Ο Αγρινιώτης Ηλίας Λαΐνας που συμμετείχε στα γεγονότα παρέστη στην εκδήλωση του 6ου Λυκείου Αγρινίου. Όσα αφηγείται φωτίζουν πτυχές της ιστορίας…
Tιμάται σήμερα η 43η Επέτειος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, μιας ιστορικής στιγμής για τη χώρα που αποτέλεσε την αρχή του τέλους της δικτατορίας και άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στα χρόνια που ακολούθησαν.
Το Νοέμβριο του 1973 νεολαίοι απ΄όλη την Ελλάδα που βρίσκονταν στην Αθήνα για εργασία και κυρίως για σπουδές διαδήλωσαν μαζικά και δυναμικά εναντιώμενοι στη Χούντα των Συνταγματαρχών εκφράζοντας το λαϊκό αίσθημα. Η εξέγερση ξεκίνησε με κατάληψη του Μετσόβιου Πολυτεχνείου Αθηνών στις 14 Νοεμβρίου από φοιτητές και σπουδαστές, κλιμακώθηκε επι τριημέρου και κατέληξε σε αιματοχυσία το πρωί της 17ης Νοεμβρίου
Ένας από τους Αγρινιώτες που βίωσε την εξέγερση ως συμμετέχων σε αυτή ήταν και ο φοιτητής τότε του Βιομηχανικού Πανεπιστημίου Πειραιά Ηλίας Λαΐνας. Συνταξιούχος πλέον υπάλληλος της ΑΤΕ, ο κ. Λαΐνας τίμησε με την παρουσία του τη σχολική εκδήλωση για την επέτειο του Πολυτεχνείου του 6ου Λυκείου Αγρινίου.
Η πρόσκληση ήταν μια εξαιρετική ιδέα του φιλόλογου κ.Χάρη Ταμπάκη, διοργανωτή της σχολικής γιορτής σε συνεργασία με την κυρία Γεωργία Κατσιμάρδου.
Οι παρόντες στα γεγονότα
Μέρος της μαρτυρίας του λοιπόν δέχτηκε ο κ. Λαΐνας να δημοσιευτεί στο agrinionews.gr. Μέσα από αυτή διαφωτίζεται εν μέρει η αριθμητική συμμετοχή της πόλης στα γεγονότα αυτά στα οποία έλαβαν μέρος παιδιά Αγρινιωτάκια, φοιτητές που σπούδαζαν. Επίσης σύλλογοι με γεωγραφική αναφορά στον τόπο μας ήταν ενεργοί στα γεγονότα του Πολυτεχνείου: Ο Σύλλογος Αιτωλοακαρνάνων Σπουδαστών και ο Σύλλογος Στερεοελλαδιτών. Αγρινιώτες μέσα τουλάχιστον στο Πολυτεχνείο ήταν περίπου 10, θυμάται ο κ. Λαϊνας. Σίγουρα περισσότεροι βρίσκονταν εκτός των πυλών του Πολυτεχνείου, όπου ήταν ο πυρήνας της εξέγερσης, τον Νοέμβριο του 1973.
Η αγωνία των γονιών
Η εισβολή με τανκς στο Πολυτεχνείου έγινε ξημερώματα Σαββάτου 17 Νοεμβρίου 1973. Ο Ηλίας Λαΐνας θυμάται τη σύλληψη του και την μεταφορά του στη Γενική Ασφάλεια ( νυν ΓΑΔΑ) στη Μεσογείων. Φωτίζει μια άγνωστη πτυχή, εκείνη των διαδηλώσεων στα νεκροτομία των γονιών των αγνοουμένων οι οποίοι δεν είχαν κανένα νέο για τα παιδιά τους. Όπως ο ίδιος λέει «οι γονείς του έμαθαν μόλις 5 μέρες μετά την Τετάρτη ότι ήταν ζωντανός«. Η ίδια αγωνία κυρίευε χιλιάδες γονείς στην Αθήνα και την επαρχία…
Η περιβόητη «συνέντευξη» Μαστοράκη
O Ηλίας Λαΐνας όμως θυμάται και την περιβόητη «συνέντευξη» Μαστοράκη. Λίγες ημέρες μετά τα γεγονότα της 17ης Νοέμβρη 1973, ο Νίκος Μαστοράκης πήρε συνέντευξη από ομάδα φοιτητών που συμμετείχαν στην εξέγερση. Μετά την προβολή της εκπομπής, οι συμμετέχοντες φοιτητές συνελήφθησαν στο ΕΑΤ-ΕΣΑ και βασανίστηκαν από το χουντικό καθεστώς. «Μας μετέφεραν στο ΚΕΒΟΠ Χαϊδαρίου. Κανένας δεν ήθελε να μιλήσει. Τελικά επελέγησαν με τη βία κάποια πρόσωπα. Όλοι υποχρεωθήκαμε να είμαστε παρόντες στα πλάνα της εκπομπής του Μαστοράκη. Η εκπομπή γυρίστηκε Πέμπτη και μεταδόθηκε Σάββατο, αφού φυσικά ελέγχθηκε και λογοκρίθηκε από τον αρμόδιο Υπουργό της Χούντας. Ρωτήσαμε αν θα ήταν ζωντανή«, λέει ο κ. Λαΐνας σημειώνοντας πως στην ουσία οι φοιτητές «ανακρίθηκαν» υπό το καμουφλάζ τηλεοπτικής συνέντευξης. Δύο εκ των παρόντων ήταν Αγρινιώτες…
