Πραγματοποιήθηκε την 28/3/2025, σε αίθουσα του Δημαρχείου Θεσσαλονίκης, συζήτηση με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του βιβλίου «ΑΜΟΙΒΑΙΟΤΗΤΑ: Συγκροτώντας την αυτάρκεια της Κοινωνικής Οικονομίας» με επιστημονική επιμέλεια του Δρ Γεωργίου Τσομπανόπουλου, από τις εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗ.
Στην πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση συμμετείχαν ο κ Στέλιος Αγγελούσης (Δήμαρχος Θεσσαλονίκης), ο κ Γιώργος Αρβανίτης (Αντιδήμαρχος Οικονομικών Θεσσαλονίκης), ο κ Γιάννης Μανομενίδης, ο κ Παντελής Σαββίδης (Δημοσιογράφος), ο ομ. Καθ Γιώργος Τσομπάνογλου, η Δρ Λίλα Κατσάτου (ΔΙΠΑ), ο κ Δημήτρης Μιχαηλίδης (AgroBus), ο κ Αντώνης Καράγιωργας (εθελοντισμός), η κα Ελισάβετ Μιχαηλίδου (πολεμιστές Ν751), ο κ Βασίλης Βασιλειάδης, η κα Σοφία Αποστολίδου, η κα Νατάσσα Πελαγίδου (εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗ) και άλλοι.
Στην συζήτηση, με αφορμή το βιβλίο «Αμοιβαιότητα: συγκροτώντας την αυτάρκεια της Κοινωνικής Οικονομίας» του Δρ. Γεώργιου Τσομπάνογλου, Ομότιμου Καθηγητή Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου, μεταξύ άλλων συζητήθηκαν:
- Οι καλές πρακτικές που εφάρμοσαν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση της Ιρλανδίας κι έγινε το οικονομικό θαύμα που γνωρίζουμε.
- Στοιχεία από τις έννοιες του Κοινωνικού Κεφαλαίου
- Τα Local Partnerships (Τοπικές Αναπτυξιακές Συμπράξεις)
- Το αντικείμενο των Community Capacity Building …
- Η καταστροφή στον κοινοτικό ιστό που δημιουργείται από την αναξιοκρατία
- Ο ρόλος της Τοπικής (Κοινοτικής) Ανάπτυξης και σε σχέση με τις κεντρικά σχεδιαζόμενες δραστηριότητες (Αθηνοκεντρισμός, κεντρομόλες δυνάμεις, Μητροπολιτικές δομές κλπ)
- Οι πρωτοβουλίες του κράτους (ΕΕ, Κυβέρνηση, Περιφέρειες, Δήμοι & ΝΠΔΔ) και του ιδιωτικού τομέα (εταιρείες κάθε ονομασίας) φαίνεται ότι έχουν αποτύχει να επιλύσουν το πρόβλημα της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού και όχι μόνο.
- Όλο και συχνότερα ο εθελοντικός και κοινοτικός (τοπικός) τομέας ορίζονται στον ρόλο του «εταίρου» στην αναζήτηση λύσεων, ίσως και σε ρόλο πρωταγωνιστή ή ακόμα και ο μόνος τομέας από τον οποίο περιμένουμε κοινωνικές πρωτοβουλίες.
Ανάμεσα στα παραδείγματα αναφέρθηκαν και μερικές δοκιμασμένες πρακτικές ήδη από την δεκαετία του 1990, μεταξύ των οποίων η αντιμετώπιση των προβλημάτων στέγης στην Γερμανία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαχειρίζεται μέχρι σήμερα όλες τις παρεμβάσεις της με πέντε (5) ταμεία (πουγκιά): Το (1) Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (SF), το (2) Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (FEDER), (3) Ευρωπαϊκό Ταμείο Γεωργικών Εγγυήσεων & Πληρωμών (FEPGA), το (4) Ταμείο Αλιείας και το (5) Ταμείο Συνοχής. Πρόσφατα αναπτύχθηκαν και άλλα Ταμεία, όπως της Ανάκαμψης και του επανεξοπλισμού (ReArm).
To Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (EKT-SF) δημιουργήθηκε από την ιδρυτική Συνθήκη της Ρώμης (1957). Είναι το αρχαιότερο από τα Ταμεία με στόχο την ενίσχυση της απασχόλησης & της κοινωνικής συνοχής. Δυστυχώς «καταληστεύθηκε» και συνεχίζει να «λεηλατείται» από κάθε ευφάνταστη αιτιολογία. Στην Ελλάδα ο μηχανισμός «ληστείας» περιελάμβανε τα ποικιλώνυμα «σεμινάρια» που υλοποιούσαν τα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ) και άλλες εταιρείες που τις έλεγαν τάχα Αστικές Μη Κερδοσκοπικές Εταιρείες (ΑΚΜΕ), και πολλές φορές παρουσιαζόταν ως Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, υφαρπάζοντας πόρους και κοινωνική ανοχή … Ακόμα και η απόκτηση εργασιακής εμπειρίας «υπεξαιρέθηκε» χαρακτηρίζοντας επιδοτούμενα από το ΕΚΤ τα οκτάμηνα προγράμματα stage. Έτσι τότε μια κυβέρνηση προσέλαβε «ψηφοθηρικά» (?) πάνω από 200.000 οκταμηνήτες στο δημόσιο εξαναγκάζοντας σε υπερβολική αύξηση τον αριθμό των Δημοσίων υπαλλήλων, όταν πέτυχαν αυτοί την μονιμοποίησή της μισθοδότησής τους!!!! …
Σε ένα σεμινάριο επαγγελματικής κατάρτισης τεχνιτών, πχ ηλεκτρολόγων, ξυλουργών, ελαιοχρωματιστών, επιπλοποιών, υδραυλικών, κτιστών, μαρμαράδων, κουφαματάδων, πλακατζήδων, κηπουρών, σχεδιαστών, μοδιστρών για κουρτίνες, τεχνιτών αερίου, δικτύων κλπ κλπ το ΕΚΤ πλήρωνε, και πληρώνει, τους μισθούς των εκπαιδευτών, τις δαπάνες διοίκησης της εκπαίδευσης, την αποζημίωση των εκπαιδευομένων, τα έξοδα των Α΄υλών για τα εργαστήρια κλπ. Επίσης χρειαζότανε να συντηρούνται μεγάλοι χώροι εργαστηρίων και ιδιαιτέρως μεγάλα κόστη για την πραγματοποίηση των εργαστηρίων και την αποκατάσταση των χώρων για την επόμενη κατάρτιση, πετώντας τα χρησιμοποιηθέντα υλικά. Και ακολούθως ειδική υπηρεσία αναζητούσε χώρους πρακτικής άσκησης και επαγγελματικής αποκατάστασης των προσφάτως καταρτισθέντων.
Αυτό που αναφέρθηκε είναι ότι εφαρμοζότανε ήδη από την δεκαετία 1990 αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση του στεγαστικού, σε συνδυασμό με την κατάρτιση και την επαγγελματική αποκατάσταση στην Γερμανία ήταν:
- Μια τοπική δομή (οργάνωση της Κοινωνίας των Πολιτών) αναλαμβάνει να κάνει σεμινάρια επαγγελματικής κατάρτισης με χρηματοδότηση του ΕΚΤ.
- Η δομή εξασφαλίζει σε συνεργασία με τον τοπικό δήμο, που θέλει να καλύψει τοπικές ανάγκες στέγασης αστέγων, έναν χώρο για να δοθεί για ανοικοδόμηση των δικών τους κατοικιών από αστέγους.
- Ξεκινά το πρώτο σεμινάριο για Αρχιτέκτονες και Διαμορφωτές κήπων οι οποίοι κάνουν στο σεμινάριό τους τα οικοδομικά σχέδια & την διαμόρφωση κήπων στα σπίτια που θα γίνουν στα οικόπεδα που δόθηκαν από τον Δήμο.
- Γίνεται η επιλογή των ανέργων και αστέγων προς επιμόρφωση ή αρχική επαγγελματική κατάρτιση.
- Όλοι οι εκπαιδευόμενοι ενημερώνονται επαρκώς για να μπορέσουν να διαμορφώσουν συνεργατικές ομοιοεπαγγελματικές δομές, πχ ηλεκτρολόγων, ξυλουργών, ελαιοχρωματιστών, επιπλοποιών, υδραυλικών, κτιστών, μαρμαράδων, κουφαματάδων, πλακατζήδων, κηπουρών, σχεδιαστών, μοδιστρών, τεχνιτών αερίου, δικτύων κλπ.
