Μεγάλη η συμμετοχή και μεγάλο το ενδιαφέρον στην παρουσίαση του ιστορικού-αστυνομικού μυθιστορήματος του Κωνσταντίνου Παπαθανασίου με τίτλο «Δέμφις». Οργανώθηκε από τις Εκδόσεις Πνοή την Παρασκευή 4/4 στην αίθουσα εκδηλώσεων του Τ.Ε.Ε. Αιτωλοακαρνανίας.
Κέιμενο Απόστολος Καρακώστας
Βείντεο-Φωτογραφίες Στέφανος Κατσιπάνος
«Μεγάλη η τιμή κι ακόμα μεγαλύτερη η χαρά να ξεπροβοδίζουν ένα βιβλίο στο παρθενικό του ταξίδι αγαπημένοι φίλοι, συνάδελφοι και συνεργάτες. Η αίθουσα του ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας αποδείχθηκε τελικά πάρα πολύ μικρή για να χωρέσει την αγάπη και τον ενθουσιασμό για ένα βιβλίο, που περικλείει μεταξύ άλλων κοινές μνήμες και αισθήσεις, αλλά και το ασίγαστο πάθος για τη γη που μας ανέθρεψε και τη γλώσσα που κληρονομήσαμε», αναφέρει ο συγγραφέας Κωνσταντίνος Παπαθανασίου σε ανάρτηση ευχαριστιών για την βιβλιοπαρουσίαση του πρώτου αστυνομικού του μυθιστόρηματος που φέρει τον τίτλο «Δέμφις».
Έχει κάθε λόγο ο Κώστας Παπαθανασίου να εκφράζει την ικανοποίηση του για την βιβλιοπαρουσίαση που χαρακτηρίστηκε από μεγάλη συμμετοχή, προσέλκυσε μεγάλο ενδιαφέρον και άφησε τις καλύτερες των εντυπώσεων τόσο με τη δική του ομιλία όσο και των δυο εκλεκτών συμπολιτών, του μαθηματικού Νίκου Γκόλφη και της δικηγόρου Πασιούλας Καρακώστα.
Η εκδήλωση έλαβε χώρα στην κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας στο κέντρο του Αγρινίου, την Παρασκευή το απόγευμα της 4ης Απριλίου 2025.
Πρόκειται για το αποτέλεσμα επιμελούς και πολύχρονης συγγραφικής εργασίας και η πλοκή του βιβλίου είναι ιστορικά συνδεμένη με την ταραγμένη εποχή, πριν και μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, σε πραγματικές τοποθεσίες που έγιναν τόποι κοσμοϊστορικών πολεμικών συγκρούσεων.
Ο τίτλος του βιβλίου είναι «Δέμφις» και πηγάζει από το αρχαίο όνομα της «χαμένης» πόλης στους μύθους των Αγραίων που κατοικούσαν στην περιοχή του Ορεινού Βάλτου της Αιτωλοακαρνανίας.
Για το αστυνομικό αυτό μυθιστόρημα που είναι συνυφασμένο με ιστορικά τοπία και γεγονότα, μίλησαν ο εκπαιδευτικός κύριος Νικόλαος Γκόλφης, η Δικηγόρος και Γενική Γραμματέας του Δικηγορικού Συλλόγου Αγρινίου κυρία Πασιούλα Δ. Καρακώστα και ο συγγραφέας Τοπογράφος-Μηχανικός κύριος Κωνσταντίνος Ι. Παπαθανασίου.
Οι εισηγητές μετέφεραν στην αίθουσα τις εντυπώσεις τους, όταν διάβασαν το βιβλίο και εστίασαν την περιγραφή τους στα πολλά και ενδιαφέροντα σημεία, «ανοίγοντας» την όρεξη στο κοινό για περισσότερες πληροφορίες!
(Οι αναλυτικές και πολύ περιγραφικές ομιλίες του κυρίου Νικολάου Γκόλφη και της κυρίας Πασιούλας Δ. Καρακώστα, ακολουθούν στο τέλος του κειμένου).
Ο συγγραφέας επεσήμανε πέρα από την αστυνομική πολυπλοκότητα του έργου του, τα ιστορικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στην περιοχή.
Χαρακτήρισε την-άγνωστη και παραμελημένη από την ιστορία-μάχη του Μακρυνόρους, σαν κομβική στην νικηφόρα εξέλιξη του πολέμου της απελευθέρωσης της χώρας μας, αλλά και των άλλων κατακτημένων από τους Ναζί χωρών της Βαλκανικής-τουλάχιστον-χερσονήσου.
