Ο προσδιορισμός του ποια χρονιά στην ιστορία της ανθρωπότητας ήταν η χειρότερη για να ζει κανείς είναι υποκειμενικός και υπάρχουν πολλές που θα ήταν υποψήφιες για την πρώτη θέση.
Μεταξύ αυτών το 2020, καθώς η πανδημία του κορονοϊού στοίχισε τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους. Περίοδοι που χαρακτηρίζονται από μεγάλης κλίμακας βία και φρικαλεότητες, όπως ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, είναι επίσης υποψήφιες.
Πιο πίσω, το 1918 ήταν φρικτό, όταν η πανδημία της ισπανικής γρίπης μόλυνε το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού, σκοτώνοντας περίπου 50-100 εκατομμύρια ανθρώπους. Η περίοδος 1347-1351 στιγματίστηκε από την πανδημία του Μαύρου Θανάτου που κατέστρεψε την Ευρώπη, σκοτώνοντας περίπου το 30-50% του πληθυσμού.
Ήταν όμως το 536 μ.Χ. η χειρότερη χρονιά όλων των εποχών;
Ωστόσο, όπως αναφέρει το greekreporter.com, πολλοί ιστορικοί και επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η χειρότερη χρονιά για να ζει κανείς ήταν το 536 μ.Χ. λόγω μιας σειράς καταστροφικών γεγονότων που βύθισαν μεγάλο μέρος του κόσμου στο χάος.
Μια τεράστια ηφαιστειακή έκρηξη, ή ενδεχομένως μια σειρά εκρήξεων, κάλυψε το βόρειο ημισφαίριο με ένα πέπλο στάχτης και σκόνης. Αυτό απέκλεισε το ηλιακό φως για περίπου 18 μήνες, προκαλώντας δραματική πτώση της παγκόσμιας θερμοκρασίας. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως ο ηφαιστειακός χειμώνας του 536.
Η κατακόρυφη πτώση των θερμοκρασιών οδήγησε σε εκτεταμένες καταστροφές των καλλιεργειών. Με τις καλλιέργειες να μην μπορούν να αναπτυχθούν, οι άνθρωποι ήρθαν αντιμέτωποι με την πείνα σε όλη την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τμήματα της Ασίας.
Αποδυναμωμένοι από την πείνα και τις σκληρές συνθήκες, οι πληθυσμοί έγιναν πιο ευάλωτοι στις ασθένειες. Η πανούκλα του Ιουστινιανού, που πιστεύεται ότι ήταν βουβωνική πανώλη, εμφανίστηκε το 541 μ.Χ. και κατέστρεψε την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, επιδεινώνοντας περαιτέρω την κατάσταση.
Τα γεγονότα αυτά είχαν αλυσιδωτές συνέπειες, επηρεάζοντας τις κοινωνίες για τα επόμενα χρόνια. Η πείνα και οι ασθένειες προκάλεσαν εκατομμύρια θανάτους και κοινωνική αναστάτωση. Ο ηφαιστειακός χειμώνας εγκαινίασε μια περίοδο ψυχρού καιρού, γνωστή ως Μικρή Εποχή των Παγετώνων της Ύστερης Αρχαιότητας, η οποία διήρκεσε μέχρι το 560 μ.Χ. περίπου.
Ο ιστορικός του Μεσαίωνα Μάικλ ΜακΚόρμικ από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ δήλωσε πρόσφατα ότι «το 536 ήταν η αρχή μιας από τις χειρότερες περιόδους για να ζει κανείς, αν όχι το χειρότερο έτος».
Η θερμοκρασία το καλοκαίρι του 536 έπεσε κατά 1,5°C έως 2,5°C, εγκαινιάζοντας την πιο ψυχρή δεκαετία των τελευταίων 2300 ετών. Εκείνο το καλοκαίρι έπεσε χιόνι στην Κίνα, οι καλλιέργειες καταστράφηκαν και οι άνθρωποι λιμοκτόνησαν.
Στη συνέχεια, το 541, η βουβωνική πανώλη έπληξε το ρωμαϊκό λιμάνι του Πελούσιου, στην Αίγυπτο. Αυτό που ονομάστηκε πανούκλα του Ιουστινιανού εξαπλώθηκε ταχύτατα, αφανίζοντας το ένα τρίτο έως το μισό του πληθυσμού της ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και επιταχύνοντας την κατάρρευσή της, δήλωσε ο McCormick στο περιοδικό Science.
Μαζικές ηφαιστειακές εκρήξεις στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική
Η ομάδα του McCormick ανέφερε ότι μια κατακλυσμιαία ηφαιστειακή έκρηξη στην Ισλανδία εξαπέλυσε τέφρα σε όλο το βόρειο ημισφαίριο στις αρχές του 536. Ακολούθησαν άλλες δύο μαζικές εκρήξεις, το 540 και το 547. Τα επαναλαμβανόμενα πλήγματα, ακολουθούμενα από πανούκλα, βύθισαν την Ευρώπη σε οικονομική στασιμότητα που διήρκεσε μέχρι το 640.
Μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Michael Sigl του Πανεπιστημίου της Βέρνης, διαπίστωσε πρόσφατα ότι σχεδόν κάθε ασυνήθιστα ψυχρό καλοκαίρι τα τελευταία 2500 χρόνια προηγήθηκε μιας ηφαιστειακής έκρηξης.
Μια μαζική έκρηξη -ίσως στη Βόρεια Αμερική, ξεχώρισε στα τέλη του 535 ή στις αρχές του 536. Μια άλλη ακολούθησε το 540. Η ομάδα του Sigl κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το διπλό χτύπημα εξηγούσε το παρατεταμένο σκοτάδι και το κρύο, καταλήγει το greekreporter.com
