Για την Ελλάδα, η οποία έχει οικοδομήσει την τελευταία δεκαετία μια υπολογίσιμη εξαγωγική παρουσία στις Ηνωμένες Πολιτείες, το ενδεχόμενο επιβολής δασμών 30% στα προϊόντα της δεν είναι απλά μια απειλή αλλά σοβαρός κίνδυνος.
Πέρυσι, οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ ανήλθαν στα 2,4 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 13,9% σε σχέση με το 2023. Οι εξαγωγές αυτές αντιπροσωπεύουν πλέον το 4,9% του συνόλου των ελληνικών εξαγωγών, κατατάσσοντας τις ΗΠΑ ως τον πέμπτο σημαντικότερο πελάτη της χώρας, ποσοστό μικρό μεν, όχι ευκαταφρόνητο δε.
Το εμπορικό ισοζύγιο παραμένει πλεονασματικό υπέρ της Ελλάδας περίπου 250 εκατ. ευρώ. Πίσω από αυτή την εικόνα, όμως, κρύβεται μια «συγκέντρωση κινδύνου». Το 71% των εξαγωγών στηρίζεται σε 20 προϊόντα, πολλά από τα οποία είναι εξαιρετικά ευαίσθητα στις τιμές και στους όρους πρόσβασης στην αγορά.
Σύμφωνα με την Ετήσια Έκθεση του Γραφείου ΟΕΥ της Ελληνικής Πρεσβείας στην Ουάσιγκτον, το καλάθι των βασικών ελληνικών προϊόντων προς τις ΗΠΑ περιλαμβάνει από γενόσημα φάρμακα και φέτα ΠΟΠ μέχρι ελαιόλαδο και φυσικά καλλυντικά και είναι ευάλωτο σε διακυμάνσεις κόστους.
Τα φαρμακευτικά προϊόντα, κυρίως γενόσημα, κατέχουν την πρώτη θέση στις ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, με 950 εκατ. δολάρια. Ακολουθούν τα αγροδιατροφικά (ελαιόλαδο, φέτα, κρασί) με 720 εκατ. δολάρια, τα βιομηχανικά υλικά με 310 εκατ. δολάρια και τα καλλυντικά με 220 εκατ. δολάρια.
Οπότε η επιβολή δασμών 30% δεν είναι απλώς ένα κόστος, αλλά αλλάζει τις ισορροπίες. «Η ελληνική εξαγωγική στρατηγική βασίζεται στην τιμή και την ποιότητα. Αν η τιμή χτυπηθεί από έναν δασμό 30%, τότε το επιχείρημα της ποιότητας δεν αρκεί για να κρατήσει το προϊόν σε ανταγωνιστική θέση», λέει στέλεχος εξαγωγικής εταιρείας τροφίμων.
Το πρόβλημα για την Ελλάδα δεν είναι μόνο οι δασμοί. Ελάχιστες εταιρείες έχουν παραγωγική παρουσία επί αμερικανικού εδάφους. Το μεγαλύτερο ποσοστό βασίζεται σε απευθείας εξαγωγές ή τοπικούς διανομείς. Οι ΗΠΑ είναι χώρα-πλατφόρμα, όποιος εξάγει εκεί, αποκτά ετικέτα κύρους, χτίζει παγκόσμιο track record, ανοίγει δρόμους σε Καναδά, Λατινική Αμερική, Ασία. Το να χάνεις την αμερικανική αγορά σημαίνει να χάνεις τη βιτρίνα, λέει Έλληνας εξαγωγέας.
Στον αντίποδα, βασικοί ανταγωνιστές όπως Ιταλία, Ισπανία, Τουρκία έχουν πολύ ευρύτερο αποτύπωμα και πολύ περισσότερα να χάσουν.
Το σίγουρο είναι ότι αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν αποτελούν την κορυφαία αγορά για τα ελληνικά προϊόντα, η σημασία τους υπερβαίνει τα απόλυτα νούμερα. Για την Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά, οι ΗΠΑ είναι μια πολύ σημαντική εξαγωγική αγορά αγαθών.
Η ΕΕ παρέμεινε και πέρυσι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ. Συνολικά, το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών ΗΠΑ-Ευρώπης εκτιμάται ότι υπερέβη τα 2 τρισ. δολάρια το 2024, εκ των οποίων 1,3 τρισ. δολάρια αφορούσαν το εμπόριο αγαθών και άνω των 750 δισ. δολάρια το εμπόριο υπηρεσιών.
Με τις εξαγωγές αγαθών των ΗΠΑ προς την Ευρώπη να ανέρχονται σε περίπου 504 δισ. δολάρια και τις εισαγωγές αγαθών από την Ευρώπη να υπερβαίνουν τα 771 δισ. δολάρια, οδηγώντας σε εμπορικό έλλειμμα περίπου 266 δισ. δολάρια για τις ΗΠΑ, το υψηλότερο μέχρι σήμερα.
Οπότε γίνεται αντιληπτό πως εάν το εμπορικό αυτό κανάλι αρχίσει να στενεύει λόγω δασμών, τότε η πίεση θα διοχετευτεί εσωτερικά στο ευρωπαϊκό σύστημα, συμπιέζοντας μικρότερες αγορές όπως η Ελλάδα.
Τα ελληνικά προϊόντα δεν θα χάσουν μόνο την πρόσβαση σε ένα premium καταναλωτικό κοινό, αλλά θα αντιμετωπίσουν και αυξημένο ανταγωνισμό εντός της ενιαίας αγοράς, καθώς μεγάλοι Ευρωπαίοι παίκτες θα στραφούν εκ νέου προς την Ευρώπη για να διαθέσουν τα αποθέματα και την πλεονάζουσα παραγωγή.