Καθώς είπε: «Το βιβλίο πραγματεύεται τμήματα της τοπικής ιστορίας που πρέπει να αναδειχθούν και να εξαχθούν από το πέπλο της λήθης».
Ταυτόχρονα ανέφερε γλωσσικά παραδείγματα και υπογράμμισε την «διαχρονικότητα της Ελληνικής γλώσσας που αποτυπώνεται έντονα στην ντοπιολαλιά της περιοχής μας, την οποία πρέπει να διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού μαζί με τα πλούσια έθιμα που έρχονται από τα βάθη του χρόνου».
Τέλος ανέφερε πως: «Η “Δέμφις” αποτελεί ένα αντίδωρο από τον ίδιο στην πατρογονική γη της Αιτωλοακαρνανίας για όλα όσα έχει προσφέρει σε όλους μας».
Με το πέρας της ενδιαφέρουσας από γνώσεις βιβλιοπαρουσίασης, πολλοί άνθρωποι πλησίασαν τον συγγραφέα και τον συνεχάρησαν ζητώντας του να τους υπογράψει το πάνω από 500 σελίδες βιβλίο του.
Έφυγα ξεχνώντας στην είσοδο του κτηρίου την ομπρέλα μου την οποία …θυμήθηκα μισή ώρα αργότερα, όταν με έπιασε βροχή στον δρόμο! Γυρίζοντας πίσω στο ΤΕΕ διαπίστωσα ότι η «ουρά» δεν είχε ακόμα τελειώσει και ότι στην γωνία της αίθουσας ήταν στοιβαγμένα πολλά άδεια χαρτοκιβώτια καθώς όλα τα βιβλία είχαν αγοραστεί!
Ρώτησα αργότερα τον συγγραφέα σχετικά με την πρωτοφανή σε ανάλογες εκδηλώσεις διάθεση βιβλίων, τι θα κάνει για πολλούς που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για την προμήθεια του βιβλίου του και δεν το βρίσκουν στα βιβλιοπωλεία.
Μου απάντησε ότι σύντομα, ίσως μέσα στην Μεγάλη εβδομάδα, θα έρθει στο Αγρίνιο νέα παρτίδα βιβλίων από τον εκδοτικό οίκο καθώς όλα τα βιβλία εξαντλήθηκαν!
Η ευχή όλων να είναι «Καλοτάξιδο» έπιασε άμεσα από το ξεκίνημα!
Η υπόθεση του βιβλίου
Αύγουστος 1938. Ο Ιταλός καθηγητής Αρχαιολογίας Αλεσάντρο Φιλέρι καταφθάνει στην περιοχή της αρχαίας Δέμφιδας, στα ορεινά της Αιτωλοακαρνανίας. Στόχος του, να φέρει στο φως τον τάφο του βασιλιά Σαλύνθιου, αρχηγού του αρχαίου φύλου των Αγραίων. Οδηγός του σ’ αυτό το δύσκολο εγχείρημα, οι αναφορές για ένα ετρουσκικό αγαλματίδιο που αναπαριστά ένα χρυσό ελάφι και βρίσκεται ως κτέρισμα στον βασιλικό τάφο.
Αύγουστος 1982. Η πτώση ενός ιδιωτικού αεροπλάνου στο Αιγαίο με θύμα έναν διάσημο Ισπανό γιατρό στρέφει το παγκόσμιο ενδιαφέρον στην Ελλάδα. Στο περίεργο αυτό δυστύχημα έρχονται να προστεθούν τρεις δολοφονίες: του Υπουργού Πολιτισμού, ενός ανώτατου δικαστικού κι ενός πλούσιου Αμερικανού που ζει στα Κύθηρα. Κάθε δολοφονία ακολουθείται από μια προκήρυξη, που αντί ονόματος, ο συντάκτης της χρησιμοποιεί αριθμούς για την υπογραφή της. Ο έμπειρος Αστυνόμος Άρης Κωστής που αναλαμβάνει την εξιχνίαση της υπόθεσης βρίσκεται μπροστά σε έναν δυσεπίλυτο γρίφο.
Τεργέστη, Ρώμη, Κάτω Ιταλία, Θεσσαλονίκη, Σύρος, Δήλος, Πάτρα, Αγρίνιο, Κύθηρα, Νέα Υόρκη. Οι ήρωες της Δέμφιδας ταξιδεύουν πολύ μακριά για να ανακαλύψουν την αλήθεια των γεγονότων αλλά και του ίδιου του εαυτού τους, ισορροπώντας ανάμεσα στο καθήκον και την επιθυμία.