«Χριστούγεννα στο Αγρίνιο δεν μου μιλούσε κανείς. Το καλοκαίρι μου έλεγαν: Θυμάσαι Ηλία που ήμασταν(!) στο Πολυτεχνείο;»
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον εξάλλου παρουσιάζει το πως υποδέχτηκε το Αγρίνιο, τα Χριστούγεννα του 1973, ένα από τα παιδιά της που σπούδαζε στην Αθήνα και προτίμησε να ρισκάρει τη ζωή του για τα ιδανικά της Δημοκρατίας και της Πατρίδας του. Χαρακτηριστική η διαφορά στάσης τότε, ελάχιστο διάστημα μετά την εξέγερση σε σχέση με το καλοκαίρι που ακολούθησε την πτώση της Χούντας.
Θυμάται ο Ηλίας Λαΐνας : » Όταν ήρθα στο Αγρίνιο για διακοπές, τα Χριστούγεννα του 1973 δεν μου μιλούσε κανείς και όλοι με απόφευγαν. Φοβούνταν προφανώς μήπως μπουν στο στόχαστρο της αστυνομίας» . Στο στέκι που σύχναζε ως νέος, του διαμηνύσανε :» Ηλία μην ξανάρχεσαι, γιατί απέξω περνάει η αστυνομία και κοιτάει συνέχεια μέσα». « Έκανα βόλτες στην Πλατεία μόνος μου» λέει ενθυμούμενος πως η αστυνομία παρακολουθούσε διακριτικά τις κινήσεις του, βρσικόμενη 4-5 βράδια έξω από το σπίτι του ενώ κάποιες φορές προχωρούσε σε εξακρίβωση λέγοντας οι αστυνομικοί με νόημα: » Πάλι άργησες». Όταν όμως το καλοκαίρι του 1974 έπεσε η Χούντα, όλοι θυμήθηκαν τον νεαρό Ηλία… Τον πλησίαζαν και του λέγανε: «Θυμάσαι Ηλία που ήμασταν(!) στο Πολυτεχνείο;»
Η διαχείριση της μνήμης
Ο Ηλίας Λαΐνας -όπως και άλλοι εμπλεκόμενοι στην εξέγερση- κράτησε διακριτική στάση. Αν και προσκλήθηκε δεν παρέστη σε εκδηλώσεις πολιτικών νεολαιών και αυτοδιοικητικών θεσμών, παρόλο που εκείνη την εποχή η επέτειος του Πολυτεχνείου είχε ευρεία λαϊκή απήχηση. Έδωσε τη μαρτυρία του σε εκπομπές της τηλεόρασης όπως στον «Κίτρινο Τύπο» του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου το 1993.
Ομολογουμένως όμως προβληματίζει η διήγηση του για το πως εορτάζονταν τότε οι σχολικές γιορτές για το Πολυτεχνείο και η αναπόφευκτη σύγκριση με σήμερα: «Όλα τα σχολεία από κάθε μεριά του λεκανοπέδιου της Αττικής πήγαιναν πορεία με τα πόδια και παρατεταγμένα άφηναν από ένα λουλούδι στο φυσικό χώρο των γεγονότων το Πολυτεχνείου. Στο Αγρίνιο και την επαρχία, όπου δεν ήταν εφικτή η παρουσία στο φυσικό χώρο, όλοι συμμετείχαν με σεβασμό και ενωτικά στις γιορτές μνήμης του Πολυτεχνείου. Αυτό άλλαξε όταν η γιορτή έγινε σχολική αργία. Απέκτησε περισσότερο τυπικό τελετουργικό. Πλέον το Πολυτεχνείο είναι μια μνήμη και τίποτα περισσότερο«.
Ναι. θα συμφωνήσουμε. Το Πολυτεχνείο απέκτησε τυπικό τελετουργικό. Σήμερα όμως κάποιοι εκπαιδευτικοί το έσπασαν με το να ανοίξουν την σχολική κοινότητα στην κοινωνία και να φέρουν έναν άμεσα εμπλεκόμενο στα γεγονότα του Πολυτεχνείου να μιλήσει. Και τους αξίζουν φυσικά τα θερμά συγχαρητήρια.