- Η δομή διαμορφώνει σεμινάρια εξειδικευμένης επαγγελματικής κατάρτισης πχ για ηλεκτρολόγους. Οι Α’ ύλες πληρώνονται από το πρόγραμμα (ΕΚΤ) αλλά αντί να κάνουν αδιάφορα εργαστήρια, κάνουν τις ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις του σπιτιού τους. Ενώ κάνουν τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις πληρώνονται για να μπορούν να ζουν, ως εκπαιδευόμενοι, όπως όλα τα σεμινάρια του ΕΚΤ. Οι καθηγητές και οι διοικητικοί πληρώνονται επίσης κανονικά.
- Στο τέλος αντί να ξηλωθούν και να πεταχθούν τα εργαστήρια, παραμένουν οι ηλεκτρικές εγκαταστάσεις ως εγκαταστάσεις των σπιτιών των ανέργων που ήδη εκπαιδεύονται.
- Οι εκπαιδευόμενοι καταλήγουν με κατοικίες που τις έκαναν οι ίδιοι κατά την διάρκεια της εκπαίδευσής τους
- Οι συνεργαζόμενοι εκπαιδευόμενοι συνιστούν πολλές συνεργατικές επιχειρηματικές δομές και μετά την εκπαίδευση έχουν πλέον εξειδίκευση και επάγγελμα.
- Ο τοπικός Δήμος πρόσφερε κατοικίες σε άστεγους & άνεργους κατοίκους του.
Οι ίδιες συνεργατικές δομές μπορούν να αναλάβουν εργολαβικά από τον Δήμο την κατασκευή υποδομών για Πολιτιστικό κέντρο, Αθλητικό στάδιο κτλ για την ανάπτυξη εθελοντικών δραστηριοτήτων αλλά και μέσω Κοινωνικά Υποστηριζόμενης Γεωργίας-ΚΥΓεω ή CSA-Community Supported Agriculture για την εξασφάλιση των βασικών ειδών διατροφής.
Ο κ Π. Σαββίδης παρατήρησε ότι ο καθ Γ. Τσομπάνογλου στο βιβλίο «ΑΜΟΙΒΑΙΟΤΗΤΑ: Συγκροτώντας την αυτάρκεια της Κοινωνικής Οικονομίας» μάς θυμίζει ότι η αμοιβαιότητα δεν είναι απλώς ένα όμορφο ιδανικό. Είναι βασικός πυρήνας του Κοινωνικού Κεφαλαίου, δηλαδή των άυλων πόρων που ενώνουν τις κοινότητες, ενισχύουν την εμπιστοσύνη, και δημιουργούν συμμετοχική ανάπτυξη. Σε έναν κόσμο που διολισθαίνει σε υπερσυγκεντρωτικά διοικητικά σχήματα, όπου οι αποφάσεις λαμβάνονται μακριά από τις ανάγκες των ανθρώπων, η έννοια της τοπικότητας και της συνεργασίας αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Στην Ευρώπη βλέπουμε ότι η ενίσχυση της Κοινωνικής Οικονομίας είναι στο επίκεντρο πολιτικών για την απασχόληση, επιχειρηματικότητα & συνοχή.
Και μετά την παγκοσμιοποίηση, την αποπαγκοσμιοποίηση, την διεθνοποίηση και τώρα την τοπικοποίηση, πλέον η ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, και ιδιαίτερα της ΥΠΑΙΘΡΟΥ προβάλει ως η καλύτερη μελλοντική προοπτική, για την οποία οργανώνεται διήμερη συζήτηση στις 15-16 Νοε 2025 στον Καταχά Δήμου Πύδνας-Κολινδρού, ενώ το 1ο Φεστιβάλ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ, 23-25 Μαΐ 2025, στο Αιγίνιο Δήμου Πύδνας-Κολινδρού, διερευνά τις δυνατότητες συμβολής του εθελοντισμού στην ευημερία των κατοίκων ενός τόπου.
Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης, 6998282382, Αγρονέα, AgroBus. Στην αναμνηστική φωτό με τον συγγραφέα διακρίνονται οι: Δημήτρης Μιχαηλίδης, κα Ελισάβετ Μιχαηλίδου (πολεμιστές Ν751), κ Αντώνης Καράγιωργας, κ Γιώργος Αρβανίτης (Αντιδήμαρχος Θεσ/νίκης), Δρ Γιώργος Τσομπάνογλου & κ Παντελής Σαββίδης.