Ο Κωνσταντίνος Παπαθανασίου γεννήθηκε το 1981 στην Πάτρα. Έλκει την καταγωγή του από την περιοχή του ορεινού Βάλτου της Αιτωλοακαρνανίας. Ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές και μεταπτυχιακές του σπουδές στην Πολυτεχνική Σχολή του Α.Π.Θ., στο Τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών. Εργάζεται ως ελεύθερος επαγγελματίας, ενώ παράλληλα ασχολείται με τη διοργάνωση επιστημονικών εκδηλώσεων, την τεχνική ενημέρωση, τη διαφήμιση και την αρθρογραφία σε ηλεκτρονικά και έντυπα μέσα. Έχει διακριθεί σε πανελλήνιους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς.
Η «Δέμφις» είναι το πρώτη του απόπειρα να διασχίσει αχαρτογράφητα νερά Ιστορίας, μυθοπλασίας και μαθηματικής σκέψης και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πνοή.
Εισήγηση για το μυθιστόρημα «Δέμφις» από τον Μαθηματικό καθηγητή Νικόλαο Γκόλφη
Καλησπέρα σας,
Πριν ξεκινήσω την παρουσίαση θα ήθελα να σας καλωσορίσω κι εγώ στη σημερινή εκδήλωση. Θέλω να ευχαριστήσω καταρχάς τον Κώστα για την τιμή που μου έκανε να μου εμπιστευτεί το πόνημά του και να μου ζητήσει να το συμπαρουσιάσω μαζί με τη αγαπημένη μου φίλη Πασιούλα Καρακώστα. Δεν κρύβω ότι εκτός από τη , χαρά που μου έδωσε αυτή η πρόσκληση με επιφόρτισε με μεγάλη ευθύνη ώστε να φανώ αντάξιος της επιλογής του και ίσως των προσδοκιών του.
Όταν ξεκίνησα να διαβάζω τη Δέμφιδα, ήμουν με το μολύβι στο χέρι και το σημειωματάριο δίπλα μου ώστε να κρατώ σημειώσεις, να κάνω σχόλια και να καταγράφω τις εντυπώσεις μου ή ακόμα και τις παρατηρήσεις μου γι αυτό που θα διάβαζα.
Ευτυχώς όμως το κείμενο, γρήγορα, ανέτρεψε τα σχέδιά μου, ακυρώνοντας τις όποιες προθέσεις μου κι αυτό γιατί από την αρχή , καταφέρνει και σε παρασύρει στο σύμπαν του.
Η Δέμφις, όπως πιθανώς διαβάσατε στο οπισθόφυλλο, ήταν μια αρχαία πόλη στην περιοχή του Βάλτου της Αιτωλοακαρνανίας και αναφέρεται στη συνθήκη που υπογράφηκε μεταξύ του κοινού των Αιτωλών και αυτού των Ακαρνάνων το 262 π.Χ. όπως μας πληροφορεί ο συγγραφέας.
Από κει λοιπόν ξεκινά η μυθοπλασία που έντεχνα έχει χτίσει ο Κώστας και μας μεταφέρει στο χώρο του μύθου με χαρακτηριστικό τρόπο. Η ιστορία εκτυλίσσεται στην περιοχή της αρχαίας Δέμφιδας λίγο πριν την έναρξη του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου όπου καταφτάνει ο αρχαιολόγος Αλεσάντρο Φιλιέρι με το συνεργάτη του Τζόρτζιο Πανταλέο κι έναν εκπρόσωπο του Ιταλικού καθεστώτος, για να εκτελέσει μια φιλόδοξη ανασκαφή που για τον ίδιο είναι έργο ζωής και την αναλαμβάνει παρά το ότι γνωρίζει ότι το φασιστικό καθεστώς της χώρας του θέλει να χρησιμοποιήσει τα πιθανά ευρήματά του για να στηρίξει το ιδεολόγημα περί εκλεκτού λαού και φυλετικής ανωτερότητας, σε πλήρη συμπόρευση με το ναζιστικό καθεστώς της Γερμανίας.
Η ιστορία όμως εξελίσσεται σε δύο χρόνους κι έτσι από το καλοκαίρι του 38 και τη Δέμφιδα μεταφερόμαστε στον Αύγουστο του 1982 και στην εναέρια περιοχή της Τήνου όπου σ ένα αεροπορικό δυστύχημα χάνεται ένας διάσημος αρχαιολάτρης Ισπανός γιατρός, εγείροντας το ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας. Γρήγορα αποδεικνύεται ότι η πτώση του αεροπλάνου οφείλεται σε δολιοφθορά και το μυστήριο καλείται να λύσει ο Άρης Κωστής ένας μοναχικός αλλά ευφυής και έμπειρος Αστυνόμος.
