Στο μονοπάτι των Εξοδιτών αναφέρεται με κείμενό του ο Χρήστος Γερ. Σιάσος αναδεικνύοντας στην άοκνη προσπάθεια του Δημήτρη Πυλαρινού να το «χαράξει».
Δρόμοι Ελευθερίας: Αχλαδόκαστρο Ναυπακτίας, το γιοφύρι του μυθικού Λυκόρεμα, αυτό της Αρτοτίβας, από εδώ διάβηκαν οι Εξοδίτες!
Την Πέμπτη 3 Απριλίου 2025, στο Μεσολόγγι και στο αμφιθέατρο της Περιφερειακής Ενότητας Αιτωλοακαρνανίας στα πλαίσια των Γιορτών Εξόδου 2025, όλοι όσοι παραβρεθήκαμε στην τόσο σπουδαία εκδήλωση με θέμα «Δρόμοι Ελευθερίας» που ήταν αφιερωμένη στους Εξοδίτες που σώθηκαν τη «βραδιά του χαλασμού», 10 Απριλίου 1826 Σάββατο του Λαζάρου προς Κυριακή των Βαΐων και προχώρησαν κατατρεγμένοι από κάθε άποψη, προς τον Αη Συμιό, τον Ζυγό – Αράκυνθο, Αχλαδόκαστρο – Αρτοτίβα φθάσανε μέχρι το Ναύπλιο.
Βρισκόμαστε λίγους μήνες από τον εορτασμό των 200 χρόνων, 10 Απριλίου 1826 – 10 Απριλίου 2026 και ακόμα «ψαχνόμαστε» για να βρούμε το δρόμο – μονοπάτι των Εξοδιτών. Όμως, ο αγαπητός μας φίλος και εκπρόσωπος του Συλλόγου Αχλαδοκαστριτών Ναυπακτίας και εισηγητής στην εκδήλωση Δημήτρης Πυλαρινός έβαλε στόχο και ασχολήθηκε για δύο και πλέον δεκαετίες, αψηφώντας «διαφόρους ψιθύρους» κατόρθωσε να χαράξει το μονοπάτι των Εξοδιτών από τη μια άκρη στην άλλη στην περιοχή του χωριού του, Αχλαδόκαστρο.
Όλα αυτά τα χρόνια δούλευε σκληρά, έτρεχε από γραφείο σε γραφείο και με πολλά οικονομικά προβλήματα προκειμένου να φθάσει στο ποθούμενο!!! Αξίζουν πολλοί Έπαινοι σ’ αυτόν τον ακούραστο «εργάτη της ιστορίας» του χωριού του. Αχλαδόκαστρο ή Αρτοτίβα, είναι το αρχαιότερο χωριό του τέως Δήμου Προσχίου, που το κατοικούσαν 90 οικογένειες, με πρώτους κατοίκους τους Παπαλέξη, Αγγελάκη, Πυλαρινό. Κύριο επάγγελμα των χωριανών ήταν του πεταλωτή με πρώτον πεταλωτή τον Γιώργο Πυλαρινό. Για εικοσιπέντε χρόνια δεν κατοικούταν, άρχισε σιγά – σιγά να έρχονται ξανά οι χωριανοί και πλέον το χωριό ξαναζωντάνεψε.
Ας αφήσουμε τώρα τον αγαπητό Δημήτρη να μας διηγηθεί, έτσι όπως έζησε ο ίδιος όλα αυτά τα χρόνια την ολοκλήρωση του μονοπατιού των Εξοδιτών και να του ευχηθούμε να είναι αυτός που θα κόψει την κορδέλα των εγκαινίων του πρώτου αυτού τμήματος του μονοπατιού των Εξοδιτών την πρωία του 2026.
