Του Κώστα Κατίκου
Άλμα στα 50,2 δισ. ευρώ έκαναν τα χρέη στον ΕΦΚΑ στο β' τρίμηνο του 2025, παρά το γεγονός ότι οι νεοεισερχόμενες οφειλές, δηλαδή τα χρέη που δημιουργήθηκαν εντός του τριμήνου, ήταν πολύ λιγότερες από τις προηγούμενες περιόδους.
Το μυστικό της αύξησης βρίσκεται στις προσαυξήσεις και στον τρόπο που αυτές επιβάλλονται, καθώς δεν υπάρχει η οροφή στο 100% της εκάστοτε ληξιπρόθεσμης οφειλής, που εφαρμοζόταν με το παλιό σύστημα υπολογισμού των προσαυξήσεων (έως το 2012).
Αντιθέτως, με τον νέο μηχανισμό υπολογισμού των προσαυξήσεων, που εφαρμόζεται από το 2013, μια ληξιπρόθεσμη οφειλή τοκίζεται με 0,72% κάθε μήνα για όλους τους μήνες που αυτή δεν ρυθμίζεται ή δεν πληρώνεται, με αποτέλεσμα πλέον τα χρέη στον ΕΦΚΑ να αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο και να ξεπερνούν κατά πολύ τα καινούργια χρέη που αφήνουν απλήρωτα οι οφειλέτες.
Σύμφωνα με την έκθεση για το β’ τρίμηνο του 2025 που δημοσίευσε το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ), τα χρέη προς τον ΕΦΚΑ αυξήθηκαν κατά 562 εκατ. ευρώ και ανήλθαν στα 50,2 δισ. ευρώ, από 49,7 δισ. ευρώ που ήταν το α' τρίμηνο του έτους.
Η αύξηση των χρεών οφείλεται σε ποσοστό 84% στις αυτόματες προσαυξήσεις που επιβάλλονται κάθε μήνα στις παλαιότερες οφειλές και μόνον κατά 16% είναι καινούργια χρέη που δεν πληρώθηκαν κατά το β’ τρίμηνο του 2025.
Από τα 562 εκατ. ευρώ που προστέθηκαν στο σύνολο των χρεών, τα 413,8 εκατ. ευρώ είναι τόκοι προσαύξησης που "πέφτουν" κάθε μήνα στις παλιές οφειλές και τα 149 εκατ. ευρώ είναι καινούργια χρέη.
Η τόσο μεγάλη αύξηση των χρεών από προσαυξήσεις συνιστά στρέβλωση του συστήματος, καθώς στην πραγματικότητα οι οφειλέτες βλέπουν το χρέος τους να εξακοντίζεται ακόμα και χωρίς να δημιουργούν νέες οφειλές.
Η αυτόματη αύξηση των χρεών με περισσότερες προσαυξήσεις και λιγότερες νέες οφειλές είναι η μία όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη δείχνει ότι τα χρέη αυξάνονται μετά την πανδημία από νέους οφειλέτες.
Από την ανάλυση των οφειλών προκύπτει ότι για τις οφειλές ύψους 50,29 δισ. ευρώ, το 36,09% (ποσό 18,1 δισ. ευρώ) του συνολικού χρέους δημιουργήθηκε από οφειλέτες που ξεκίνησαν να δημιουργούν για πρώτη φορά χρέη από το 2010 και μετά, ενώ το 63,91% (ποσό 32,14 δισ. ευρώ) είναι παλιά χρέη που δημιουργήθηκαν για πρώτη φορά από οφειλέτες πριν από το 2009.
Μεγάλη έκρηξη στα χρέη παρατηρείται στα έτη 2017 και 2018. Το 2017 προστέθηκαν 313.050 νέοι οφειλέτες με χρέη 5,4 δισ. ευρώ και το 2018 μπήκαν στο ΚΕΑΟ άλλοι 88.873 νέοι οφειλέτες με χρέη 1,1 δισ. ευρώ. Το 2019 οι νέοι οφειλέτες έπεσαν στους 67.314 με χρέη κοντά στα 700 εκατ. ευρώ, ενώ μέχρι και την πανδημία (2020-2022) οι νέοι οφειλέτες δεν ξεπέρασαν τους 90.000.