Το εύρημα της αφήγησης δυο ιστοριών φαινομενικά ασύνδετων, εκτός ίσως απ’ τον κοινό παρονομαστή του ενδιαφέροντος για τα αρχαιολογικά ευρήματα, καταφέρνει να κεντρίσει το ενδιαφέρον μας, μας κρατά σε αγωνία για την έκβαση των ιστοριών, ενώ ενδόμυχα βρισκόμαστε σε μια εγρήγορση προσπαθώντας να καταλάβουμε πιο είναι το νήμα που ενώνει τις δύο ιστορίες.
Ο ρυθμός της αφήγησης διαφοροποιείται ανάλογα με τη χρονική περίοδο στην οποία μεταφερόμαστε αλλά και τα γεγονότα που περιγράφονται κι αυτό κατά την άποψή μου είναι ένα σημαντικό επίτευγμα του συγγραφέα.
Έτσι μέσα από τους εσωτερικούς μονολόγους του καθηγητή αρχαιολογίας αντιλαμβανόμαστε τα διλλήματα και τις αγωνίες που βιώνει, γιατί ακολουθώντας το όνειρό του για την ανασκαφή έχει αφήσει πίσω στην πατρίδα του μετέωρο ένα μεγάλο έρωτα εν τη γενέσει του και ταυτόχρονα αφουγκράζεται τα σύννεφα πολέμου που συγκεντρώνονται απειλητικά πάνω απ’ την Ευρώπη. Αν και μακριά απ’ όλα όσα εξελίσσονται γνωρίζει την εχθρική διάθεση του καθεστώτος απέναντι στους Εβραίους κι αυτό τον βάζει σε ανησυχία αφού τόσο ο ίδιος όσο και η αγαπημένη του με το όμορφο όνομα Εναρέτα έχουν Εβραϊκές ρίζες.
Η εσωτερικότητα της αφήγησης του καθηγητή Φιλιέρι διακόπτεται από δραματικά περιστατικά που έχουν να κάνουν τόσο με την ανασκαφή όσο και με τα ιστορικά γεγονότα που εκτυλίσσονται ερήμην του και που τον αναγκάζουν να αλλάξει στάση επιλέγοντας να προστρέξει στην αγαπημένη του αφήνοντας για λίγο την ανασκαφή.
Από την άλλη στο μακρινό 1982 οι ανησυχίες είναι διαφορετικές και ο ρυθμός πιο γρήγορος. Υπάρχει πίεση χρόνου, ανάγκη για διαλεύκανση της υπόθεσης, υπάρχει στο προσκήνιο και η Ισπανική αστυνομία που θέλει επίσης να εντοπίσει τους ενόχους, οπότε τίθεται και θέμα γοήτρου. Μέσα σ όλα αυτά προστίθενται και νέες δολοφονίες, του υπουργού πολιτισμού, ενός ανώτατου δικαστικού και ενός Αμερικανού συλλέκτη, από μία μυστήρια τρομοκρατική οργάνωση που υπογράφει με αριθμούς, ένας ακόμη γρίφος για τον αναγνώστη!
Καθώς διαβάζουμε το βιβλίο ταξιδεύουμε με τους πρωταγωνιστές από την Τεργέστη στην Πάτρα με υπερωκεάνιο, περιδιαβαίνουμε την Πάτρα της εποχής, από κει παίρνουμε μαζί τους το τρενάκι το οποίο μέσω του φέρι μποτ μας αποβιβάζει στο Κρυονέρι και με ενδιάμεσους σταθμούς τον Γαλατά, το Μεσολόγγι κι άλλα γνώριμά μας μέρη φτάνουμε στο Αγρίνιο της εποχής, με το σταθμό του τρένου στη Μαβίλη και τι αποθήκες Παπαπέτρου λίγο πιο κάτω.
Στη συνέχεια ανεβαίνουμε στον Βάλτο και στο οροπέδιο της Δέμφιδας με τη όμορφη φύση της, θυμόμαστε μια Ελλάδα που αν δεν έχει ήδη χαθεί χάνεται με την πάροδο των χρόνων, με φτώχεια και ανέχεια αλλά όπως χαρακτηριστικά γράφει ο συγγραφέας αναφερόμενος μέσω του αρχαιολόγου στους χωρικούς, «με απίστευτη φλόγα στο βλέμμα, μονίμως διψασμένοι για δουλειά αλλά και γλέντι. Είναι σαν να έχουν σμιλευτεί από το αγριωπό ορεινό περιβάλλον της περιοχής, το γεμάτο πέτρα και χαμηλή βλάστηση που τους παιδεύει μέχρι θανάτου για να τους δώσει τους ελάχιστους καρπούς του».
