Η διδασκαλία των Οικουμενικών Συνόδων

θωράκισε την ορθόδοξη πίστη μας

Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

Με τρόπο αρμονικό και υπέροχο, η σημερινή Κυριακή συνδυάζεται, τόσο με το Ευαγγελικό, όσο και με το Αποστολικό ανάγνωσμα. Τί εξαιρετικό έχει όμως η Κυριακή αυτή; Σήμερα, τιμούμε την μνήμη των αγίων Πατέρων που συγκρότησαν την Α’ Οικουμενική Σύνοδο, το 325 μ.Χ. στην Νίκαια της Βιθυνίας. Χίλια επτακόσια (1.700) χρόνια μας χωρίζουν απ’ αυτό το γεγονός. Κι όμως! Το μεγάλο αυτό χρονικό διάστημα δεν στάθηκε ικανό να ελαττώσει ούτε στο ελάχιστο την μεγάλη σημασία της Συνόδου αυτής για την ορθόδοξη πίστη μας. Πρόκειται για την Οικουμενική Σύνοδο, η οποία διακήρυξε ότι το πρόσωπο του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού είναι το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, δηλαδή ο ίδιος ο Θεός.

Ποιός είναι εκείνος που αμφισβήτησε την μεγάλη αυτή αλήθεια; Ο Άρειος, ένας μορφωμένος θεολόγος και πρωτοπρεσβύτερος των αρχών του 4ου αιώνα, ο οποίος δίχασε και ταλαιπώρησε την πρώτη Εκκλησία, μέχρις ότου οι άγιοι Πατέρες της Α’ Οικουμενικής Συνόδου, με προεξάρχοντα τον Μέγα Αθανάσιο, αντέκρουσαν την καταστροφική διδασκαλία του και διατύπωσαν με τρόπο σαφή την ορθόδοξη διδασκαλία, όπως, σε κάθε Θεία Λειτουργία, απαγγέλουμε στο Σύμβολο της Πίστεως.

Είναι φοβερά τα δεινά, από τα οποία, αιώνες τώρα, ταλαιπωρείται η Εκκλησία μας, προερχόμενα, είτε από τους εχθρούς της πίστεως, είτε από τους αιρετικούς. Φοβερά, αλλά όχι απροσδόκητα. Ο ίδιος ο Κύριος, τόσο στο κατά Ματθαίον, όσο και στο κατά Λουκάν Ευαγγέλιο προειδοποιεί τους μαθητές Του: «Σας στέλνω σαν πρόβατα ανάμεσα σε λύκους» (Μτθ. 10:16, Λουκ. 10:3).

Ναι! Επί αιώνες, «λύκοι» περιφέρονται γύρω από την μάνδρα του Κυρίου, γύρω από την Εκκλησία του Χριστού. Διαρκώς επιβεβαιώνεται η προειδοποίησή Του. Διαρκώς, όμως, επιβεβαιώνεται και η προστασία Του. Όπως είπε στους Μαθητές Του: «Σας δίνω εξουσία να πατάτε πάνω σε φίδια και σκορπιούς και να κυριαρχείτε πάνω σ’ όλη την δύναμη του εχθρού· τίποτε δε θα σας βλάψει». (Λουκ. 10:19).

Για την προστασία αυτή μιλά και η σημερινή Ευαγγελική περικοπή. Βρισκόμαστε λίγες ώρες πριν ο Κύριός μας παραδοθεί στους σταυρωτές Του. Είναι η ώρα που υψώνει τα μάτια στον ουρανό και απευθύνει προς τον Θεό Πατέρα την συγκλονιστική Αρχιερατική προσευχή, όπως καταγράφεται στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη. «Αυτούς που μου έδωσες, λέει, τους φύλαξα και κανένας απ’ αυτούς δε χάθηκε. Σε παρακαλώ, τώρα που εγκαταλείπω αυτόν τον κόσμο, όχι να τους πάρεις από τον κόσμο, αλλά να τους προστατέψεις από τον Πονηρό» (Ιω. 17:12,15) .

Είναι δυνατόν, άραγε, να μην εισακούσει ο Ουράνιος Πατέρας την προσευχή του Μονογενούς Υιού Του; Την εισάκουσε και την απέδειξε επί αιώνες φρικτών διωγμών, διαρκών επιθέσεων και δαιμονικών αιρέσεων.

Ό,τι συνέβη επί αιώνες, συμβαίνει και σήμερα: «Λύκοι», κάθε είδους και μορφής, κομπάζουν πως κατανίκησαν την Εκκλησία του Χριστού. Κι όμως! Διώκτες και αιρετικοί έρχονται και παρέρχονται, η Εκκλησία του Χριστού, όμως, παραμένει ασάλευτη και ακατανίκητη, κηρύσσοντας ακατάπαυστα το αυθεντικό μήνυμα της σωτηρίας.