Ακολουθεί η εισήγηση – ομιλία του Δημήτρη Πυλαρινού:
Σεβασμιώτατε, Σεβαστοί πατέρες, κύριε Αντιπεριφερειάρχη, κύριοι Αντιδήμαρχοι, Εκπρόσωποι Δημοτικών Αρχών , Φορέων και Συλλόγων,
Κυρίες και κύριοι
Ως ελάχιστος όλων , μέσα σε ένα τόσο ευρύ σχήμα επιφανών εκπροσώπων , ειδικών επιστημόνων και δημοσίων όσο και ιδιωτικών φορέων , αισθάνομαι την ανάγκη να εκφράσω τις ευχαριστίες μου για την τιμή της αποδοχής της παρουσίας μου, στη σημερινή εκδήλωση.
Αισθάνομαι υπέρμαχος μιας ευρύτερης προσπάθειας που αποσκοπεί στην αναβάθμιση του τόπου μας, που αγωνίζεται , κατά το μέτρο των δυνατοτήτων του για την ανάδειξη και θεραπεία των προβλημάτων του, τη βελτίωση του βιοτικού του επιπέδου, την οικονομική του αναβάθμιση, την τουριστική του προώθηση, την ανύψωση του πολιτιστικού του επιπέδου. Αισθάνομαι επιτακτική την ανάγκη, όπως κάθε Έλληνας, της ανιδιοτελούς προσφοράς προς τον ξεχωριστό τούτο τόπο που είδαμε το φως της ζωής όλοι μας και που κατά θαυμαστό τρόπο κληρονομήσαμε. Οι πρόγονοι μας έδωσαν πρόθυμα τη ζωή τους για να μη παραχωρήσουν σπιθαμή της στον εχθρό, “Γη και Ύδωρ” κατά τη γνωστή τοις πάσι έκφραση.
Και εν προκειμένου, οι προ 200 ετών κάτοικοι της, οι Μεσολογγίτες, οι απροσκύνητοι εκείνοι υπερασπιστές της δεν την παρέδωσαν αμαχητί.
Παρέδωσαν μόνο την ελπίδα. Διέσχισαν βουνά, χαράδρες, νεροσυρμές, γκρεμούς και καταράχια πένητες και αποστεωμένοι όχι για να περισώσουν απλά τη ζωή τους και την αξιοπρέπεια τους, αλλά για να διεκδικήσουν μέχρις εσχάτων, διά πυρός και σιδήρου την ελευθερία τους.
Συμφιλιώθηκαν με το θάνατο περνώντας μέσα από τη φωτιά αγωνιζόμενοι στήθος με στήθος για να την διαφυλάξουν και να την παραδώσουν στους επόμενους και “Σαν πρώτα αντρειωμένοι”. Οι υπεράνθρωποι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, αφού δρασκέλησαν την τάφρο, τα κακοτράχαλα καστανοχώρια του Ζυγού , τις γκρεμίλες τ’ Αποκούρου, διάβηκαν και το γιοφύρι του μυθικού Λυκόρεμα, αυτό της Αρτοτίβας.
Ας αφήσουμε , να μας τα πει καλύτερα ένας από αυτούς που μας άφησε , και γραπτό , αυτό το άνισο πάλεμα ζωής και θανάτου, για να μην το ξεχνάμε:
“Εν τοσούτω , ο πόλεμος εισέτι , εις το Μεσολόγγι εξακολουθούσεν ακατάπαυστα έως τας τρεις ώρες της ημέρος , όπου διέβημεν τη Γέφυραν της Αρτοτίβας και πλέον δεν ακούγαμεν τίποτες. Ενωμένοι η φρουρά του Μεσολογγίου με το έξω στράτευμα εδιεκρίνετο απο το αγριεμένον πρόσωπον και οχρών από την ισχνότητά των, από τα αιματοβαμμένα φορέματα , από τις βολιές όπου έφεραν εις διάφορα μέρη των ενδυμάτων τους , από τα κόκκινα