Του Ιωάννη Μπότσαρη *
Τι σχέση μπορεί να έχουν τα πάθη της Τριχωνίδας με το εμβληματικό έργο του Σαίξπηρ «Ο Έμπορος της Βενετίας»;
Ο συλλογισμός αυτός μου δημιουργήθηκε ακούγοντας προσεκτικά όσα ανεύθυνα, χωρίς αιδώ και με πλήρη κομπορρημοσύνη λέγονται για το έργο της άντλησης-ταμίευσης των υδάτων της λίμνης Τριχωνίδας από την εταιρεία ΤΕΡΝΑ.
Σύμφωνα με αυτά τα λεγόμενα, η βλάβη στο οικοσύστημα της λίμνης και της γύρω περιοχής, σε ένα ποσοστό, θα εξισορροπηθεί από τα αντισταθμιστικά οφέλη, που εν είδη δώρου θα προσφερθούν στις τοπικές κοινωνίες.
Όλα αυτά λέγονται χωρίς να γνωρίζουν το πλήθος των χιλιάδων μελετών που έχουν γίνει και γίνονται πάνω στην εύθραυστη ισορροπία των μεσογειακού τύπου οικοσυστημάτων (Mediterranean-Type Ecosystems). Οι μελέτες αυτές τονίζουν τη σημασία που έχουν όχι τόσο οι ποσοτικές, αλλά οι ποιοτικές επεμβάσεις σε τέτοιου τύπου οικοσυστήματα. Δηλαδή, ακόμα και μια μικρή αλλαγή, χωρίς βαθιά μελέτη και γνώση, μπορεί να οδηγήσει σε ανεπανόρθωτη κατάρρευση ενός οικοσυστήματος.
Έτσι οι διάφοροι μεταπράτες ξένοι και ντόπιοι, έχουν πέσει πάνω στην Τριχωνίδα προσπαθώντας να αποσπάσουν ότι και όσα μπορούν.
Στο έργο «Ο Έμπορος της Βενετίας», ο Αντόνιο, για να βοηθήσει το φίλο του Μπασάνιο, δανείζεται ένα ποσό από τον τοκογλύφο Σάιλοκ, με τον όρο ότι αν δεν μπορέσει να το ξοφλήσει, ο Σάιλοκ θα πάρει μια λίβρα (0.45 κιλά) σάρκας από οποιοδήποτε μέρος του σώματός του, χωρίς όμως να ενδιαφέρεται ότι, ακόμα και αυτό το λίγο μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο τον Αντόνιο. Η κάθαρση στο έργο γίνεται την τελευταία στιγμή από την Πόρσια (γυναίκα του Μπασάνιο), που αναδεικνύει τη λεπτομέρεια ότι στο συμβόλαιο ο όρος έλεγε: να αφαιρεθεί μια λίβρα σάρκας χωρίς όμως αίμα.
Έτσι κι εδώ πάνω στο πληγωμένο και απροστάτευτο σώμα της Τριχωνίδας, που το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να αντιδρά με τα ρίγη της, ποιος είναι ικανός να καθορίσει αυτό το λίγο που όμως μπορεί να οδηγήσει στο θάνατό της.
Πέρα και πάνω από τον ανθρώπινο χρόνο, που εμείς σκεφτόμαστε και πράττουμε, υπάρχει ο θεϊκός χρόνος στον οποίο από την αρχαιότητα ακόμα διακρίνονται:
Η Άτη, που είναι η τύφλωση του ανθρώπινου νου που τον οδηγεί σε μοιραία λάθη.
Η Ύβρις που είναι η αλαζονική και ασεβής συμπεριφορά του ανθρώπου απέναντι στους θεϊκούς νόμους.
Η Νέμεσις που είναι η οργή και η προσωποποίηση της δικαιοσύνης.
Η Τίσις που είναι η τιμωρία της παράβασης των νόμων.
Η Κάθαρση που τελικά αποκαθιστά την τάξη στη φύση και στην ανθρώπινη κοινωνία.
*Διδάκτωρ Βιολογίας Βιολογικού τμήματος ΕΚΠΑ
Επίτιμος Λυκειάρχης
Συγγραφέας
Μέλος της συγγραφικής ομάδας του Πανεπιστημίου Αθηνών για τις τοποθεσίες NATURA στην Ελλάδα του βιβλίου «THE GREEK HABITAT PROJECT NATURA 2000: AN OVERVIEW»
agrinionews.gr
