Βούλα Γουργολίτσα Υπεύθυνη της Ακτίνας Εθελοντισμού του δήμου Αγρινίου, η Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Ματαράγκας κυρία Καλλιόπη Σαλάπα, ο Πρόεδρος του Λαογραφικού Μουσείου Αγρινίου κύριος Χρήστος Πριόβολος και ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συλλόγων Απανταχού Μακρύνειων Αιτωλοακαρνανίας Ο.Σ.Α.Μ.Α, και Πρόεδρος του Συλλόγου Καζαναίων κύριος Παναγιώτης Καζανάς.

Η εκδήλωση συνεχίστηκε με μουσική από τους εκλεκτούς καλλιτέχνες και χορό από μικρούς και μεγάλους στο πλακοστρωμένο προαύλιο.

Η πλούσια ποικιλία των γλυκών και νόστιμων εδεσμάτων που παρασκεύασαν χειροποίητα οι εθελόντριες κυρίες των Συλλόγων ήταν μοναδική και δύσκολα θα ξεπεραστεί από παρόμοιες εκδηλώσεις!

Φυσικά υπήρχαν πολλά αναψυκτικά και νερά αλλά  και το τοπικό τσίπουρο για όσους…κρύωναν και δεν είχαν προβλέψει για σακάκι ή μπουφάν!

Τον ήχο συντόνισε άψογα ο τεχνικός Βασίλης Καπελλάκης.

Όλοι έμειναν ενθουσιασμένοι με την ζωντανή αυτή εκδήλωση και προσδοκούν στην ακόμα πιο πολυπληθή και εορταστική, μετά από λιγότερο από έξι μήνες, στον ίδιο χώρο στις 19 του Απρίλη το 2026!

Α.Κ.Κ.

agrinionews.gr