Όμως να μην δώσω λάθος εντυπώσεις, δεν υπάρχει πρόθεση να εξιδανικευτεί η Ελληνική επαρχία, είναι εδώ όλα τα ανθρώπινα, φανερά ή υποβόσκοντα, βλέπουμε τη βία απέναντι στις γυναίκες με την τραγική τύχη της Φημονόης, της αδερφής του Φάνη, του Δασκάλου και προέδρου του χωριού που τους φιλοξενεί.
Ένα άλλο γοητευτικό, κατά τη γνώμη μου στοιχείο του μυθιστορήματος, είναι οι στίχοι που συναντάμε είτε στην αλληλογραφία μεταξύ του καθηγητή και της αγαπημένης του στα Γκρίκο τη διάλεκτο των Ελληνόφωνων χωριών της κάτω Ιταλίας, αλλά κυρίως τα ποιήματα που διαβάζει σε στιγμές έντονης ψυχικής έντασης κι αναστάτωσης.
Έκδηλη είναι η αγάπη του συγγραφέα για την αρχαιότητα, τους αρχαιολογικούς θησαυρούς και την αρχαιολογία εν γένη όπως την παρουσιάζει στο παρακάτω απόσπασμα με μεσολαβητή τον Τζόρζιο …
«Αλεσάντρο, γνωρίζεις πολύ καλά πως οι δυο μας μοιραζόμαστε ένα κοινό πάθος, αυτό της αρχαιολογίας και δη των ανασκαφών. Μας γοητεύει αφάνταστα η ιδέα του αγνώστου και δη του αφανούς που κάποια στιγμή, μεσα από τις εργώδεις προσπάθειές μας, υπό τις πιο ακραίες συνθήκες, ζέστης ή κρύου, έρχεται στο φως και τη ζωή μετά από χρόνια κυοφορίας στη μήτρα του χρόνου και του εδάφους, την κοιλιά της μάνας γης. Όλα τα άψυχα πράγματα αποκτούν ζωή στα χέρια μας και νικούν τη λήθη. Η μελαγχολία του εκούσιου ή ακούσιου ενταφιασμού τους μετατρέπεται σε ναστάσιμη χαρά επανόδου στη ζωή. Ακόμα και το πιο ευτελές αντικείμενο του παρελθόντος, χάρη στην επιμονή μας γίνεται αντικείμενο θαυμασμού στις προθήκες των μουσείων όλου του κόσμου. Στο μυαλό και την ψυχή μου, η χαρά να βλέπεις και να αγγίζεις πρώτος, μετά από χιλιάδες χρόνια, οτιδήποτε προορίζονταν για την αιώνια λήθη και να το καθιστάς αθάνατο δεν συγκρίνεται με οποιαδήποτε άλλη συγκίνηση στον κόσμο αυτόν»
Φανερή είναι επίσης η γοητεία που του ασκεί η Ελληνική γλώσσα κι εδώ θα ήθελα να διαβάσω ένα απόσπασμα που βρήκα ενδιαφέρον από ένα γράμμα του καθηγητή Φιλιέρι στην αγαπημένη του Εναρέτα.