και ληγωμένα μάτια, από τα αχτένιστα μαλλιά και κουρνιαχτισμένα και απο τα καταλασπωμένα φορέματα και φουστανέλες”. Εις την γέφυραν αυτήν της Αρτοτίβας, είχεν πέμψει ο Καραϊσκάκης παρατηρητάς να ιδούν οποίοι εσώθησαν και πόσοι. Διαβάντες την γέφυραν και αναβαίνοντας (να περάσωμεν) τα καγκέλια και να φθάσομεν εις τον Πλάτανον, άρχισεν ένας βουβουνισμός, ένας άνεμος σφοδρός και μία βροχή έπειτα ραγδαία… τρεις ώρες ακατάπαυστα έως ότου εφθάσαμεν εις τον Πλάτανον δεν έπαυσεν η κακοκαιρία... “Κατά τις 15 Απριλίου αφήσαντες υγείαν εις τον Καραϊσκάκη αναχωρήσαμεν.” “Εις τας 16 Απριλίου εφθάσαμεν εις Λομποτινά…
Πόσο παραστατικά μας τα λέει ο Νικόλαος Κασομούλης ο Μακεδόνας αγωνιστής! Ήταν παρόν σ’ εκείνη, τη μοναδική , τη μεγαλειώδη στιγμή της μοίρας και του ολέθρου. Εμείς, δεν υπήρχαμε τότε για αυτό και δεν δικαιούμαστε κριτικής. Δεν δικαιούμαστε να αμφισβητούμε αυτά που οι αγωνιστές εκείνοι έζησαν και είδαν, “ ιδίας όμαση”, αυτά που έγραψαν με το χέρι τους και τη ζωή τους. Προσωπικά, τους ακολουθώ αδιαλείπτως 20 και πλέον χρόνια. Θεωρώ ότι το χρωστώ σε εκείνους και τους γονείς μου, που τους είχαν μια ολόκληρη ζωή σημαία και πρότυπο. Και οι Φιλέλληνες; Τους χρωστάμε πολλά γιατί μας πίστεψαν δίνοντας μας και τη ζωή τους.
Σε εμάς απομένει, να διατηρήσουμε, να περιφρουρήσουμε και να μεταδώσουμε, στους απογόνους μας και σε όσους θέλουν να ξέρουν την αλήθεια, όσα μάθαμε από τους πρωταγωνιστές της ιστορίας μας, διατηρώντας τα ανόθευτα, μακριά από μεθοδεύσεις και ιδιοτέλειες.
Τότε η δόξα του Μεσολογγίου θα λάμπει και θα μεσουρανεί για πάντα.
Τότε η Ιερά Πόλις θα παραμένει Ιερή, ορόσημο ελευθερίας και αυταπάρνησης στο παγκόσμιο χάρτη. Απτό, θαυμαστό μεγαλούργημα μιας φυλής, της Ελληνικής, που χάρισε στους λαούς το φως του πολιτισμού της, τη μοναδικότητα της πνευματικής της υπεροχής, την έννοια της τιμής και του μέτρου. Όχι μόνο επαινετή, αλλά και επιβεβλημένη και οφειλόμενη η σημερινή μας συνάντηση.
Εξίσου οφειλόμενη και η έκφραση ευχαριστιών προς τον Πρόεδρο της Διεθνούς Ακαδημίας Ελευθερίας, Αξιότιμο κύριο Κωνσταντίνο Καρκανιά , τον ακάματο και επιφανή Μεσολογγίτη και τους συνδιοργανωτές για την υποδειγματική, την άψογη συνεργασία κατά τη διάρκειά της, υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος, πραγματοποιηθείσης την 05/12/2021 ημερίδας με θέμα “ΔΡΟΜΟΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ - ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΕΞΟΔΙΤΩΝ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ - ΝΑΥΠΛΙΟ”.
