Του Λίνου Υφαντή,
Ο Henry Woodd Nevinson ήταν Άγγλος πολεμικός ανταποκριτής και κάλυπτε τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 για την Αγγλική εφημερίδα The Daily Chronicle. Το βασικό μέτωπο του Ελληνοτουρκικού Πολέμου βρίσκονταν στην Άρτα και ο Ελληνικός στρατός, τακτικοί και άτακτοι στρατοπέδευε στην Αμφιλοχία. Ο Nevinson για να φτάσει στο πολεμικό μέτωπο διήλθε της Αιτωλοακαρνανίας περνώντας από Ναύπακτο. Ενδιαφέρον έχει η περιγραφή του όταν έφτασε στο Αγρίνιο. Μιλούσε για γυναίκες “κάποιας νότιας ομορφιάς” που ξεχώριζαν από του υπόλοιπους κατοίκους που μιλούσαν “ακατανόητες διαλέκτους”. Στη συνέχεια περιγράφει με δέος την αρχαία Στράτο και τους ταλαίπωρους στρατιώτες που κοιμώνταν στο πάτωμα στην Αμφιλοχία “αλειμμένους” με λίπος (!):
“Οι κάτοικοι στα βουνά και στις πλαγιές της πεδιάδας ήταν αποκομμένοι από την υπόλοιπη Ελλάδα και μιλούσαν διαλέκτους σχεδόν τόσο ακατανόητες όσο μια βάρβαρη γλώσσα. Ωστόσο, ανάμεσα στα βουνά και τη θάλασσα βρίσκεται η Καλυδώνα, στην οποία ήρθε η Αταλάντη, και δίπλα στην επίπεδη λιμνοθάλασσα στο Μεσολόγγι βρίσκεται η καρδιά του τελευταίου των Τιτάνων.
Περίπου τέσσερις ώρες οδικώς από το πλούσιο χωριό του Αγρινίου, όπου οι γυναίκες εξακολουθούν να δείχνουν κάποια ίχνη νότιας ομορφιάς, συναντάς τον γεμάτο χείμαρρο εκείνου του παλιού Αχελώου, που τον είχα γνωρίσει πολύ ψηλά ανάμεσα στα φαράγγια της Πίνδου. Και όμως ένα ή δύο μίλια πέρα από το ποτάμι, ο στενός δρόμος είναι σχεδόν φραγμένος από τα ερείπια τεράστιων τειχών και πυλών, τα ερείπια μιας παλιάς ελληνικής πόλης που κείτεται εκεί ανέγγιχτη. Ένας βοσκός μου είπε ότι το λένε «Στράτος». Και με αυτή τη λέξη ένα απόσπασμα στον Θουκυδίδη ήρθε αμυδρά στο μυαλό μου. Μήπως δεν λέει πώς ένα απόσπασμα Αθηναίων προσπάθησε κάποτε να διεισδύσει στην Αιτωλία, και σε κάποιο μέρος που λέγεται «Στράτος» περικυκλώθηκε από τους μισοβάρβαρους και καταστράφηκε; Αυτό ήταν τότε το σκηνικό…. Εδώ εκείνοι οι λαμπεροί Αθηναίοι, που είχαν ακούσει τον Περικλή και παρακολουθούσαν το κτίριο του Παρθενώνα, κοίταξαν τον ήλιο για τελευταία φορά. Εδώ περικυκλώθηκαν και καταστράφηκαν.
Μετά ο δρόμος έγινε ακόμη πιο έρημος, περνώντας στην αρχή πάνω από μια μεγάλη ακαλλιέργητη πεδιάδα από θάμνους και έλη γεμάτα καλάμια, στην οποία κυλιόντουσαν μερικά εφιαλτικά βουβάλια, και στη συνέχεια μέσα από μίλια δασικής γης με ξέφωτα που οδηγούσαν πάνω από βράχους βουνών και μετά σε άλλες απάτητες κοιλάδες και βουνά πέρα μακριά — μια περιοχή κατάλληλη για μεσαιωνικές περιπέτειες ή τις πιο ζοφερές ιστορίες του Boccaccio. Το βράδυ της δεύτερης μέρας, αφού έκανα το γύρο μια μεγάλης και ρηχής λίμνης που δεν είχε διέξοδο, διέσχισα μια χαμηλή λεκάνη απορροής και έφτασα ξανά ξαφνικά στον λιμανάκι του Αμβρακικού κόλπου και στον Κραβασάρα με τα νοσοκομεία του.
Εκείνο το βράδυ κοιμήθηκα σε ένα τραπέζι εστιατορίου, το οποίο εξασφάλισα με κάποια ιδιοτέλεια και υπερηφάνεια λόγω της φυλής, και από εκείνο το σημείο της πλεονεκτικής θέσης έβλεπα προς κάτω σε ένα πάτωμα γεμάτο με περίπου σαράντα ή πενήντα Άτακτους που κοιμόνταν βαθιά. Το αν κάποιος από αυτούς που
κοιμόντουσαν γύρω μου πέθανε την επόμενη μέρα, δεν το ανακάλυψα ποτέ, αλλά για εκείνο το βράδυ, τουλάχιστον, κοιμόντουσαν σαν νεκροί και έμοιαζαν πολύ απόκοσμοι καθώς ήταν ξαπλωμένοι δίπλα-δίπλα, με τα τουφέκια κάτω από τα κεφάλια τους, τα αστραφτερά φυσίγγια χιαστί πάνω στο στήθος τους, και τα κοντά
μεσοφόρια τους να αναδίδουν μια πρωτόγνωρη μυρωδιά από το λίπος με το οποίο είχαν αλειφτεί προσεκτικά.”
Mε πληροφορίες από:
Henry Woodd Nevinson , “Scenes in the thirty days war between Greece & Turkey, 1897”, London, J.M. Dent & co. 1898, μετάφραση σ. 1-57
agrinionews.gr