«…Είναι απίστευτο πόσο αναλλοίωτη έχει μείνει αυτή η μαγική ελληνική γλώσσα σ΄ αυτό το μικρό χωριουδάκι της Δέμφιδας, και φαντάζομαι το ίδιο συμβαίνει σε όλη την ελληνική επικράτεια, όπως ασφαλώς , θεόκαι στα δικά μας, γκραικάνικα χωριά. Πέρα από τις προφανείς που ήδη γνωρίζεις, όπως ουρανός, θάλασσα, γη, βασιλιάς και τόσες άλλες, χαρακτηριστικά μπορώ να σου αναφέρω τη λέξη «σκουτιά» που είναι τα βαριά ρούχα με τα οποία σκεπάζονται, το ρήμα «σαρώνω» για το «σκουπίζω» και έχουμε και μια κοινή έκφραση, όταν κάτι δεν είναι καλό, φαγητό, κρασί ή οποιοδήποτε προϊόν, λένε «δεν φελάει», όπως ακριβώς κι εμείς από το αρχαίο «ωφελώ»! Αυτό δε που μου έχει κάνει τρομερή εντύπωση, είναι το γεγονός πως όταν διερωτώνται πού πάει κάποιος, λένε: «τις οίδε πού πάει, τις οίδε πότε θα γυρίσει». Χρησιμοποιούν δηλαδή την αρχαία αντωνυμία «τις» αντί για τη σύγχρονη «ποιος», και το ρήμα «οίδα» όπως ακριβώς ο Σωκράτης που «εν οίδε ότι ουδέν οίδε». Θα μπορούσα να σου γράφω με τις ώρες για όλα αυτά, αλλά προτιμώ να σ΄ τα πω από κοντά, μιας και μοιραζόμαστε το ίδιο πάθος για την ελληνική γλώσσα είτε νέα, είτε αρχαία, είτε γκρίκο…»
Όπως αντιλαμβάνεστε το βιβλίο θα μπορούσε να στέκεται με αξιώσεις στις προθήκες των βιβλιοπωλείων κ μόνο σαν ιστορικό μυθιστόρημα που περιγράφει μια ανασκαφή σε μια ιδιαίτερη ιστορική συγκυρία, από έναν άνθρωπο με τα ειδικά χαρακτηριστικά που περιγράψαμε, αλλά είναι κάτι περισσότερο και αυτό το κάνει και πιο ενδιαφέρον.
Το αστυνομικό μυστήριο της δεύτερης ιστορίας με την οποία πλέκεται η πρώτη, η αγωνία για την έκβαση της έρευνας τα ερωτηματικά που μας δημιουργούνται όταν σιγά σιγά βλέπουμε τη σύνδεση με το χρυσό ελάφι, το κτέρισμα από τον τάφο του βασιλιά Σαλύνθιου. Οι απορίες γύρω από τον μοναχικό Αστυνόμο Άρη Κωστή αλλά και τη συνεργάτιδά του Αντιγόνη, η Δήλος, η Σύρος με μια περίεργη και ύποπτη ιστορία, τα Κύθηρα του αρχαιολάτρη Αμερικανού Μπομπ και της αινιγματικής συζύγου του Έρυς, το πώς το παρελθόν μπλέκεται με το παρόν μέσα από δαιδαλώδεις διαδρομές είναι που δίνει τη γοητεία του μυθιστορήματος του Κώστα.
Γοητεία αλλά και μια πικρή γεύση στο τέλος, και δεν θα σποιλάρω που λένε τα παιδιά μας, πικρή γεύση γιατί η ζωή διαφέρει απ’ τις αμερικάνικες ταινίες με τις οποίες μεγαλώσαμε ή τα μυθιστορήματα της Βικτωριανής εποχής που το καλό κερδίζει πάντα, μπορεί να μην κερδίζει κανείς, γιατί δεν υπάρχει πάντα λύτρωση, ούτε νικάει πάντα αυτός με τα υψηλά ιδανικά ή την αυταπάρνηση κι η ιστορία δεν τιμωρεί πάντα όσους έρπονται…
Ευχαριστώ
Εισήγηση στο «Δέμφις» από την κυρία Πασιούλα Δ. Καρακώστα
Σήμερα βρίσκομαι εδώ με την ιδιότητα μου ως αναγνώστρια.
Είμαι άνθρωπος που διαβάζω παράλληλα πολλά βιβλία και οφείλω να ομολογήσω ότι το βιβλίο Δέμφις δεν το άφησα από τα χέρια μου. Ως Βαλτινιά δε, ένοιωσα πολύ οικεία με τις περιγραφές ανθρώπων, τοποθεσιών και της ντοπιολαλιάς.
Οι άνθρωποι που αγαπάμε τα βιβλία έχουμε ένα κοινό ελάττωμα: σπανίως συμβιβαζόμαστε. Δε μας αρκεί μια καλή ιστορία, θέλουμε νόημα, ιδέες, μια ανατροπή μέσα μας. Κι όσο περισσότερο διαβάζουμε τόσο πιο απαιτητικοί γινόμαστε. Γιατί η πραγματική λογοτεχνία δεν είναι απλώς ένα καταφύγιο, είναι ένα καθρέφτισμα ψυχής.
Το βιβλίο ΔΕΜΦΙΣ είναι ένα καθηλωτικό ιστορικό, crime, μυθιστόρημα που παντρεύει την ιστορία, την αρχαιολογία και τον αστυνομικό μύθο με κύριο χαρακτηριστικό ότι η ιστορία τοποθετείται σε δύο χρονικές περιόδους.