Από το 2023 όμως, με το άνοιγμα της οικονομίας, οι οφειλέτες αυξάνονται. Το 2023 προστέθηκαν 106.357 νέοι οφειλέτες με νέα χρέη 430,3 εκατ. ευρώ, το 2024 ο αριθμός των οφειλετών ανεβαίνει στους 118.145, με άλλα 311 εκατ. ευρώ νέα χρέη να προστίθενται στο ΚΕΑΟ, ενώ μέχρι τον Ιούνιο του 2025 προστέθηκαν άλλοι 55.021 καινούργιοι οφειλέτες στο ΚΕΑΟ.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με την έκθεση του ΚΕΑΟ, από το χρέος των 50,2 δισ. ευρώ, τα 10,26 δισ. ευρώ είναι χρέη ανεπίδεκτα είσπραξης. Οι οφειλές αυτές αφορούν εργοδότες πτωχευμένους, εργοδότες σε καθεστώς εκκαθάρισης, εργοδότες με οφειλές πριν από την εφαρμογή του συστήματος ασφάλισης μέσω ΑΠΔ, που δεν έχουν ποτέ υποβάλει ΑΠΔ και που δεν έχουν ποτέ καταβάλει ποσά στο ΚΕΑΟ, ενώ υπάρχουν και οφειλές ασφαλισμένων που έχουν αποβιώσει. Στην πράξη, τα χρέη είναι 40 δισ. και όχι 50,2 δισ. ευρώ.
Ρεκόρ ειδοποιητηρίων σε 170.820 οφειλέτες
Το ΚΕΑΟ εισέπραξε στο β’ τρίμηνο 453,4 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 255,7 εκατ. ευρώ προήλθαν από δόσεις ρυθμίσεων και τα 210,9 εκατ. ευρώ από ειδοποιητήρια σε οφειλέτες και από πληρωμές εκτός ρυθμίσεων.
Τα ειδοποιητήρια έπεσαν βροχή, καθώς εντός του δεύτερου τριμήνου του 2025 εστάλησαν 170.820 ατομικές επιστολές σε οφειλέτες, από 41.949 ειδοποιήσεις που είχαν σταλεί το πρώτο τρίμηνο. Η μαζική αποστολή ειδοποιητηρίων υποδηλώνει αφενός την ανάγκη για αύξηση των εσόδων από οφειλές που δεν έχουν υπαχθεί σε καθεστώς ρύθμισης και αφετέρου την πάγια τακτική του ΚΕΑΟ να φρενάρει τα χρέη στο ξεκίνημά τους πριν αυξηθούν.
Χαμηλές πτήσεις καταγράφουν και οι ρυθμίσεις, με τις 12 έως 24 δόσεις και έως 48 (κατόπιν ελέγχου) να αποτελούν τη μόνη διέξοδο για τους οφειλέτες που θέλουν να τακτοποιήσουν τις οφειλές τους, καθώς δεν φαίνεται να προβάλλει καμία άλλη ρύθμιση στον ορίζοντα με περισσότερες δόσεις.
Οι λίγες δόσεις πάντως δεν φέρνουν νέους οφειλέτες στις ρυθμίσεις, αλλά μένουν σε αυτές όσοι είχαν ενταχθεί κυρίως στις 120 δόσεις του 2019, που είχε κούρεμα χρέους έως και 50%, και όσοι επιλέγουν τις 12-24 δόσεις, για να ρυθμίσουν όμως μικρές οφειλές των 5.000 έως 10.000 ευρώ.
Στο τέλος Ιουνίου 2025, οι συνολικές ενεργές ρυθμίσεις ήταν 310.626 (από 318.662 που ήταν τον Μάρτιο του 2025) και το ρυθμισμένο ποσό έφτανε στα 4.945.223.974 ευρώ. Με ολοκληρωμένη ρύθμιση και εξόφληση χρέους ήταν συνολικά 782.892 οφειλέτες, με το συνολικό ποσό που κατέβαλαν να ανέρχεται στα 3.908.177.746 ευρώ. Στον αντίποδα, όμως, 1,2 εκατ. οφειλέτες είχαν ξεκινήσει ρύθμιση αλλά την εγκατέλειψαν, με το σύνολο των χρεών που αντιστοιχεί στις απολεσθείσες ρυθμίσεις να αγγίζει τα 29 δισ. ευρώ.