Οφείλω να ομολογήσω ότι το έναυσμα, των επί 20ετία και πλέον προσπαθειών μου, για την ανάσυρση από τη λήθη της ακριβούς διαδρομής που ακολούθησαν οι κυνηγημένοι και βασανισμένοι εξοδίτες του Μεσολογγίου για το τμήμα Γέφυρα Αρτοτίβας - Καγκέλια
όπου είναι το ανηφορικό μονοπάτι με πολλές στροφές που οδηγεί στο χωριό Αρτοτίβα , σημερινό Αχλαδόκαστρο - Πλάτανο ,μου προκάλεσε το ενδιαφέρον μιας ομάδας ξένων περιηγητών, που περιέρχοταν, για δεύτερο συνεχές καλοκαίρι , την Ναυπακτία και ειδικά την περιοχή της Αρτοτίβας - Πλατάνου με σκοπό να γνωρίσουν την Ιστορική γέφυρα της Αρτοτίβας και τον Πλάτανο όπου ανάρρωνε ο Καραϊσκάκης και τον συνάντησαν οι Εξοδίτες.
Αυτό μου έδειξε το δρόμο και μου έδωσε την ευκαιρία και τη χαρά να είμαι εδώ μαζί σας σήμερα αγαπητοί συμμετέχοντες σε αυτόν εδώ τον αγώνα. Τον οποίον συνυπογράφουν 17 Πολιτιστικοί σύλλογοι και Πρόεδροι κοινοτήτων Ορεινής Ναυπακτίας, τους οποίους εκπροσωπώ. Μία αόρατη και σιωπηλή λιτανεία περιβάλλει το ευλογημένο αλωνάκι του Μεσολογγίου, κάθε τέτοια εποχή ειδικά. Οι ψυχές των ηρωικών υπερασπιστών του, των Αγίων εκείνων ψυχών που στάθηκαν όρθιες προασπίζοντας το ωραίο και το αληθινό και που στοιχειώνουν και θα στοιχειώνουν εσαεί αυτόν τον αιμαποτισμένο και αγιασμένο τόπο. Καιρός να ανασκουμπωθούμε και να συνάξουμε τ ΄ασκέρι μας , και εμείς και τα παιδιά μας. Τι θα τους αφήσουμε, αλήθεια ως κληρονομιά; Τα παιδιά μας γνωρίζουν ποιοι είναι, από που ήρθαν , κυρίως, που πάνε; Όποιος δεν κατέχει την ιστορία του είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει.
Αλήθεια , υψώνοντας τα μάτια της καρδιάς και της ψυχής μας, ανιχνεύοντας στα κρυφά μονοπάτια της ουράνιας πολιτείας, της αιθέρινες μορφές των Ελεύθερων πολιορκημένων , των Εξοδιτών, 200 χρόνια μετά τη θυσία τους πως θα τους αντικρίσουμε; Εξαγόρασαν με το αίμα τους τα 200 χρόνια ελευθερίας μας και εμείς ακόμη ψάχνουμε να βρούμε τα χνάρια που άφησαν στην πορεία τους τη μοναδική, την ανεπανάληπτη; Καιρός λοιπόν να ακολουθήσουμε - δεν είναι
ακατόρθωτο - το σημαδεμένο με το αίμα τους μονοπάτι που χαράχθηκε κατά τον ανελέητο πάλεμα τους , μεταξύ ζωής και θανάτου, για το ακριβό όνειρο της ελευθερίας, την αέρινη και πληγωμένη προσδοκία της ζωής.
Η παρουσία μας, σήμερα , εδώ σημαίνει ότι δεν χάθηκαν όλα. Να γίνει επιδίωξη όλων μας και να αποτελέσει το σπαθί και το καριοφίλι της συνειδητής επαναχάραξης του μονοπατιού των Εξοδιτών του Μεσολογγίου, την ανάσταση του χρέους στις ψυχές των γενναιών που ακολουθούν, μπροστάρης στην αναγέννηση ο φλογερός κήρυκας του Προομηρικού ονείρου και αέναος Μεσολογγίτης ποιητής Κωστής Παλαμάς που βρίσκεται - είμαι σίγουρος για αυτό - ανάμεσά μας απόψε.
Ας ακούσουμε την υποθήκη του , την πνευματική του παρακαταθήκη , την ετυμηγορία του : “ Χρωστάμε σε όσους πέρασαν / Θα έρθουν, θα περάσουν / Ορθοί θα μας δικάσουν / οι αγέννητοι , οι νεκροί”.
sinidisi.gr