Η αυλαία ανοίγει στα 1939 με την έλευση του ήρωα της πρώτης ιστορίας, του Ιταλοεβραίου αρχαιολόγου Αλεσσάντρο Φελιέρι με ρίζες από την Μεγάλη Ελλάδα της κάτω Ιταλίας, στο απομονωμένο χωριό Δέμφιδα (σημερινή Πετρώνα ορεινού Βάλτου Αιτωλ/νίας), το οποίο κρύβει ένα αρχαίο μυστικό που αφορά στον βασιλιά Σαλύνθιο και το περίφημο χρυσό ελάφι. Ο Αλεσσάντρο ψάχνει τον ασύλητο τάφο του βασιλιά Σαλύνθιου.
Η δεύτερη πράξη μας μεταφέρει στα 1982 στην Αθήνα, όπου πλέον η ιστορία μετατρέπεται σε αστυνομικό μυθιστόρημα. Ο ήρωας ο αστυνομικός Άρης Κωστής αναλαμβάνει να εξιχνιάσει έναν σοβαρό κύκλο δολοφονιών που συγκλονίζει την κοινωνία της εποχής. Σημαντικοί άνδρες, πρόσωπα από τον χώρο της πολιτικής, της δικαιοσύνης της επιχειρηματικότητας και της αρχαιολογίας, βρίσκονται νεκροί ενώ την ευθύνη των δολοφονιών αναλαμβάνει με προκηρύξεις μία ομάδα η οποία όμως υπογράφει με αριθμούς. Γενικά το βιβλίο έχει να κάνει με την μαθηματική σκέψη στην ευρεία και στην στενή έννοιά της.
Ο Άρης θα ανακαλύψει ότι όλες οι δολοφονίες σχετίζονται με ένα αντικείμενο που θεωρείται χαμένο εξ αιτίας αρχαιοκαπηλίας: το χρυσό ελάφι που είχε αφαιρεθεί από τον τάφο του βασιλιά Σαλυνθίου στην Δεμφιδα. Ο αρχαιολόγος, ο οποίος είχε ανακαλύψει τον τάφο του βασιλιά χρόνια πριν, ο Αλεσσάντρο φαίνεται να είναι το κλειδί στην εξιχνίαση αυτών των φόνων, είναι έτσι όμως;
Η τεχνική του βιβλίου παίζει πολύ σημαντικό ρόλο διότι είναι ξεκάθαρη έχει αρχή, μέση και τέλος, έχει δομή σωστούς ήρωες.
Παντρεύει τον αστυνομικό μύθο με το ιστορικό μυθιστόρημα.
Η ορολογία αστυνομικό μυθιστόρημα έχει να κάνει με τη λέξη άστυ δηλαδή είναι μυθιστόρημα πόλης και εξ αυτής της ετυμολογίας είναι κατεξοχήν πολιτικό μυθιστόρημα. Δεν μπορεί να μη λάβει υπόψη του ένας αστυνομικός μύθος τον πολιτικό περίγυρο. Θεωρώ ιδιαιτέρως ευφυή την σύλληψη του συγγραφέα να εντάξει τον αστυνομικό μύθο μέσα στο ιστορικό του μυθιστόρημα. Έχουμε δολοφονία, έχουμε θύμα έχουμε κίνητρο. Φυσικά στο βιβλίο υπάρχει και κάθαρση διότι είναι αστυνομικό.
Είναι πολύ όμορφο να διαβάζεις ένα ιστορικό μυθιστόρημα το οποίο είναι και crime και το οποίο αναφέρεται στην ελληνική πραγματικότητα σε αληθινούς τόπους και αληθινούς ανθρώπους.
Περιγράφει την τοποθεσία της Δέμφιδας που είναι ένα εξαιρετικό σκηνικό για ένα βιβλίο. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας κάθε φορά αντιπροσωπεύει τον ομιλούντα ανάλογα με την ηλικία του και με την παιδεία του. Επίσης το βιβλίο στην ιστορία του 1939 εμπεριέχει λέξεις δικές μας εδώ της περιοχής, διανθίζεται με ποιήματα, με δημώδη άσματα, με έθιμα αρχαίων χρόνων που αντικατοπτρίζουν την συναισθηματική κατάσταση του ήρωα την δεδομένη χρονική στιγμή, στο πλαίσιο κάθε ιστορίας η οποία και καθορίζει την χρονική περίοδο στην οποία διαδραματίζεται. Έχουμε ανατομία της στιγμής, δηλαδή εικόνες, λεπτομέρειες, τοπία. Η περιγραφή δίνει εικόνες ανθρώπων και καταστάσεων, τι μπορεί να σκέφτεται ο ήρωας τι επικρατεί, εκείνη τη στιγμή. Και αυτό είναι καλή λογοτεχνία διότι έχουμε ένα κείμενο που ρέει και έχει πράγματα να μας πει. Το βιβλίο έχει πλοκή, ο ρυθμός τρέχει, συμβαίνουν πράγματα. Θα ήθελα πάρα πολύ να το δω στην μεγάλη ή στην μικρή οθόνη.