Την εικόνα των λύκων χρησιμοποιεί και ο Απόστολος Παύλος στην σημερινή Αποστολική περικοπή, η οποία περιλαμβάνεται στο βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων. Ο μεγάλος Απόστολος, τερματίζοντας την τρίτη περιοδεία του, περιέπλεε τα παράλια της Μικράς Ασίας, ανυπομονώντας να βρεθεί στα Ιεροσόλυμα για την εορτή της Πεντηκοστής. Φτάνοντας στην Μίλητο, στέλνει ανθρώπους στην Έφεσο και προσκαλεί τους πρεσβυτέρους της να έρθουν για να Τον συναντήσουν. Εκεί, τους απευθύνει μια θαυμάσια ομιλία, γεμάτη από προειδοποιήσεις αλλά και παρηγοριά, από την οποία σήμερα ακούσαμε ένα απόσπασμα:

«Ξέρω, τους λέει, ότι μετά την αναχώρησή μου θα εισβάλουν σ’ εσάς λύκοι άγριοι, που δε θα λυπηθούν το ποίμνιο. Ακόμα και από ανάμεσά σας θα βγουν πρόσωπα που θα διδάσκουν πλάνες για να παρασύρουν τους πιστούς με το μέρος τους. Γι’ αυτό να αγρυπνείτε, και να θυμάστε ότι τρία χρόνια συνέχεια δεν έπαψα νύχτα και μέρα να νουθετώ με δάκρυα τον καθένα σας. Αδερφοί, σας εμπιστεύομαι στον Θεό και στο κήρυγμα που σας αποκάλυψε η χάρη Του. Αυτός μπορεί να σας κάνει ώριμους στην πίστη και να σας δώσει την επουράνια ζωή μαζί με όλους όσοι είναι δικοί Του» (Πρ. 20:29-32).

Δεν διαψεύστηκε η εμπιστοσύνη του Αποστόλου Παύλου στον Θεό. Γνώριζε πως, αν και ο Χριστός δεν βρισκόταν πια στην Γη, η Χάρις του Παναγίου Πνεύματος, που για πρώτη φορά έκανε την εμφάνισή της κατά την ημέρα της Πεντηκοστής, θα αποτελούσε για πάντα πηγή προστασίας και φωτισμού. Σήμερα, παρουσιάζεται ενώπιόν μας η απτή απόδειξη αυτού του φωτισμού: Η Α’  Οικουμενική Σύνοδος, της οποίας τους 318 Πατέρες τιμούμε σήμερα, αποτελεί τον πρώτο κρίκο της ολοφώτεινής αλυσίδας των επτά (7) Οικουμενικών Συνόδων, των οποίων η διδασκαλία θωράκισε την ορθόδοξη πίστη μας και θα αποτελεί για πάντα ανάχωμα και προστασία εναντίον κάθε αιρέσεως.

Πρώτος λοιπόν τρόπος προστασίας απέναντι στους πειρασμούς που απειλούν την Εκκλησία μας είναι η σταθερότητα στην ορθόδοξη πίστη μας. Ο Απόστολος Παύλος, όμως, δεν αρκείται μόνον στην θεωρία. Υποδεικνύει και τον δρόμο της πρακτικής, ο οποίος καλλιεργεί την ψυχή, ώστε να δεχτεί τον φωτισμό της Θείας Χάριτος. Και ο δρόμος αυτός δεν είναι άλλος από εκείνον της προσφοράς και της αγάπης:  «Να εργάζεστε σκληρά, λέει, για να μπορείτε να βοηθάτε αυτούς που έχουν ανάγκη. Να θυμάστε τα λόγια του Κυρίου μας Ιησού, που είπε: "καλύτερο είναι να δίνεις παρά να παίρνεις"» (στ. 36).

Περνάμε δύσκολους καιρούς. Η Ορθόδοξη πίστη μας αμφισβητείται και χλευάζεται από τους ισχυρούς του κόσμου τούτου. Ο ορθόδοξος τρόπος ζωής ατονεί και σχετικοποιείται, συχνά και από εμάς τους ίδιους. Δεν είναι η πρώτη φορά που το καράβι της Εκκλησίας μας συναντά την τρικυμία. Δεν είναι όμως και η πρώτη φορά που η Χάρις του Παναγίου Πνεύματος εμφανίζεται και πάλι ως ενίσχυση, ενδυνάμωση και προστασία της Εκκλησίας, αλλά και όλων μας. Ο Θεός σπέρνει διαρκώς την Χάρη Του. Από εμάς, όμως, εξαρτάται η αποδοχή και η καρποφορία της. Όσο υπερβαίνουμε τον εγωισμό μας, όσο αποτελούμε, ως Εκκλησία, το καταφύγιο των πληγωμένων, των απελπισμένων και των συντετριμμένων συνανθρώπων μας, τόσο θα ενισχύουμε τους δεσμούς μας με τον Θεό της αγάπης, τόσο θα γινόμαστε μιμητές της απέραντης φιλανθρωπίας Του.

Ο Απόστολος Παύλος μας καλεί να μιμηθούμε την αυταπάρνηση, την αγωνιστικότητα και την βαθιά του πίστη. Το μήνυμα της προσηλώσεως στην αυθεντική διδασκαλία της Εκκλησίας και της αγαπητικής προσφοράς, το οποίο παρέδωσε σήμερα στους πρεσβυτέρους της Εφέσου, ας αποτελεί και την δική μας πυξίδα προς την ελπίδα και την Αναστάσιμη χαρά.