Η άλλη πλευρά του βιβλίου δηλ. η πλευρά του ιστορικού μυθιστορήματος απαιτεί ιδιαίτερες ικανότητες διότι οι μακρινές και οι πρόσφατες ιστορίες διαπλέκονται, συνυφαίνονται και αν οι αναλογίες δεν είναι αυτές που πρέπει τότε το αποτέλεσμα είναι μη εξηγήσιμο. Σαφώς επίσης και το ιστορικό μυθιστόρημα έχει πολιτική ανάγνωση.
Το κείμενο καλύπτει πολλές δεκαετίες αλλά ο βασικός πρωταγωνιστής του βιβλίου είναι ιστορία. Ιστορία που καθυποτάσσει τους ανθρώπους.
Το βιβλίο καταγίνεται με την φύση των Μεγάλων ανθρώπων. Μιλάει για τον έρωτα που υπερβαίνει τα πάντα, για τις αξίες και αρχές που δένουν τις κοινωνίες.
Και όλα ξεκινούν από τη δύναμη της εθνικής ταυτότητας, και ο γύρος που μας κάνει από την μεγάλη Ελλάδα από την Τεργέστη από τη Ρώμη από την Θεσσαλονίκη από τη Σύρο από την Δήλο από το Αγρίνιο δεν είναι τυχαία. Εξάλλου η σκηνή που ο Ιταλοεβραίος Αλεσσάντρο ο αρχαιολόγος του 1939, που μιλά γραικάνικα συναντά στο χωριό του Μπαμπαλιού έναν παπά που ξεριζώθηκε από τον Πόντο και μιλώντας ο καθένας τη δική του ελληνική διάλεκτο καταφέρνουν και συνεννοούνται, νομίζω ότι είναι από τις πιο δυνατές σκηνές που έχω διαβάσει. Μέσα λοιπόν από την εθνική ταυτότητα ορίζεται όλη η ζωή των ανθρώπων που αντικατοπτρίζεται στον βίο, στην οικογένεια και φυσικά στην πολιτική. Την ιστορία την βιώνεις θέλοντας και μη.
Στην ιστορία που διαδραματίζεται στα 1982 απουσιάζει παντελώς η σύγχρονη τεχνολογία. Έχουμε τηλέφωνο με καντράν, επικοινωνία από τηλέφωνα σε περίπτερα, προκηρύξεις και αναφορές οι οποίες δακτυλογραφούνται και αποστέλλονται με φυσικό φάκελο και έναν βάτραχο το παλιό Citroen, έχουμε ΕΡΤ, έχουμε ΕΡΑ.
Τα πράγματα είναι πιο απλά και οι ανθρώπινες σχέσεις πιο δεμένες. Τον πρώτο λόγο δεν τον έχει τεχνολογία αλλά ο άνθρωπος που είναι για τον άνθρωπο. Και αυτό είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό του βιβλίου ότι δηλ. διακατέχεται από μία τραγικά διακριτική ανθρωπιά. Στο βιβλίο έχουμε παντού την Ελλάδα, επίσης έχουμε παρεξηγήσεις από αυτές που καθορίζουν ζωές. Έχουμε σκληρές περιγραφές για την ζωή και τη μεταχείριση των γυναικών αλλά και μία στάση ζωής αλληλοσεβασμού και βαθιάς αγάπης. Το βιβλίο επιδιώκει ισοτιμία και συντροφικότητα και αναγνωρίζει σπουδαίο ρόλο στην γυναίκα σύντροφο.
Η γλώσσα δε που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας εκφέρεται με ευγένεια και σεβασμό, μια γλώσσα όμορφη και διαχρονικά ελληνική, που καθιστά το βιβλίο όπως και το χωριό Δέμφις άχρονο και αθάνατο.
Μ’ αρέσει να λέω ότι κάθε ένας μας χρησιμοποιεί την ρηχή και την βαθιά καρδιά του ανάλογα με το εκάστοτε ερέθισμα.
Η Δέμφιδα ξύπνησε την βαθιά καρδιά μου και ευχαριστώ τον Κώστα γι’ αυτό.
Σας ευχαριστώ.
agrinionews.gr
